Pełny tekst orzeczenia

WYROK ZAOCZNY

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 3 października 2019 roku

Sąd Okręgowy w Gliwicach I Wydział Cywilny

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 3 października 2019 roku w Gliwicach

sprawy z powództwa M. G. (1)

przeciwko G. C.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanego G. C. na rzecz powoda M. G. (1) kwotę 25.000 (dwadzieścia pięć tysięcy) złotych tytułem zadośćuczynienia z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 15 marca 2017 roku do dnia zapłaty;

2.  oddala powództwo w pozostałej części;

3.  nakazuje pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Gliwicach kwotę 2.365,53 (dwa tysiące trzysta sześćdziesiąt pięć i 53/100) złotych tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych;

4.  nakazuje pobrać od powoda na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Gliwicach z zasądzonego roszczenia kwotę 3.549 (trzy tysiące pięćset czterdzieści dziewięć) złotych tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych i odstępuje od obciążania powoda kosztami sądowymi w pozostałym zakresie;

5.  przyznaje adwokat E. Ł. wynagrodzenie w kwocie 4.428 (cztery tysiące czterysta dwadzieścia osiem) złotych w tym VAT, tytułem kosztów pomocy prawnej świadczonej powodowi z urzędu;

6.  nadaje wyrokowi w punkcie 1 rygor natychmiastowej wykonalności.

SSO Beata Majewska-Czajkowska

Sygn. akt I C 44/17

UZASADNIENIE

Powód M. G. (1) wniósł o zasądzenie od pozwanego G. C. 100 000 złotych tytułem zadośćuczynienia z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia doręczenia pozwanemu pozwu oraz przyznanie pełnomocnikowi powoda zwrotu kosztów pomocy prawnej świadczonej powodowi z urzędu.

W uzasadnieniu wskazał, że zgłoszonych roszczeń dochodzi z tytułu czynu niedozwolonego (przestępstwa) popełnionego przez pozwanego. Polegać miał on na tym, że w dniu 1.02.2011r. pozwany uderzył powoda w twarz, za co pozwany został skazany prawomocnym wyrokiem karnym Sądu Rejonowego w Gliwicach z dnia 26.04.2011r. w sprawie III K 302/11. Na skutek uderzenia powód doznał obrażeń ciała w postaci urazu twarzoczaszki ze złamaniem jarzmowo oczodołowym lewym i złamaniem wyrostka zębodołowego szczeki okolicy 22-26, co spowodowało u powoda naruszenie czynności narządów ciała na okres powyżej 7 dni. Powód był hospitalizowany w okresie od 1.02.-14.02.2011r. Przeprowadzono u powoda sanację jamy ustnej, usunięto korzenie 33,36 oraz 37 z plastyką części zębowej żuchwy, unieruchomiono złamanie wyrostka zębodołowego szczęki szyi i zastosowano leczenie farmakologiczne. Powód do dzisiaj odczuwa skutki doznanych obrażeń w postaci bóli w okolicach twarzy. Stwierdził, że został pozbawiony 6 zębów i zmuszony był wstawić protezę zębową górnej i dolnej szczęki. Zmuszony był korzystać z pomocy osób trzecich, bezpośrednio po zdarzeniu, gdyż nie mógł samodzielnie funkcjonować. Obecnie nie może podejmować pracy na wysokościach, bowiem na skutek zdarzenia doszło do uszkodzenia wzroku. Doznane obrażenia naraziły powoda na niedogodności i cierpienia psychiczne. Powód nie otrzymał od pozwanego zasądzonej na jego rzecz w procesie karnym nawiązki.

Pozwany nie złożył odpowiedzi na pozew i nie stawił się na żadną rozprawę.

Sąd ustalił:

W dniu 1 lutego 2011 roku w G. przy ul (...), pozwany G. C. jadąc samochodem wraz ze swoją żoną, dostrzegł idącego chodnikiem powoda. Zatrzymał się ,wyszedł z samochodu, podbiegł do M. G. (1) i po krótkiej wymianie zdań, co miało związek z wcześniejszym konfliktem pomiędzy stronami, uderzył powoda przynajmniej dwukrotnie pięścią w twarz. W wyniku uderzenia powód doznał obrażeń ciała w postaci urazu twarzoczaszki ze złamaniem lewego zespołu oczodołowo-jarzmowo-szczękowego, złamaniem wyrostka zębodołowego szczęki okolicy 22-26. W ramach leczenia zastosowano diagnostykę, farmakoterapię, sanację( usunięto korzenie zębów 33,36 i 37), unieruchomiono ortopedycznie złamany wyrostek szczęki. Powód przebywał w szpitalu od 1.02.- 14.02 2011r., po usunięciu drutów, które unieruchamiały wyrostek szczeki, powód został zwolniony do domu, w późniejszym okresie musiał jeszcze zgłosić się do szpitala na usunięcie szwów. W trakcie pobytu w szpitalu otrzymywał środki przeciwbólowe, które brał również po opuszczeniu szpitala przez 3-4 miesięcy. Ponieważ miał problemy z jedzeniem zastosowano dietę płynną, którą powód częściowo kontynuował także po opuszczeniu szpitala przez okres około 2 do 3 miesięcy. Po okresie około pół roku wstawiono powodowi protezę górną i dolną, przy czym za górną zapłacił z własnych pieniędzy kwotę 3000zł. W początkowym okresie po opuszczeniu szpitala powód korzystał z pomocy żony przy spożywaniu posiłków. Na skutek doznanego urazu uległ również pogorszeniu u powoda wzrok i zostało zawężone pole widzenia, co skutkuje niemożnością wykonywania prac na wysokościach, które wcześniej sporadycznie zdarzało się powodowi wykonywać.

Dowód : zeznania świadka M. G. (2) i zeznania powoda M. G. (1)( nagranie audio-video k 101akt), protokół przesłuchania G. C., M. G. (1) z akta karnych ( k 26-27 i 16-17, 20-21, 23-24), protokół rozprawy głównej z dnia 20.04.2011r.( k 45-47 akt karnych).

Wyrokiem z dnia 26 kwietnia 2011r. Sądu Rejonowego w Gliwicach pozwany został uznany za winnego, tego że 1.02.2011r. uderzył powoda w twarz, powodując u niego obrażenia w postaci urazu twarzoczaszki ze złamaniem jarzmowo oczodołowym lewym i złamaniem wyrostka zębodołowego szczeki okolicy 22-26, co spowodowało u powoda naruszenie czynności narządów ciała na okres powyżej 7 dni i poniżej 6 miesięcy. Za to G. C. skazany został na karę 3 miesięcy pozbawienia wolności w zawieszeniu i zasądzono od niego na rzecz powoda nawiązkę w kwocie 4000 zł. Do dnia wydania orzeczenia nie została ona uiszczona przez pozwanego.

Dowód: wyrok w sprawie III K 302/11 Sądu Rejonowego w Gliwicach- k 49 akt karnych

Ze sporządzonej na zlecenie Sądu opinii biegłego chirurga szczękowego L. R. wynika, iż powód na skutek zdarzenia doznał stłuczenia twarzy, złamania lewego zespołu oczodołowo-jarzmowo-szczękowego, złamania wyrostka zębodołowego szczęki okolicy 22-26. Uszczerbek na zdrowiu wynosi 0%. Obecnie powód jest zdrowy i nie wymaga dalszego leczenia. Powinien poddać się leczeniu stomatologicznemu, ale nie jest to związane z przebytym urazem. Nie należy spodziewać się pogorszenia stanu zdrowia w związku z tym urazem. W opinii uzupełniającej pisemnej i ustnej biegły podtrzymał swoje stanowisko. Wskazał, że w trakcie pobytu w szpitalu stwierdzono brak dwóch zębów oraz korzeni trzech zębów, które zostały usunięte. Podkreślił, że na skutek zdarzenia powód nie stracił żadnego zęba i nie było konieczności ich usunięcia. Usunięto jedynie trzy korzenie zębów po stronie lewej, ale nie było to związane z doznanym urazem. Jednocześnie stwierdził, że utrata zębów po doznanym urazie wynikała z braku leczenia stomatologicznego, a nie była skutkiem zdarzenia. Doznane uszkodzenie wymagało tylko unieruchomienia szczeki, aby się zrosła. Okres leczenia według biegłego trwał 6-8 tygodni, a dolegliwości bólowe powinny ustać po opuszczeniu przez powoda szpitala. W ocenie biegłego noszenie szyny nie jest związane z odczuwaniem bólu. Dolegliwości bólowe występujące po prawej stronie szczęki, na które skarżył się powód w trakcie badanie przez biegłego, związane są z wadą zgryzu i brakami w uzębieniu, a nie z doznanym urazem.

Dowód:

Opinia biegłego (135-136, 158,nagranie audio-video k 188)

Ze sporządzonej na zlecenie Sądu opinii biegłej z zakresu okulistyki E. L. wynika, że przed wypadkiem powód miał pełna ostrość wzroku, natomiast w trakcie badania stwierdzono jego pogorszenie( 0,8 oko prawe, 0,7 oko lewe). W ocenie biegłej doznany uraz spowodował obniżenia ostrości wzroku oraz ograniczenie pola widzenia, co skutkuje utratą zdolności do wykonywania pracy na wysokości. Powód nie rokuje poprawy stanu narządu wzroku w przyszłości, natomiast możliwe jest jego pogorszenie. Biegła oceniła uszczerbek na zdrowiu w wysokości 12,5%.

Dowód : opinia k 217-225 akt

Powyższe ustalenia faktyczne poczyniono na podstawie głównie dokumentów oraz opinii biegłych. Rodzaj obrażeń został opisany w wyroku skazującym pozwanego w związku z czym Sąd przyjął, iż powód doznał takich obrażeń. Opis obrażeń w wyroku pokrywa się w zasadzie z wnioskami z opinii biegłych, którzy potwierdzili wcześniejsze rozpoznanie. Przy czym biegła z zakresu okulistyki dodatkowo wskazała, jakie były skutki doznanego urazu w zakresie funkcjonowania narządu wzroku. Sąd oparł się również na dokumentacji lekarskiej oraz zeznaniach świadka – żony powoda oraz samego powoda. Przy czym w świetle opinii biegłego chirurga szczękowego Sąd uznał za niewiarygodne zeznania powoda w zakresie w jakim twierdził, że na skutek zdarzenia stracił 3 górne zęby i prawie wszystkie dolne. Jak również uznano, że powód nie odczuwał aż tak sinych i długotrwałych dolegliwości bólowych jak starał się przedstawić podczas przesłuchania. Sporządzone w zakresie stanu zdrowia powoda opinie biegłych Sąd uznał za rzetelne, spójne i wyczerpujące. Oddalano wniosek o dopuszczenie dowodu z opinii innego biegłego chirurga szczękowego, bowiem zarzuty zgłoszone do tej opinii stanowiły jedynie polemikę z wnioskami końcowymi biegłego, nie były natomiast poparte żadną argumentacją, która uzasadniałaby konieczność wyjaśnienia nieścisłości bądź niejasności znajdujących się w jej treści. Nie istniały też wątpliwości co do wiedzy, fachowości lub bezstronności biegłych. Wiedza i doświadczenie zawodowe opiniujących oraz stanowczy charakter opinii przekonują, że zasadnym było poczynienie ustaleń na ich podstawie.

Sąd zważył:

Roszczenia powoda podlegały częściowemu uwzględnieniu. W pierwszej kolejności podnieść należy, iż w związku ze zdarzeniem, z którym powód wiąże doznanie szkody zapadł przeciwko pozwanemu prawomocny wyrok karny, który w myśl art. 11 kpc wiąże Sąd rozpoznający niniejszą sprawę. Zgodnie z treścią tego przepisu ustalenia wydanego w postępowaniu karnym prawomocnego wyroku skazującego co do popełnienia przestępstwa wiążą sąd w postępowaniu cywilnym. Jednakże osoba, która nie była oskarżona, może powoływać się w postępowaniu cywilnym na wszelkie okoliczności wyłączające lub ograniczające jej odpowiedzialność cywilną. Oznacza to, że Sąd cywilny związany jest tylko ustaleniami dotyczącymi popełnienia przestępstwa – a więc okolicznościami składającymi się na jego stan faktyczny tj. czyli osobą sprawcy, przedmiotem przestępstwa oraz czynem przypisanym oskarżonemu – które znajdują się w sentencji wyroku. Sąd rozpoznający niniejszą sprawę musiał przyjąć, że pozwany G. C. popełnił przestępstwo przypisane mu wyrokiem karnym (wyrok SN z dnia 14 kwietnia 1977 r., IV PR 63/77, LEX nr 7928) tj. dopuścił się uderzenia powoda. Związanie nadto dotyczy ustalonych w sentencji wyroku znamion przestępstwa, a także okoliczności jego popełnienia, dotyczących czasu, miejsca, poczytalności sprawcy itp. Wszelkie inne ustalenia prawomocnego, skazującego wyroku karnego, wykraczające poza elementy stanu faktycznego przestępstwa, nie mają mocy wiążącej dla sądu cywilnego, nawet jeśli są zawarte w sentencji wyroku. Nie są natomiast wiążące okoliczności powołane w uzasadnieniu wyroku. Sąd cywilny może więc czynić własne ustalenia w zakresie okoliczności, które nie dotyczą popełnienia przestępstwa, mimo że pozostają w związku z przestępstwem i ustalenia te mogą różnić się od tych, których dokonał sąd karny (wyrok SN z dnia 17 czerwca 2005 r., III CK 642/04, LEX nr 177207, oraz wyrok SN z dnia 6 marca 1974 r., II CR 46/74, OSP 1975, z. 3, poz. 63. Sąd mógł badać rozmiar uszkodzeń ciała oraz rozstroju zdrowia będąc jedynie ogólnie związany kwalifikacją prawną czynu przypisanemu pozwanemu (naruszenie czynności narządów ciała powyżej 7 dni – tzw. średni uszczerbek na zdrowiu).

Zgodnie z art. 445 § 1 kc w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia za doznana krzywdę.

Podstawę żądania zadośćuczynienia stanowi przede wszystkim konsekwencja uszkodzenia ciała i rozstroju zdrowia w postaci krzywdy, czyli cierpienia fizycznego i psychicznego. Do cierpień fizycznych zalicza się przede wszystkim ból i podobne do niego dolegliwości. Cierpieniem psychicznym będą ujemne uczucia przeżywane w związku z cierpieniami fizycznymi lub następstwami uszkodzenia ciała albo rozstroju zdrowia w postaci np. zeszpecenia, konieczności zmiany sposobu życia czy nawet wyłączenia z normalnego życia (por. wyrok SN z dnia 3 lutego 2000 r., I CKN 969/98, LEX nr 50824). Ponieważ celem zadośćuczynienia pieniężnego jest złagodzenie cierpień fizycznych i psychicznych – dlatego zadośćuczynienie obejmuje wszystkie cierpienia fizyczne i psychiczne, zarówno już doznane, jak i te, które wystąpią w przyszłości. Dlatego w orzecznictwie przyjęto, że zadośćuczynienie winno mieć charakter całościowy i obejmować zarówno cierpienia fizyczne i psychiczne już doznane, czas ich trwania, jak i te, które zapewne wystąpią w przyszłości, a więc prognozy na przyszłość (wyrok SN z dnia 18 maja 2004 r., IV CK 357/03, LEX nr 584206). Na pojęcie krzywdy z kolei składają się nie tylko trwałe, lecz także przemijające zaburzenia w funkcjonowaniu organizmu, polegające na znoszeniu cierpień psychicznych (wyrok SN z dnia 20 marca 2002 r., V CKN 909/00, LEX nr 56027). Zadośćuczynienie, choć niewątpliwie zawiera w sobie funkcję represyjną, nie jest karą, lecz sposobem naprawienia krzywdy. Jego celem jest przede wszystkim złagodzenie tych cierpień. Przy ocenie "odpowiedniej sumy" należy brać pod uwagę wszystkie okoliczności danego wypadku, mające wpływ na rozmiar doznanej krzywdy (wyrok SN z 3 lutego 2000 r. I CKN 969/98 LEX nr 50824). Przyznawane poszkodowanemu zadośćuczynienie ma na celu wyrównanie krzywdy. Sposób ustalenia wysokości zadośćuczynienia nie wynika z przepisów prawa , jego wysokość uzależniona jest w każdym przypadku od uznania sędziowskiego. W orzecznictwie wielokrotnie podkreślano fakt, iż pojęcie "sumy odpowiedniej" użyte w art. 445 § 1 k.c. w istocie ma charakter niedookreślony, niemniej jednak w judykaturze wskazane są kryteria, którymi należy się kierować przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia. Zadośćuczynienie ma mieć przede wszystkim charakter kompensacyjny, wobec czego jego wysokość nie może stanowić zapłaty symbolicznej, lecz musi przedstawiać jakąś ekonomicznie odczuwalną wartość. Jednocześnie wysokość ta nie może być nadmierną w stosunku do doznanej krzywdy, ale musi być "odpowiednia" w tym znaczeniu, że powinna być - przy uwzględnieniu krzywdy poszkodowanego - utrzymana w rozsądnych granicach, odpowiadających aktualnym warunkom i przeciętnej stopie życiowej społeczeństwa (wyrok SN z 28 września 2001 r. III CKN 427/00 LEX nr 52766).

Przeprowadzone postępowanie dowodowe wykazało zatem w ocenie Sądu, iż powód doznała uszkodzeń ciała oraz rozstroju zdrowia na skutek zdarzenia, którego sprawcą był pozwany. W poprzedniej części uzasadnienia Sąd szczegółowo opisał sytuację powoda, doznane przez niego obrażenia i ich wpływ na codzienne funkcjonowanie. Na skutek zdarzenia tryb życia powoda przez pewien okres czasu uległ zmianie; powód przebywał przez dwa tygodnie w szpitalu, zmuszony był znosić niedogodności związane z unieruchomieniem szczeki, ściągnięciem szwów, przez pewien czas jadł jedynie pokarmy płynne i korzystał z pomocy żony przy spożywaniu posiłku, co było dla niego niekomfortowe, narażony był na dolegliwości bólowe, które mogły utrzymywać się przynajmniej przez dwa tygodnie w okresie pobytu w szpitalu. Istotnym skutkiem zaistniałego zdarzenia są utrata ostrości wzroku i ograniczone pole widzenia, skutkujące niemożnością wykonywania pracy na wysokości. Powód doznał w tym zakresie uszczerbku na zdrowiu w wysokosci12,5 %, nadto biegła stwierdziła, że wzrok może ulec dalszemu pogorszeniu na skutek doznanego urazu.

Wszystkie powyższe okoliczności w życiu powoda w ocenie Sądu są związane z ujemnymi następstwami spowodowanymi zdarzeniem z 1.02. 2011 roku, co uzasadnia uwzględnienie w części żądania zasądzenia zadośćuczynienia. Biorąc to pod uwagę należało uznać, iż powód tytułem zadośćuczynienia winien od pozwanego otrzymać 25 000 złotych. Zdaniem Sądu kwota ta przyczyni się do wyrównania powodowi krzywd, w postaci zarówno cierpień fizycznych oraz psychicznych i spełnia jednocześnie pozostałe dyrektywy określone w przytoczonym wyżej orzecznictwie. Nie jest ona symboliczna; ma realny charakter. Sąd wziął również pod uwagę, że powód częściowo uzyskał już kompensatę w postaci nawiązki zasądzonej w postępowaniu karnym. Dalej idące żądanie podlegało oddaleniu jako zbyt wygórowane. Uwzględnienie żądania w wyższym zakresie byłoby niecelowe, prowadziłoby do wzbogacenia powoda, czyniłoby zadośćuczynienie sposobem zarobku, co sprzeczne jest z celem zadośćuczynienia. W szczególności nie potwierdziło się twierdzenie, iż na skutek zdarzenia z 1.02. 2011 roku doszło do utraty przez powoda zębów w górnej i dolnej szczęce jak również długotrwałość i zakres bólu, biegły wydał opinię, która zaprzeczyła okolicznościom przedstawianym przez powoda. W tym stanie rzeczy żądanie powoda, które w będącym jego podstawą stanie faktycznym ujmowało wskazane urazy, nie mogło zostać uwzględnione.

O odsetkach orzeczono w oparciu o treść art. 481kc uznając, że roszczenie stało się wymagalne od daty uznania za doręczony odpis pozwu tj. od 15.03.2017r.( k 25 akt)

O kosztach procesu oraz kosztach sądowych orzeczono na zasadzie art. 100 kpc oraz 113 ust. 1 i 2 uoksc w zw. z art. 100 kpc wobec częściowego uwzględnienia żądań (w 25%). Przy czym na koszty sądowe składa się opłata od pozwu 5 000zł i koszty opinii biegłych 4 462,14zł, które zostały pokryte tymczasowo z sum budżetowych .Na podstawie § 4 ust 3 i § 8 pkt. 6 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3.10.20116r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu, przyznano adwokat E. Ł. wynagrodzenia w kwocie 4 428zł( w tym podatek VAT), oceniając negatywnie możliwość wyegzekwowania ich części od pozwanego.

W oparciu o treść art. 333§1pkt.3 k.p.c nadano wyrokowi w pkt.1 rygor natychmiastowej wykonalności.

SSO Beata Majewska-Czajkowska