Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 czerwca 2024 r.

Sąd Rejonowy w Ciechanowie I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: Sędzia Lidia Grzelak

Protokolant st. sekr. sąd. Wioletta Wiśniewska

po rozpoznaniu w dniu 6 czerwca 2024 r. w Ciechanowie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) w Luksemburgu

przeciwko (...) S.A. V. (...) w W.

o zapłatę 7568,13 zł

I zasądza od pozwanego (...) S.A. V. (...) w W. na rzecz powoda (...) w Luksemburgu kwotę 3037,02 zł ( trzy tysiące trzydzieści siedem złotych dwa grosze ) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 6 czerwca 2024 r. do dnia zapłaty;

II w pozostałym zakresie powództwo oddala;

III zasądza od pozwanego (...) S.A. V. (...) w W. na rzecz powoda (...) w Luksemburgu kwotę 845,20 zł ( osiemset czterdzieści pięć złotych dwadzieścia groszy ) tytułem zwrotu części kosztów procesu;

IV nakazuje Skarbowi Państwa wypłacić powodowi (...) w Luksemburgu kwotę 154,80 zł ( sto pięćdziesiąt cztery złote osiemdziesiąt groszy ) tytułem zwrotu niewykorzystanej części zaliczki zaksięgowanej pod pozycją U 11- (...) KU (...);

V nakazuje Skarbowi Państwa wypłacić pozwanemu (...) S.A. V. (...) w W. kwotę 154,81 zł ( sto pięćdziesiąt cztery złote osiemdziesiąt jeden groszy) tytułem zwrotu niewykorzystanej części zaliczki zaksięgowanej pod pozycją U 11- (...) KU (...).

Sędzia Lidia Grzelak

Sygn. akt I C 469/23

UZASADNIENIE

Powód (...) w Luksemburgu złożył w dniu 27 września 2023 r. ( data stempla operatora pocztowego ) pozew do Sądu Rejonowego w Ciechanowie, wnosząc o zasądzenie od pozwanego (...) SA V. (...) w W. kwoty 7568,13 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od kwoty 7028,13 zł od dnia 25 lipca 2023 r. do dnia zapłaty oraz od kwoty 540,00 zł od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty. Ponadto wnosił o zasądzenie zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Pozwany (...) SA V. (...) w W. wnosił o oddalenie powództwa w całości, nadto o zasądzenie zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

W toku sprawy strony podtrzymywały swoje dotychczasowe stanowiska w sprawie.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 23 czerwca 2023 r. doszło do zdarzenia drogowego, w którym uszkodzeniu uległ samochód osobowy marki V. nr rej. (...), stanowiący własność poszkodowanego K. B.. Samochód sprawcy kolizji objęty był w dacie zdarzenia drogowego ochroną ubezpieczeniową w zakresie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych przez (...) SA V. (...) w W. ( bezsporne ).

Na podstawie decyzji z dnia 25 lipca 2023 r. została przyznana oraz wypłacona K. B. przez ubezpieczyciela (...) SA V. (...) w W. tytułem odszkodowania kwota 1148,64 zł netto ( bezsporne ).

K. B. wykorzystywał pojazd do prowadzenia działalności gospodarczej. Pojazd nie został dotychczas naprawiony ( zeznania świadka K. B. k. 166 – 167 ).

W dniu 14 sierpnia 2023 r. pomiędzy K. B. a (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w O. doszło do zawarcia umowy cesji praw, na mocy której K. B. w związku ze szkodą komunikacyjną z dnia 23 czerwca 2023 r. w pojeździe marki V. nr rej. (...) likwidowaną przez (...) SA V. (...) w W. nr szkody (...), przeniósł wszelkie przysługujące im wierzytelności z tytułu tej szkody na rzecz (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w O.. Następnie w dniu 18 sierpnia 2023 r. (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w O. zbył nabytą od K. B. wierzytelność na rzecz (...) w Luksemburgu. Przed zawarciem umowy cesji wierzytelności, w dniu 9 sierpnia 2023 r., K. B. złożył wobec nabywcy wierzytelności (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w O. oświadczenie, że otrzymał odszkodowanie w kwocie netto 1148,64 zł i nie będzie starał się o dopłatę VAT. Jednocześnie wskazał, że jest płatnikiem podatku VAT i ma możliwość odliczenia 50 % podatku VAT od kosztów naprawy pojazdu ( umowa przelewu wierzytelności k. 25 – 26, 29, oświadczenie k. 34 ).

W dniu 20 sierpnia 2023 r. (...) w Luksemburgu drogą e-mailową wezwał (...) SA V. (...) w W. do zapłaty pełnej wysokości odszkodowania w związku ze szkodą z dnia 23 czerwca 2023 r. w pojeździe marki V. nr rej. (...) przez zapłatę dodatkowo kwoty 7028,13 zł, a nadto kwoty 540,00 zł tytułem zwrotu kosztów prywatnej ekspertyzy, w terminie 7 dni, jednocześnie zawiadamiając o zawartej umowie przelewu wierzytelności ( wezwanie wraz z załącznikami k. 20, 25 – 36 ).

(...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w O. zwrócił się do (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w R. o wykonanie ekspertyzy technicznej, celem wyceny kosztów naprawy samochodu marki V. nr rej. (...). W ekspertyzie, załączonej do wezwania do zapłaty, koszt naprawy pojazdu ustalono na kwotę 9020,11 zł, w tym podatek VAT. Wynagrodzenie za wykonanie tej ekspertyzy wynosi 540,00 zł ( ekspertyza k. 16 - 18, faktura k. 19 ).

(...) SA V. (...) w W. pismem z dnia 29 sierpnia 2023 r. odmówił podwyższenia odszkodowania za wskazaną szkodę ( decyzja odmowna k. 21 - 22 ).

Koszt naprawy pojazdu marki V. nr rej. (...) uszkodzonego w zdarzeniu drogowym z dnia 23 czerwca 2023 r., według cen i przeciętnej stawki za roboczogodzinę prac z rynku lokalnego wynoszącej 130,00 zł/rbh netto, z uwzględnieniem zakresu uszkodzeń pozostających w związku przyczynowym ze zdarzeniem, stanu pojazdu w dacie szkody oraz części oryginalnych z logo producenta pojazdu, wynosi 5148,36 zł brutto ( 4185,66 zł netto ), zaś przy użyciu części zamiennych alternatywnych – 3655,58 zł brutto ( 2972,02 zł netto )( opinia biegłego sądowego w zakresie techniki samochodowej i kosztów naprawy pojazdów mechanicznych mgr inż. M. B. k. 170 - 179 ).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie zebranych w sprawie dowodów, a w szczególności akt szkody ( k. 82 1- 164 ), zeznań świadka K. B. ( k. 166 - 167 ), umów przelewu wierzytelności ( k. 25 – 26, 29 ), oświadczenia ( k. 34 ) decyzji odmownej ( k. 21 – 22 ), faktury ( k. 19 ), ekspertyzy ( k. 16 - 18 ), jak również opinii biegłego sądowego w zakresie techniki samochodowej i kosztów naprawy pojazdów mechanicznych mgr inż. M. B. ( k. 170 - 179 ).

Okoliczności związane przebiegiem zdarzenia drogowego oraz zakresem uszkodzeń w pojeździe K. B., odpowiedzialność (...) SA V. (...) w W. za szkody powstałe w pojeździe, a będące wynikiem zdarzenia drogowego z dnia 23 czerwca 2023 r. oraz wysokość uznanej i wypłaconej kwoty odszkodowania nie były sporne. Wynikają wprost z akt szkody i niespornych twierdzeń stron. Bezsporna również jest kwestia następstwa prawnego powoda (...) w Luksemburgu.

Wysokość kosztów naprawy uszkodzeń samochodu osobowego marki V. nr rej. (...), stanowiącego własność K. B., będących skutkiem zdarzenia drogowego z dnia 23 czerwca 2023 r., Sąd ustalił na podstawie opinii biegłego w zakresie techniki samochodowej i kosztów naprawy pojazdów mechanicznych mgr inż. M. B.. Biegły wyczerpująco wyjaśnił wnioski opinii. W ocenie Sądu, opinia ta jest logiczna, spójna i opracowana w sposób fachowy. W związku z tym, Sąd przyjął ustalenia dokonane w tej opinii za własne. Żadna ze stron nie kwestionowała w toku procesu przedmiotowej opinii.

Sąd zważył, co następuje:

W ocenie Sądu, roszczenie powoda (...) w Luksemburgu zasługuje na uwzględnienie jedynie częściowo.

Powód (...) w Luksemburgu dochodzi swego roszczenia na zasadach ogólnych, wynikających z art. 361 - 363 kc. Szkoda objęta odpowiedzialnością ubezpieczyciela podlega bowiem naprawieniu właśnie według tych ogólnych zasad. Wynika to z treści art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, zgodnie z którym z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, której następstwem jest śmierć, uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia bądź też utrata, zniszczenie lub uszkodzenie mienia. Zgodnie zaś z art. 36 ust. 1 cyt. ustawy odszkodowanie ustala się i wypłaca w granicach odpowiedzialności cywilnej posiadacza lub kierującego pojazdem mechanicznym, najwyżej jednak do ustalonej w umowie ubezpieczenia sumy gwarancyjnej.

Z powyższego wynika, że dla oceny roszczeń odszkodowawczych powoda z tytułu uszkodzenia jego pojazdu, należało określić - według ogólnych zasad prawa cywilnego - do jakich świadczeń byłby zobowiązany posiadacz lub kierowca samochodu, z którego winy nastąpiła kolizja. W niniejszej sprawie, z uwagi na fakt, że odpowiedzialność kierowcy – sprawcy kolizji nie była kwestionowana, należało rozstrzygnąć jedynie zakres odpowiedzialności pozwanego, w ramach jego odpowiedzialności gwarancyjnej wynikającej z umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody.

W myśl art. 363 § 1 kc, naprawienie szkody powinno nastąpić według wyboru poszkodowanego: bądź przez przywrócenie stanu poprzedniego, bądź przez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej.

W ramach postępowania prowadzonego przez zakład ubezpieczeń w zakresie likwidacji szkody, ubezpieczyciel ustalił, że ogólna wartość odszkodowania wynieść powinna 1148,64 zł netto. Taką też kwotę wypłacono K. B.. Wypłata odszkodowania w kwocie netto była wynikiem ustalenia, że K. B. prowadzi działalność gospodarczą, do prowadzenia której wykorzystywany jest przedmiotowy pojazd. K. B. nie wykazał w toku postępowania przed zakładem ubezpieczeń, że ma prawo odliczenia 50 % podatku VAT od kosztów naprawy pojazdu. Oświadczenie tej treści złożył dopiero w dniu 9 sierpnia 2023 r. wobec nabywcy wierzytelności (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w O..

Powód (...) w Luksemburgu jako następca prawny poszkodowanego K. B. nie zgadzał się z ustaloną w ten sposób wysokością odszkodowania. Wnosił, aby skalkulowanie odszkodowania nastąpiło poprzez ustalenie wartości kosztów naprawy samochodu, tak aby przywrócić jego stan sprzed zdarzenia drogowego z dnia 23 czerwca 2023 r., a nadto z uwzględnieniem podatku VAT ( 50 % ) tj. w kwocie brutto.

Zgodnie z powszechnie przyjętym poglądem, szkodą jest uszczerbek, jakiego doznała określona osoba w swych dobrach lub interesach. W efekcie owo naprawienie szkody ma zmierzać do odwrócenia w dobrach poszkodowanego skutków zdarzenia wyrządzającego mu szkodę i przywrócenia - w znaczeniu prawnym - stanu, jaki by istniał gdyby owo zdarzenie nie nastąpiło ( por. Kodeks Cywilny Tom I „Komentarz do artykułów 1 – 534” pod redakcją prof. E. Gniewka C.H. BECK Warszawa 2004, str. 838 ). Przenosząc te uwagi na grunt niniejszej sprawy, trzeba opowiedzieć się za takim sposobem ustalenia odszkodowania, które zapewni poszkodowanemu uzyskanie świadczenia umożliwiającego przywrócenie uszkodzonego samochodu do stanu sprzed wypadku. Dopiero wówczas dojdzie do pełnego odwrócenia skutków kolizji, za którą odpowiada ubezpieczyciel w ramach swej odpowiedzialności gwarancyjnej.

Skoro szkoda w tym wypadku polegała na uszkodzeniach samochodu, awarii pewnych elementów, to siłą rzeczy naprawienie szkody musi doprowadzić do usunięcia tych uszkodzeń i naprawienia lub wymiany zepsutych elementów i urządzeń. Biegły powołany w niniejszej sprawie dokonał wyliczenia wartości szkody na kwotę 5148,36 zł brutto ( 4185,66 zł netto ).

Zdaniem Sądu, należne odszkodowanie przysługujące na podstawie umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu mechanicznego za szkodę powstałą w związku z ruchem tego pojazdu, nie powinno obejmować również kwoty podatku od towarów i usług ( VAT ). Wskazać należy, że zasady odliczenia podatku określone zostały w ustawie z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług. Zgodnie z art. 86a cyt. ustawy w przypadku wydatków związanych z pojazdami samochodowymi kwotę podatku naliczonego stanowi 50 % kwoty podatku, z tym że przepis ten nie ma zastosowania w przypadku gdy pojazdy samochodowe są wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika lub konstrukcyjnie przeznaczone są do przewozu co najmniej 10 osób z kierowcą, jeżeli z dokumentów wydanych na podstawie przepisów o ruchu drogowym wynika takie przeznaczenie. Jak Sąd ustalił, poszkodowany K. B. nie kwestionował w toku likwidacji szkody wypłaty odszkodowania w kwocie netto. Możliwość odliczenia 50 % VAT wskazał dopiero nabywcy wierzytelności. Wiarygodność tego oświadczenia zakwestionował w toku procesu pozwany zakład ubezpieczeń. Powód zatem zobowiązany był – stosownie do art. 6 kc – wykazać, że poszkodowanemu przysługiwało uprawnienie odliczenia 50 % VAT od wydatków związanych z naprawą pojazdu, czemu powód nie sprostał.

W ocenie Sądu, ustalenia w sprawie pozwalają w pełni zaakceptować opinię biegłego mgr inż. M. B. i według jego wyliczeń przyjąć koszt naprawy samochodu z uwzględnieniem, że decydujące znaczenie dla ustalenia wysokości kosztów naprawy pojazdu poszkodowanego miała wysokość stawki pracochłonności napraw za prace blacharskie i lakiernicze przyjęta przez biegłego na kwotę 130,00 zł netto za godzinę oraz, że zakres uszkodzeń pojazdu nie był sporny.

Tym samym wysokość odszkodowania należnego z tytułu szkody w pojeździe marki V. nr rej. (...) powinna wynieść kwotę 4185,66 zł netto. Wysokość odszkodowania należy pomniejszyć o wartość już wypłaconego przez zakład ubezpieczeń odszkodowania tj. o kwotę 1148,64 zł. Dodatkowa odpowiedzialność pozwanego za szkodę, jaką poniósł Poszkodowany K. B. ( jego następca prawny ) w wyniku zdarzenia drogowego z dnia 23 czerwca 2023 r., powinna więc wynieść 3037,02 zł z tytułu uzupełnienia kosztów naprawy uszkodzeń samochodu marki V. nr rej. (...). Podkreślić należy, że pozwany zakład ubezpieczeń, nie wykazał, co czego jest zobowiązany z mocy art. 6 kc, że wykorzystanie do naprawy pojazdu części zamiennych alternatywnych pozwoli na przywrócenie pojazdu do stanu sprzed szkody.

Odsetki ustawowe za opóźnienie od kwoty 3037,02 zł stanowiącej sumę odszkodowania Sąd zasądził od dnia 6 czerwca 2024 r. tj. od dnia wyrokowania.

Sąd miał na uwadze, że zgodnie z art. 14 ust. 1 cyt. ustawy zakład ubezpieczeń wypłaca odszkodowanie w terminie 30 dni licząc od dnia złożenia przez poszkodowanego lub uprawnionego zawiadomienia o szkodzie. Stosownie zaś do ust. 2 cyt. artykułu w przypadku gdyby wyjaśnienie w terminie, o którym mowa w ust. 1, okoliczności niezbędnych do ustalenia odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń albo wysokości odszkodowania okazało się niemożliwe, odszkodowanie wypłaca się w terminie 14 dni od dnia, w którym przy zachowaniu należytej staranności wyjaśnienie tych okoliczności było możliwe, nie później jednak niż w terminie 90 dni od dnia złożenia zawiadomienia o szkodzie, chyba że ustalenie odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń albo wysokości odszkodowania zależy od toczącego się postępowania karnego lub cywilnego. W terminie, o którym mowa w ust. 1, zakład ubezpieczeń zawiadamia na piśmie uprawnionego o przyczynach niemożności zaspokojenia jego roszczeń w całości lub w części, jak również o przypuszczalnym terminie zajęcia ostatecznego stanowiska względem roszczeń uprawnionego, a także wypłaca bezsporną część odszkodowania. Sąd uznał, że, doręczenie wezwania do zapłaty wraz z ekspertyzą prywatną nie może być uznane za skuteczne dla roszczeń powoda w zakresie żądania zapłaty odsetek ustawowych za opóźnienie. Podkreślić należy, że opinia biegłego sądowego sporządzona w sprawie nie potwierdziła wniosków prywatnej ekspertyzy sporządzonej na zlecenie powoda przed wytoczeniem powództwa, na co wskazuje uwzględnienie powództwa jedynie częściowo. Z tych względów, w ocenie Sądu, zasadnym jest przyznanie odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia wyrokowania, tj. od wyjaśnienia wszystkich okoliczności w sprawie.

Jednocześnie Sąd oddalił żądanie powoda (...) w Luksemburgu w zakresie zwrotu kosztów prywatnej ekspertyzy w kwocie 540,00 zł.

Zgodnie z powszechnie przyjętym stanowiskiem judykatury i opinią doktryny, odszkodowanie przysługujące z umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem tych pojazdów winno obejmować także koszty ekspertyzy wykonanej na zlecenie poszkodowanego. Takie stanowisko zajął Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 18 maja 2004 r. w sprawie III CZP 24/04.

W niniejszej sprawie poprzednik prawny powoda wystąpił o ekspertyzę, mając na uwadze zaniżenie wysokości odszkodowania przez pozwany zakład ubezpieczeń. Przed wytoczeniem powództwa udostępnił zakładowi ubezpieczeń wykonaną na jego zlecenie ekspertyzę, której wnioski nie zostały w toku procesu w pełni potwierdzone tj. w zakresie wysokości szkody; kopia ekspertyzy została również załączona do pozwu. Nie został natomiast przedstawiony dowód, że należność za jej sporządzenie została uiszczona, co ewentualnie uzasadniałoby uwzględnienie żądania jej zwrotu po rozważeniu innych okoliczności sprawy. Podkreślić należy, że roszczenie w tym zakresie ma - w ocenie Sądu - charakter pomocniczy, uzupełniający, akcesoryjny, związany z roszczeniem głównym. Żądanie zapłaty tylko tych kosztów wiąże się ściśle z żądaniem zapłaty odszkodowania. W związku z niewykazanie przez powoda faktu ich poniesienia, Sąd doszedł do przekonania, że powództwo o ich zasądzenie nie zasługuje na uwzględnienie.

Z tych względów Sąd częściowo oddalił powództwo tj. ponad kwotę 3037,02 zł należności głównej, w całości co do kosztów ekspertyzy oraz w zakresie w zakresie żądania odsetek ustawowych za opóźnienie za okres od dnia 25 lipca 2023 r. do dnia 5 czerwca 2024 r.

W pkt III wyroku, Sąd rozstrzygnął o kosztach procesu stosownie do art. 100 kpc, zgodnie z którym w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone. Sąd może jednak włożyć na jedną ze stron obowiązek zwrotu wszystkich kosztów, jeżeli jej przeciwnik uległ tylko co do nieznacznej części swego żądania albo gdy określenie należnej mu sumy zależało od wzajemnego obrachunku lub oceny sądu. Sąd obciążył więc pozwany zakład ubezpieczeń zwrotem na rzecz powoda kwoty 845,20 zł tytułem zwrotu części kosztów procesu, w tym 200,00 zł tytułem opłaty sądowej od uwzględnionej części powództwa oraz 645,20 zł tytułem zwrotu kosztów opinii biegłego sądowego, mając na uwadze, że co do zasady opinia potwierdziła zaniżenie należnego odszkodowania.

Kolejno w pkt IV i V wyroku Sąd nakazał odpowiednio powodowi i pozwanemu zwrot niewykorzystanych części zaliczek ( art. 84 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych ).