Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 kwietnia 2023 r.

Sąd Rejonowy w Kamiennej Górze I Wydział Cywilny w następującym składzie:

Przewodniczący: SSR Marek Dziwiński

Protokolant: Barbara Krężel

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 28 kwietnia 2023 r. w Kamiennej Górze

sprawy z powództwa (...) Bank (...) S.A. z siedzibą we W.

przeciwko B. G.

o zapłatę

I  zasądza od pozwanej B. G. na rzecz strony powodowej (...) Bank (...) S.A. z siedzibą we W. kwotę 39.644,48 (słownie złotych: trzydzieści dziewięć tysięcy sześćset czterdzieści cztery, 48/100) zł wraz z odsetkami umownymi w wysokości dwukrotności odsetek ustawowych za opóźnienie od kwoty 37.056,24 zł od dnia 11.04.2023 r. do dnia zapłaty;

II  dalej idące powództwo oddala,

III  zasądza od pozwanej B. G. na rzecz strony powodowej (...) Bank (...) S.A. z siedzibą we W. kwotę 1.989,69 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt I C 488/22

UZASADNIENIE

Strona powodowa (...) Bank (...) S.A. z siedzibą we W. wystąpiła z pozwem żądając zasądzenia od pozwanej B. G. kwoty 41.453,82 zł z odsetkami umownymi w wysokości dwukrotności odsetek ustawowych za opóźnienie od kwoty 37.056,24 zł od dnia 2.08.2022 r. do dnia zapłaty oraz zasądzenia kosztów procesu według norm przepisanych.

W pozwie jak i dalszych pismach procesowych strona powodowa podawała, że w dniu 20 maja 2019 r. zawarła z pozwaną umowę pożyczki, na mocy której wypłaciła B. G. kwotę 47.900,00 zł, co przy pozostałych kosztach obciążało pożyczkobiorcę obowiązkiem zapłaty łącznie kwoty 61.424,40 zł. Na kwotę tę składały się: 47.900,00 zł – wypłacony kapitał, 13.524,40 zł – odsetki umowne. Strona powodowa podała dalej, że pozwana była zobowiązana spłacić pożyczkę w 60 miesięcznych ratach w wysokości 1023,73 zł począwszy od 12 lipca 2019 r. strona powodowa wskazała dalej, ze pozwana nie spełniała swoich zobowiązań w terminie, po bezskutecznych wezwaniach do zapłaty zaległości, w dniu 24 stycznia 2022 r. wypowiedziała ze skutkiem po 30 dniach umowę pożyczki. Według strony powodowej całe roszczenie stało się wymagalne z dniem 5 marca 2022 r. Z uwagi na dokonane przez pozwana wpłaty, uiszczone także po wniesieniu pozwu w elektronicznym postępowaniu upominawczym, pozostała do zapłaty przez pozwaną kwota 41.453,82 zł, na którą składają się: 37.056.24 zł – kapitał i 4.397,58 zł – odsetki na dzień 1.08.2022 r. naliczone od dnia 12.07.2021 r. w sposób bliżej przedstawiony w uzasadnieniu pozwu. Dalsze odsetki umowne – według strony powodowej – powinny być naliczane od dnia 2 sierpnia 2022 r.

Pozwana B. G. w odpowiedzi na pozew (nazwanej zażaleniem) i w dalszych pismach procesowych nie kwestionowała zawarcia przedmiotowej umowy pożyczki, podnosiła jednak, że do spłaty pożyczki zobowiązał się syn, a ona jest w trudnej sytuacji finansowej. Podała dalej, że uzgadniała z pracownikami banku ratalna spłatę w kwotach po 900,00 zł, gdy jednak uiściła taka kwotę, to zażądano, by spłacała po 2.000,00 zł miesięcznie. Pozwana wnosiła o ugodowe rozwiązania sporu, a ponadto kwestionowała sposób ustalenia i naliczania odsetek przez pożyczkodawcę. W pismach w toku postępowania sądowego wskazywała na uiszczanie przez nią kolejnych kwot tytułem spłaty zobowiązania.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

(...) Bank (...) S.A. z siedzibą we W. oraz B. G. zawarli umowę pożyczki gotówkowej, na mocy której pożyczkodawca wypłacił pozwanej kwotę 47.900,00 zł, a ta zobowiązała się do spłaty pożyczki w kwotach po 1.023,73 zł miesięcznie począwszy od lipca 2019 r. Strony ustaliły okres trwania umowy od 20.05.2019 r. do 12.06.2024 r., liczbę rat -60, oprocentowanie pożyczki – 9,99% w skali roku, dzień spłaty – 12 dnia każdego miesiąca, określając całkowity koszt pożyczki na sumę 13.523,84 zł, co oznaczało, że całkowita kwota do zapłaty wynosiła 61.423,84 zł. W umowie przewidziano, że w przypadku opóźnień w spłacie, bank nalicza odsetki karne od kapitału według zmiennej stopy procentowej, równej wysokości maksymalnych odsetek za opóźnienie, określonych w art. 481 kodeksu cywilnego, które na dzień zawarcia umowy wynosiły 14.00%. Wpłacane raty pożyczki miały być zaliczane w następującej kolejności: odsetki karne, odsetki umowne, kapitał. Według postanowień umowy bank mógł rozwiązać umowę za 30 dniowym okresem wypowiedzenia w przypadku opóźnienia pożyczkobiorcy w spłacie co najmniej dwóch pełnych rat. Terminy spłat i sposób zaliczania dokonanych wpłat były określone w harmonogramie.

/dowód: umowa pożyczki gotówkowej z 19.05.2019 r. – k-10-13, harmonogram spłaty – k-18/

Pozwana spłacała pożyczkę z opóźnieniem i zaległości przekroczyły sumę dwóch pełnych rat. W szczególności nie zapłaciła w ogóle rat w okresie od sierpnia 2021 do grudnia 2021 r. i później do maja 2022 r.

/dowód: tabela historii wpłat zamieszczona w pozwie i wyciąg z ksiąg banku – k- 23/

Pismem z 12 grudnia 2021 r. pozwana została wezwana do spłaty zadłużenia wynoszącego 4.825,09 zł, z czego raty kapitałowe opiewały na kwotę 3.614,44 zł.

/dowód: pismo z 12.12.2021 r. k-20 i 22/

Mimo wezwania pozwana nie uregulowała zaległości dlatego pożyczkodawca pismem z 24 stycznia 2022 r. wypowiedział umowę z zachowaniem 30 – dniowego okresu wypowiedzenia.

/dowód: pismo z 24.01.2022 r. – k-19 i 21/

Strona powodowa w dniu 29 marca 2022 r. wystąpiła do Sadu Rejonowego Lublin – Zachód o wydanie nakazu zapłaty w elektronicznym postępowaniu upominawczym. Na skutek wniesienia przez pozwana sprzeciwu nakaz zapłaty z 129.04.2022 r. utracił moc , a postępowanie zostało umorzone w całości.

/dowód: postanowienie z 17.06.2022 r. – k-6 odwrót/

Po wniesieniu przez stronę powodowa sprawy do Sądu Rejonowego Lublin – Zachód w Lublinie, a później do Sądu Rejonowego w Kamiennej Górze pozwana B. G. uiszczała określone kwoty na rzecz spłaty zadłużenia. Były to sumy 500,00 zł i 900,00 zł wpłacone odpowiednio w czerwcu i lipcu 2022 r. zaliczane odpowiednio na odsetki za opóźnienie (zwane odsetkami karnymi).

/dowód: zestawienie wpłat zawarte w pozwie)

Po wniesieniu sprawy do Sądu Rejonowego w Kamiennej Górze powódka uiściła łącznie sumę 4.700,00 zł w kwotach 800,00 zł, 900,00 zł, 900,00 zł, 1.000,00 zł i 1.100,00 zł odpowiednio 20.21.2022 r., 20.01.2023 r., 20.20.2023 r., 21.03.2023 r. i 11.04.2023 r. Wpłaty te podlegały zaliczeniu na odsetki za opóźnienie (odsetki karne)

/dowód: dowody wpłaty k- 68-71 i 79/

Sad zważył co następuje:

Ustaleń powyższych sąd dokonał na podstawie dołączonych do pozwu dokumentów, których wiarygodność i rzetelność nie była kwestionowana przez pozwaną. Pozwana potwierdziła fakt zawarcia umowy pożyczki, jej zarzuty co do wysokości odsetek nie zostały sprecyzowane na tyle, by mogły podważać treść łączącej strony umowy. W każdym razie zapisy umowy co do odsetek zostały sformułowane zgodnie z regulacjami zawartymi w przepisach art. 359 k.c. – odsetki kapitałowe i art. 481 § 2 ¹ k.c. – odsetki za opóźnienie.

Niewątpliwym było, że pozwana w trakcie obowiązywania umowy zalegała z zapłatą rat pożyczki w rozmiarze uprawniającym do rozwiązania przez pożyczkodawcę łączącego strony stosunku prawnego. Strona powodowa skorzystała z tego uprawnienia umownego, co doprowadziło do sytuacji, że pożyczkodawca był zobowiązany do zwrotu świadczenia z tytułu udzielonej przez stronę powodowa pożyczki, pomniejszonego o sumę dokonanych wpłat zaliczonych na poczet poszczególnych należności określonych w umowie.

Nie budziła wątpliwości i także pozwana tego nie kwestionowała, że na dzień złożenia pozwu, dług pozwanej z tytułu umowy pożyczki wynosił 41.453,82 zł, na którą to sumę składały się: 37.056,24 zł – kapitał, 4.397,58 zł – odsetki za opóźnienie w wysokości dwukrotności odsetek ustawowych za opóźnienie. Przedstawione przez stronę powodowa zestawienia , wyciąg z ksiąg bankowych i harmonogram spłat w połączniu z treścią umowy, dawały podstawę do przyjęcia, że zapisy te oddają rzeczywisty stan zadłużenia powódki, a dokonywane wpłaty zostały zaliczone na poczet należności według postanowień umowy. W toku postępowania przed tutejszym sądem pozwana dokonała dalszych wpłat. Strona powodowa, po uiszczeniu przez powódkę kwot na łączną sumę 3.600,00 zł, przedstawiła zestawienie wpłat i składniki zadłużenia wynikające ze sposobu zaliczenia wpłat na poszczególne składniki zadłużenia (k-76 akt). Pozwana nie kwestionowała ani wysokości pozostałego zadłużenia, ani sposobu zarachowania poszczególnych wpłat. W ocenie sądu zaliczenie tych wpłat na odsetki za opóźnienie (odsetki karne) znajdowało uzasadnienie w treści umowy. Przy dokonywaniu zarachowania wpłat nie zmniejszała się kwota zadłużenia z tytułu kapitału, pomniejszeniu ulegało natomiast zadłużenie z tytułu odsetek karnych oraz zmianie ulegała data wymagalności tych odsetek. Przed ostatnią rozprawą pozwana dokonała kolejnej wpłaty na poczet zadłużenia uiszczając 11 kwietnia 2023 r. na rzecz strony powodowej kwotę 1.100,00 zł.

W tym okresie odsetki maksymalne tj. dwukrotność odsetek ustawowych za opóźnienie wynosiły w stosunku rocznym 24,50%. Dokonując wyliczenia należności po dokonanej prze pozwaną wpłacie należało uwzględnić zapisu umowy co do zaliczania wpłat na poczet poszczególnych nalezności wchodzących w skład zadłużenia. Tak więc zaliczenie tej ostatniej wpłaty nastąpiło, podobnie jak wcześniejszych, na poczet należności z tytułu odsetek za opóźnienie (odsetek karnych). Pozostała wiec kwota kapitału w wysokości 37.056,24 zł, odsetki kapitałowe w kwocie 1.894,02 zł. Te pozycje zadłużenia były niezmienne dopóki pozostawały do spłaty odsetki za opóźnienie (odsetki karne), na które w pierwszej kolejności (zgodnie z zapisami umowy) zarachowywane były poszczególne wpłaty. Podczas wpłaty ostatniej raty w marcu 2023 r. odsetki te wynosiły 3.612,58 zł. Do wpłaty z dnia 10 kwietnia 2023 r. wzrosły one o 75,66 zł (24,5% od kwoty 37056,24 za okres 20 dni), co dawało sumę odsetek 3.688,2 zł. Tę kwotę należało pomniejszyć o wpłatę 1.100,00 zł co dawało sumę odsetek w kwocie 2.588,24 zł. Łącznie więc z kwotą kapitału na dzień ostatniej wpłaty zaległość pozwanej z tytułu umowy pożyczki wynosiła 39.644,48 zł. Dalsze odsetki umowne za opóźnienie w wysokości dwukrotności odsetek ustawowych za opóźnienie od kwoty kapitału 37.056,24 zł należały się stronie powodowej od dnia następnego od dnia dokonania ostatniej raty tj. od 11.04.2023 r.

W tych warunkach oddaleniu podlegało dalej idące powództwo.

Nie został uwzględniony wniosek pozwanej o rozłożenie należności na raty.

Zgodnie z treścią przepisu art. 320 k.p.c. w szczególnie uzasadnionych wypadkach sąd może rozłożyć na raty zasądzone świadczenie. Trzeba zwrócić uwagę, że takie rozłożenie na raty nie powinno w sposób zasadniczy wpływać na zakres należności objętych stosunkiem prawnym łączącym strony. Przy zawartej przez strony umowie pożyczki jednym z zasadniczych uprawnień strony powodowej była możliwość naliczania odsetek umownych w przypadku niespłacenia pożyczki w terminie. Rozłożenie na raty zasądzonego świadczenia prowadziłoby faktycznie do wyeliminowania tej należności wynikającej z umowy. Ponadto wysokość zadłużenia pozwanej jest tak duża, że fakt dokonywania jego spłat w trakcie trwania procesu, a także ewentualne spłaty po wydaniu orzeczenia w wysokościach dotychczasowych, prowadziłoby do nadmiernego wydłużenia możliwości uzyskania należnego mu świadczenia przez pożyczkodawcę. W tych warunkach wniosek pozwanej o rozłożeniu zasądzonego świadczenia na raty podlegał oddaleniu.

Pozwaną obciążono obowiązkiem zwrotu stronie powodowej całości poniesionych przez nią kosztów procesu wynoszących łącznie 1.989,69 zł. Spełnienie części świadczenia w trakcie trwającego procesu było jednoznaczne z przegraniem sprawy także w tej części i w związku z tym, mimo oddalenia powództwa w określonej części, należało ocenić, że pozwana w całości przegrała sprawę i na podstawie przepisu art. 98 k.p.c. obciąża ja obowiązek zwrotu stronie powodowej całości poniesionych kosztów procesu.