Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 września 2023 r.

Sąd Rejonowy w Rybniku I Wydział Cywilny w składzie następującym:

Przewodniczący: asesor sądowy I. Ś.

Protokolant: stażysta Katarzyna Metrycka-Paduszek

po rozpoznaniu w dniu 6 września 2023 r. w Rybniku

na rozprawie

sprawy z powództwa K. C.

przeciwko K. B.

o zapłatę

oddala powództwo;

zasądza od powoda K. C. na rzecz pozwanej K. B. kwotę 3.617,00 zł (trzy tysiące sześćset siedemnaście złotych 00/100) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty z tytułu zwrotu kosztów procesu.

asesor sądowy

Sygn. akt I C 539/23

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 21 marca 2023 roku powód K. C. żądał zasądzenia
od pozwanej K. B. kwoty 17.100,00 złotych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 4 listopada 2022 roku do dnia zapłaty oraz kosztami procesu.

W uzasadnieniu wskazał, że w dniu 7 czerwca 2022 roku zawarł z pozwaną umowę pośrednictwa w obrocie nieruchomościami z zagwarantowaniem prawa wyłączności. Z treści umowy wynikał obowiązek zapłaty przez pozwaną wynagrodzenia w kwocie 20.000,00 złotych netto (26.400,00 złotych brutto) w wypadku zawarcia umowy przedwstępnej lub aktu notarialnego sprzedaży w trakcie trwania okresu wyłączności, bądź po tym okresie. Powód zrealizował swoje obowiązki, a pozwana zawarła umowę przedwstępną ze wskazanym przez niego kontrahentem w dniu 3 listopada 2022 r., zaś w dniu 31 stycznia 2023 r. zawarła umowę sprzedaży nieruchomości. Pozwana wpłaciła na rzecz powoda jedynie część wynagrodzenia w kwocie 7.500,00 złotych (k. 2-4).

Nakazem zapłaty z dnia 27 marca 2023 roku uwzględniono powództwo w całości (k. 30).

W sprzeciwie od nakazu zapłaty pozwana żądała oddalenia powództwa w całości
i zasądzenia kosztów postępowania. Zakwestionowała wysokość roszczenia, podkreślając
że nieruchomość została zbyta za cenę znacznie niższą niż umówiona, co prowadziło z kolei do ustnego ustalenia przez strony, że wynagrodzenie należne powodowi powinno wynieść 15.000,00 złotych brutto. Powołała się również na istotne okoliczności dotyczące miejsca zawarcia umowy, nie precyzując jednak z jakich przyczyn miałyby one mieć znaczenie dla postępowania (k. 35-38).

Pismem z dnia 7 lipca 2023 roku pozwana sprecyzowała, że miejsce zawarcia umowy jest istotne z uwagi na fakt, że w jej ocenie umowa została zawarta poza lokalem przedsiębiorstwa, zaś przedsiębiorca nie pouczył jej o prawie do odstąpienia od umowy zawartej w ten sposób (k. 60-62).

Sąd ustalił, co następuje:

Powód K. C. prowadzi działalność gospodarczą m.in. w zakresie pośrednictwa w obrocie nieruchomościami pod adresem ul. (...)
3 w R..

(dowód: odpis z (...) k. 8-9)

Pozwana K. B. zawarła w dniu 7 czerwca 2022 roku z powodem umowę pośrednictwa w obrocie nieruchomościami z zagwarantowaniem prawa wyłączności. Nieruchomość przeznaczona do sprzedaży znajdowała się przy ul. (...)
w C. (§ 1 umowy). Z § 4 umowy wynikał obowiązek zapłaty wynagrodzenia przez pozwaną na rzecz powoda w kwocie 20.000,00 złotych netto
w wypadku zawarcia przedwstępnej umowy sprzedaży lub aktu notarialnego w trakcie trwania okresu wyłączności, bądź po tym okresie ze wskazanym kontrahentem. Okres obowiązywania umowy strony ustaliły na 9 miesięcy od dnia 7 czerwca 2022 roku do dnia 7 lutego 2023 roku.

Umowa została sporządzona na podstawie wzorca w taki sposób, że podczas jej zawierania pismem ręcznym uzupełniono istotne jej elementy, takie jak: dane pozwanej, dane nieruchomości przeznaczonej do sprzedaży, wysokość wynagrodzenia.

(fakty bezsporne, nadto dowód: umowa sprzedaży k. 10-11 )

Do podpisania umowy przez strony doszło w lokalu (...) w R., przy jednoczesnej obecności powoda i pozwanej. Przed zawarciem umowy strony spotykały się również na nieruchomości przeznaczonej do sprzedaży m.in. w celu sporządzenia fotodokumentacji, czy udostępnienia nieruchomości nabywcy. Pozwana była w lokalu powoda dopiero w dniu podpisania umowy przedwstępnej z nabywcą.

Strony współpracowały również we wcześniejszym okresie, bowiem powód poszukiwał najemcy do jednego z lokali będącego własnością pozwanej.

(dowód: częściowo przesłuchanie powoda k. 78v-79; częściowo przesłuchanie pozwanej k. 79-81)

W dniu 3 listopada 2022 roku pozwana podpisała z M. P. umowę przedwstępną sprzedaży nieruchomości położonej przy ul. (...) w C..

(fakty bezsporny, nadto dowód: umowa przedwstępna sprzedaży wraz z załącznikami k 12-17)

Pozwana uiściła na rzecz powoda kwotę 7.500,00 złotych tytułem należnego mu wynagrodzenia za usługę pośrednictwa.

(fakt bezsporny, nadto dowód: przesłuchanie powódki k. 79)

Powód w dniu 3 listopada 2022 roku wystawił na rzecz pozwanej dwie faktury proforma za usługę pośrednictwa oznaczone tożsamym numerem (...), z których jedna opiewała na kwotę 24.600,00 złotych brutto, zaś druga na kwotę 15.000,00 złotych brutto.
W treści obydwóch faktur odnotowano fakt zapłaty przez pozwaną kwoty 7.500,00 złotych na poczet ww. usługi. Powód umieścił również na fakturze adnotację, że spłaty należy dokonać na rachunek bankowy o nr (...).

Następnie w dniu 31 stycznia 2023 roku powód wystawił na rzecz pozwanej fakturę VAT numer (...) za usługę pośrednictwa, opiewającą na kwotę 24.600,00 złotych brutto, w której treści odnotowano fakt zapłaty przez pozwaną kwoty 7.500,00 złotych
na poczet ww. usługi. Powód umieścił również na fakturze adnotację że spłaty należy dokonać na rachunek bankowy o nr (...).

(dowód: faktura proforma nr (...) k. 18, k. 39; faktura VAT nr (...) k. 55)

Pozwana zbyła nieruchomość położoną przy ul. (...) w C. na rzecz M. (M.) P. na mocy umowy sprzedaży z dnia 31 stycznia 2023 roku zawartej w formie aktu notarialnego.

(fakty bezsporne, nadto dowód: wynik wyszukiwania księgi wieczystej k. 19; wydruk z systemu Elektronicznych Ksiąg Wieczystych k. 20-24)

Powód pismem z dnia 9 lutego 2023 roku wezwał pozwaną do zapłaty kwoty 17.100,00 złotych tytułem zawartej umowy pośrednictwa w terminie 2 dni.

(dowód: przedsądowe wezwanie do zapłaty wraz z potwierdzeniem nadania k. 25-27)

Pozwana w odpowiedzi na powyższe pismem z dnia 20 lutego 2023 roku zakwestionowała zasadność faktury proforma, bowiem otrzymała dwa takie dokumenty
o tożsamym numerze i dacie, opiewające na różne kwoty, tj. 15.000,00 złotych oraz 24.600,00 złotych, podkreślając że uznaje roszczenie jedynie do kwoty 15.000,00 złotych.

(dowód: pismo pozwanej z dnia 20 lutego 2023 r. k. 76).

Pozwana złożyła w dniu 14 kwietnia 2023 roku oświadczenie o odstąpieniu od umowy zawartej poza lokalem przedsiębiorstwa i wezwała powoda do zwrotu kwoty 7.500,00 złotych, przelanej uprzednio na jego konto.

(fakt bezsporny, nadto dowód: oświadczenie wraz z potwierdzeniem nadania k. 69-72)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie przesłuchania stron oraz dokumentów przedłożonych do akt sprawy, zwłaszcza mając na uwadze fakt, że w znacznej części nie były one przez strony kwestionowane.

Sąd pominął dowód z przesłuchania świadka M. P., a to z uwagi na ogólne zasady przeprowadzenia dowodów z zeznań świadka. Jak wynika bowiem z art. 180 ust. 3 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 roku o gospodarce nieruchomościami, umowa pośrednictwa wymaga formy pisemnej lub elektronicznej pod rygorem nieważności. Z kolei zaś dowód
ze świadków lub z przesłuchania stron przeciwko osnowie lub ponad osnowę dokumentu obejmującego czynność prawną może być dopuszczony między uczestnikami tej czynności tylko w wypadkach, gdy nie doprowadzi to do obejścia przepisów o formie zastrzeżonej pod rygorem nieważności (art. 247 k.p.c.). Niewątpliwie okoliczności, na jakie słuchany miał być świadek M. P. (k. 37) dotyczyły wysokości wynagrodzenia oraz jego ewentualnej modyfikacji, a zatem osnowy dokumentu pisemnej umowy, przedłożonego do akt sprawy. Nadto zgodnie z art. 77 § 1 k.c. uzupełnienie lub zmiana umowy wymaga zachowania takiej formy, jaką ustawa lub strony przewidziały w celu jej zawarcia. Przepis ten ma też charakter reguły interpretacyjnej. Wskazuje bowiem, że jeśli ustawa przypisuje dla zawarcia umowy określoną formę szczególną, a milczy o formie jej zmiany lub uzupełnienia, ta forma szczególna ma także i tu zastosowanie (tak wyrok SA w Szczecinie z dnia 6 listopada 2019 r. I ACa 244/19). A zatem nawet gdyby z zeznań świadka M. P. wynikało że strony w drodze ustnej uzgodniły inne wynagrodzenie, aniżeli wynikające z umowy, ustalenie takie wobec ustawowego wymogu formy pisemnej byłoby nieważne. Dowód z przesłuchania ww. świadka był zatem nieprzydatny do wykazania danego faktu, zaś inne fakty o których mógł zeznawać były nieistotne dla rozstrzygnięcia sprawy; Sąd pominął zatem dowód z tegoż przesłuchania w myśl art. 235 ² § 1 pkt 2 i 3 k.p.c. Dodatkowo wobec okoliczności, iż Sąd zobligowany był w pierwszej kolejności do ustalenia, czy umowę zawarto poza lokalem przedsiębiorstwa, okoliczność ta w istocie nie miała znaczenia dla wydania rozstrzygnięcia
w sprawie.

Z podobnych przyczyn Sąd nie poczynił istotnych w sprawie ustaleń faktycznych
w oparciu o przedłożoną do akt sprawy notatkę (k. 47). Jak wskazano powyżej nie mogła ona stanowić dowodu na jakąkolwiek zmianę ustaleń stron zawartych w umowie, a nadto odnosiła się do dat przypadających po jej zawarciu, więc nie mogła również posłużyć do ustalenia miejsca zawarcia umowy.

Dodatkowo notatka ta dotyczyła ustaleń poczynionych przez pozwaną z nabywcą nieruchomości. Nie dotyczy ona w żadnym stopniu okoliczności zawarcia umowy powoda z pozwaną.

Zgodnie z art. 233 k.p.c. sąd ocenia wiarogodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. Na tej samej podstawie, jakie znaczenie nadać odmowie przedstawienia przez stronę dowodu. Powyższe miało zastosowanie do zarządzenia Sądu z dnia 2 czerwca 2023 roku, w którym zobowiązano pełnomocnika powoda do przedłożenia rachunku z kasy fiskalnej dokumentującego otrzymanie kwoty 7.500,00 złotych. W odpowiedzi na powyższe pełnomocnik powoda poinformował, że powód nie ma obowiązku posiadania kasy fiskalnej, zaś konieczność wystawienia faktury VAT zachodzi w momencie zakończenia usługi pośrednictwa w obrocie nieruchomościami, tj. 31 stycznia 2023 roku. (k. 54). Tymczasem jak wynika z art. 19a ust. 8 ustawy z dnia 11 marca 2004 roku jeżeli przed dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem usługi otrzymano całość lub część zapłaty, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania w odniesieniu do otrzymanej kwoty. Ponadto zgodnie z § 2 ust. 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 grudnia 2018 roku w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących zw. z poz. 26 załącznika do rozporządzenia zwalnia z obowiązku ewidencjonowania przy zastosowaniu kas rejestrujących w danym roku podatkowym usługi związane z obsługą rynku nieruchomości, jeżeli świadczenie tych usług w całości zostało udokumentowane fakturą. Zatem powód w chwili otrzymania zaliczki, czy też przedpłaty od pozwanej był zobligowany do wystawienia, bądź to paragonu fiskalnego, bądź to faktury VAT. Odmowa przedstawienia któregokolwiek
z powyższych, w dodatku poparta argumentacją contra legem, prowadzi do wniosku,
że przedłożona przez powoda dokumentacja dotycząca rozliczenia świadczonej usługi nie jest poprawna, a przez to również nie jest wiarygodna. Sam zresztą powód słuchany na rozprawie (k. 79) przyznał później, że stosuje faktury zaliczkowe, a zatem był on świadomy tego,
że z chwilą przyjęcia zaliczki powstaje po jego stronie obowiązek podatkowy.

W powiązaniu z powyższym pozostaje więc ocena wyjaśnień powoda złożonych
na rozprawie. Sąd nie dał wiary dowodowi z przesłuchania powoda w tej części, w jakiej odnosił się on do zawarcia umowy w lokalu przedsiębiorstwa. Powoływał się on bowiem na konieczność wydrukowania zlecenia. Tymczasem zawarta pomiędzy stronami umowa zdaniem Sądu jest oparta na wzorcu stosowanym u powoda. W części, w jakiej umowa sporządzona jest w formie druku, nie zawiera ona przecież żadnych danych identyfikujących dającego zlecenie, informacji dotyczących nieruchomości przeznaczonej na sprzedaż, czy też wynagrodzenia za usługę. Nie jest zatem przekonujące jakoby powód musiał spotkać się
z pozwaną w lokalu przedsiębiorstwa z uwagi na konieczność wydrukowania umowy, skoro
i tak wszelkie dane indywidualizujące zlecenie naniesione zostały pismem ręcznym. Nadto sam powód podkreślał, że dochodziło do wcześniejszych spotkań na terenie nieruchomości pozwanej, co tym bardziej pozwala przyjąć, że dokonanie czynności zawarcia umowy nie było możliwe wyłącznie w siedzibie przedsiębiorstwa powoda. Sąd nie dał również wiary twierdzeniu powoda jakoby poinformował on pozwaną o terminie 14 dni prawie do odstąpienia od umowy, bowiem stanowisko takie przeczyło wcześniejszym jego wyjaśnieniom. Jeśliby bowiem powód – jak twierdzi – zawarł umowę w lokalu przedsiębiorstwa, zbędnym byłoby pouczanie pozwanej o przysługującym jej prawie do odstąpienia od umowy. Zresztą w dalszej części swych zeznań powód wprost przyznał, że „to jest oczywiste, że takie prawo przysługuje”. Powód nie wykazał, aby pozwana posiadała jakąkolwiek wiedze na temat prawda do odstąpienia od umowy. Powód wprost przyznał, iż nie posiada żadnego dokumentu świadczącego o tym, że pozwana została pouczona o prawie do odstąpienia od umowy. Podobnie też z przyczyn wskazanych powyżej zdaniem Sądu niewiarygodne są wyjaśnienia powoda dotyczące wystawionych faktur proforma oraz wysokości wskazanych na nich kwot. Zasadniczo zeznania te posłużyły więc do ustalenia informacji ogólnych dotyczących wcześniejszej współpracy stron oraz potwierdziły fakt zawarcia umowy.

Sąd uwzględnił również w części wyjaśnienia pozwanej, choć w jej przypadku wynika to przede wszystkim z obszernego i nieco nieuporządkowanego charakteru jej zeznań, odnoszących się do szeregu okoliczności niemających znaczenia dla rozstrzygnięcia niniejszego postępowania, takich jak chociażby zagadnienie łóżka zabranego z jej lokalu. Pozwana niewątpliwie dążyła do przedstawienia współpracy z powodem w negatywnym świetle, jednakże nie sposób tracić z oczu faktu, że wcześniej już korzystała z jego usług podczas poszukiwania najemcy. Zgodne z zasadami doświadczenia życiowego jest więc przyjęcie, że gdyby była niezadowolona z jakości świadczonych usług lub sposobu współpracy z powodem, nie skorzystałaby ponownie z jego usług. Ostatecznie zatem zeznania pozwanej Sąd uznał za wiarygodne w szczególności co do sposobu i miejsca zawarcia umowy. Pozwana podkreślała że w treści wydrukowanej umowy strony wspólnie uzupełniły jedynie luki, wskazywała na pośpieszny charakter podpisywanej umowy. Opis zaś samego procesu zawarcia umowy dokonany przez pozwaną jest zdaniem Sądu przekonujący.
Z przedstawionej przez nią sytuacji wynika, że powód spotkał się z pozwaną w kawiarni udał się do biura, gdzie prawdopodobnie wydrukował dwa egzemplarze wzorca umowy i powrócił z wydrukami w celu uzupełnienia danych. Pozwana w sposób bardzo szczegółowy opisała charakter spotkania i jego przebieg. Jak już wspomniano wcześniej, nie jest wiarygodnym, żeby odręczne wypełnienie wzoru musiało odbywać się w biurze. Nadto wcześniejsza współpraca stron również uprawdopodobnia w ocenie Sądu możliwość spotkania w niejako mniej formalnych warunkach, tj. w kawiarni zamiast w lokalu stanowiącym siedzibę przedsiębiorstwa powoda.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Roszczenie powoda wynikało z umowy pośrednictwa w sprzedaży nieruchomości,
do której w zakresie nieuregulowanym w myśl art. 750 stosuje się odpowiednio przepisy
o zleceniu. Co do zasady zatem jeżeli ani z umowy, ani z okoliczności nie wynika,
że przyjmujący zlecenie zobowiązał się wykonać je bez wynagrodzenia, za wykonanie zlecenia należy się wynagrodzenie (art. 735 § 1 k.c.).

W ocenie Sądu nie budziło wątpliwości że pierwotna wysokość wynagrodzenia ustalona została ustalona zgodnie przez strony, bowiem wynika ono jednoznacznie (kwotowo) z zawartej przez strony umowy. Jak już wyjaśniono powyżej umowa pośrednictwa – z uwagi na ustawowy wymóg zawarcia jej w formie pisemnej obwarowany rygorem nieważności – ma charakter szczególny. Skuteczna prawnie zmiana zawartych w niej ustaleń mogła więc nastąpić jedynie w formie pisemnej. Zatem niezależnie od tego czy Sąd dawał wiarę wyjaśnieniom pozwanej, jak również pomimo dowodu z dokumentu faktury proforma przemawiającego na korzyść tegoż stanowiska Sąd nie był władny przyjąć jakoby doszło do skutecznego obniżenia wynagrodzenia przysługującego stronie powodowej z tytułu świadczenia usług objętych umową.

Na marginesie jedynie Sąd dostrzega że cena podawana przez przedsiębiorcę mogła wprowadzać w błąd. Zgodnie bowiem z art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 9 maja 2014 r.
o informowaniu o cenach towarów i usług w cenie uwzględnia się podatek od towarów
i usług, jeżeli na podstawie odrębnych przepisów sprzedaż towaru lub usługi podlega obciążeniu tym podatkiem. Przedstawienie więc w treści umowy ceny netto, a następnie doliczenie do niej podatku VAT dopiero w treści faktury, mogło wprowadzać w błąd konsumentkę. Powyższe nie było jednak okolicznością decydującą o rozstrzygnięciu,
a to z uwagi na przedstawione w dalszej części uzasadnienia rozważania.

W dalszej kolejności należało zatem odnieść się do zagadnienia złożonego przez pozwaną oświadczenia o odstąpieniu od umowy zawartej na odległość. Zgodnie z art. 27 ustawy z dnia 30 maja 2014 r. o prawach konsumenta (dalej jako u.p.k.) konsument, który zawarł umowę na odległość lub poza lokalem przedsiębiorstwa, może w terminie 14 dni odstąpić od niej bez podawania przyczyny i bez ponoszenia kosztów. Z kolei art. 29 ust. 1 u.p.k. pozwala na wydłużenie ww. terminu o 12 miesięcy, w wypadku gdy konsument nie został poinformowany przez przedsiębiorcę o prawie do odstąpienia od umowy. Ustawa o prawach konsumenta określa również zasady i tryb wykonania przysługującego konsumentowi prawa odstąpienia od umowy zawartej na odległość lub poza lokalem przedsiębiorstwa. Tej problematyce poświęcony został jej rozdział 4, zatytułowany "Prawo odstąpienia od umowy", który obejmuje art. 27-38. Przepisy te stanowią implementację art. 9-16 dyrektywy (...).

Zgodnie z art. 22 ¹ k.c. za konsumenta uważa się osobę fizyczną dokonującą
z przedsiębiorcą czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową.

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy wskazać należy, że status konsumenta w niniejszej sprawie w ocenie Sądu przysługiwał niewątpliwie pozwanej,
co zresztą nie było między stronami sporne.

Przechodząc z kolei do zasadności i skuteczności oświadczenia pozwanej z dnia 6 lipca 2020 roku o odstąpieniu od umowy stwierdzić należy że przesłanki umożliwiające konsumentowi odstąpienie od umowy, określone w art. 27 u.p.k. wymagają wykazania,
że umowa była zawarta na odległość lub poza lokalem przedsiębiorstwa. Powyższych pojęć nie można jednak używać zamiennie, bowiem każde z nich posiada odrębną i odmienną definicję ustawową. w art. 2 pkt 2 lit a-d u.p.k. został zawarty zamknięty katalog sytuacji, której umowa może zostać uznana za zawartą poza lokalem przedsiębiorstwa. Ma to miejsce: a) przy jednoczesnej fizycznej obecności stron w miejscu, które nie jest lokalem przedsiębiorstwa danego przedsiębiorcy,

b) w wyniku przyjęcia oferty złożonej przez konsumenta w okolicznościach, o których mowa w lit. a,

c) w lokalu przedsiębiorstwa danego przedsiębiorcy lub za pomocą środków porozumiewania się na odległość bezpośrednio po tym, jak nawiązano indywidualny i osobisty kontakt
z konsumentem w miejscu, które nie jest lokalem przedsiębiorstwa danego przedsiębiorcy, przy jednoczesnej fizycznej obecności stron lub

d) podczas wycieczki zorganizowanej przez przedsiębiorcę, której celem lub skutkiem jest promocja oraz zawieranie umów z konsumentami.

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy Sąd uznał, że zawarta między stronami umowa mieści się w definicji umowy zawartej poza lokalem przedsiębiorstwa. Oceny tej Sąd dokonał w oparciu o całokształt materiału dowodowego zgromadzonego
w sprawie, bowiem w z samego dokumentu umowy nie sposób było wywnioskować czy została ona zawarta poza lokalem przedsiębiorstwa. Zdaniem Sądu zestawienie nieco chaotycznych, lecz wewnętrznie spójnych i logicznych wyjaśnień pozwanej z – jak wyjaśniono powyżej – wewnętrznie sprzecznymi, miejscami niezgodnymi z materiałem dowodowym wyjaśnieniami powoda pozwala przyjąć, że to pozwana przedstawiła proces zawierania umowy w sposób taki, jaki rzeczywiście miał miejsce. W konsekwencji pozwana wbrew twierdzeniom strony powodowej sprostała ciążącemu na niej obowiązkowi dowiedzenia powyższej okoliczności.

Nie można także tracić z pola widzenia, iż powód jako profesjonalista mógł swobodnie wykazać dokumentami biurowymi (takimi jak chociażby kalendarz spotkań),
że w rzeczywistości spotkanie odbyło się w miejscu prowadzenia przez niego działalności gospodarczej. Na pozwanym w związku z zawarciem umowy z konsumentem ciążył miernik wyższej staranności w postepowaniu z klientem, udzielaniem pouczeniem i wyjaśnieniem wszelkich istotnych kwestii umownych.

Mając powyższe na uwadze należało przyjąć, że zawarta między stronami umowa, wobec tego, że uzupełnienia jej essentialia negotii takich jak: cena oraz nieruchomość przeznaczona do sprzedaży oraz złożenia na niej podpisów doszło podczas spotkania
w kawiarni, spełnia warunki do uznania jej za umowę zawartą poza lokalem przedsiębiorstwa. Jednocześnie w treści samej umowy brak jest pouczenia o przysługujących konsumentce (pozwanej) prawach do odstąpienia od niej.

Zgodnie zaś z art. 12 ust 1 pkt 9 ustawy o prawach konsumenta najpóźniej w chwili wyrażenia przez konsumenta woli związania się umową na odległość lub poza lokalem przedsiębiorstwa przedsiębiorca ma obowiązek poinformować konsumenta w sposób jasny
i zrozumiały m.in. o sposobie i terminie wykonania prawa odstąpienia od umowy na podstawie art. 27, a także wzorze formularza odstąpienia od umowy, zawartym w załączniku nr 2 do ustawy.

Sam powód wprost oświadczył, że nie posiada żadnego dowodu na okoliczność pouczenia konsumentki o przysługującym jej prawie do odstąpienia od umowy. Bez znaczenia jest przy tym czy pozwana jako konsumentka miała doświadczenie w zakresie zawierania umów pośrednictwa w sprzedaży nieruchomości (co notabene nie zostało udowodnione w niniejszej sprawie). Z faktu istnienia ewentualnego doświadczenia po stronie konsumenta nie sposób przecież wyprowadzać wniosku o zwolnieniu przedsiębiorcy
z ciążących na nim z mocy ustawy obowiązków. Powyższe zresztą znajduje poparcie
w najnowszym orzecznictwie (...), który podkreślił, że ochrona przewidziana w dyrektywie 93/13/EWG nie zależy od wiedzy konkretnej osoby, ale od tego, czy ta osoba działa w celach niezwiązanych z jej działalnością zawodową lub gospodarczą (tak wyrok (...) z dnia 21 września 2023 r. C-139/22).

Powód nie wykazał także jakoby spełnił ciążący na nim obowiązek na podstawie art. 13 ww. ustawy.

Powyższe prowadzi zatem do stwierdzenia że dopuszczalne było odstąpienie
od umowy jako zawartej poza lokalem przedsiębiorstwa (art. 27 ust. 1 u.p.k.), a nadto termin do złożenia odpowiedniego oświadczenia w tym zakresie wydłużony został z 14 dni do 12 miesięcy z uwagi na brak udzielenia pouczeń (art. 29 ust. 1 u.p.k.). Fakt złożenia oświadczenia przez pozwaną nie był przy tym kwestionowany, gdyż powód potwierdził
tę okoliczność również w trakcie składania wyjaśnień (k. 79). Dodatkowo należy zauważyć, iż powód nie kwestionował także samego uprawnienia pozwanej od odstąpienia od umowy
i nie zareagował w żaden sposób gdy zostało mu ono doręczone. W istocie więc uznać można, że powód zaakceptował fakt odstąpienia od umowy przez pozwaną.

Wobec zatem skutecznego złożenia przez pozwaną oświadczenia o odstąpieniu
od umowy należało uznać ją za niezawartą w myśl art. 31 ust. 1 u.k.k. Powyższe z kolei nakłada na powoda jako przedsiębiorcę obowiązek niezwłocznego (nie później niż w terminie 14 dni od dnia otrzymania oświadczenia konsumenta o odstąpieniu od umowy), zwrócić konsumentowi wszystkie dokonane przez niego płatności, w tym koszty dostarczenia towaru. Powyższego rozstrzygnięcia nie zmienia fakt że usługa została już wykonana, na co wskazuje (...) w wyroku z dnia 17 maja 2023 r.: „artykuł 14 ust. 4 lit. a) ppkt (i) dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/83/UE w związku z art. 14 ust. 5 tej dyrektywy (Dz.Urz.UE L z 2011 r., Nr 304, s. 64) należy interpretować w ten sposób, że zwalnia on całkowicie konsumenta z obowiązku zapłaty za usługi wykonane na podstawie umowy zawartej poza lokalem przedsiębiorstwa, w sytuacji gdy zainteresowany przedsiębiorca nie przekazał temu konsumentowi informacji, o których mowa w art. 14 ust. 4 lit. a) ppkt (i) wspomnianej dyrektywy, a ów konsument skorzystał z prawa do odstąpienia od umowy po tym, jak wspomniana umowa została wykonana” (wyrok z dnia 17 maja 2023 r. C-97/22).
W przypadku odstąpienia od umowy zawartej na odległość lub umowy zawartej poza lokalem przedsiębiorstwa umowę uważa się za niezawartą (art. 31 u.p.k.).

Skoro zatem to powód jest zobowiązany obecnie do dokonania na rzecz pozwanej zwrotu już otrzymanej kwoty, tym bardziej bezzasadne jest żądanie powoda odnoszące się
do uzyskania reszty wynagrodzenia za świadczoną usługę. Umowa nie wiąże już bowiem stron, a zatem odpadła podstawa prawna żądania zawartego w pozwie.

Z ostrożności procesowej należy jedynie wskazać, iż twierdzeń pozwanej nie sposób uznać za spóźnionych. Zauważyć bowiem należy, iż już sprzeciwie od nakazu zapłaty pozwana wnosiła o przesłuchanie jej na okoliczność miejsca zawarcia umowy, okoliczności towarzyszących oraz udzielenia informacji i pouczeń. Sam brak precyzyjnego podniesienia zarzutu pozwanej, która w tym czasie nie była reprezentowana przez fachowego pełnomocnika nie znaczy, iż twierdzenia te były spóźnione.

Jednocześnie nie miały w niniejszym postępowaniu zastosowania wyjątki wskazane w art. 38 u.p.k.

W świetle powyższego Sąd w punkcie 1 wyroku oddalił powództwo.

W punkcie 2 wyroku Sąd zgodnie z art. 98 k.p.c. orzekł o obowiązku zwrotu przez powoda, jako stronę przegrywającą proces, zwrotu kosztów postępowania na rzecz pozwanej. Wyniosły one 3.600,00 złotych tytułem wynagrodzenia pełnomocnika profesjonalnego oraz 17,00 złotych opłaty skarbowej od pełnomocnictwa. Od ww. kwoty zasądzono odsetki w myśl art. 98 § 1 ¹ k.p.c.

Mając powyższe na uwadze Sąd orzekł jak w sentencji.

asesor sądowy I. Ś.

ZARZĄDZENIE

(...)

(...)

(...)

R., (...)

asesor sądowy I. Ś.