Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

T. P., prowadzący działalność gospodarczą pod nazwą (...), wniósł pozew przeciwko B. (...) z/s w R. o zapłatę kwoty 1555,90zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 12.03.2023r. do dnia zapłaty, tytułem zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego i parkingu, w związku z kolizją drogową z dnia 3.02.2023r., której sprawca ubezpieczony był u strony pozwanej od odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych. Podał, że w związku z likwidacją szkody w swoim pojeździe, poszkodowany w okresie od 3 do 22.02.2023r. (19 dni) wynajął od powoda samochód zastępczy, uzgadniając stawkę dobową za najem w wysokości 196,80 zł brutto, co odpowiadało cenom rynkowym. Kwota, której domaga się powód, również z tytułu kosztów parkowania uszkodzonego pojazdu, została pomniejszona o wypłaconą dotychczas kwotę, wobec uznania przez pozwaną swojej odpowiedzialności. Powód podał, że nabył wierzytelność na podstawie umowy cesji z dnia 22.02.2023r.

Strona pozwana wniosła o oddalenie powództwa. Zarzuciła, że wypłaciła odszkodowanie po zweryfikowaniu stawki dobowej najmu pojazdu i parkowania. Podniosła, że zaproponowała poszkodowanemu bezgotówkowy najem pojazdu zastępczego od współpracującego z pozwaną podmiotu, wg tej stawki. Poszkodowany nie skorzystał z tej oferty i wynajął pojazd za cenę przewyższającą ofertę pozwanej, czym doprowadził do nieuzasadnionej eskalacji rozmiaru szkody.

Stan faktyczny:

W dniu 3.02.2023r. w kolizji drogowej uszkodzony został samochód marki N. (...), nr rej. (...), będący własnością K. S., zamieszkałej w O.. Pozwany był ubezpieczycielem sprawcy wypadku z tytułu obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych.

Na czas likwidacji szkody, poszkodowana wynajęła od powoda samochód zastępczy marki R. (...), z którego korzystała w okresie 3 – 22.02.2023r.

Po przeprowadzeniu postępowania likwidacyjnego, pozwany wypłacił odszkodowanie w kwocie 3357,70 zł, z tytułu kosztów najmu pojazdu zastępczego (2269,49 zł, za bezsporny okres 19 dni), zwrócił koszty holowania uszkodzonego pojazdu w żądanej kwocie 485,60 zł oraz koszty parkowania do kwoty 602,70 zł (14 dni x 35 zł netto).

Bezsporne.

Sąd ustalił:

W umowie najmu pojazdu zastępczego, łączącej poszkodowaną z powodem, wskazano cenę 160 zł netto za dobę. Samochód zastępczy został wydany poszkodowanej w dniu 3.02.2023r. i zwrócony w dniu 22.02.2023r. Poszkodowana została poinformowana przez powoda, że zawarła umowę z wypożyczalnią, która nie współpracuje z ubezpieczycielem sprawcy wypadku, a jest podmiotem świadczącym usługi na wolnym rynku.

Dowód: umowa najmu (k-11), oświadczenia poszkodowanej (k-14-16).

Uszkodzony samochód poszkodowanej nie nadawał się do dalszej jazdy, został odholowany na parking powoda w B. 79C, gdzie był przechowywany w okresie od 3 do 16.02.2023r. (14 dni po stawce 40 zł netto za dobę).

Dowód: formularz usług pomocy drogowej (k-17); zeznania świadka K. S. (k-62,91).

W piśmie, wysłanym w dniu 15.02.2023r. pocztą elektroniczną na adres upoważnionego przez poszkodowaną A. S.: a-ski3@wp.pl, strona pozwana zawarła informację na temat pojazdu zastępczego, proponując najem z wypożyczalni, współpracującej z pozwaną, oraz wskazując, że w razie samodzielnego wynajęcia samochodu, za wyższą stawkę, pozwana pokryje te koszty jedynie do wysokości wskazanej stawki zaakceptowanej (pojazd w segmencie B – stawka 80 zł netto).

Dowód: pismo pozwanej (k-49-51); zeznania świadka K. S. (k-62,91).

Na podstawie umowy cesji wierzytelności z dnia 22.02.2023r. poszkodowana sprzedała powodowi wierzytelność z tytułu kosztów najmu w.w. pojazdu zastępczego, kosztów holowania i parkowania, w związku ze szkodą komunikacyjną z dnia 3.02.2023r.

Dowód: umowa cesji (k-12).

Pismem z dnia 24.02.2023r. (doręczonym w dniu 1.03.2023r.) powód wezwał pozwaną do zapłaty kwoty 4913,60 zł, tytułem odszkodowania zgodnie z doł. fakturą nr (...).

Dowód: pismo powoda z potwierdzeniem odbioru (k-20-22).

Średnia rynkowa stawka najmu pojazdu zastępczego na rynku województwa (...), dla pojazdu osobowego, należącego do segmentu B, przy najmie w opcji „ z OC sprawcy”, w 2023 roku, kształtowała się na poziomie 120 zł netto za dobę (od 99 do 200 zł netto za dobę).

Średnia dobowa stawka przechowywania uszkodzonego pojazdu osobowego na wyspecjalizowanym parkingu w 2023r. wynosiła 30 zł netto/dobę (od 25 do 50 zł netto za dobę).

Dowód: opinia biegłego sądowego z zakresu techniki samochodowej P. B. (k-69 i nast.).

Sąd zważył, co następuje:

Kwestia odpowiedzialności pozwanej za skutki wypadku z dnia 3.02.2023r. nie była sporna. Powód uzasadnił swoją legitymację wobec pozwanego ubezpieczyciela tym, że nabył wierzytelność o wypłatę odszkodowania, z tytułu kosztów najmu pojazdu zastępczego, od poszkodowanego, na podstawie umowy cesji (art. 509 kc).

Należność dochodzona w pozwie obejmowała różnicę między kosztami wynajmu samochodu zastępczego i kosztami parkowania pojazdu uszkodzonego, naliczonymi przez powoda, a wysokością odszkodowania, wypłaconego przez pozwanego ubezpieczyciela. Sporna była wysokość stawek za dobę najmu pojazdu i parkowania.

Odnośnie stawki dobowej najmu, wskazać na wstępie należy, że poszkodowany nie miał obowiązku poszukiwać podmiotu, oferującego najniższe stawki. Wystarczy, aby stawki najmu pojazdu nie odbiegały rażąco od średnich stawek na rynku lokalnym.

W rozpoznawanej sprawie strona pozwana zarzuciła, że oferowała poszkodowanemu bezgotówkowy wynajem pojazdu zastępczego w jednej ze współpracujących z nią wypożyczalni, bez konieczności ponoszenia jakichkolwiek opłat, za cenę 80 zł netto za dobę, a poszkodowana nie skorzystała z tej oferty, wynajmując pojazd zastępczy od powoda za dużo wyższą cenę. Informacja o możliwości organizacji pojazdu zastępczego została wysłana na adres osoby upoważnionej przez poszkodowaną (e-mail z dnia 15.02.2023r., k. 49).

Powołując się na obowiązek poszkodowanego minimalizowania szkody i zmniejszenia jej rozmiarów (art. 354 § 2, art. 362 i art. 826 § 1 kc), strona pozwana wykazała, że przedstawiła poszkodowanej realną ofertę organizacji pojazdu zastępczego - w sposób umożliwiający zapoznanie się z jej treścią (art. 61 kc) - która gwarantowała satysfakcjonujący poziom i zakres usług, a więc najem auta zastępczego w tej samej klasie co uszkodzony za cenę 80 zł netto za dobę.

Poszkodowana, została poinformowana przez ubezpieczyciela sprawcy wypadku o dopuszczalnej wysokości stawki dobowej najmu pojazdu zastępczego, warunkach najmu, i okresie, w którym może korzystać z takiego pojazdu, przy czym miało to miejsce już po zawarciu umowy najmu z powodem, w okresie korzystania z samochodu zastępczego, wynajętego od powoda.

Po przedstawieniu poszkodowanej stosownej propozycji organizacji najmu pojazdu zastępczego po niższej stawce, odszkodowanie z tego tytułu powinno być liczone wg stawki, akceptowanej przez stronę pozwaną.

Powołując się na obowiązek poszkodowanego minimalizowania szkody i zmniejszenia jej rozmiarów (art. 354 § 2, art. 362 i art. 826 § 1 kc), strona pozwana wykazała, że przedstawiła poszkodowanej ofertę, która gwarantowała satysfakcjonujący poziom i zakres usług, a więc najem auta zastępczego w tej samej klasie co uszkodzony za cenę 80 zł netto za dobę. Poszkodowana mogła skorzystać z oferty pozwanego począwszy od dnia 18.02.2023r., w tym dniu była bowiem realna możliwość podstawienia jej samochodu zastępczego przez podmiot, współpracujący z pozwanym (w dniu 15.02.2023r. przedstawiono informację o organizacji samochodu przy współpracy z pozwanym plus 2 dni na zamianę pojazdów). Należało przyjąć, że w dniach 3 -17.02.2023r. poszkodowana była uprawniona do korzystania z pojazdu, wynajętego od powoda po wyższej stawce (160 zł netto). Natomiast począwszy od kolejnego dnia, tj. 18.02.2023r. - ekonomicznie nieuzasadnionym było korzystanie przez poszkodowaną z pojazdu, którego czynsz najmu był dużo wyższy i niewspółmierny do jakości usług, oferowanych przez oba podmioty, przez co takie działanie doprowadziło do zwiększenia rozmiarów szkody. Sąd miał na uwadze, że poszkodowana zapewniana była, że nie ponosi żadnych kosztów w związku z wypożyczeniem auta zastępczego od powoda. Z tego punktu widzenia wybór poszkodowanej oferty powoda był racjonalny, korzystała z podstawionego samochodu nie ponosząc żadnych kosztów najmu, przy czym została zapewniona, że wszystkie koszty pokrywa zakład ubezpieczeń. Oczywiście takie zachowanie powoda nie kreuje obowiązku odszkodowawczego i jego zakresu. W dalszym ciągu zakład ubezpieczeń odpowiada tylko w granicach art. 361 kc. Odszkodowanie ma zrekompensować szkodę, nie może służyć wzbogaceniu powoda.

Rację miał pozwany, powołując się na obowiązek poszkodowanego minimalizowania szkody i zmniejszenia jej rozmiarów (art. 354 § 2, art. 362 i art. 826 § 1 kc). Skorzystanie z oferty, która gwarantowała satysfakcjonujący poziom i zakres usług, a więc najem auta zastępczego w tej samej klasie co uszkodzony za cenę 80 zł netto za dobę, gwarantowałoby wypełnienie tego obowiązku. Jeśli jednak poszkodowana skorzystała z innej oferty i kontynuowała najem u powoda bez uzasadnienia szczególnymi okolicznościami, to wówczas wyższe koszty tej usługi obciążają poszkodowaną, niezależnie od tego, że stawka powoda nie była rażąco wygórowana w porównaniu z cenami innych wypożyczalni na rynku (mieściła się w zakresie stawek rynkowych, co wynika z opinii biegłego sądowego P. B., k. 69 i nast.). Nie kwestionując uprawnienia poszkodowanej do wyboru wypożyczalni, wskazać należy, że w sytuacji, gdy dokonała ona wyboru, nie kierując się kryterium celowym i ekonomicznym (nie uiściła wynagrodzenia za najem pojazdu w gotówce, lecz w formie cesji wierzytelności, w konsekwencji nie była zainteresowana negocjowaniem cen najmu, skoro i tak, to nie ona ponosiła ten koszt), to taka decyzja nie może wpływać na obowiązek odszkodowawczy pozwanego. Oferta pozwanego kompensowałaby bowiem szkodę. Powód nie wykazał, że jakość lub zakres usługi, proponowanej przez pozwanego, były gorsze od oferty powoda. Skorzystanie z droższej oferty powoda nie było uzasadnione szczególnymi okolicznościami, nie wynika to również z zeznań świadka. Wynajęcie auta za dużo wyższą stawkę, bez względu na zakres i jakość usług, prowadzi do nieuzasadnionego zwiększenia rozmiarów szkody i nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 826 § 1 kc, w razie zajścia wypadku, ubezpieczający obowiązany jest użyć dostępnych mu środków w celu ratowania przedmiotu ubezpieczenia oraz zapobieżenia szkodzie lub zmniejszenia jej rozmiarów. Oznacza to zarazem, że poszkodowany nie powinien swoim zachowaniem doprowadzać do zwiększenia rozmiarów szkody. Obowiązkiem poszkodowanego jest podejmowanie działań, zmierzających do zminimalizowania szkody. Brak z jego strony takiego działania nie może zwiększać obowiązku odszkodowawczego ubezpieczyciela, zobowiązanego do naprawienia szkody (por. uz. uchwały SN z dnia 22.04.1997r. III CZP 14/97, OSNC 1997, z. 8, poz. 103; uchwała SN z dnia 16.10.1998r., III CZP 42/98; wyrok SN z dnia 26.11.2002r., I CKN 1993/00).

Strony stosunku najmu samochodu zastępczego, nie mogą w sposób dowolny i z mocą wiążącą dla osób trzecich ustalać wysokości opłat za wynajem. Zgodnie z powołanym art. 826 § 1 kc, ubezpieczający ma obowiązek użycia dostępnych mu środków w celu m.in. zapobieżenia szkodzie lub zmniejszenia jej rozmiarów. Ubezpieczyciel, odpowiedzialny za szkodę, może oczekiwać od wierzyciela zachowania, zmierzającego do zminimalizowania szkody. Dlatego, ubezpieczyciel nie ma obowiązku zwrócić uprawnionemu każdej kwoty, wskazanej w fakturze, dokumentującej wartość szkody. Zgodnie z art. 354 § 1 kc, dłużnik powinien wykonać zobowiązanie zgodnie z jego treścią i w sposób odpowiadający jego celowi społeczno - gospodarczemu oraz zasadom współżycia społecznego, a jeżeli istnieją w tym zakresie ustalone zwyczaje - także w sposób odpowiadający tym zwyczajom. W taki sam sposób powinien współdziałać przy wykonaniu zobowiązania wierzyciel (§ 2). Nie oznacza to, jak już wyżej wskazano, że uprawniony ma obowiązek poszukiwać najtańszej oferty na rynku. Nie można jednak zaakceptować stanowiska, że kwestia wynajmu i jego kosztów pozostaje poza kontrolą czy też możliwością zajęcia stosownego stanowiska przez ubezpieczyciela. Wybór podmiotu, świadczącego usługę najmu należy do poszkodowanego, jednak decyzja w tym zakresie nie może powodować wzrostu zobowiązania ubezpieczyciela ponad niezbędny, uzasadniony zakres kosztów najmu.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie powołanych przepisów w zw. z art. 822 kc i art. 436 § 1 kc w zw. z art. 435 kc, art. 361 § 1 i 2 kc, art. 363 § 1 i 2 kc, należne powodowi odszkodowanie z tytułu kosztów najmu pojazdu zastępczego obejmujące bezsporny okres 19 dni, w tym: 14 pierwszych dni wg stawki powoda 196,80 zł (brutto) za dobę i kolejne 5 dni wg stawki 98,40 zł (brutto) za dobę ( (...),20 + 492 zł = 3247,20 zł). Zasądzona z tego tytułu kwota została pomniejszona o dotychczas wypłaconą bezsporną kwotę 2269,40 zł (różnica: 977,80 zł). W dalszej części powództwo w zakresie żądania zwrotu kosztów najmu podlegało oddaleniu.

Zasądzone odszkodowanie obejmuje także kwotę 86,10 zł, stanowiącą różnicę pomiędzy kosztami parkowania uszkodzonego pojazdu, naliczonymi przez powoda po stawce 40 zł netto w bezspornym okresie 14 dni (688,80 zł), a kwotą, wypłaconą dotychczas z tego tytułu przez pozwanego po stawce 35 zł netto za dobę (602,70 zł). Pozwana nie wykazała, aby stawka, zastosowana przez powoda, była rażąco zawyżona (art. 6 kc). Z opinii biegłego sądowego, wydanej w niniejszej sprawie, wynika, że stawka, stosowana przez powoda mieściła się w granicach stawek rynkowych.

Odsetki ustawowe za opóźnienie zasądzono od dnia 13.03.2023r., tj. po wydaniu przez pozwaną decyzji w tym przedmiocie (k.23). Jak ustalono, powód zgłosił roszczenie i wezwał pozwaną do zapłaty, w oparciu o dołączoną fakturę, w piśmie doręczonym w dniu 1.03.2023r. Strona pozwana przyznała świadczenie w zaniżonej wysokości na podstawie w.w. decyzji. Zatem, zgodnie z żądaniem powoda, należało uznać, że pozwana była w opóźnieniu ze spełnieniem świadczenia, co skutkowało obowiązkiem zapłaty odsetek (art. 481§1 i 2 kc w zw. z art. 455 kc).

Mając powyższe na uwadze, na podstawie powołanych przepisów w zw. z art. 822 kc i art. 436 § 1 kc w zw. z art. 435 kc, art. 361 § 1 i 2 kc, art. 363 § 1 i 2 kc, orzeczono jak w pkt I i II wyroku.

Orzeczenie w pkt III oparto na przepisach art. 100 zd. 1 kpc i art. 108§1 kpc.