Pełny tekst orzeczenia

WYROK ZAOCZNY

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 maja 2024 roku

Sąd Rejonowy w Gdyni I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Małgorzata Żelewska

po rozpoznaniu dnia 13 maja 2024 roku w G. na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa (...) 1 Niestandaryzowanemu Funduszowi Inwestycyjnemu Zamkniętemu Wierzytelności w W. (poprzednio: (...) 1 Funduszowi Inwestycyjnemu Zamkniętemu Niestandaryzowanemu Funduszowi Sekurytyzacyjnemu w W.)

przeciwko A. K.

o zapłatę

I.  oddala powództwo,

II.  kosztami procesu obciąża powoda, uznając je za uiszczone w całości.

Sygnatura akt I C 551/22

Uzasadnienie wyroku z dnia 13 maja 2024 roku

Powód (...) 1 Niestandaryzowany Fundusz Inwestycyjny Zamknięty Wierzytelności w W. (poprzednio (...) 1 Fundusz Inwestycyjny Zamknięty Niestandaryzowany Fundusz Sekurytyzacyjny w W.) wniósł pozew przeciwko A. K. domagając się zasądzenia od pozwanego kwoty 37.193,25 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu pozwu powód podniósł, że dochodzona przez niego wierzytelność powstała w wyniku zawarcia przez pozwanego i Bank (...) S.A. z siedzibą we W. w dniu 18 maja 2018 roku umowy o kredyt gotówkowy. Jak wskazano, pomimo precyzyjnie ustalonych warunków umowy, pozwany nie zaspokoił wszystkich należności wynikających z ww. stosunku prawnego. W związku z tym pierwotny wierzyciel dokonał wypowiedzenia umowy, a roszczenie stało się wymagalne z dniem 10 stycznia 2019 roku. W dniu 12 sierpnia 2021 roku pierwotny wierzyciel dokonał przelewu wierzytelności przysługującej od pozwanego na rzecz powoda. O cesji pozwany został poinformowany pismem z dnia 7 września 2021 roku. Na dochodzoną przez powoda należność składają się: kwota 29.511,97 zł tytułem wykorzystanego i niespłaconego kapitału, kwota 7.681,28 zł tytułem niespłaconych odsetek za opóźnienie naliczonych od kwoty niespłaconego kapitału od dnia następnego po dniu wymagalności do dnia wniesienia pozwu, a także dalsze odsetki za okres od dnia następnego po dniu pozwania do dnia zapłaty.

(pozew, k. 3-5)

Mimo prawidłowego doręczenia odpisu pozwu pozwany nie złożył odpowiedzi na pozew.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 18 maja 2018 roku pozwany A. K. zawarł z Bankiem (...) S.A. z siedzibą we W. (później działającym pod (...) Bank (...) S.A.) umowę o kredyt gotówkowy nr (...). Zgodnie z umową bank udzielił pozwanemu kredytu w kwocie 30.000 złotych do dnia 5 maja 2023 roku z przeznaczeniem na finansowanie bieżących potrzeb konsumpcyjnych lub inny dowolny cel (§ 1).

Kwota kredytu miała zostać niezwłocznie udostępniona kredytobiorcy przez bank zgodnie z warunkami umowy, po ustanowieniu zabezpieczeń, o ile umowa przewiduje ich ustanowienie, w ten sposób, że kwota 27.003 zł miała zostać wypłacona przelewem na wskazany rachunek bankowy, a kwota 2.997 stanowiąca prowizję z tytułu udzielenia kredytu w formie przelewu na rachunek banku (§ 2).

Od udzielonego kredytu bank pobierał odsetki według zmiennej stopy procentowej, ustalonej jako suma wartości stopy referencyjnej NBP i marży banku w wysokości 8,50 p.p. (punkt procentowy) w stosunku rocznym. Na dzień zawarcia umowy oprocentowanie kredytu wynosiło 10,00 % w stosunku rocznym. Zmiana stopy referencyjnej NBP skutkowała zmianą wysokości oprocentowania kredytu (§ 3 ust. 1).

Całkowita kwota do zapłaty na dzień zawarcia umowy wynosiła 38.235,25 zł, na co składały się: całkowita kwota kredytu w wysokości 27.003 zł, całkowity koszt kredytu w kwocie 11.232,25 zł, w tym prowizja z tytułu udzielenia kredytu w kwocie 2.997 zł oraz odsetki od kredytu w kwocie 8.235,25 zł (§ 4 ust. 2). Rzeczywista roczna stopa oprocentowania na dzień zawarcia umowy wynosiła 15,93 % (§ 4 ust. 3).

Kredyt i odsetki miały zostać spłacone w 60 miesięcznych ratach równych (§ 6 ust. 1). Kredytobiorca zobowiązał się do terminowego dokonywania spłat kredytu i odsetek zgodnie z umową i harmonogramem spłat stanowiącym jej integralną część (§ 6 ust. 2).

Kredytobiorca zobowiązał się też pokryć odsetki od należności przeterminowanych (§ 9 ust. 1). Oprocentowanie należności przeterminowanych było równe stopie odsetek maksymalnych za opóźnienie wskazanych w art. 481 § 2 ¹ k.c. Na dzień zawarcia umowy wysokość odsetek maksymalnych za opóźnienie była równa dwukrotności sumy wysokości stopy referencyjnej NBP i 5,5 p.p., co stanowiło 14,00 % w stosunku rocznym (§ 9 ust. 2). Bank mógł wypowiedzieć umowę z zachowaniem 30-dniowego terminu wypowiedzenia i zażądać spłaty należności banku z tytułu umowy m.in. w przypadku naruszenia warunków umowy (§ 10 ust. 1).

(dowód: umowa o kredyt gotówkowy nr (...), k. 38-43)

Pismem z dnia 4 września 2018 roku kredytodawca wezwał pozwanego do natychmiastowego tj. do 25 września 2018 roku, uregulowania całego zadłużenia przeterminowanego wynoszącego 1.289,08 zł, w tym przeterminowany kapitał 780,02 zł, przeterminowane odsetki 496,04 zł oraz odsetki karne 13,02 zł. Do wezwania została dołączona została informacja o możliwości i sposobie złożenia wniosku o restrukturyzację zadłużenia.

(dowód: wezwanie do zapłaty, k. 44-45)

W dniu 2 listopada 2018 roku kredytodawca skierował do pozwanego na adres G., ul. (...) oświadczenie o wypowiedzeniu umowy, wskazując, że mimo wezwania do zapłaty wymagalne wierzytelności banku nie zostały uregulowane w wyznaczonym terminie. Jednocześnie bank wezwał pozwanego do zapłaty w ciągu 30 dni od otrzymania wypowiedzenia całego zadłużenia w kwocie 30.760,95 zł, na co składały się: nieprzeterminowany kapitał w kwocie 27.935,95 zł, nieprzeterminowane odsetki w kwocie 235,75 zł, przeterminowany kapitał w kwocie 1.576,02 zł, przeterminowane odsetki w kwocie 969,94 zł oraz odsetki karne w kwocie 43,29 zł.

(dowód: wypowiedzenie umowy, k. 46 wraz z odpisem książki nadawczej, k. 47-48)

W dniu 12 sierpnia 2021 roku (...) Bank (...) S.A. z siedzibą w W. zawarł z powodem (...) 1 Niestandaryzowanym Funduszem Inwestycyjnym Zamkniętym Wierzytelności w W. (poprzednio działającym pod nazwą (...) 1 Fundusz Inwestycyjny Zamknięty Niestandaryzowany Fundusz Sekurytyzacyjny w W.) umowę przelewu wierzytelności w ramach transakcji sekurytyzacji, na podstawie której bank przelał na rzecz powoda pakiet wierzytelności opisanych szczegółowo w załączniku do umowy. Zgodnie z załącznikiem do aneksu do umowy przedmiotem cesji była m.in. wierzytelność wobec pozwanego z tytułu ww. umowy kredytu, na którą składały się: kapitał w kwocie 29.511,97 zł, odsetki umowne w kwocie 1.792,82 zł, odsetki karne w kwocie 9.496,40 zł i koszty w kwocie 392 zł.

(dowód: umowa przelewu wierzytelności w ramach transakcji sekurytyzacji, k. 14-37 wraz z wyciągiem z załącznika do aneksu, k. 55-57)

Pismem z dnia 12 sierpnia 2021 roku skierowanym na adres G., ul. (...) powód zawiadomił pozwanego o cesji, zaś pismem z dnia 7 września 2021 roku skierowanym na tożsamy adres wezwał go do zapłaty kwoty 41.310,91 zł w nieprzekraczalnym terminie do dnia 21 września 2021 roku.

(dowód: wezwanie do zapłaty z dnia 7 września 2021r., k. 49-50, zawiadomienie o cesji, k. 51-54)

Sąd zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny Sąd w całości ustalił na podstawie dowodów z dokumentów prywatnych przedłożonych przez stronę powodową. Oceniając zgromadzony w sprawie materiał dowodowy Sąd nie dopatrzył się żadnych podstaw do kwestionowania autentyczności wymienionych powyżej dokumentów w postaci: umowy kredytu, wezwań do zapłaty, wypowiedzenia umowy czy umowy przelewu wierzytelności etc. Co prawda większość dowodów została złożona w formie kopii niepoświadczonych notarialnie ani nieuwierzytelnionych przez fachowego pełnomocnika, niemniej Sąd nie miał wątpliwości, że ww. kopie są wiernym odwzorowaniem oryginałów dokumentów, nie noszą żadnych znamion ingerencji w ich treść i również na tych dowodach oparł swoje ustalenia faktyczne w sprawie.

Podstawę prawną powództwa stanowiły przepisy art. 69 ustawy z dnia z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (tekst jednolity Dz.U. z 2023 r. poz. 2488) w zw. z art. 509 k.c. W myśl art. 69 ust. 1 Prawa bankowego przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu. Z kolei, wedle art. 590 § 1 k.c. wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Stosownie do § 2 wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki.

W związku z tym, że mimo prawidłowego doręczenia pozwu pozwany nie wniósł w wyznaczonym terminie odpowiedzi na pozew, wydany w niniejszej sprawie wyrok ma charakter zaoczny (art. 339 § 1 k.p.c.). Stosownie do art. 339 § 2 k.p.c. w takim przypadku, przyjmuje się za prawdziwe twierdzenia powoda o faktach zawarte w pozwie lub pismach procesowych doręczonych pozwanemu przed posiedzeniem, chyba że budzą one uzasadnione wątpliwości albo zostały przytoczone w celu obejścia prawa. Z brzmienia ww. przepisu wynika, że chodzi tu o kwalifikowaną postać wątpliwości, a mianowicie muszą być one uzasadnione. Te uzasadnione wątpliwości mogą powstać, np. gdy podane w pozwie okoliczności stają w sprzeczności z faktami powszechnie znanymi (art. 228 § 1 k.p.c.) lub faktami znanymi sądowi urzędowo (art. 228 § 2 k.p.c.). Nadto, uzasadnione wątpliwości mogą też powstać w wypadku, kiedy twierdzenia powoda zawarte w pozwie odnośnie do stanu faktycznego sprawy są ze sobą sprzeczne, nie zawierają pełnego stanu faktycznego pozwalającego na rozstrzygnięcie sprawy (por. K. Flaga-Gieruszyńska, A. Zieliński, Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Wyd. 11, Warszawa 2022). przewidziane w art. 339 § 2 k.p.c. domniemanie prawdziwości twierdzeń powoda dotyczy wyłącznie strony faktycznej wyroku i nie obowiązuje w zakresie prawa materialnego. Domniemanie to zastępuje jedynie postępowanie dowodowe i to tylko wówczas, gdy twierdzenia powoda nie budzą uzasadnionych wątpliwości (por. uzasadnienie wyroku SN z 18 lutego 1972 r., III CRN 539/71, OSNCP 1972, Nr 7–8, poz. 150). Wobec więc tego, że działanie art. 339 § 2 k.p.c. nie rozciąga się na dziedzinę prawa materialnego, obowiązkiem sądu rozpoznającego sprawę w warunkach zaoczności jest rozważenie, czy w świetle przepisów prawa materialnego twierdzenie strony powodowej uzasadniają uwzględnienie żądania (por. wyrok SN z dnia 31 marca 1999 r., I CKU 176/97, L.). Podkreślić należy, iż w judykaturze wskazuje się, że niezależnie od wynikającego z art. 339 § 2 Kodeksu postępowania cywilnego domniemania prawdziwości twierdzeń powoda z rzeczywistym stanem rzeczy, sąd ma każdorazowo obowiązek krytycznego ustosunkowania się do twierdzeń powoda z punktu widzenia ich ewentualnej zgodności z rzeczywistym stanem rzeczy. W przypadku wątpliwości w tym przedmiocie, sąd ma obowiązek przeprowadzić postępowanie dowodowe z urzędu (zob. wyrok z dnia 20 października 1998 roku, I CKU 85/98, L.).

W niniejszej sprawie wątpliwości Sądu wzbudziła przede wszystkim wskazana przez powoda w pozwie data wymagalności roszczenia. Powód wskazał, że roszczenie stało się wymagalne w dniu 10 stycznia 2019 roku. Kwestia wymagalności roszczenia była o tyle istotna, że zgodnie z treścią art. 120 § 1 k.c. od dnia, w którym roszczenie staje się wymagalne rozpoczyna się bieg przedawnienia. W świetle zaś art. 117 § 2 ¹ k.c. w przypadku roszczeń przysługujących przeciwko konsumentom upływ terminu przedawnienia powinien zostać przez sąd uwzględniony z urzędu w postępowaniu w pierwszej instancji (zob. E. Gniewek, P. Machnikowski (red.), Kodeks cywilny. Komentarz. Wyd. 11, Warszawa 2023). W niniejszym przypadku, zwł. w świetle zapisów umowy, nie budzi wątpliwości, że dochodzone przez powoda roszczenie ma charakter konsumencki. Pozwany nie zawierał spornej umowy kredytowej w związku z działalnością gospodarczą lub zawodową, lecz dla zaspokojenia swoich potrzeb konsumpcyjnych. Zresztą w umowie znajduje się odwołanie wprost do ustawy o kredycie konsumenckim (zob. § 1 umowy kredytowej). Ustalenie daty doręczenia wypowiedzenia, a co za tym idzie daty wymagalności było zatem istotne z punktu widzenia przedawnienia roszczenia. Zważyć należy, iż zgodnie z treścią art. 118 k.c. jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej - trzy lata. Jednakże koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego, chyba że termin przedawnienia jest krótszy niż dwa lata. Należy mieć na względzie, iż przepis art. 118 k.c. został znowelizowany ustawą z dnia 13 kwietnia 2018 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2018 r. poz. 1104), która weszła w życie z dniem 9 lipca 2018 roku. Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy zmieniającej, do roszczeń już istniejących, a jeszcze nieprzedawnionych w dniu jej wejścia w życie (9.7.2018 r.), stosuje się przepisy Kodeksu w ich nowym brzmieniu. Oznacza to, że w odniesieniu do tych roszczeń terminy wynoszące co najmniej 2 lata upływają na koniec roku kalendarzowego, zostają zatem z chwilą wejścia w życie ustawy przedłużone (zob. uchwała SN z 13 maja 2022 r., III CZP 46/22, OSNC 2023, Nr 6, poz. 57).

Ze złożonych przez powoda dokumentów wynika, że pismem z dnia 2 listopada 2018 roku poprzednik prawny powoda wypowiedział pozwanemu umowę kredytu z zachowaniem 30-dniowego terminu wypowiedzenia. Przesyłka została nadana w dniu 6 listopada 2018 roku. Należy zauważyć, że korespondencja została skierowana na ten sam adres, pod którym nastąpiło doręczenie pozwu w niniejszej sprawie. Do akt sprawy nie dołączono jednak potwierdzenia odbioru korespondencji przez pozwanego. Z tego względu powstają wątpliwości co do daty rozpoczęcia biegu terminu przedawnienia. Jeśli pozwany podjąłby przesyłkę jeszcze w listopadzie 2018 roku, to termin wypowiedzenia upłynąłby w grudniu 2018 roku. Termin przedawnienia w takim stanie rzeczy upłynąłby z dniem 31 grudnia 2021 roku Natomiast, gdyby wypowiedzenie zostało pozwanemu doręczone w grudniu 2018 roku, to termin wypowiedzenia upłynąłby w styczniu 2019 roku, a zatem termin przedawnienia roszczenia upłynąłby z dniem 31 grudnia 2022 roku. Pozew w niniejszej sprawie został wniesiony w dniu 26 września 2022 roku, co oznacza, że tylko przy wykazaniu przez powoda, że roszczenie stało się wymagalne w styczniu 2019 roku nie byłoby ono przedawnione. W związku z powyższymi wątpliwościami co do daty wymagalności roszczenia, zarządzeniem z dnia 26 marca 2024 roku Sąd zobowiązał pełnomocnika powoda do złożenia potwierdzenia odbioru przez pozwanego oświadczenia o wypowiedzeniu umowy – w terminie 7 dni pod rygorem skutków z art. 233 § 2 k.p.c., to jest uznania, że przesyłka zawierająca oświadczenie o wypowiedzeniu doręczona została pozwanemu przed końcem listopada 2018 roku. W wyznaczonym terminie pełnomocnik powoda nie przedłożył dowodu doręczenia wypowiedzenia. W związku z tym należało przyjąć, że wypowiedzenie zostało pozwanemu doręczone w listopadzie 2018 roku. Mając na względzie terminy awizowania przesyłek (w sumie 14 dni) należało uznać, że przy nadaniu przesyłki w dniu 6 listopada 2018 roku jest wysoce prawdopodobne, że została ona doręczona pozwanemu przed końcem listopada 2018 roku. Przy takim założeniu całe dochodzone niniejszym pozwem roszczenie uległo przedawnieniu. Wskazana w pozwie data wymagalności roszczenia nie została w żaden sposób udowodniona.

Na marginesie należy wskazać, że wypowiedzenie umowy kredytu nie wpływa na bieg terminu przedawnienia roszczeń o zapłatę rat kredytu, które stały się wymagalne przed wypowiedzeniem umowy. Wypowiedzenie umowy kredytu nie modyfikuje stanu wymagalności rat kredytu, których termin płatności przypadł na okres przed wypowiedzeniem umowy, lecz skutkuje jedynie wymagalnością całego pozostałego do spłaty zobowiązania dłużnika (zob. uchwała Składu Siedmiu Sędziów Sądu Najwyższego z dnia 10 maja 2023 r., III CZP 52/22, L.).

Niezależnie od powyższego należy wskazać, że strona powodowa nie wykonała również zobowiązania nałożonego na nią zarządzeniem z dnia 10 stycznia 2024 roku i nie przedstawiła wyliczenia zadłużenia pozwanego przy założeniu braku podstaw do pobierania odsetek od skredytowanych kosztów kredytu (prowizji w kwocie 2.997,00 zł) ze wskazaniem wszystkich wpłat pozwanego, sposobem rozliczenia każdej wpłaty dokonanej do dnia wykonania niniejszego zobowiązania (na co zostały zaliczone – kapitał, odsetki, itd.) oraz sposobem obliczenia odsetek. W judykaturze prezentowane jest bowiem stanowisko – które Sąd podziela - że niedopuszczalne jest pobieranie odsetek od skredytowanych kosztów kredytu konsumenckiego (zob. np. wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 21 kwietnia 2016 r. C-377/14, (...)-283). W tych okolicznościach należało uznać, że roszczenie nie zostało wykazane także co do wysokości.

W związku z powyższym, na podstawie art. 69 ustawy z dnia z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe w zw. z art. 509 k.c. a contrario i art. 117 k.c. powództwo podlegało oddaleniu.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. i zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik sprawy obciążył nimi powoda jako stronę przegrywającą niniejszy spór. Jednocześnie, wobec zapłaty wszystkich kosztów sądowych w toku sprawy, Sąd zastrzegł, że zostały one uiszczone w całości.