Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 lipca 2024 r.

Sąd Rejonowy w Toruniu I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 17 lipca 2024 r. w Toruniu

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w G.

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej w W.

o zapłatę

I. oddala powództwo;

II. zasądza od powoda (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w G. na rzecz pozwanego (...) Spółki Akcyjnej w W. kwotę 900 zł (dziewięćset złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

Sygn. akt I C 594/24 upr. T., dnia 12 sierpnia 2024 roku

UZASADNIENIE

Powód (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w G. wniósł przeciwko (...) Spółce Akcyjnej w W. pozew o zasądzenie kwoty 4 852,34 złotych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 8 marca 2023 roku do dnia zapłaty oraz zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, iż w dniu 6 sierpnia 2021 roku w T. doszło do uszkodzenia należącego poszkodowanej A. R. pojazdu marki D. o numerze rejestracyjnym (...). Poszkodowanego z pozwanym łączyła umowa ubezpieczenia Autocasco. Poszkodowany zlecił naprawę pojazdu powodowi, który naprawił pojazd i wystawił fakturę na kwotę 13 017,91 zł zgodną z kalkulacją naprawy. W ramach umowy cesji zawartej z poszkodowanym powód nabył wierzytelność przysługującą w związku ze szkodą komunikacyjną. Pozwany w toku postępowania likwidacyjnego zweryfikował kosztorys i fakturę VAT, a następnie wypłacił powodowi bezsporną kwotę odszkodowania z tytułu naprawy pojazdu w łącznej kwocie 8 165,57 złotych. Powód dochodził pozwem różnicy pomiędzy kwotą wynikającą z faktury, a kwotą wypłaconą przez pozwanego. Za wykonaną naprawę wystawiono fakturę na kwotę 13 017,91 zł, w związku z czym do zapłaty pozostała kwota 4 852,34 zł. Uzasadniając datę, od której domagał się odsetek ustawowych za opóźnienie powód podał, że datą tą jest dzień 8 marca 2023 roku – następny po dniu wypłaty przez pozwanego odszkodowania.

W dniu 1 marca 2024 roku referendarz sądowy w Sądzie Rejonowym w Toruniu wydał w sprawie I Nc 323/24 nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym w całości uwzględniający żądanie pozwu.

W ustawowym terminie pozwany wniósł sprzeciw od nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym zaskarżając go w całości. W sprzeciwie od nakazu zapłaty pozwany wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych. Pozwany potwierdził, iż z właścicielem pojazdu łączyła go umowa Autocasco. W ramach rekompensaty szkody pozwany przyznał odszkodowanie w łącznej kwocie 8 165,57 złotych odpowiadającą wysokości kosztów naprawy określonych na podstawie zweryfikowanej faktury i kalkulacji kosztów naprawy sporządzonych przez warsztat naprawczy dokonujący naprawy uszkodzonego pojazdu oraz zapisów OWU AC. Pozwany podniósł, że w sprawie odpowiada na podstawie umowy, a nie na podstawie deliktu, wobec czego zastosowanie mają stanowiące integralną część umowy Ogólne Warunki Ubezpieczeń. Pozwany stwierdził, że żądana kwota odszkodowania jest zawyżona w zakresie obejmującym koszty robocizny związanej z naprawą pojazdu oraz w zakresie czynności naprawczych i części potrzebnych do jej wykonania. Pozwany wskazał też, że stosownie do umowy ubezpieczenia wysokość odszkodowania ustala się m.in. w oparciu o zasady zawarte w systemie A., E. z zastosowaniem norm czasowych operacji naprawczych określonych przez producenta pojazdu oraz stawki za roboczogodzinę ustaloną w oparciu o średnie ceny usług stosowane przez warsztaty porównywalnej kategorii do warsztatu wykonującego naprawę, działające na terenie województwa (...). Pozwany zaznaczył, że dochodzona pozwem różnica pomiędzy wypłaconym odszkodowaniem wynika z tego, że pozwany ustalił wysokość odszkodowania z uwzględnieniem średniej ceny usług w wysokości 95 zł netto za jedną roboczogodzinę, a naprawa pojazdu dokonana została z zastosowaniem stawek netto 170 zł za jedną roboczogodzinę. Pozwany zakwestionował również datę początkową żądanych odsetek twierdząc, że wysokość odszkodowania została ustalona zgodnie z postanowieniami umowy ubezpieczenia, po zweryfikowaniu faktury przedstawionej przez powoda, a ta została wystawiona przez powoda w dniu 6 czerwca 2023 roku. Z uwagi na przyjęty sposób ustalenia wysokości odszkodowania, termin wymagalności roszczenia objętego pozwem powinien być ustalony w dacie upływu czternastodniowego terminu do przedstawienia pozwanemu dokumentu faktury określającej wysokość roszczenia odszkodowawczego.

W piśmie przygotowawczym z dnia 7 maja 2024 roku strona powodowa podtrzymała swoje stanowisko w sprawie, ale przy tym cofnęła wniosek o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego jako zbędnego dla rozstrzygnięcia sprawy, bowiem strona pozwana nie neguje zakresu naprawy oraz jej czasochłonności koncentrując zarzuty na zawyżonej stawce roboczogodziny. Powód podniósł też, że przepisy OWU w zakresie jednostronnego i niejednoznacznego ustalania stawki roboczogodziny są nieważne.

Sąd Rejonowy ustalił, co następuje:

A. R. zawarł z (...) Spółką Akcyjną w W. umowę ubezpieczenia: polisę ubezpieczeń komunikacyjnych nr (...). Pojazdem objętym ubezpieczeniem był pojazd osobowy marki D. (...), rok produkcji 2014, nr rejestracyjny (...). Jako kredytodawca wskazany został (...) Spółka Akcyjna Oddział w Polsce. Również przeniesienie praw z umowy AC powiązanego z pojazdem (...) miało nastąpić na rzecz (...) Spółka Akcyjna Oddział w Polsce (punkt 12 umowy). Przed zawarciem umowy poszkodowanemu zostały doręczone ogólne warunki ubezpieczeń komunikacyjnych (...) ustalone uchwałą Zarządu (...) SA nr (...) z dnia 1 września 2020 r. Okres ubezpieczenia to okres od 23 grudnia 2020 roku do 22 grudnia 2021 roku. Integralną część umowy stanowiły ogólne warunki ubezpieczeń komunikacyjnych (...) ustalone uchwałą Zarządu (...) SA nr (...) z dnia 1 września 2020 r.

Zgodnie z treścią § 17 ust 3 Ogólnych Warunków Ubezpieczenia komunikacyjnych (...) (dalej: OWU) – z zastrzeżeniem ust. 4-6 i 8 wysokość odszkodowania ustala się z uwzględnieniem zasad określonych w ust. 1 i ust. 2 oraz sposobu naprawy pojazdu w wybranym przez ubezpieczonego warsztacie wykonującym naprawę oraz w oparciu o zasady zawarte w systemie A., E. lub DAT z zastosowaniem:

1)  norm czasowych operacji naprawczych określonych przez producenta pojazdu;

2)  stawki za roboczogodzinę ustalonej przez (...):

a)  w wariancie serwisowym i optymalnym – w oparciu o średnie ceny usług stosowane przez warsztaty porównywalnej kategorii do warsztatu wykonującego naprawę, działające na terenie województwa, w którym znajduje się warsztat,

b)  w wariancie partnerskim – dla warsztatu partnerskiego, w którym dokonywana jest naprawa;

3)  cen części zamiennych ustalonym stosownie do ust. 1 i ust. 2;

4)  cen materiałów lakierniczych i normaliów zawartych w systemach A., E. lub DAT.

(...) ustala odszkodowanie w sposób przewidziany w niniejszym ustępie pod warunkiem przedstawienia rachunków lub faktur VAT dotyczących robocizny, części zamiennych, materiałów lakierniczych i normaliów, przy czym w przypadku wariantu partnerskiego rachunki lub faktury VAT muszą być wystawione przez warsztat partnerski. W zakresie cen części zamiennych zakwalifikowanych do wymiany koszty naprawy pojazdu są ustalane na podstawie cen części oryginalnych w wariancie serwisowym oraz cen części oryginalnych pomniejszonych w zależności od okresu eksploatacji pojazdu (§ 17 ust. 1 OWU).

W razie udokumentowania naprawy pojazdu rachunkami lub fakturami VAT, (...) weryfikuje koszty wynikające z tych rachunków lub faktur VAT pod kątem ich zgodności z zasadami określonymi w ust. 3 (§ 17 ust. 4 OWU). W razie nieprzedstawienia rachunków lub faktur VAT, o których mowa w ust. 3, (...) wypłaca bezsporną część odszkodowania ustaloną na podstawie wyceny (...) sporządzonej w oparciu o zasady zawarte w systemie A., E. lub DAT z zastosowaniem norm czasowych operacji naprawczych określonych przez producenta pojazdu, stawki za roboczogodzinę ustalonej przez (...) w oparciu o średnie ceny usług stosowane przez warsztaty działające na terenie miejsca zamieszkania (siedziby ubezpieczonego) lub użytkownika pojazdu, cen części zamiennych zawartych w systemie A., E. lub DAT ustalonych w oparciu o zasady określone w ust. 1 pkt 2 oraz cen materiałów lakierniczych i normaliów zawartych w systemach A., E. lub DAT (§ 17 ust. 5 OWU). Zgodnie z treścią § 97 ust. 1 OWU, (...) dokonuje wypłaty odszkodowania, w tym zwrotu kosztów, lub świadczenia w terminie 30 dni, a w (...), w terminie 15 dni, licząc od dnia otrzymania zawiadomienia o wypadku ubezpieczeniowym. Zgodnie z § 97 ust. 2 OWU, gdyby wyjaśnienie, w terminie określonym w ust. 1, okoliczności koniecznych do ustalenia odpowiedzialności (...) albo wysokości odszkodowania, w tym kosztów podlegających zwrotowi, lub świadczenia, okazało się niemożliwe, wypłata odszkodowania, w tym zwrot kosztów, lub wypłata świadczenia następuje w terminie 14 dni od dnia, w którym przy zachowaniu należytej staranności wyjaśnienie tych okoliczności było możliwe. Jednakże bezsporną część odszkodowania, w tym kosztów podlegających zwrotowi, lub świadczenia (...) wypłaca w terminie określonym w ust. 1.

Bezsporne, a nadto dowód: kopia polisy nr (...) - k. 20, Ogólne warunki ubezpieczenia - k. 104-113

W dniu 6 sierpnia 2021 r. doszło do zdarzenia drogowego, w wyniku którego uszkodzeniu uległ pojazd marki D. nr rej (...).

B.

Naprawę pojazdu poszkodowany zlecił (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w G. w dniu 7 lutego 2023 roku.

Dowód: kopia umowy zlecenia naprawy - k. 17, kopia oświadczenia o VAT - k. 19

W dniu 7 lutego 2023 roku A. R. zawarła z (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością w G. umowę przelewu wierzytelności z tytułu zwrotu kosztów naprawy powstałej w związku ze szkodą pojazdu z dnia 6 sierpnia 2021 roku.

Dowód: kopia umowy przelewu wierzytelności - k. 16

Powód (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w G. przeprowadził naprawę uszkodzonego pojazdu i z tego tytułu wystawił poszkodowanemu fakturę nr (...) na kwotę 13 017,91 złotych.

Dowód: kopia faktury nr (...) – k. 69, kopia protokołu odbioru pojazdu – k. 18

Decyzją z dnia 7 marca 2023 roku (...) Spółka Akcyjna w W. zawiadomił powoda, że w związku ze szkodą zostało przyznane odszkodowanie w kwocie 3 134,50 złotych. Odszkodowanie zostało przyznane jako kwota bezsporna. Decyzją z dnia 6 czerwca 2023 r. (...) Spółka Akcyjna w W. przyznał odszkodowanie w kwocie 864,18 złotych. Odszkodowanie przyznano w oparciu o kalkulację (...). Decyzją z dnia 24 lipca 2023 roku pozwany (...) Spółka Akcyjna w W. przyznał odszkodowanie w kwocie 4 166,89 zł tytułem rachunków (...). Łącznie pozwany wypłacił odszkodowanie z tytułu naprawienia szkody z 6 sierpnia 2021 roku w wysokości 8 165,57 zł.

Dowód: decyzja z dnia 7 marca 2023 roku - k. 73-74, decyzja z dnia 6 czerwca 2023 roku – k. 71-72, decyzja z dnia 24 lipca 2023 r. - k. 75-76

Pozwany zweryfikował fakturę wystawioną przez powoda w zakresie kosztów prac blacharskich, lakierniczych, materiału lakierniczego, materiału do konserwacji, materiałów spawalniczych a także stawki za roboczogodzinę.

Dowód: zweryfikowana faktura – k. 77, kalkulacja naprawy nr (...) – k. 79-87

Pismem z dnia 21 lutego 2020 roku (...) Oddział w Polsce poinformował (...), że w związku z całkowitą spłatą wierzytelności z tytułu umowy kredytu nr (...) uruchomionej dnia 24 grudnia 2014 roku zwalnia cesję praw z aktualnej polisy ubezpieczeniowej dokonaną na rzecz banku. Pismem z tego samego dnia (...) Oddział w Polsce poinformował (...), że w związku z całkowitą spłatą wierzytelności z tytułu umowy kredytu przenosi z powrotem na kredytobiorcę udziały w prawie własności samochodu D. (...) nr rej. (...). Poszkodowany, A. R. jest podmiotem prowadzącym działalność gospodarczą.

Dowód: kopia oświadczenia z dnia 21 lutego 2020 roku o zwolnieniu cesji praw z polisy - k. 25, kopia oświadczenia z dnia 21 lutego 2020 roku o powrotnym przeniesieniu udziałów w prawie własności - k. 26, kopia oświadczenia o VAT – k. 19

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Stan faktyczny w zakresie niezbędnym dla rozstrzygnięcia Sąd ustalił na podstawie dowodów z dokumentów załączonych do pozwu oraz do sprzeciwu od nakazu zapłaty.

Dokumenty przedstawione przez strony nie były kwestionowane co do wiarygodności, sąd także nie znalazł podstaw, by ich wiarygodność kwestionować. Dostarczone dokumenty przedstawiają przebieg postępowania likwidacyjnego prowadzonego przez ubezpieczyciela. Dokumenty dołączone przez powoda do pozwu przedstawiają także okoliczności nabycia przez niego wierzytelności, której zapłaty dochodził pozwem, zlecenia naprawy pojazdu, jego naprawy i wystawienia faktury. Dokumenty dostarczone przez strony miały walor dokumentów prywatnych stanowiących dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie (art. 245 k.p.c.).

Ustalając stan faktyczny Sąd pominął dowód z dokumentu w postaci kopii wyroku Sądu Rejonowego dla m. st. Warszawy w W. XV Wydział Gospodarczy wydanego w sprawie XV GC 2670/22 wraz z uzasadnieniem na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 2 i 3 k.p.c. Powód wspomniany dowód zgłosił na fakt nieważności postanowień umownych dotyczących ustalenia odszkodowania w oparciu o średnią stawkę jako rażąco naruszające interesy konsumenta oraz godzące w zasady współżycia społecznego. Dowód ten był wszakże zarówno nieprzydatny do wykazania wskazanego przez powoda faktu, jak i nieistotny dla rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy. Po pierwsze dlatego, że zaninomizowana kopia tego wyroku zaoferowana przez powoda w bardzo ograniczony sposób nakreśla stan faktyczny, a ponadto powołane w uzasadnieniu wyroku postanowienia umowne brzmią inaczej aniżeli przepisy umowne OWU, które znalazły zastosowanie w sprawie rozpoznawanej przez Sąd Rejonowy w Toruniu. We wspomnianym wyroku wskazano, że przy ustalaniu odszkodowania należy uwzględnić stawki z uwzględnieniem cen stosowanych przez warsztaty porównywalnej kategorii do warsztatu wykonującego naprawę na terenie miejsca naprawy pojazdu. Tymczasem w przedmiotowej sprawie zastosowanie powinny znaleźć średnie ceny usług stosowane przez warsztaty porównywalnej kategorii do warsztatu wykonującego naprawę, działające na terenie województwa, w którym znajduje się warsztat. Postanowienia OWU przygotowane przez pozwanego w sposób znacznie bardziej konkretny opisują w jaki sposób należy wyliczyć należne odszkodowanie. Co więcej, trudno w ogóle brać pod uwagę abuzywność postanowień umownych OWU, w sytuacji gdy poszkodowany był i jest przedsiębiorcą i jako taki zawierał z kredytodawcą umowę kredytu w związku z zakupem samochodu. Przepisy dotyczące niedozwolonych postanowień umownych odnoszą się wszak do konsumentów, a nie do przedsiębiorców.

Sąd oddalił także wniosek powoda o zobowiązanie pozwanego do złożenia akt szkody w trybie art. 248 § 1 k.p.c. W ocenie Sądu brak było podstaw, by czynić takie zobowiązanie. Powód jako następca prawny poszkodowanego (cesjonariusz) ma prawo wglądu do akt szkody i może zapoznać się z ich treścią (por. art. 29 ust 6 ustawy z dnia 11 września 2015 roku o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej - T.j. Dz.U. z 2024 r., poz. 838), a także może żądać sporządzenia na swój koszt kserokopii dokumentów i potwierdzenia ich zgodności z oryginałem przez zakład ubezpieczeń. Nie ma podstaw, by sąd miał wyręczać w tej kwestii powoda. W związku z tym na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 4 k.p.c. sąd pominął także dowód z dokumentów stanowiących akta szkody wnioskowany przez powoda w punkcie 8 pozwu, bowiem powód nie przedstawił tychże dokumentów.

Sąd pominął także dowód z opinii biegłego z zakresu techniki samochodowej wnioskowany przez pozwanego na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 2 k.p.c. Sąd podjął taką decyzję, bowiem ciężar dowodu w tym zakresie spoczywał na powodzie i to on powinien żądać przeprowadzenia dowodu z opinii biegłego. Powód natomiast pismem z dnia 7 maja 2024 roku cofnął wniosek o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego. W tej sytuacji sąd pominął ten dowód jako nieistotny, gdyż zgodnie z rozkładem ciężaru dowodu, fakty, które miały zostać dowiedzione tym dowodem były już wykazane zgodnie z twierdzeniem pozwanego.

Na podstawie art. 458 ⁷ § 2 k.p.c. przewodniczący zarządził na rozprawie w dniu 17 lipca 2024 roku rozpoznanie sprawy z pominięciem przepisów działu o postępowaniu w sprawach gospodarczych w związku z tym, że powód nabył wierzytelność dochodzoną pozwem w przedmiotowej sprawie od poszkodowanego będącego przedsiębiorcą.

W pierwszej kolejności należy odnieść się do zarzutu pozwanego kwestionującego wykazanie powództwa co do zasady. Pozwany podnosił, że powód nie załączył do pozwu właściwych OWU, dlatego nie wykazał co do zasady, że jego roszczenie odszkodowawcze ustalone jest zgodnie z treścią umowy ubezpieczenia. Zarzut ten nie jest trafny. Po pierwsze pozwany załączył do sprzeciwu od nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym właściwe OWU. To pozwoliło sądowi dokonać weryfikacji podstaw dochodzonych przez powoda roszczeń. Strony załączając określone dowody z dokumentów nie mogą decydować jakie fakty sąd na ich podstawie ustali. Po drugie natomiast zgodnie z treścią art. 15 ust. 4 ustawy z dnia 11 września 2015 roku o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej, ogólne warunki ubezpieczenia oraz inne wzorce umowy zakład ubezpieczeń zamieszcza na swojej stronie internetowej. Zatem pozwany i tak musiał zamieścić na swojej stronie internetowej właściwe ogólne warunki ubezpieczenia, więc informacja o faktach wynikających z ogólnych warunków ubezpieczenia i tak jest powszechnie dostępna (art. 228 § 2 k.p.c.).

Pomiędzy stronami bezsporne były okoliczności związane z zaistniałym zdarzeniem drogowym, istnieniem po stronie pozwanej legitymacji procesowej biernej jako ubezpieczyciela zobowiązanego do wypłaty odszkodowania w oparciu o stosunek umowny łączący go z poszkodowanym, wobec czego – mając na względzie postulowaną zwięzłość uzasadnień wyroków (art. 327 ¹ § 2 k.p.c.) - brak jest podstaw do przedstawiania szczegółowych rozważań odnoszących się do wskazanej problematyki.

Bezsporny w przedmiotowej sprawie pozostawał fakt zgłoszenia szkody z tytułu uszkodzenia samochodu, odpowiedzialności pozwanego za szkodę oraz wypłata odszkodowania w łącznej kwocie 8 165,57 zł z tytułu kosztów naprawy pojazdu. Sporna pomiędzy stronami pozostawała kwestia wysokości należnego odszkodowania, a także, wbrew twierdzeniom powoda, zakres naprawy.

Poza sporem w niniejszej sprawie pozostawało, że poszkodowanego i pozwanego łączyła umowa ubezpieczenia autocasco (AC), wobec czego miarodajne dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy były przepisy art. 805 i n. k.c.

Zgodnie z art. 805 § 1 k.c. przez umowę ubezpieczenia ubezpieczyciel zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę. Z treści przepisu 805 § 2 k.c. wynika nadto, że przy ubezpieczeniu majątkowym świadczenie zakładu ubezpieczeń polega przede wszystkim na zapłacie określonego odszkodowania za szkodę powstałą wskutek przewidzianego w umowie wypadku. Zgodnie natomiast z przepisem art. 824 ¹ § 1 k.c. o ile nie umówiono się inaczej, suma pieniężna wypłacona przez ubezpieczyciela z tytułu ubezpieczenia nie może być wyższa od poniesionej szkody. Sąd zważył, że umowa ubezpieczenia autocasco jest ubezpieczeniem dobrowolnym, pełniącym głównie funkcję ochronną, zaś warunki tego ubezpieczenia określa zakład ubezpieczeń w tzw. Ogólnych warunkach ubezpieczenia. Z chwilą doręczenia ubezpieczonemu Ogólnych warunków ubezpieczenia stają się one integralną częścią umowy i należy je stosować. W ubezpieczeniach Autocasco bowiem kompensacja szkody dokonywana jest w granicach określonych warunkami ubezpieczeń (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 stycznia 1981 roku, IV CR 555/80, Lex nr 8304). W przedmiotowej sprawie z załączonej do pozwu polisy nr (...) wynikało, że przed zawarciem umowy poszkodowanemu doręczone zostały ogólne warunki ubezpieczeń komunikacyjnych (...) ustalone uchwałą Zarządu (...) SA nr (...) z dnia 1 września 2020 r.. W niniejszej sprawie zastosowanie miały właśnie wymienione powyżej Ogólne Warunki Ubezpieczenia (dalej: OWU).

Zgodnie z treścią § 17 ust 3 OWU – z zastrzeżeniem ust. 4-6 i 8 wysokość odszkodowania ustala się z uwzględnieniem zasad określonych w ust. 1 i ust. 2 oraz sposobu naprawy pojazdu w wybranym przez ubezpieczonego warsztacie wykonującym naprawę oraz w oparciu o zasady zawarte w systemie A., E. lub DAT z zastosowaniem:

1)  norm czasowych operacji naprawczych określonych przez producenta pojazdu;

2)  stawki za roboczogodzinę ustalonej przez (...):

c)  w wariancie serwisowym i optymalnym – w oparciu o średnie ceny usług stosowane przez warsztaty porównywalnej kategorii do warsztatu wykonującego naprawę, działające na terenie województwa, w którym znajduje się warsztat,

d)  w wariancie partnerskim – dla warsztatu partnerskiego, w którym dokonywana jest naprawa;

3)  cen części zamiennych ustalonym stosownie do ust. 1 i ust. 2;

4)  cen materiałów lakierniczych i normaliów zawartych w systemach A., E. lub DAT.

(...) ustala odszkodowanie w sposób przewidziany w niniejszym ustępie pod warunkiem przedstawienia rachunków lub faktur VAT dotyczących robocizny, części zamiennych, materiałów lakierniczych i normaliów, przy czym w przypadku wariantu partnerskiego rachunki lub faktury VAT muszą być wystawione przez warsztat partnerski. W zakresie cen części zamiennych zakwalifikowanych do wymiany koszty naprawy pojazdu są ustalane na podstawie cen części oryginalnych w wariancie serwisowym oraz cen części oryginalnych pomniejszonych w zależności od okresu eksploatacji pojazdu (§ 17 ust. 1 OWU). W razie udokumentowania naprawy pojazdu rachunkami lub fakturami VAT, (...) weryfikuje koszty wynikające z tych rachunków lub faktur VAT pod kątem ich zgodności z zasadami określonymi w ust. 3 (§ 17 ust. 4 OWU).

Co do wysokości stawek zastosowanych przez powoda, to w pierwszej kolejności Sąd badał w jakich granicach pozwany w świetle obowiązujących w niniejszej sprawie OWU AC miał prawo je zweryfikować. Niewątpliwie podstawowym źródłem zobowiązania ubezpieczyciela jest umowa ubezpieczenia AC, której integralną częścią są ogólne warunki ubezpieczenia, a te w niniejszym przypadku upoważniają zakład ubezpieczeń do weryfikacji kosztów naprawy w oparciu, w wariancie serwisowym i optymalnym, o średnie ceny usług stosowane przez warsztaty porównywalnej kategorii do warsztatu wykonującego naprawę, działające na terenie województwa, w którym znajduje się ten warsztat. Nie ulega wątpliwości, iż powyższe postanowienia OWU upoważniało pozwanego do ustalenia odszkodowania w wysokości średniej stawki za roboczogodzinę.

Inaczej niż powód, sąd nie miał wątpliwości co do tego jak należy liczyć stawkę średnią za roboczogodzinę według przepisów OWU. Wskazać należy, że umowa ubezpieczenia autocasco jest umową dobrowolną, której szczegółowe warunki strony określają w jej treści, natomiast zgodnie z art. 15 ust. 5 ustawy z dnia 11 września 2015 r. o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej, postanowienia umowy ubezpieczenia, ogólnych warunków ubezpieczenia oraz innych wzorców umowy sformułowane niejednoznacznie interpretuje się na korzyść ubezpieczającego, ubezpieczonego lub uprawnionego z umowy ubezpieczenia. Ponadto ustęp 3 tego przepisu stanowi, że umowa ubezpieczenia, ogólne warunki ubezpieczenia oraz inne wzorce umowy są formułowane jednoznacznie i w sposób zrozumiały. W art. 65 k.c. zostały określone ogólne dyrektywy wykładni mające zastosowanie do wszelkich oświadczeń woli (§ 1) oraz umów (§ 2). Przepis art. 65 § 1 k.c. stanowi o tym, jak „tłumaczyć” oświadczenia woli. Oznacza to, że kwestia interpretacji oświadczenia woli strony jest zakreślona zasadami ujętymi w tym przepisie. Oświadczenia woli wymagają wykładni w celu ustalenia właściwego ich znaczenia, a w rezultacie w celu rozpoznania skutków prawnych, jakie one wywołują.

Ustalenie treści oświadczenia woli stron należy do ustaleń faktycznych. Natomiast wykładnia oświadczenia woli to zagadnienie prawne. Odbywa się na podstawie art. 65 k.c.

W orzecznictwie na gruncie art. 65 k.c. przyjmuje się tzw. metodę kombinowaną (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 marca 2007 roku, sygn. akt II CSK 489/06, Lex nr 274245), która zakłada interpretację oświadczeń woli uwzględniającą jednoczesną realizację dwóch wartości: konieczność respektowania woli podmiotu składającego oświadczenie i potrzebę ochrony zaufania osób trzecich do treści złożonego oświadczenia. Stosowanie tej metody składa się z dwóch faz: w pierwszej decydujące znaczenie należy przypisać rzeczywistej woli stron, jeżeli natomiast okaże się, że strony nie przypisywały złożonemu oświadczeniu takiego samego znaczenia, należy przejść do drugiej fazy, w której w sposób obiektywny ustala się właściwe znaczenie oświadczenia, biorąc pod uwagę, jak adresat rozumiał jego sens i jak powinien ten sens rozumieć. W drugiej fazie podstawową dyrektywą wykładni jest przypisanie oświadczeniu sensu, jaki z treścią komunikatu wiązać mógł potencjalny, racjonalny odbiorca. Oświadczeniu należy nadać sens, jaki nadałby mu typowy odbiorca, znajdujący się w pozycji adresata. Zgodnie z treścią art. 384 § 1 k.c. ustalony przez jedną ze stron wzorzec umowy, w szczególności ogólne warunki umów, wzór umowy, regulamin, wiąże drugą stronę, jeżeli został jej doręczony przed zawarciem umowy. Dokonując wykładni powyższego przepisu, sąd miał na uwadze, że zgodnie z art. 65 § 1 i 2 k.c. oświadczenie woli należy tak tłumaczyć, jak tego wymagają ze względu na okoliczności, w których złożone zostało, zasady współżycia społecznego oraz ustalone zwyczaje. W umowach należy raczej badać, jaki był zgodny zamiar stron i cel umowy, aniżeli opierać się na jej dosłownym brzmieniu. W ocenie sądu mając na względzie przywołane dyrektywy interpretacyjne dotyczące stosunków umownych nie sposób było jednak dokonywać wykładni odmiennej od językowej warstwy przepisów zawartych w ogólnych warunkach ubezpieczenia. Dokonując analizy postanowień OWU AC, w tym w szczególności postanowienia § 17 ust 3 OWU, Sąd uznał, że postanowienie to nie budzi wątpliwości interpretacyjnych. Przeciętny odbiorca powyższego oświadczenia zrozumiałby je w ten sposób, że wolą stron było przyjęcie stawek za roboczogodzinę naprawy odpowiadających średnim arytmetycznym stawkom za roboczogodzinę stosowanym przez warsztaty porównywalnej kategorii do warsztatu wykonującego naprawę, działające na terenie województwa, w którym znajduje się ten warsztat. We wskazanym postanowieniu OWU wyraźnie zaznaczono, że średnią stawkę za 1 roboczogodzinę naprawy wylicza się ze stosowanych na konkretnie określonym obszarze (województwa, na terenie którego znajduje się warsztat dokonujący naprawy pojazdu) stawek. Określenie to wyraźnie wskazuje na obowiązek uśrednienia stawek i w efekcie ustalenie średnich arytmetycznych stawek. W ocenie Sądu postanowienie to jest jasne i pozwala w sposób precyzyjny i obiektywny ustalić wysokość stawki, biorąc pod uwagę jasne kryteria zarówno co do wysokości, jak i co do obszaru, na którym występują warsztaty stanowiące grupę porównawczą. Zdaniem Sądu takie ukształtowanie mechanizmu ustalenia wysokości odszkodowania nie prowadzi do jednostronnego, ani dowolnego kształtowania jego wysokości. Należy przy tym zauważyć, że w treści OWU nie podano definicji terminu „warsztat porównywalnej kategorii”. Mając na względzie powyższe postanowienia umowne Sąd uznał, że stawka za roboczogodzinę prac naprawczych i lakierniczych wskazana przez warsztat naprawczy niewątpliwie powinna zostać zweryfikowana w oparciu o średnie stawki występujące na rynku z ograniczeniem tego badania jedynie do zakładów naprawczych o porównywalnej kategorii co warsztat powoda działających na terenie województwa (...).

Wbrew twierdzeniom powoda nie OWU stanowiące załącznik do pozwu miały zastosowanie w sprawie, choć i w nich nie znalazły się postanowienia cytowane w piśmie procesowym z dnia 7 maja 2024 roku. Kryteria zastosowane w § 17 ust. 3 OWU pozwalają w sposób obiektywny ustalić wysokość odszkodowania wyliczoną w oparciu o średnią stawkę za roboczogodzinę. Poza tym wątpliwa wydaje się możliwość powoływanie się przez powoda będącego przedsiębiorcą zajmującym się naprawą pojazdów powoływanie się na niedozwolone postanowienia umowne, biorąc pod uwagę fakt, iż nabył wierzytelność z tytułu naprawienia szkody w pojeździe od innego przedsiębiorcy. Wobec powyższego Sąd oparł się na tym cytowanym powyżej postanowieniu umowny zgodnie z tak przyjętą wykładnią oświadczenia woli i przyjął, że należne odszkodowanie należy wyliczyć według średniej stawki arytmetycznej za roboczogodzinę. Żadna ze stron nie przedstawiła zresztą jakiejkolwiek alternatywnej kalkulacji średnich stawek.

Poza tym sąd nie miał możliwości (poza twierdzeniami pełnomocnika powoda) zweryfikowania czy dla poszkodowanego postanowienia umowne w zakresie ustalenia stawki za roboczogodzinę były klarowne, ponieważ powód nie żądał przeprowadzenia w tym zakresie postępowania dowodowego. To na stronie powodowej ciąży zgodnie z dyspozycją art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu, z którego wywodzi skutki prawne. W tym zakresie postępowanie dowodowe nie zostało zainicjowane.

Zaznaczyć należy, że w przypadku odpowiedzialności wynikającej z dobrowolnego ubezpieczenia Autocasco - to nie rynkowość stawki decyduje o wysokości odszkodowania, lecz postanowienia umowy określające sposób jego ustalenia. Z tego powodu ciężar dowodowy w zakresie wykazania, że stawka przyjęta w zweryfikowanej przez pozwanego kalkulacji jest ustalona w sposób sprzeczny z OWU – spoczywał na powodzie. Zgodnie z treścią przepisu art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Stosownie zaś do treści przepisu art. 3 k.p.c. strony i uczestnicy postępowania obowiązani są dawać wyjaśnienia co do okoliczności sprawy zgodnie z prawdą i bez zatajania czegokolwiek oraz przedstawiać dowody. Przepis art. 232 k.p.c. stanowi natomiast, że strony zobowiązane są wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Powód domagając się odszkodowania na podstawie umowy powinien wykazać wszystkie podstawy odpowiedzialności pozwanego, w tym zasadność zastosowania stawki w sposób odmienny od zastosowanego przez pozwanego w kalkulacji naprawy. Zdaniem Sądu w przedmiotowej sprawie możliwe było ustalenie wysokości odszkodowania w oparciu o określone dowody (np. w oparciu o dowód z opinii biegłego).

Tymczasem powód cofnął wniosek o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego sądowego twierdząc, że w jego ocenie wykazał swoje twierdzenia załączonymi dokumentami, a wręcz wniósł o pominięcie wniosków dowodowych pozwanego w zakresie dowodu z opinii biegłego sądowego. Sąd jest jednak innego zdania co do wykazania przez powoda roszczenia co do wysokości. Powód nie zdołał wykazać swojego roszczenia co do wysokości. W zasadzie o wysokości roszczenia świadczy wyłącznie wystawiona przez powoda faktura, która została następnie zweryfikowana przez pozwanego. Powód nie załączył do pozwu i kolejnych pism procesowych nawet własnego kosztorysu naprawy, oferując jedynie kalkulację sporządzoną przez pozwanego. A z tej kalkulacji wynika, że koszt naprawy pojazdu wynosi 8 387,59 złotych, a po potrąceniach – 7 989,90 złotych. Zatem wbrew twierdzeniom powoda nie przedstawił on dokumentacji świadczącej o wysokości poniesionych kosztów naprawy pojazdu w postaci kalkulacji sporządzonej w oparciu o ogólne warunki ubezpieczenia, chyba że powód miał na myśli kalkulację sporządzoną przez ubezpieczyciela, lecz ta opiewa na sumę niższą aniżeli kwota wypłacona tytułem odszkodowania. Z samej kopii faktury załączonej do pozwu nie wynika natomiast jakie konkretnie czynności zostały podjęte w ramach naprawy, ani jakie konkretnie koszty zostały ujęte w ramach naprawy.

Poza tym wbrew twierdzeniom powoda, pozwany kwestionował nie tylko należnego wysokość odszkodowania w związku ze zweryfikowaniem stawki za roboczogodzinę ze 170 zł netto za roboczogodzinę do stawki 95 zł netto, ale również w związku z zakresem czynności naprawczych i części potrzebnych do jej wykonania. Zakwestionowane prace dotyczyły lakierowania, prac blacharskich, a ponadto dokonano korekty lakierowania zderzaka tylnego z uwagi na jego wcześniejsze uszkodzenia. Oprócz tego zakwestionowane zostały koszty materiałów spawalniczych. Ceny części zostały zweryfikowane zgodnie z OWU. Skrócony został także czas lakierowania zderzaka tylnego oraz przygotowania do lakierowania tworzyw. W kalkulacji pozwanego wskazano także, że zweryfikowane zostały określone koszty naprawy w zakresie lakierowania zderzaka tylnego w związku z jego wcześniejszymi uszkodzeniami. W kalkulacji pozwanego wskazano także, że określone uszkodzone nie były związane ze strefą szkody. Nie wiadomo natomiast z jakiego pułapu były weryfikowane poszczególne pozycje (za wyjątkiem stawki za roboczogodzinę oraz materiałów spawalniczych, których wysokość została podana w fakturze i które zostały zakwestionowane w całości), ponieważ powód nie przedstawił własnej kalkulacji naprawy.

Biorąc pod uwagę wszystkie powyższe okoliczności, sąd doszedł do przekonania, że powód nie udowodnił roszczenia co do wysokości i na podstawie art. 805 § 1 i 2 k.c., a także art. 6 k.c. oddalił powództwo w punkcie I wyroku.

O kosztach procesu Sąd orzekł w punkcie II wyroku w oparciu o zasadę odpowiedzialności za wynik procesu, tj. na podstawie art. 98 § 1, 1 ¹ i § 3 k.p.c. oraz art. 99 k.p.c. Jako, że pozwany wygrał proces w całości, zatem powód obowiązany jest zwrócić mu, zgodnie z żądaniem, koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony. Na koszty poniesione przez pozwanego składa się koszt zastępstwa procesowego określony na podstawie § 2 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (T.j. Dz.U. z 2023 r., poz. 1935 z późn. zm.) w wysokości 900 złotych i tę kwotę Sąd zasądził od powoda na rzecz pozwanego. Kwota ta została zasądzona wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty, zgodnie z treścią brzmieniem art. 98 § 1 ¹ k.p.c., w myśl którego, od kwoty zasądzonej tytułem zwrotu kosztów procesu należą się odsetki, w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia, którym je zasądzono, do dnia zapłaty.