Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 listopada 2023 roku

Sąd Rejonowy w Człuchowie I Wydział Cywilny w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 8 listopada 2023 roku w Człuchowie

na rozprawie

sprawy z powództwa T. M.

przeciwko A. M.

o nakazanie

oddala powództwo.

Sygn. akt I C 60/23

UZASADNIENIE

Powód T. M. wniósł przeciwko pozwanemu A. M. pozew o nakazanie opuszczenia przez pozwanego części nieruchomości tj. części mieszkania obejmującej jeden pokój na parterze, z lewej strony od wejścia, z używalnością wspólnej kuchni i łazienki będącej służebnością osobistą powoda, w nieruchomości położonej w (...), dla której to nieruchomości prowadzona jest księga wieczysta kw nr (...), nakazania wydania kompletu kluczy do zamków drzwi wejściowych w ww. nieruchomości, umożliwiającego swobodne korzystanie przez powoda ze służebności osobistej, a także zakazania użytkowania trzydziestu arów gruntu działki ewidencyjnej nr (...). Powód wywodził swoje prawo z par 6 umowy darowizny, zawartej w formie aktu notarialnego nr (...), na podstawie której ustanowiono na rzecz powoda nieodpłatną i dożywotnią służebność.

W uzasadnieniu wskazał, że w dniu 18 stycznia 1994 r. strony zawarły ww. umowę darowizny na mocy której powód wraz z K. M. w ustawowej wspólności majątkowej podarowali na rzecz pozwanego własność przedmiotowej nieruchomości. Stanowiła ona gospodarstwo rolne z budynkiem mieszkalnym i gospodarczymi. Zgodnie z par 6 umowy obdarowany A. M. ustanowił na nabytej nieruchomości na rzecz darczyńców służebność osobistą mieszkania, obejmującą jeden pokój na piętrze, jeden pokój na parterze z lewej strony wejścia z używalnością wspólnej kuchni i łazienki oraz swobodnym obejściem na działce siedliskowej oraz użytkowanie trzydziestu arów gruntu z działki ewidencyjnej nr (...). Zdaniem powoda zgodnie z umową pozwany winien zagwarantować nieodpłatnie i dożywotnio przysługującą mu służebność osobistą mieszkania oraz użytkowanie trzydziestu arów gruntu z działki ewidencyjnej nr (...). Powód wyjaśnił, że nie ma możliwości swobodnego korzystania z ustanowionej służebności osobistej mieszkania jak i również użytkowania przysługującej mu działki. Wskazał, że po śmierci darczyńcy K. M. możliwość ta została mu przez pozwanego skutecznie ograniczona. Pozwany zajął na stałe pokój na parterze z lewej strony wejścia z używalnością wspólnej kuchni i łazienki, tym samym uniemożliwił korzystanie z przedmiotowego pokoju. Pokój ten został przez pozwanego całkowicie przysposobiony pod własne potrzeby, wyremontowany i urządzony, jednocześnie pozwany zakazał powodowi korzystania z tego pokoju. Powód został również pozbawiony kluczy do zamków drzwi wejściowych nieruchomości, tym samym uniemożliwiono mu swobodnego dostępu do pozostałej części ustanowionej służebności osobistej mieszkania. Powód wskazał również, że pozwany pod nieobecność powoda i bez jego zgody użytkuje na własne potrzeby grunt działki siedliskowej nr (...). Pomimo prób do polubownego rozwiązania sporu nie doszło, albowiem pozwany odmówił, w związku z czym zdaniem strony pozew stał się konieczny.

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości. W uzasadnieniu swojego stanowiska wskazał, że zaprzecza twierdzeniom powoda, aby nie dopuszczał do korzystania ze służebności osobistej mieszkania i użytkowania gruntu. Przyznał, że powód miał takie prawo, które wynikało z zawartej umowy darowizny, a także miał możliwość wykonywania tego prawa. Nikt go nie ograniczał w tym zakresie. Pozwany podkreślił, że powód z własnej woli zaprzestał wykonywania swojego prawa i to od 2008 r. Wówczas wyprowadził się do swojej partnerki J. Z. (1), zabrał wszystkie swoje rzeczy osobiste i zaprzestał realizacji swoich praw, a stan taki utrzymuje się do chwili obecnej. Zdaniem pozwanego z uwagi na powyższe, w związku z niewykonywaniem przysługujących mu praw od ponad 10 lat doszło do wygaśnięcia z mocy prawa ustanowionej służebności mieszkania i użytkowania gruntu. Pozwany powołał się na art. 293 k.c. w zw. z art. 297 k.c. i art. 255 k.c.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 18 stycznia 1994r. powód T. M. i jego żona K. M. przepisali w drodze darowizny na rzecz syna A. M. nieruchomość; gospodarstwo rolne położone w D., dla którego w Sądzie Rejonowym w Człuchowie prowadzone są księgi wieczyste kw nr (...), kw nr (...). W umowie darowizny została ustanowiona na rzecz darczyńców służebność mieszkania obejmująca jeden odrębny pokój na piętrze, jeden pokój na parterze z lewej strony wejścia, z używalnością wspólnej kuchni i łazienki oraz swobodnym obejściem po działce siedliskowej.

bezsporne, ponadto umowa k. 5-6

W 2007r. żona powoda K. M. miała wypadek. Po wypadku wymagała opieki i pomocy osób trzecich. Z uwagi na jej stan zdrowia zaopiekował się nią pozwany wraz z żoną.

bezsporne

Po wypadku w 2008 r. powód wyprowadził się z w/w gospodarstwa i zamieszkał u swojej konkubiny J. Z. (1), a małżeństwo pomiędzy nim i żoną zostało rozwiązane na skutek rozwodu. Powód zabrał swoje rzeczy. Po wyprowadzce powoda dochodziło do konfliktu pomiędzy nim i pozostałymi członkami rodziny, zwłaszcza z pozwanym. Zdarzało się że kłótnie kończyły się wezwaniem policji.

dowód: zeznania świadka B. M. protokół z dnia 30 sierpnia 2023; 00:03:32, zeznania R. M. protokół z dnia 30 sierpnia 2023; 00:21:18 S. M. protokół z dnia 30 sierpnia 2023; 00:31:53, M. M. (2) protokół z dnia 30 sierpnia 2023; 00:40:20

Pokój który zamieszkiwał przed wyprowadzką powód na piętrze jest otwarty, nie jest zamykany na klucz. Powód, pomimo wyprowadzki przyjeżdżał i wszczynał awantury, domagał się zwrotu przedmiotu darowizny. Podjął starania do odwołania darowizny, jednakże jego powództwo w tym zakresie zostało oddalone. Żona pozwanego w związku z awanturami wzywała policję.

dowód: zeznania świadka B. M. protokół z dnia 30 sierpnia 2023; 00:03:32, 00:09:00, R. M. protokół z dnia 30 sierpnia 2023; 00:26:06, S. M. protokół z dnia 30 sierpnia 2023; 00:20:53, 00:36:00

Sąd zważył co następuje:

Podkreślić na leży, że powód wywodził swoje prawa ze służebności osobistej ustanowionej aktem notarialnym z dnia 18 stycznia 1994r, polegającej na prawie zamieszkiwania w budynku mieszkalnym, który pozostaje aktualnie własnością pozwanego.

Na wstępie należy wskazać, że nie budzi wątpliwości, że pomiędzy stornami od wielu lat istnieje konflikt. Bezsporny jest fakt, że strony łączyła umowa, na podstawie której ustanowiono na rzecz powoda służebność osobistą opisaną w pozwie. Pozwany przyznał tę okoliczność, jednakże podkreślił, że służebność ta wygasła na skutek jej niewykonywania przez powoda od 2008r., a ponadto podkreślał, że nie ograniczał powodowi dostępu do mieszkania. W związku z powyższym zasadniczą kwestią sporną była okoliczność czy przedmiotowa służebność wygasła i czy powód miał dostęp do przysługującego mu pokoju, dostępu do kuchni, łazienki i działki siedliskowej.

Zgodnie z art. 297 k.c. do służebności osobistych stosuje się odpowiednio przepisy o służebnościach gruntowych. Na mocy art. 293 § 1 k.c. służebność gruntowa wygasa wskutek niewykonywania przez lat dziesięć.

W związku z powyższym należało w pierwszej kolejności ustalić od kiedy powód nie korzysta z przysługującego mu prawa do zajmowania pomieszczeń jak i nie korzysta z części gruntu, których dotyczy umowa i co było tego przyczyną.

Nie budzi wątpliwości, że zgodnie z ogólnymi regułami postępowania dowodowego, obowiązek przedstawienia dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy spoczywa na stronach, a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie spoczywa na stronie, która z tych faktów wywodzi skutki prawne – art. 6 k.c. w zw. z art. 232 k.p.c.

Podkreślić należy, ze zgodnie z treścią art. 232 k.p.c., to strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. W związku z powyższym to na stronach ciąży obowiązek twierdzenia i obowiązek dowodzenia tych wszystkich okoliczności, którą są stosownie do przepisu art. 227 k.p.c. przedmiotem dowodu, w szczególności tych, które są w sprawie sporne. Przepis art. 232 k.p.c. stanowi, że strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Zatem Sąd tylko wyjątkowo winien ingerować w przebieg postępowania dowodowego dopuszczając dowody z urzędu, które to uprawnienie wynika z treści przepisu art. 232 k.p.c. (por. wyrok Sądu Najwyższego z 24 października 1996 r., III CKN 6/96, OSNC 1997/3/29). Obowiązek wskazania dowodów, potrzebnych dla rozstrzygnięcia sprawy, obciąża bowiem strony.

W związku z powyższym na powodzie ciążył obowiązek wykazania, że pozwany uniemożliwiał mu korzystania ze służebności, że mieszkał tam do 2010 r., a następnie wprowadził się ponownie w 2014 r. na trzy miesiące, że w budynku tym ma swoje rzeczy (wyjaśnienia powoda protokół z dnia 23 maja 2023 R., 00:02:00, 00:11:14, 00:15:23), a na pozwanym ciążył obowiązek wykazania, że nie uniemożliwiał powodowi korzystania z przysługującego mu prawa.

Z materiału dowodowego niewątpliwe wynika, że powód wyprowadził się w 2008r., że nie miał potrzeby, aby mieszkać w D., albowiem wyprowadził do swojej parterki J. Z. (1). Tam skupiała się jego aktywność życiowa. Należy wskazać, że powód opuszczając nieruchomość i przeprowadzając się do domu partnerki zabrał ze sobą wszystkie potrzebne rzeczy i sprzęty dowód: zeznania świadka B. M. protokół z dnia 30 sierpnia 2023; 00:03:32, zeznania R. M. protokół z dnia 30 sierpnia 2023; 00:21:18 S. M. protokół z dnia 30 sierpnia 2023; 00:31:53, M. M. (2) protokół z dnia 30 sierpnia 2023; 00:40:20. Nie znajduje potwierdzenia w materiale dowodowym twierdzenie, że powodowi uniemożliwiano korzystania z pokoju, łazienki, kuchni, że drzwi zamykane były na klucz. Twierdzenia te są gołosłowne, nie poparte żadnymi dowodami, a przez to niewiarygodne. Przeciwnie z zeznań świadków B. M., R. M. S. M. wynika, że pokój powoda jest otwarty, nikt z niego nie korzysta, że powód miał dostęp do kuchni i łazienki. Powód w żaden sposób nie wykazał, że rzekomo chciał zamieszkać w domu będącym przedmiotem darowizny, ale pozwany mu to uniemożliwiał. Brak jest jakiegokolwiek dowodu, że z winy pozwanego nie mógł wykonywać prawa służebności mieszkania. Z materiału dowodowego, zeznań świadków wynika, że po 2008 r. jeżeli przyjeżdżał na nieruchomość to w celu domagania się od pozwanego zwrotu przedmiotu darowizny dowód: zeznania świadka B. M. protokół z dnia 30 sierpnia 2023; 00:09:00, zeznania R. M. protokół z dnia 30 sierpnia 2023; 00:21:18 S. M. protokół z dnia 30 sierpnia 2023; 00:31:53, M. M. (2) protokół z dnia 30 sierpnia 2023; 00:40:20.

W ocenie Sądu zeznania świadków są logiczne, spójne, wiarygodne, uzupełniają się wzajemnie. Sąd nie znalazł żadnych podstaw aby odmówić im wiary, tym bardziej, że powód pouczony o swoich obowiązkach wynikających z art. 6 k.c. i art. 232 k.p.c. (por. k. 144), nie przedłożył żadnego dowodu na poparcie swoich twierdzeń, a wniosek w przedmiocie przesłuchania świadków został przez niego cofnięty.

W związku z powyższym, w ocenie Sądu z materiału dowodowego wynika, że powód dobrowolnie opuścił nieruchomość, po wypadku żony, aby zamieszkać z konkubiną, a tym samym nie wykonywał więc służebności ze swojej woli. W związku z powyższym należało stwierdzić, że powód nie mieszkał w domu objętym umową darowizny od 2008r. Stan akceptacji przez niego takiego rozwiązania utrzymywał się więc przez ponad 10 lat., a tym samym służebność powoda na skutek niewykonywania wygasła więc z upływem 10 lat. Ponadto z materiału dowodowego wynika również, że pozwany w żaden sposób nie ograniczał praw powoda wynikających z przedmiotowej służebności, a powód miał swobodny dostęp zarówno do pokoju jak i kuchni, łazienki czy obejścia. W związku z powyższym przedmiotowe powództwo jako bezzasadne należało oddalić.