Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 czerwca 2014r.

Sąd Apelacyjny w Białymstoku, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSA Piotr Prusinowski (spr.)

Sędziowie: SA Dorota Elżbieta Zarzecka

SA Bohdan Bieniek

Protokolant: Agnieszka Charkiewicz

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 10 czerwca 2014 r. w B.

sprawy z odwołania R. R.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

o prawo do emerytury

na skutek apelacji wnioskodawcy R. R.

od wyroku Sądu Okręgowego w Olsztynie IV Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 5 listopada 2013 r. sygn. akt IV U 3079/12

oddala apelację.

Sygn akt III AUa 8/14

UZASADNIENIE

Wnioskodawca R. R. odwołał się od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. z dnia 23 października 2012 r., w której odmówiono mu prawa do wcześniejszej emerytury. Twierdził, że legitymuje się wymaganym 15 letnim okresem pracy w szczególnych warunkach.

Organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania. Wskazał, że brak podstaw do uznania, że wnioskodawca w tym charakterze pracował w Gminnej Spółdzielni (...).

Sąd Okręgowy w Olsztynie wyrokiem z dnia 5 listopada 2013 r. oddalił odwołanie. Sad ten wskazał, że w sprawie bezsporne było spełnianie przez ubezpieczonego warunków do przyznania prawa do wcześniejszej emerytury, poza wymogiem legitymowania się 15 letnim okresem pracy w szczególnych warunkach. W tym zakresie organ rentowy uznał wnioskodawcy staż wynoszący 11 lat, 6 miesięcy i 28 dni. Odnośnie do spornego okresu zatrudnienia trwającego od dnia 2 stycznia 1975 r. do dnia 30 września 1982 r. w Gminnej Spółdzielni (...) w G. Sąd pierwszej instancji ustalił, że ubezpieczony wykonywał obowiązki mechanika na stacji obsługi samochodów. Zajmował się głównie spawaniem samochodów. Pozostali mechanicy w liczbie 3-4 realizowali inne zadania związane z naprawą samochodów.

Kierując się poczynionymi ustaleniami Sąd pierwszej instancji odwołał się do przepisu art. 32 ust 2 i 4 oraz art. 184 ust 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS (T., j. Dz. U. z 2009, Nr 153, poz. 1227 z późn, zm.), a także § 2 ust 1 i § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 17 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze (Dz, Nr 8, poz. 43 z późn zm.). Uwzględniając wskazaną regulację prawną Sąd pierwszej instancji dokonał oceny w części dotyczącej posiadania przez odwołującego się 15 letniego stażu pracy w szczególnych warunkach. Zdaniem Sądu czynności wykonywane przez wnioskodawcę w Gminnej Spółdzielni (...) jedynie wówczas, gdyby wykazano, że zajmował się on jedynie spawaniem. Tymczasem w realiach sprawy nie można takiej tezy postawić. Z materiału dowodowego wynika, że skarżący wykonywał zarówno prace spawacza, jak i mechanika. Sąd nie podzielił zeznań świadków, którzy relacjonowali, że wnioskodawca zajmował się wyłącznie spawaniem. Uzasadniał to tym, że odmienne wnioski wynikają z pozostałej części materiału dowodowego, a przede wszystkim z dokumentów znajdujących się w aktach osobowych. Podkreślił, że wynagrodzenie wnioskodawcy było uzależnione od cennika napraw samochodów. W rezultacie, kierując się § 2 rozporządzenia RM z dnia 17 lutego 1983 r, Sąd uznał, że w sprawie nie wykazano przepracowania 15 lat w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze. Dlatego odwołanie oddalił.

Apelacje wniósł R. R..

Zaskarżył wyrok w całości, zarzucając mu błędna ocenę materiału dowodowego oraz sprzeczność ustaleń z treścią zebranego materiału dowodowego polegające na uznaniu, że nie występują przesłanki na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS (T., j. Dz. U. z 2009, Nr 153, poz. 1227 z późn, zm.), a także rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 17 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze (Dz, Nr 8, poz. 43 z późn zm.) do przyznania prawa do emerytury. Ubezpieczony domagał się zmiany zaskarżonego wyroku i przyznania prawa do wcześniejszej emerytury, bądź uchylenia wyroku i przekazania sprawy Sądowi Okręgowemu w Olsztynie do ponownego rozpoznania.

Sąd Apelacyjny zważył:

Apelacja nie jest zasadna. Rację ma skarżący, gdy twierdzi, że materiał dowodowy zgromadzony w sprawie nie jest jednoznaczny. Prawdą jest również, że świadectwo pracy i zapisy w nim zawarte nie przekreślają możliwości wykazania wykonywania innego rodzaju pracy. Wynika to z tego, że świadectwo pracy jest wyłącznie oświadczeniem wiedzy i stanowi dokument prywatny. Nie zawiera zatem domniemania prawdziwości zawartej w niej treści. Nie można jednocześnie zaprzeczyć, że dokument ten ma znaczenie w trakcie oceny materiału dowodowego.

Sąd pierwszej instancji dysponował zeznaniami świadków, którzy potwierdzili wersję wnioskodawcy. Sprowadzała się ona do twierdzenia, że ubezpieczony wykonywał jedynie czynności związane ze spawaniem. W opozycji do tych dowodów pozostawały dokumenty. Z umów o pracę z dnia 2 stycznia 1975 r. i z dnia 16 stycznia 1976 r. wynika, że odwołującemu się powierzono obowiązki mechanika samochodowego. Szczególnie ta druga umowa ma znaczenie. Wypada bowiem odnotować, że wnioskodawca uzyskał uprawnienia do spawania (zakończył kurs) w dniu 15 grudnia 1975 r. W pozostałych dokumentach sporządzanych przez Gminna Spółdzielnię (...) w G. skarżący konsekwentnie określany jest jako mechanik samochodowy. Potwierdziło to również świadectwo pracy wydane na koniec zatrudnienia.

Uwzględniając wskazaną rozbieżność wynikającą z materiału dowodowego warto wskazać, że zgłoszony w apelacji zarzut naruszenia prawa procesowego koreluje z treścią przepisu art. 233 § 1 k.p.c. Przewiduje on, że sąd ocenia wiarogodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. Oznacza to, że przepis ten jest nierozerwalnie związany z zasadą swobodnej oceny dowodów. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 20 stycznia 2010 r., II UK 154/09, LEX nr 583803 wskazał, że Sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. Taka ocena, dokonywana jest na podstawie przekonań sądu, jego wiedzy i posiadanego doświadczenia życiowego, a nadto winna uwzględniać wymagania prawa procesowego oraz reguły logicznego myślenia, według których sąd w sposób bezstronny, racjonalny i wszechstronny rozważa materiał dowodowy jako całość, dokonuje wyboru określonych środków dowodowych i - ważąc ich moc oraz wiarygodność - odnosi je do pozostałego materiału dowodowego (por. wyrok Sądu Najwyższego z 10 czerwca 1999 r., sygn. akt II UKN 685/98, OSNAPiUS 2000, nr 17, poz. 655).

Oceniając materiał dowodowy z tej pozycji, staje się jasne, że Sąd pierwszej instancji miał podstawy twierdzić, że wbrew zeznaniom świadków, wnioskodawca wykonywał również inne czynności związane z pracą mechanika. Ocena ta nie ma charakteru dowolnego i oderwanego od zgromadzonego materiału dowodowego. Sąd Apelacyjny nie ma podstaw aby ją kwestionować. Upewnia w tym przekonaniu również rozkład ciężaru dowodowego. Jasne jest, że to na wnioskodawcy spoczywał obowiązek wykazania, że przepracował okres co najmniej 15 lat w szczególnych warunkach.

W rezultacie przyjęcie za wiążące, że ubezpieczony poza pracami polegającymi na spawaniu wykonywał również inne czynności mieszczące się w zakresie obowiązków mechanika samochodowego, potwierdza, że Sąd pierwszej instancji prawidłowo zastosował prawo materialne. Praca mechanika samochodowego nie została wymieniona w załączniku A do rozporządzenia RM z dnia 17 lutego 1983 r. Ubezpieczony nie twierdził również, że w Gminnej Spółdzielni (...) w G. wykonywał prace w kanałach remontowych przy naprawie pojazdów mechanicznych lub szynowych (Dział XIV, poz. 16 załącznika A do rozporządzenia RM). Oznacza to, że akceptowalna jest konkluzja Sądu pierwszej instancji skupiająca uwagę na § 2 ust 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 17 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze. Z przepisu tego można wywieźć, że okresami pracy uzasadniającymi prawo do wcześniejszej emerytury są wyłącznie okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze była wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. Cechy tej nie spełnia okres zatrudnienia wnioskodawcy przypadający od dnia 2 stycznia 1975 r. do dnia 30 września 1982 r. w Gminnej Spółdzielni (...) w G.. W rezultacie prawidłowe jest uznanie Sądu pierwszej instancji, że okres ten nie może zostać uwzględniony jako dający prawo do emerytury.

Podzielając zatem ustalenia i rozważania prawne poczynione przez Sąd Okręgowy w Olsztynie, zgodnie z przepisem art. 385 k.p.c. należało orzec jak w sentencji.