Sygn. akt: I C 644/23 upr
Dnia 7 lutego 2024r.
Sąd Rejonowy w Kętrzynie I Wydział Cywilny
w składzie następującym:
Przewodniczący: |
Sędzia Małgorzata Kłek |
Protokolant: |
Starszy sekretarz sądowy Mieczysław Budrewicz |
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 7 lutego 2024 r. w K.
sprawy z powództwa (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowo-akcyjna z siedzibą w Ł.
przeciwko W. S.
o zapłatę
I. powództwo oddala,
II. zasądza od powoda (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowo-akcyjna z siedzibą w Ł. na rzecz pozwanej W. S. kwotę 1 800 (jeden tysiąc osiemset) zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego za okres od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty tytułem zwrotu kosztów procesu.
Sygn. akt I C 644/23
Pozwem wniesionym w dniu 06.10.2023 r. powód A. O. Al (...) z ograniczoną odpowiedzialnością Spółka komandytowo- akcyjna z siedzibą w Ł., reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika, wniósł o zasądzenie od pozwanej W. S. na rzecz powoda kwoty 7 291,33 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia wytoczenia powództwa w elektronicznym postępowaniu upominawczym oraz zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda kosztów procesu , w tym zwrotu kwoty kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych oraz opłaty skarbowej od pełnomocnictwa wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie. W uzasadnieniu żądania powód wskazał, iż pozwaną oraz pierwotnego wierzyciela (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością łączyła umowa pożyczki nr (...) zawarta w dniu 28.06.2022 r. na odległość , na mocy której zostały udostępnione pozwanej środki pieniężne w kwocie 2600 zł. Strona pozwana zobowiązała się do ich zwrotu wraz z należnymi kosztami udzielenia tj. prowizją w wysokości 2 600 zł oraz odsetkami kapitałowymi od kwoty udostępnionego kapitału za okres , na jaki umowa została zawarta w kwocie 1693,71 zł w 35 miesięcznych ratach do dnia 28.05.2025 r. Pożyczkodawca na mocy Umowy Sekurytyzacji z dnia 30.08.2022 r. zbył przysługującą mu wierzytelność wobec pozwanej na rzecz powoda. W związku z opóźnieniem w spłacie zobowiązania powodowa spółka wypowiedziała pozwanej umowę pożyczki. Na skutek złożonego pozwanej oświadczenia o wypowiedzeniu , umowa pożyczki uległa rozwiązaniu , a wierzytelność stała się w całości wymagalna w dniu 25.12.2022 r. Na dochodzoną pozwem kwotę 7291,33 zł składają się :
- niespłacony kapitał pożyczki w kwocie 2 600 zł,
- niespłacona prowizja za udzielenie pożyczki w kwocie 2 487,67 zł ,
- niespłacone odsetki kapitałowe maksymalne naliczone przez pożyczkodawcę od kwoty udostępnionego kapitału w kwocie 1 647,48 zł,
- odsetki ustawowe za opóźnienie naliczone zgodnie z zawartą umową pożyczki od kwoty kapitału i prowizji zawartej w wymagalnych , niespłaconych przez pozwaną ratach pożyczki od dnia następującego po terminie płatności danej raty do dnia wymagalności całości roszczenia w kwocie 13,17 zł,
- odsetki ustawowe za opóźnienie naliczone przez powoda od dnia następującego po dniu wymagalności związanej ze skutecznym wypowiedzeniem umowy pożyczki pozwanej do dnia poprzedzającego dzień wytoczenia powództwa , od pozostałych do zapłaty : kapitału pożyczki i prowizji w łącznej kwocie 543,01 zł.
Pozwana W. S., reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika, w odpowiedzi na pozew wniosła o oddalenie powództwa oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej kosztów postępowania wedle norm przepisanych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty. Pozwana zakwestionowała powództwo co do zasady jak i co do wysokości , w szczególności podniosła zarzut braku legitymacji czynnej powoda, kwestionując twierdzenia pozwu, jakoby powód nabył od pożyczkodawcy wierzytelności wobec pozwanej wynikające z umowy pożyczki wskazanej w pozwie. Pozwana zakwestionowała zawarcie umowy pożyczki , posiadanie długu pozwanej dochodzonego pozwem. Umowa pożyczki nie została podpisana, nie złożono oświadczeń woli. Umowa pożyczki, gdyby ją zawarto , byłaby nieważna z uwagi na opłaty w niej zastrzeżone, opłaty są niedozwolone, wynikają z klauzul abuzywnych. Pozwana zakwestionowała wyliczenie zadłużenia przedstawione przez powoda. Podniosła, iż potwierdzenie przelewu nie wskazuje na wykonanie umowy pożyczki objętej postępowaniem ani nie identyfikuje przelewu z tą umową. Pozwana zaprzeczyła, aby przelew był realizowany w wykonaniu umowy pożyczki objętej postępowaniem.
Powód w piśmie procesowym z dnia 06.12.2023 r. ( k. 39 i n. ) podtrzymał stanowisko wyrażone w pozwie.
Sąd ustalił i zważył, co następuje:
Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.
Powód nie udowodnił, że przysługuje mu jakiekolwiek roszczenie względem pozwanej. Zgodnie z ogólną zasadą wyrażoną w art. 6 kc ciężar udowodnienia faktu spoczywa na tym, kto z faktu tego wywodzi skutki prawne. Strony zobowiązane są w myśl przepisu art. 232 kpc wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Ciężar udowodnienia faktów uzasadniających objęte pozwem roszczenie spoczywał na powodzie, który winien wykazać wszystkie okoliczności stanowiące podstawę żądania pozwu.
W niniejszej sprawie powód nie udowodnił, iż przysługuje mu jakiekolwiek roszczenie względem pozwanej, nie wykazał bowiem istnienia przedmiotowej wierzytelności.
Jak wynika z pozwu pozwana miała zawrzeć w dniu 28.06.2022 r. umowę pożyczki z wierzycielem pierwotnym (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością o nr (...) za pomocą środków porozumiewania się na odległość, wobec czego w niniejszej sprawie zastosowanie do przedłożonej przez powoda umowy pożyczki mają przepisy ustawy z dnia 12.05.2011 r. o kredycie konsumenckim, która dopuszcza zawieranie umowy o kredyt konsumencki (w tym umowy pożyczki) za pomocą środków porozumiewania się na odległość.
Umowa o kredyt konsumencki zawierana na odległość to taka umowa, która spełnia warunki przewidziane w art. 2 pkt 1 ustawy z dnia 30 maja 2014 r. o prawach konsumenta . Jest to zatem umowa, którą kredytodawca zawiera z konsumentem w ramach zorganizowanego systemu zawierania umów na odległość, bez jednoczesnej fizycznej obecności stron, z wyłącznym wykorzystaniem jednego lub większej liczby środków porozumiewania się na odległość do chwili zawarcia umowy włącznie.
Przepis art. 29 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim określa wymogi formalne umowy o kredyt konsumencki. Umowa taka powinna być zawarta w formie pisemnej, chyba że odrębne przepisy przewidują inną szczególną formę. Wymóg wprowadzony w tym przepisie może być odczytywany przede wszystkim przez pryzmat art. 78 kc jako wskazanie na zwykłą formę pisemną. Oznacza to, że – przynajmniej prima facie – wymóg wprowadzony w art. 29 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim może być odczytywany jako zastrzeżenie zwykłej formy pisemnej, rozumianej zgodnie z art. 78 kc. W literaturze silnie reprezentowane jest jednak stanowisko o konieczności interpretowania art. 29 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim w sposób szerszy, niż wynikałoby to z tradycyjnego utożsamienia "formy pisemnej" z art. 78 kc. Rozstrzygającym argumentem w tym zakresie pozostaje treść art. 10 ust. 1 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/48/WE z 23.4.2008 r. w sprawie umów o kredyt konsumencki oraz uchylającej dyrektywę Rady 87/102/EWG (Dz.Urz. UE L Nr 133 z 22.5.2008 r., s. 66 ze zm.), zastrzegająca dla umowy kredytu, alternatywnie, zwykłą formę pisemną lub posłużenie się innym trwałym nośnikiem. Biorąc pod uwagę całkowity charakter harmonizacji oraz brak pozostawienia ustawodawcy krajowemu opcji implementacyjnej, wykładnia art. 29 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim powinna być dokonywana zgodnie ze źródłową dla niej regulacją prawa unijnego, a w konsekwencji konieczne jest odczytanie zastrzeżonego w niej wymogu pisemności w sposób rozszerzający (por. Komentarz do ustawy o kredycie konsumenckim red. Osajda 2018, wyd. 2)
Wymaganie, jakie wynika z art. 29 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim, trzeba interpretować przede wszystkim jako nakaz – skierowany do kredytodawcy – sporządzenia dokumentu obejmującego treść oświadczeń woli złożonych przez kredytodawcę oraz konsumenta i utrwalenia tego dokumentu w odpowiedniej formie. Wykładnia językowa art. 29 ust. 1 w/w ustawy sugeruje, że minimalną formą umowy o kredyt konsumencki jest forma pisemna, chyba że przepisy odrębne przewidują inną formę szczególną. Istotne argumenty przemawiają jednak za stanowiskiem, aby – oprócz formy pisemnej – dopuścić formę „trwałego nośnika" (zdefiniowanego w art. 5 pkt 17w/w ustawy). W szczególności przekonuje o tym wykładnia prounijna. Art. 10 ust. 1 dyrektywy (...) jednoznacznie stanowi, że umowy sporządza się w formie papierowej lub na innym trwałym nośniku. Ponadto stanowisko to wspiera wykładnia celowościowa. Aby zapewnić odpowiednią ochronę interesom konsumenta nie jest konieczna wyłącznie forma pisemna. Do ochrony takiej wystarczy zastosowanie trwałego nośnika. Wykładnia ta uwzględnia aktualne uwarunkowania społeczno-gospodarcze, które wynikają z postępu technicznego oraz potrzeb gospodarki elektronicznej, w szczególności odnośnie do umów zawieranych na odległość (por. Tomasz Czech Komentarz do art.29 ustawy o kredycie konsumenckim ).
Biorąc pod uwagę powyższe argumenty należy uznać, że umowę o kredyt konsumencki można zawrzeć zarówno w formie pisemnej (z własnoręcznymi podpisami), jak i na innym trwałym nośniku. W myśl powyższej interpretacji – nie jest konieczne opatrzenie dokumentu umowy przez strony własnoręcznym podpisem albo podpisem elektronicznym. Forma, jakiej wymaga art. 29 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim (z uwzględnieniem wykładni prounijnej oraz celowościowej), jest zachowana również wtedy, gdy treść oświadczeń woli spisano na dokumencie papierowym, ale nie zamieszczono pod nim własnoręcznych podpisów albo umieszczono faksymile lub innego rodzaju podpis powielony mechanicznie. Stosownie do prounijnego oraz celowościowego kierunku interpretacji komentowanego przepisu dopuszczalne są różnorodne sposoby dochowania wymaganej formy przy zawieraniu umowy o kredyt konsumencki. Sposobem takim może być m.in. złożenie oświadczeń woli przez strony za pomocą środków porozumiewania się na odległość (np. telefonu, poczty elektronicznej), a następnie spisanie postanowień umowy na papierowym dokumencie (np. w postaci wydruku komputerowego), bez własnoręcznych podpisów.
W ocenie Sądu powód był obowiązany w toku tego postępowania wykazać, że pozwana złożyła oświadczenie woli wyrażające zgodę na zawarcie umowy pożyczki z wierzycielem pierwotnym.
Powód ciężarowi temu nie podołał. Powód nie przedłożył bowiem żadnych dowodów pozwalających uznać , iż pozwana złożyła oświadczenie woli wyrażające zgodę na zawarcie umowy pożyczki z wierzycielem pierwotnym, a pozwana okoliczność taką kwestionuje.
Powód przedłożył wydruk umowy pożyczki ratalnej o nr (...) (k.13v- 14) , w której jako strony umowy wskazani są (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością i pozwana, jednak nie przedłożył żadnego dowodu, który potwierdzałby, iż pozwana zapoznała się z treścią załączonej do pozwu umowy pożyczki i zaakceptowała jej treść.
Nie stanowi dowodu złożenia przez pozwaną oświadczenia o zawarciu umowy pożyczki załączone do pisma powoda z dnia 06.12.2023 r. pełnomocnictwo (k. 46) o udzieleniu pełnomocnictwa (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością przez pozwaną do zawarcia umowy pożyczki z wierzycielem pierwotnym , przedłożone przez powoda pełnomocnictwo stanowi jedynie wydruk , który nie został podpisany przez pozwaną i brak jest jakiegokolwiek dowodu , iż pozwana takie oświadczenie o udzieleniu pełnomocnictwa do zawarcia umowy złożyła .
Powód nie wykazał także , iż wierzyciel pierwotny wykonał umowę pożyczki wskazaną w pozwie, w szczególności , aby wierzyciel pierwotny dokonał wypłaty środków pieniężnych wskazanych w umowie pożyczki . Zgodnie z przedłożonym przez powoda wydrukiem umowy pożyczki (k.13v-14 ) pożyczkodawca (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością miał dokonać przelewu kwoty 2 600 zł jako całkowitej kwoty pożyczki na rachunek bankowy pożyczkobiorcy (paragraf 4 umowy pożyczki). Powód natomiast nie przedłożył dowodu wykonania przez pożyczkodawcę wskazanej w pozwie umowy pożyczki. Powód załączył do pozwu i ponownie do pisma procesowego z dnia 06.12.2023 r. wydruk (k. 16v, 49) potwierdzenia wykonania transakcji płatniczej , którego w żaden sposób nie można powiązać z pożyczką wskazaną w pozwie, co zostało podniesione przez pozwaną . Z wydruku tego wynika jedynie, iż w dniu 28.06.2022 r. z rachunku płatnika prowadzonego dla (...) Sp. z o.o. na rachunek odbiorcy W. S. została przekazana kwota 2000 zł z tytułem transakcji (...) Pożyczka (...) G.. Wydruk ten nie może stanowić potwierdzenia wykonania umowy pożyczki wskazanej w pozwie , albowiem inny jest płatnik dokonujący wypłaty niż pożyczkodawca wskazany w umowie , inna jest kwota przelewu niż wynikająca z umowy , nie wiadomo też , czy wskazany na wydruku rachunek odbiorcy należał do pozwanej.
Pożyczka jest umową, na podstawie której dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego przedmiot pożyczki (w szczególności określoną ilość pieniędzy), a biorący zobowiązuje się zwrócić przedmiot pożyczki w pieniądzach o tej samej wielkości lub w rzeczach tego samego gatunku i takiej samej jakości (art. 720 k.c.).
W kodeksie cywilnym zostały wskazane essentialia negotii umowy pożyczki, które stanowią nie tylko oznaczenie stron i określenie ilości pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, ale obejmują również zobowiązanie się do ich przeniesienia oraz obowiązek zwrotu przedmiotu pożyczki. W procesie związanym z wykonaniem umowy pożyczki powód jest zatem zobowiązany udowodnić, że strony zawarły umowę pożyczki, a także, że przeniósł na własność biorącego pożyczkę określoną w umowie ilości pieniędzy albo rzeczy oznaczonych co do gatunku ( wyrok S. Apel. W Łodzi z 18.06.2015r., I ACa 33/15, LEX nr 1789954).
Przy zawarciu umowy pożyczki, podobnie jak przy umowie sprzedaży, dochodzi do zmian w obrębie prawa własności przedmiotu umowy. Obowiązkowi pożyczkodawcy do przeniesienia własności przedmiotu umowy na pożyczkobiorcę odpowiada obowiązek zwrotu, czyli przeniesienia przez pożyczkobiorcę na pożyczkodawcę przedmiotu umowy, powiększonego o ewentualne wynagrodzenie ustalone w umowie. Dopóki przedmiot pożyczki nie zostanie wydany pożyczkobiorcy, nie może powstać obciążający pożyczkobiorcę obowiązek jego zwrotu.
Powód załączył do pozwu wydruk umowy pożyczki wskazanej w pozwie , której stronami są jako pożyczkodawca (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością zaś jako pożyczkobiorca pozwana, jednak brak jest dowodu , iż pozwana zaakceptowała w/w umowę pożyczki i wyraziła zgodę na jej zawarcie bądź też udzieliła pełnomocnictwa do jej zawarcia wierzycielowi pierwotnemu. Powód nie przedłożył dowodu wypłacenia kwoty pożyczki zgodnie z umową czyli dowodu przeniesienia na biorącego pożyczkę własności przedmiotu umowy w całości.
Jak już wyżej wskazano, stosownie do art. 720 k.c., obowiązek zwrotu, czyli przeniesienia przez pożyczkobiorcę na pożyczkodawcę przedmiotu umowy, powiększonego o ewentualne wynagrodzenie ustalone w umowie jest odpowiednikiem zobowiązania dającego pożyczkę do przeniesienia na własność biorącego przedmiot pożyczki. Obowiązek zwrotu przedmiotu pożyczki, obciążający pożyczkobiorcę, nie może powstać, dopóki przedmiot pożyczki nie zostanie pożyczkobiorcy wydany. W niniejszej sprawie powód nie przedstawił dowodu przeniesienia na biorącego pożyczkę własności przedmiotu umowy tj. określonej w umowie pożyczki kwoty pieniędzy.
Wobec powyższego należało uznać, że powód nie wykazał dochodzonego roszczenia zarówno co zasady jak i co do wysokości.
Niezależnie od powyższego wskazać należy , iż gdyby przyjąć , że pozwana zawarła z pożyczkodawcą (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością wskazaną w pozwie umowę pożyczki , to i tak w ocenie Sądu brak jest podstaw do uwzględnienia powództwa .
Istotne w niniejszej sprawie jest istnienie – w ocenie Sądu - w umowie pożyczki załączonej do pozwu ( k. 13v-14) - według twierdzeń pozwu jako zawartej przez wierzyciela pierwotnego z pozwaną - klauzul abuzywnych , jak też obowiązek Sądu meriti do zbadania z urzędu , czy postanowienia stosowane w umowach zawieranych z konsumentami nie stanowią nieuczciwych warunków umownych tak, by nie mogły one wywołać wiążącego skutku wobec konsumenta.
Wskazać należy , iż sąd krajowy jest zobowiązany do zbadania z urzędu , czy dane warunki umowy wchodzące w zakres stosowania dyrektywy 93/13 z dnia 5 kwietnia 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich mają nieuczciwy charakter , a także do tego, aby dokonawszy takiego badania, zniwelować brak równowagi między konsumentem a przedsiębiorcą , o ile sąd ów posiada niezbędne ku temu informacje dotyczące stanu prawnego i faktycznego ( podobnie wyroki : z dnia 21 kwietnia 2016 r. , R. i R., C-377/14, EU:C:2016:283, pkt 52 i przytoczone tam orzecznictwo, z dnia 21 grudnia 2016 r. 2016 r. ., G.N. i in. , C-154/15, C- 307/15 i C – 308/15, EU : C:2016:980, pkt 58)
Ma to istotne znaczenie w kontekście wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 13 września 2018 r. w sprawie C 176- 17 (…) S.A. w B przeciwko M.W.
W niniejszej sprawie umowa pożyczki wskazana w pozwie jako łącząca wierzyciela pierwotnego i pozwaną miała zostać zawarta w dniu 28.06.2022 r. na okres do dnia 28.05.2025 r. Całkowitą kwotę pożyczki określono na 2 600 zł, całkowitą kwotę do zapłaty przez pożyczkobiorcę określono na 6 813,29 zł. Na podstawie umowy pożyczkobiorca miał być zobowiązany do poniesienia prowizji w kwocie 2 600 zł , stanowiącej opłatę dodatkową. Wskazuje to, iż suma poza odsetkowych kosztów kredytu mieściła się w limicie określonym w art. 36a ustawy o kredycie konsumenckim.
W ocenie Sądu w umowie pożyczki wskazanej w pozwie zostały zawarte przez pożyczkodawcę klauzule abuzywne.
Zgodnie z treścią art. 385 1 § 1 kc postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny.
Stosownie do treści art. 385 1 § 2 kc jeżeli postanowienie umowy zgodnie z § 1 nie wiąże konsumenta, strony są związane umową w pozostałym zakresie. § 3 cytowanego przepisu stanowi natomiast, iż nieuzgodnione indywidualnie są te postanowienia umowy, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu. W szczególności odnosi się to do postanowień umowy przejętych z wzorca umowy zaproponowanego konsumentowi przez kontrahenta.
W niniejszej sprawie bezspornym jest , iż pozwana miała przymiot konsumenta. Odnosząc się do pojęcia „główne świadczenia stron” wskazać należy , iż pojęcie to należy rozumieć wąsko i odnieść do essentialia negotii umowy , a więc takich jej elementów konstrukcyjnych , bez których uzgodnienia nie doszłoby do zawarcia umowy pożyczki . Chodzi więc o klauzule regulujące świadczenia typowe dla danego stosunku prawnego , stanowiące te jego elementy , które konstytuują istotę danego porozumienia. Mając na względzie treść art. 720§1 kc stwierdzić należy , iż prowizja od pożyczki nie jest świadczeniem głównym stron umowy pożyczki.
W ocenie Sądu nie ulega wątpliwości, że zapisy umowy nakładające na pozwaną obowiązek zapłaty opłaty dodatkowej - prowizji w kwocie 2 600 zł nie zostały z pozwaną uzgodnione indywidulanie . Zgodnie z treścią art. 385 1 § 3 kc nieuzgodnione indywidualnie są te postanowienia umowy, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu. W piśmiennictwie wskazuje się , że postanowieniami indywidulanie uzgodnionymi będą tylko takie, które były w sposób rzeczywisty negocjowane lub włączone do umowy wskutek propozycji zgłoszonej przez konsumenta. Dla oceny umowy stron w kontekście nieważności postanowień umowy istotne jest również porównanie wartości świadczenia , które ze względu na wysokość ustalonej prowizji pożyczkodawca zamierzał uzyskać ze świadczeniem , jakie pozwany otrzymał w wyniku jej zawarcia .
Na gruncie niniejszej sprawy stwierdzić należy , iż zapisy umowne przewidujące obowiązek zapłaty dodatkowej opłaty przez pozwaną – prowizji w wysokości 100 % udzielonej kwoty pożyczki nie były indywidualnie uzgodnione z pozwaną. Przedmiotowa opłata została określona we wzorcu umowy , przedłożonym stronie pozwanej. Żaden punkt umowy łączącej strony nie wyjaśnia, w jaki sposób została obliczona prowizja. Wskazać przy tym należy , iż stosownie do treści art. 385 1 § 4 kc ciężar dowodu, że postanowienie zostało uzgodnione indywidulanie, spoczywa na tym , kto się na to powołuje. Zatem to na stronie powodowej spoczywał ciężar wykazania , że postanowienia nakładające na pozwaną obowiązek zapłaty prowizji zostały uzgodnione indywidualnie . Powód w niniejszej sprawie okoliczności tej nie udowodnił.
Kolejnym warunkiem uznania za abuzywne danego postanowienia umownego w rozumieniu art. 385 1 § 1 kc jest kształtowanie przez sporne postanowienie umowne praw i obowiązków konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, przy czym na skutek tej sprzeczności musi dojść do rażącego naruszenia jego interesów. W doktrynie i orzecznictwie przyjmuje się, iż istotą dobrego obyczaju jest szeroko rozumiany szacunek do drugiego człowieka, sprzeczne z obyczajami będą więc takie działania , które zmierzają do niedoinformowania, dezinformacji, wykorzystania naiwności lub niewiedzy klienta. Natomiast termin „interesy konsumenta” należy rozumieć szeroko , nie tylko jako interes ekonomiczny , ale również przy uwzględnieniu aspektu zdrowia konsumenta i jego bliskich oraz dyskomfortu konsumenta, spowodowanego takimi czynnikami jak strata czasu, dezorganizacja życia, niewygoda, nierzetelne traktowanie, przykrości , naruszenie prywatności , doznanie zawodu , itd.
W ocenie Sądu nałożenie na pożyczkobiorcę opłaty – prowizji w kwocie 2 600 zł, która wynosi 100 % kwoty udzielonej pożyczki jest rażącym naruszeniem dobrych obyczajów, rzetelności kupieckiej i uczciwości , przy czym godzi w interes finansowy pozwanej jako konsumenta.
W tym zakresie należy podkreślić , iż skutkiem uznania klauzuli za abuzywną nie może być jej częściowa bezskuteczność ani „ miarkowanie” abuzywności . Brak mocy wiążącej dotyczy całości klauzuli niedozwolonej , nie jest więc dopuszczalne uznanie , że jest ona skuteczna w zakresie w jakim nie naruszałaby kryterium określonego w art. 385 1 § 1 kc . W szczególności wniosek o częściowej bezskuteczności postanowień uznanych za abuzywne nie wypływa z art. 385 1 § 2 kc. Przepis ten przewiduje jedynie, że jeżeli postanowienia umowy zgodnie z §1 nie wiążą konsumenta , strony są związane umową w pozostałym zakresie . Prawidłowa wykładnia powołanego przepisu prowadzi do wyeliminowania całej klauzuli , a nie ograniczeniu zakresu jej obowiązywania ( por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 13 lipca 2-18 r. VACa 542/17 , wyrok Sądu Okręgowego w Olsztynie z dnia 1 marca 2019 r., IX Ca 259/19 ) .
W konsekwencji stwierdzić należy, iż postanowienia umowy pożyczki wskazanej w pozwie w zakresie bardzo wysokiej prowizji- w kwocie 2 600 zł jako nieważne nie mogą być dla strony pozwanej wiążące.
W konsekwencji – nawet , gdyby przyjąć , iż pozwana zawarła z wierzycielem pierwotnym umowę pożyczki wskazaną w pozwie- nie była ona zobowiązana do zwrotu kwoty 2 600 zł określonej w umowie tytułem prowizji .
Dalej należy wskazać , iż powód nie wykazał, iż należność wynikająca ze wskazanej w pozwie umowy pożyczki jest wymagalna , powód bowiem nie wykazał , iż umowa pożyczki została skutecznie wypowiedziana. Powód wprawdzie załączył do pozwu wydruk wypowiedzenia umowy pożyczki pismem z dnia 30.11.2022 r. (k. 18), jednak nie wykazał, aby oświadczenie to zostało doręczone pozwanej .
Zgodnie z treścią art. 61§ 1 kc oświadczenie woli, które ma być złożone innej osobie, jest złożone z chwilą, gdy doszło do niej w taki sposób, że mogła zapoznać się z jego treścią.
W konsekwencji takiego uregulowania oświadczenie woli składane innej osobie wywołuje skutki prawne dopiero od momentu dojścia do adresata w sposób określony w art. 61 KC; Dojście oświadczenia woli do adresata w taki sposób, by mógł on zapoznać się z jego treścią, polega na stworzeniu przez składającego takiej sytuacji, w której adresat oświadczenia może zapoznać się z nim w zwykłym toku czynności. Dowód takiego faktu obciąża tego, kto ze złożenia oświadczenia woli wywodzi skutki prawne.
W niniejszej sprawie powód nie złożył dowodu doręczenia pozwanej pisma- wypowiedzenia umowy pożyczki , którego doręczenie warunkowało rozwiązanie umowy pożyczki. W szczególności nie stanowi takiego dowodu wydruk ( k. 51) załączony do pisma powoda z dnia 06.12.2023 r. , albowiem nie można go powiązać z umową pożyczki wskazaną w pozwie, nie można też na jego podstawie wnioskować , iż wypowiedzenie zostało do pozwanej nadane ani też , że zostało jej doręczone.
Oznacza to, że powód nie wykazał także powstania wymagalności wierzytelności wskazanej w pozwie mającej stanowić całość niespłaconej przez pozwaną pożyczki. Brak wypowiedzenia skutkowałby bowiem obowiązkiem stosowania się do harmonogramu spłat poszczególnych rat pożyczki i powstawaniem wymagalności poszczególnych rat zgodnie z danymi zawartymi w harmonogramie, który przewidywał spłatę do 28.05.2025 r.
Wobec powyższego należało uznać, że powód nie wykazał dochodzonego roszczenia zarówno co zasady jak i co do wysokości.
Przedłożenie przez powoda dowodów wykazujących nabycie przedmiotowej wierzytelności (k.10-13 ) nie jest wystarczające do uwzględnienia powództwa. Skoro nie wykazano istnienia wierzytelności pozwanej wobec wierzyciela pierwotnego wynikającej z umowy pożyczki z dnia 28.06.2022 r. , to wierzyciel pierwotny nie mógł skutecznie przenieść tej wierzytelności na powoda zgodnie z zasadą , iż nikt nie może przenieść więcej praw , niż sam posiada.
W konsekwencji stwierdzić należy, iż powód nie przedłożył wystarczających dowodów wskazujących na istnienie wierzytelności (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością wobec pozwanej. Skoro zatem nie wykazano istnienia wierzytelności wobec pozwanej powództwo podlegało oddaleniu .
Obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach (art. 3 kpc), a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie spoczywa na stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne (art. 6 kc). W myśl wskazanych przepisów to strony obowiązane są przedstawiać dowody, a Sąd nie jest władny tego obowiązku nawet wymuszać, ani – poza zupełnie wyjątkowymi sytuacjami – zastępować stron w jego wypełnieniu. Ciężar udowodnienia spoczywa na stronie, a ów ciężar rozumieć należy z jednej strony jako obarczenie strony procesu obowiązkiem przekonania sądu dowodami o słuszności swoich twierdzeń, a z drugiej konsekwencjami zaniechania realizacji tego obowiązku, lub jego nieskuteczności. Tą konsekwencją jest zazwyczaj niekorzystny dla strony wynik procesu.
O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98§1 i 3 kpc uznając , iż powód jako strona przegrywająca proces jest zobowiązany zwrócić pozwanej na zgłoszone przez nią żądanie poniesione przez nią koszty procesu w kwocie 1800 zł, na które składają się koszty zastępstwa procesowego ustalone zgodnie z treścią §2 pkt 4 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych.