Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 czerwca 2024 roku

Sąd Okręgowy w Gliwicach I Wydział Cywilny

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 12 czerwca 2024 roku w Gliwicach

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa H. N., J. N.

przeciwko (...) z siedzibą w B.

o naprawienie szkody

1.  zasądza od pozwanej (...) w B. na rzecz powodów H. N. i J. N. solidarnie kwotę 508.698,60 (pięćset osiem tysięcy sześćset dziewięćdziesiąt osiem 60/100) złotych z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od następujących kwot:

- od kwoty 80.000 (osiemdziesiąt tysięcy) złotych od dnia 5 sierpnia 2022r. do dnia
8 kwietnia 2024r.

- od kwoty 508.698,60 (pięćset osiem tysięcy sześćset dziewięćdziesiąt osiem 60/100) złotych od dnia 9 kwietnia 2024r.;

2.  w pozostałej części powództwo oddala;

3.  tytułem kosztów procesu zasądza od pozwanej na rzecz powodów solidarnie kwotę 5.417,- (piec tysięcy czterysta siedemnaście) złotych z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia prawomocności wyroku;

4.  nakazuje pobrać od pozwanej na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Okręgowego w Gliwicach kwotę 29.295,78 (dwadzieścia dziewięć tysięcy dwieście dziewięćdziesiąt pięć 78/100) złotych tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych.

SSO Łucja Oleksy-Miszczyk

Sygnatura akt I Cgg 85/22

UZASADNIENIE

Powodowie J. N. i H. N. wnieśli o zasądzenie od pozwanej (...) S.A. z siedzibą w K. na ich rzecz solidarnie kwoty 80.000 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty, tytułem odszkodowania za szkodę spowodowaną ruchem zakładu górniczego. W uzasadnieniu wskazali, że są właścicielami nieruchomości położnej w R. przy ul. (...). Na skutek eksploatacji górniczej posadowiony na nieruchomości budynek uległ wychyleniu od pionu, powstały liczne pęknięcia w rejonie pomieszczenia gospodarczego, poziome pęknięcia ściany wewnątrz pomieszczenia, zarysowania w rejonie drzwi na elewacji frontowej; na elewacji tylnej: pęknięcia w fasecie , deniwelacja nawierzchni z płytek lastrykowych; zarysowania w rejonie przyłącza gazu; w piwnicy budynku doszło do deniwelacji posadzki, pęknięcia ściany dylatacyjnej (piwnica), pęknięć ścian, uszkodzenia kanalizacji (pomieszczenie gospodarcze) oraz pęknięć i odspojeń płytek ściennych (pralnia); na parterze budynku powstały zarysowania sufitu i zacieki (salon); zarysowania sufitu (hol) i odspojenia płytek ściennych i zarysowania ściany i sufitu (łazienka); na piętrze budynku ujawniły się zarysowania sufitu i ściany (sypialnia), zarysowania sufitu (pokój dzienny) i pękniecie fasety oraz pachwiny (pokój); doszło także do deniwelacji nawierzchni z kostki, rozregulowania bramy i furtki i odspojenia murku oporowego (otoczenie).

W odpowiedzi pozwana zgłosiła zarzut braku legitymacji biernej po stronie (...) S.A., wnosząc o ustalenie, iż z mocy prawa z dniem 3 marca 2022 roku, na podstawie umowy nieodpłatnego zbycia zakładu górniczego na podstawie Ustawy z dnia 7 września 2007 roku o funkcjonowaniu węgla kamiennego, stroną pozwana stała się (...) W dalszej kolejności pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości. Nie kwestionowała wpływów eksploatacji górniczej na nieruchomość powodów, a jedynie zakres szkód górniczych i wysokość szkody (odpowiedź na pozew k.20 i nast.).

Postanowieniem z dni 22 listopada 2022r. zwolniono (...) od udziału w sprawie i wezwano do udziału w to miejsce (...) jako pozwaną.

Pozwana (...) z siedzibą w B., w piśmie procesowym z dnia 30 grudnia 2022 roku, podtrzymała dotychczasowe stanowisko i zakwestionowała roszczenie powodów co do zasady jak i wysokości. Jednocześnie podniosła, iż żądanie odsetek wskazane przez powodów jest pozbawione podstaw. (pismo k.56-57v).

Po przeprowadzeniu dowodu z opinii budowlanej pismem z dnia 19 marca 2024 roku (k.297-297v) powodowie dokonali modyfikacji powództwa poprzez żądanie zasądzenia od pozwanej na ich rzecz solidarnie kwoty 508.698,60 zł tytułem naprawy szkód pochodzenia górniczego wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi; od kwoty 80.000 zł od dnia wytoczenia powództwa do dnia modyfikacji; od kwoty 508.698,60 zł od dnia następnego pod dniu modyfikacji powództwa do dnia zapłaty.

Strona pozwana w piśmie z dnia 19 kwietnia 2024 roku (k.302-302v) podtrzymała dotychczasowe stanowisko, wskazując, iż żądanie zasądzenia odsetek jest bezpodstawne, a powodowie nie wskazali jaki dzień jest uważany za dzień modyfikacji powództwa.

Sąd ustalił:

Powodowie są właścicielami we wspólności ustawowej nieruchomości położonej w R. przy ul. (...), dla której Sąd Rejonowy w Rudzie Śląskiej V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą o numerze (...) (odpis księgi wieczystej k. 6 i nast.).

Nie jest sporne, że nieruchomość znajduje się na obszarze wpływów eksploatacji górniczej prowadzonej przez pozwaną i że ujawniają się na niej negatywne skutki tejże eksploatacji.

W związku z ujawnieniem się szkód charakterystycznych dla szkód pochodzenia górniczego powodowie wystąpili do pozwanej z wnioskami o naprawę szkód górniczych: pismo z dnia 7 lipca 2021 roku, (k.9-9v) oraz pismo z dnia 10 stycznia 2022 roku (k.10-12).

Pozwana nie ustosunkowała się do wniosków powodów.

Jak wynika z opinii biegłego sądowego z zakresu miernictwa i szkód górniczych (k.78 i nast., pisemne wyjaśnienia do opinii złożone na rozprawie w dniu 19 października 2023 roku k.121-122) średnie wypadkowe wychylenie bryły budynku mieszkalnego usytuowanego na posesji powodów wynosi 20,2 mm/m w kierunku południowo –wschodnim. Ostatnia eksploatacja górnicza prowadzona w zasięgu wpływów na budynek powodów prowadzona była na pokładzie 414/2 (ściana 148) w okresie II kwartał 2020- I kwartał 2021 roku (po zakończeniu pomiarów geodezyjnych wysokości reperów). Eksploatacja ta zakończona została w lutym 2021 roku i spowodowała przyrost deformacji, co mogło spowodować ok. 15% przyrost nachylenia budynku powodów. Szkoda w postaci wychylenia budynku powodów ustabilizowała się w I półroczu 2022 roku, a powierzchnię terenu w rejonie nieruchomości powodów można uznać za uspokojoną górniczo począwszy od II półrocza 2022 roku.

Biegły sądowy z zakresu budownictwa w swojej opinii (k.147 i nast.) wskazał, iż: budynek mieszkalny powodów wybudowany został w 1983 roku, w zabudowie szeregowej, w technologii żelbetowej prefabrykowanej, jako jedna bryła prosta, dachem płaskim jednospadowym. Budynek jest dwukondygnacyjny i podpiwniczony w całości. Na poziomie piwnic usytuowano garaż jednostanowiskowy z wjazdem od strony ulicy głównej. Obie elewacje (frontowa oraz tylna) zostały poddane kompleksowej termomodernizacji (w latach 90-tych XX wieku). Podczas prac remontowych i wykończeniowych w latach 80-tvch XX wieku, zabudowano lub też zakryto trwale znaczną część powierzchni podłóg, ścian i sufitów wielorakimi okładzinami w postaci: tapet, parkietów podłogowych, płytek posadzkowych gresowych i częściowo ściennych, boazerii drewnianej, paneli, gumolitu itp. Podczas prac termomodernizacyjnych na obu elewacjach budynku, również zakryto trwale elementy konstrukcyjne niezmienione, za wyjątkiem konstrukcji stalowej zadaszenia. Tym samym powierzchnie te pozostają zakryte trwale, a ewentualne uszkodzenia pozostają niewidoczne.

Zaistniałe na nieruchomości powodów szkody będące skutkiem oddziaływania eksploatacji górniczej to: w elementach zewnętrznych i wewnętrznych budynku mieszkalnego, na wszystkich jego ścianach, w pomieszczeniach wewnętrznych, oraz elementach terenowych przyległych do budynku wystąpiły uszkodzenia:

- wychylenie bryły budynku mieszkalnego o ca. 15.0 - 23.0 mm/m – (uszkodzenie istotne);

- kilkumiejscowe zarysowania ścian zewnętrznych elewacyjnych, również w rejonie wjazdu do garażu oraz drzwi głównych - (uszkodzenie nieistotne);

- w pomieszczeniu łazienki na parterze odspojenia płytek ściennych oraz pojedyncze zarysowania (uszkodzenie istotne);

- w pomieszczeniach piwnicy, parteru oraz piętra I widoczne, ale niezbyt znaczne spękania i zarysowania ścian, sufitów i faset – (uszkodzenie nieistotne)

- wyczuwalne jednostajne i jednokierunkowe pochylenie podłóg we wszystkich pomieszczeniach wewnętrznych budynku zarówno na parterze jak i też I piętrze, a związane z wychyleniem bryły budynku – (uszkodzenie istotne);

W związku z tym, że podczas prac termomodernizacyjnych jeszcze na etapie budowy, wszystkie i ewentualne uszkodzenia, są obecnie zakryte trwale (tzw. „roboty zanikowe") - innych widocznych uszkodzeń na dzień oględzin biegły nie potwierdził. Tym samym całość elewacji oraz dachu, kominów i innych elementów przynależnych jest bez widocznych innych wad i uszkodzeń.

Biegły wskazał, że ze względów konstrukcyjnych zasadnym jest naprawa budynku mieszkalnego (stan budynku pozwala na jego skuteczną naprawę mimo stwierdzonego przechylenia bryły budynku). Natomiast ze względów ekonomicznych naprawa jest nieuzasadniona, gdyż koszt prac remontowych (kwota 481.486,78 zł netto) przekracza wartość techniczną budynku (kwota 471.017,22 zł netto).

Opisany stan faktyczny został ustalony w oparciu o przywołane dowody, w tym dowody z dokumentów i opinie biegłych. Wydane w sprawie opinie są jasne, pełne i nie zawierają sprzeczności, korespondują z pozostałym zebranym w sprawie materiałem dowodowym. Nie były również kwestionowane przez żadną ze stron.

Sąd zważył co następuje:

W myśl art. 144 prawa geologicznego i górniczego właściciel nie może sprzeciwić się zagrożeniom spowodowanym ruchem zakładu górniczego, który jest prowadzony zgodnie z ustawą. Może on jednak żądać naprawienia wyrządzonej tym ruchem szkody. Zgodnie z art. 146 ust.1 pr. geol. i górn. odpowiedzialność za szkodę ponosi przedsiębiorca prowadzący ruch zakładu górniczego, wskutek którego wystąpiła szkoda, przy czym jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, do naprawiania szkód, o których mowa w art. 144 ust. 1 i 2, stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego (art. 145p.g.g.) .

Materiał dowodowy zgromadzony w sprawie prowadzi do wniosku, iż zachodzi związek przyczynowy pomiędzy szkodą powstałą w budynku powodów (trwałe wychylenie budynku), a eksploatacją górniczą prowadzoną przez należący do pozwanej zakład górniczy. Pozwana ponosi tym samym odpowiedzialność za szkody górnicze na nieruchomości powodów.

Zakres szkód, pozostających w związku z eksploatacją górniczą, jak i sposób ich naprawy został wykazany dowodem z opinii biegłego z zakresu budownictwa. W myśl art. 363 k.c. naprawienie szkody powinno nastąpić według wyboru poszkodowanego bądź przez przywrócenie do stanu poprzedniego, bądź przez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej. Suma ta winna odpowiadać wartości poniesionej szkody.

W niniejszej sprawie wypłata odszkodowana, w wysokości wartości technicznej budynku, jest jedynym możliwym z celowościowego punktu widzenia sposobem naprawienia szkody, a koszt naprawy został oszacowany zgodnie z art. 363 § 2 k.c. w związku z art. 145 p.g.g., na łączną kwotę 471.017,22 zł netto i nie przekracza wartości odtworzeniowej budynku. Koszty naprawy brutto, przy przyjęciu stawki Vat 8% w stosunku do budynku mieszkalnego wynoszą 508.698,60 zł. Stawka podatku Vat w wysokości 8% wynika z art. 41 ust. 12 ustawy o VAT i wiąże się z opodatkowaniem towarów i usług dotyczących dostawy, budowy, remontu, modernizacji, termomodernizacji lub przebudowy obiektów budowlanych lub ich części zaliczonych do budownictwa mieszkaniowego.

O odsetkach orzeczono na zasadzie art. 481 k.c. Jako, że pozwana była już wzywana do zapłaty przed wytoczeniem powództwa, żądanie zasądzenia odsetek od daty wniesienia pozwu od kwoty 80.000 zł (pierwotna wysokość żądania określona w pozwie) było uzasadnione. Od kwoty rozszerzonego powództwa, od kwoty 508.698,60 zł odsetki zasądzono od dnia następnego po doręczeniu pozwanej pisma rozszerzającego żądanie (doręczono 8 kwietnia 2024 roku k.301) .

W pozostałym zakresie powództwo oddalono.

Ponieważ powodowie utrzymali się z roszczeniem niemal w całości (poza częściowym oddaleniem żądania odsetek) o kosztach procesu orzeczono na zasadzie art. 98 k.p.c., obciążając pozwaną całością kosztów. Na koszty procesu złożyły się koszty zastępstwa procesowego w wysokości 5.417 zł zasądzone na rzecz powodów i koszty sądowe, które w trybie art. 113 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych nakazano pobrać na rzecz Skarbu Państwa. Koszty sądowe obejmują opłatę od pozwu od uiszczania której powodowie byli zwolnieni (25.435 zł) i wydatki na biegłych w wysokości 8.960,78 zł, które do kwoty 5.000 zł zostały pokryte w toku procesu z zaliczki uiszczonej przez pozwaną. W tej sytuacji Sąd na zasadzie art. 113 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych nakazał pobrać od strony pozwanej na rzecz Skarbu Państwa kwotę 29.295,78 zł.

SSO Łucja Oleksy-Miszczyk

.