Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Wnioskodawca Spółdzielnia Mieszkaniowa w N. wniosła o stwierdzenie nabycia spadku po M. J. (1) zmarłej dnia 1 lipca 2022 r. w K. ostatnio stale zamieszkałej w N. i zasądzenie od uczestników kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

W uzasadnieniu wniosku wskazała, że spadkodawczyni była właścicielem samodzielnego lokalu użytkowego położonego w N. na osiedlu XXX 13/V znajdującego się w zasobach SM w N. i od kliku lat zalegała z należnościami z tytułu opłat eksploatacyjnych w związku z czym wnioskodawca wystąpił z pozwami przeciwko M. J. (1), zatem posiada interes prawny w wystąpieniu z wnioskiem o stwierdzenie nabycia spadku po ww.

Postanowieniem z dnia 10 stycznia 2023 r. Sąd Rejonowy w Kłodzku wezwał do udziału w sprawie w charakterze uczestników postępowania D. D., B. J., J. J., M. J. (1) i M. J. (2).

Uczestniczka postępowania D. D. w odpowiedzi na wniosek poinformowała, że spadkodawczyni pozostawiła testament, na mocy którego do spadku po sobie powołała wnuki K. S., K. W., N. D., M. J. (2) i M. J. (1). Jednocześnie podniosła, że K. S., K. W. i N. N. (poprzednio D.) złożyli oświadczenia o odrzuceniu spadku. Uczestniczka podniosła, że nie jest spadkobierca po swojej matce.

Uczestniczka postepowania M. J. (1) podniosła okoliczności jak uczestniczka postepowania D. D. dodatkowo wskazując, że nie składała oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku, podobnie jak M. J. (2), w związku z czym pozostają spadkobiercami po ½ części z dobrodziejstwem inwentarza.

Uczestniczka postepowania B. J. w odpowiedzi na wniosek również wskazała na testament spadkodawczyni i podniosła, że nie jest spadkobiercą M. J. (1).

Uczestnik postępowania J. J. wskazał, że według jego wiedzy spadkodawczyni w 2022 r. powołała do spadku po sobie w całości uczestnika postępowania.

Uczestniczka postepowania D. D. w odpowiedzi na stanowisko uczestnika postepowania J. J. podniosła, że jeśli matka powołała do spadku J. J., to szanuje jej decyzję i nie wnosi sprzeciwu od tej decyzji.

Uczestniczka postepowania M. J. (1) podniosła, że ok. 6 miesięcy po śmierci spadkodawczyni J. J. wspominał o drugim testamencie spadkodawczyni.

Wnioskodawca poinformował, że nie był powiadomiony o treści testamentu.

Na rozprawie w dniu 28 września 2023 r. uczestnicy postępowania J. J., D. J., B. J. i M. J. (2) wnieśli o stwierdzenie nabycia spadku na rzecz J. J., zgodnie z testamentem. Uczestniczka postępowania M. J. (1) oświadczyła, że nie wiedziała o drugim testamencie babci i nie wie komu należy się w związku z tym spadek.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Spadkodawczyni M. J. (1) zmarła w dniu 1 lipca 2022 r. w K. będąc wdową. W chwili śmierci jej miejscem zwykłego pobytu była N..

Dowód: odpis skrócony aktu zgonu – k.2

Spadkodawczyni raz zawierała związek małżeński. Miała troje dzieci: B. J., D. D. i J. J., nie miała dzieci pozamałżeńskich ani przysposobionych. Spadkobiercy ustawowi nie zawierali ze spadkodawczynią umów o zrzeczeniu się dziedziczenia.

Dowód: zapewnienie spadkowe uczestniczki postępowania D. D. – k.77

Spadkodawczyni była właścicielką lokalu niemieszkalnego – użytkowego położonego na os. (...) wraz z udziałem w części wspólnej nieruchomości nabytego od Spółdzielni Mieszkaniowej w N. w dniu 16 lutego 2011 r.

Dowód: akt notarialny – k.4 – 11

Spadkodawczyni w dniu 26 lutego 2010 r. sporządziła w Kancelarii Notarialnej w N. przed notariuszem S. W. testament powołując do spadku po sobie wnuki K. S., K. W., N. D., M. J. (2) i M. J. (1), każdego po 1/5 części.

Dowód: protokół otwarcia i ogłoszenia testamentu z 17.11.2022 r. w aktach I N 2791/22

Spadkodawczyni w dniu 21 stycznia 2022 r. w N. sporządziła testament własnoręczny, na mocy którego do całości spadku po sobie powołała syna J. J..

Dowód: testament własnoręczny – k.81

Zarówno w dacie sporządzenia testamentu notarialnego, jak i własnoręcznego spadkodawczyni miała zachowaną świadomość, samodzielnie podejmowała decyzje, nie chorowała na żadne choroby skutkujące zanikami pamięci, bądź utratami świadomości. Nikt też nie groził spadkodawczyni, by sporządziła testament określonej treści.

Dowód: zapewnienie spadkowe uczestniczki postępowania D. D. – k.77 verte, zeznania uczestnika postępowania J. J. – k.77 verte, zeznania uczestniczki postępowania B. J. – k.78, zeznania uczestniczki postępowania M. J. (1) – k.78, zeznania uczestnika postępowania M. J. (2) – k.78

W dniu 17 listopada 2022 r. notariusz W. D. na życzenie M. J. (2) dokonał otwarcia i ogłoszenia testamentu M. J. (1) – córki P. i T. zmarłej dnia 1 lipca 2022 r. w K., której ostatnim miejscem zwykłego pobytu była N. osiedle (...)/IV/6.

Dowód: protokół otwarcia i ogłoszenia testamentu z 17.11.2022 r. w aktach I N 2791/22

W dniu 17 listopada 2022 r. K. S. i K. W., a w dniu 7 grudnia 2022 r. N. N. działająca przez pełnomocnika, złożyli oświadczenia o odrzuceniu spadku po M. J. (1) jako jej spadkobiercy testamentowi.

Dowód: protokoły z przyjęcia oświadczeń o odrzuceniu spadku w aktach I N 2790/22 i I N (...)

Sąd zważył, co następuje:

Wniosek zasługiwał na uwzględnienie, ponieważ wnioskodawca wykazał swój interes prawny. Ponadto uczestnicy postepowania w istocie przychylili się do wniosku wnosząc o stwierdzenie nabycia spadku po spadkodawczyni na podstawie testamentu własnoręcznego.

Sąd spadku bada z urzędu, kto jest spadkobiercą testamentowym oraz spadkobiercą ustawowym, o którym mowa w art. 669 zdanie drugie. W szczególności bada, czy spadkodawca pozostawił testament, oraz wzywa do złożenia testamentu osobę, co do której będzie uprawdopodobnione, że testament u niej się znajduje. Jeżeli testament zostanie złożony, sąd dokona jego otwarcia i ogłoszenia. (art.670 § 1 k.p.c.). W związku z tym sąd wezwał do udziału w sprawie uczestników postępowania nie tylko testamentowych, (z wyłączeniem spadkobierców testamentowych, którzy spadek odrzucili), jak i spadkobierców ustawowych. Spadkobiercami ustawowymi są dzieci spadkodawczyni D. D., B. J., J. J..

Jak wynika z zapewnienia spadkowego uczestniczki postpowania D. D., spadkodawczyni była raz zamężna i w chwili śmierci była wdową, co potwierdza odpis skrócony aktu zgonu i miała troje dzieci.

Spadkodawczyni sporządziła dwa testamenty, pierwszy, notarialny z dnia 26 lutego 2010 r. i powołała w nim do spadku po sobie wnuki, a następnie drugi, własnoręczny z dnia 21 stycznia 2022 r. i powołała w nim do spadku po sobie syna J. J. w całości. Sąd badał zdolność testowania spadkodawczyni i z przeprowadzonych dowodów nie wynika, by zachodziły przesłanki nieważności testamentu własnoręcznego określone w art.945 § 1 k.c. Sporządzając testament notarialny, jak i własnoręczny, po stronie spadkodawczyni nie występowały żadne okoliczności, które mogłyby skutkować ich nieważnością, bądź wątpliwościami co do stanu poczytalności spadkodawczyni, na co wskakują zapewnienie spadkowe uczestniczki postepowania D. D. oraz zeznania pozostałych uczestników postepowania. Ponadto, brak jest również wątpliwości, że testament z 21 stycznia 2022 r. został sporządzony własnoręcznie przez spadkodawczynię, o czym zeznali uczestnicy postepowania.

Zwrócić należy uwagę, że sporządzając testament własnoręczny spadkodawczyni tym samym odwołała swój testament notarialny z dnia 26 lutego 2010 r. Troje z powołanych w nim spadkobierców odrzuciło spadek na podstawie testamentu, a więc zastosowanie znalazła tzw. fikcja prawna określona w przepisie art.1020 k.c. (Spadkobierca, który spadek odrzucił, zostaje wyłączony od dziedziczenia, tak jakby nie dożył otwarcia spadku). Z tych względów N. N. (w testamencie notarialnym D.) oraz K. S. i K. W. nie brali udziału w sprawie. Skoro M. J. (1) i M. J. (2) nie odrzucili spadku, to zostali wezwani do udziału w sprawie jako zainteresowaniu zgodnie z art.510 § 1 k.p.c.

Mając na względzie powyższe okoliczności, testament własnoręczny uznać należało za ważny i z tego względu nie dochodzi do dziedziczenia na podstawie testamentu notarialnego jako wcześniejszego, w myśl art.946 k.c.

Mając powyższe na względzie sąd stwierdził, że spadek po M. J. (1) zmarłej w dniu 1 lipca 2022 r. na podstawie testamentu własnoręcznego z dnia 21 stycznia 2022 r. nabył jej syn J. J. w całości z dobrodziejstwem inwentarza, ponieważ w terminie 6 miesięcy od chwili otwarcia spadku nie złożył oświadczenia o przyjęciu bądź odrzuceniu spadku, a więc brak oświadczenia spadkobiercy w tym terminie jest jednoznaczny z przyjęciem spadku z dobrodziejstwem inwentarza, co wynika z art.1015 § 2 k.c.

Sąd oddalił wniosek wnioskodawcy o zasądzenie kosztów postępowania mając na względzie treść przepisu art.520 § 1 k.p.c. skoro wnioskodawca był zainteresowany stwierdzeniem nabycia spadku po M. J. (1), to winien ponieść koszty postepowania. Między wnioskodawcą a uczestnikami postepowania nie zachodził sprzeczność interesów. Natomiast sąd nie może oceniać kwestii poniesienia kosztów postepowania w odniesieniu do okoliczności powoływanych w uzasadnieniu wniosku (zaleganie z należnościami związanymi z lokalem).