Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 14 grudnia 2023 r.

Sąd Rejonowy w Opocznie I Wydział Cywilny

Przewodniczący: Sędzia Zofia Michałowska

Protokolant: sekr. sąd. Klaudia Jakubczyk

po rozpoznaniu w dniu 16 listopada 2023 r. w Opocznie

na rozprawie

z wniosku B. W.

z udziałem I. W.

o podział majątku wspólnego

postanawia:

1.  oddalić wniosek uczestnika postępowania I. W. o ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym;

2.  dokonać podziału majątku wspólnego byłych małżonków B. W. z domu Ż. i I. W., w skład którego wchodzi:

a)  nakłady poczynione z majątku wspólnego stron na majątek osobisty I. W., tj. zabudowaną część działki o numerze ewidencyjnym (...) położoną w obrębie K., w gminie A., w województwie (...),

b)  meble pokojowe,

c)  stół z sześcioma krzesłami,

d)  meble kuchenne,

e)  samochód osobowy marki P. (...) nr rej. (...),

f)  samochód osobowy marki F. (...) o nr rej. (...),

g)  lodówka A. symbol (...),

h)  kuchnia gazowo – elektryczna,

i)  pralka B.,

j)  betoniarka,

k)  ciągnik rolniczy C340 nr rej. (...),

l)  kompresor (...),

m)  maszyny rolnicze – kultywator zębowy, pług 3 – skibowy, brony 5 elementowe, płużka – radełko 3 rzędowe

w ten sposób, że wyżej opisane składniki majątku wspólnego przyznać na własność I. W.;

3.  zasądzić od I. W. na rzecz B. W. kwotę 36.479,50 (trzydzieści sześć tysięcy czterysta siedemdziesiąt dziewięć 50/100) złotych tytułem spłaty płatną w terminie 2 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w przypadku uchybienia terminowi płatności;

4.  nie obciąża stron brakującą częścią opłaty od wniosku oraz wydatkami tymczasowo poniesionymi w sprawie przez Skarb Państwa;

5.  stwierdzić, że wnioskodawczyni i uczestnik ponoszą koszty postępowania związane ze swoim udziałem w sprawie.

Sygn. akt I Ns 197/22

UZASADNIENIE

Wnioskodawczyni B. W. – reprezentowana przez pełnomocnika adwokata – wniosła w dniu 30 marca 2022 r. wniosek o podział majątku wspólnego podając, że w skład majątku wspólnego jej i uczestnika postępowania I. W. wchodzą wymienione we wniosku pojazdy, ruchomości oraz nakłady poczynione z majątku wspólnego stron na majątek osobisty uczestnika postępowania i zgłaszając żądanie przyznania składników majątku wspólnego na rzecz uczestnika postępowania i zasądzenie na jej rzecz spłaty w wysokości 50.000,00 zł.

/vide: - wniosek z uzasadnieniem i załącznikami k. 3 – 14/

Uczestnik postępowania I. W. złożył odpowiedź na wniosek, w którym wnosił o oddalenie wniosku o podział majątku wspólnego w całości, ale podał, że niektóre składniki majątku można przyznać wnioskodawczyni po to, aby je sprzedała.

/vide: - odpowiedź na wniosek k. 35 – 39/

Na rozprawie w dniu 19 października 2022 r. uczestnik postępowania wyraził gotowość spłaty wnioskodawczyni z majątku wspólnego kwotą 3.000,00 zł na co ona nie wyraziła zgody.

/vide: - skrócony protokół rozprawy z 19.10.2022 r. k. 85 – 86 nagranie

koperta k. 87/

W toku postępowania uczestnik postępowania I. W. – reprezentowany przez pełnomocnika radcę prawnego – w piśmie procesowym sporządzonym 13 grudnia 2022 r. zgłosił wniosek o ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym stron poprzez ustalenie, że udział uczestnika wynosi ¾ majątku wspólnego, a udział wnioskodawczyni wynosi ¼ argumentując, że wnioskodawczyni w trakcie związku małżeńskiego nigdy nie pracowała, natomiast uczestnik postępowania pracował zawodowo. Wnioskodawczyni zajmowała się dziećmi do ukończenia przez nie szkoły. Uczestnik postępowania ponosił wszelkie opłaty, dokonywał wszystkich zakupów i nie trwonił majątku wspólnego. W przedmiotowej sprawie istniały znaczące dysproporcje w dochodach małżonków.

/vide: - pismo procesowe sporządzone 13.12.2022 r. k. 112 – 114/

Wnioskodawczyni wnosiła o oddalenie wniosku o ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym argumentując, że była ona zatrudniona w różnych zakładach pracy i w większości zajmowała się wychowaniem trójki dzieci oraz wskazała, że zastosowanie art. 43 § 2 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego możliwe jest wyjątkowo i tylko po wykazaniu, że małżonek przeciwko któremu skierowane jest żądanie ustalenia nierównych udziałów w sposób rażący lub uporczywy nie przyczynia się do powstania dorobku stosownie do posiadanych sił i możliwości zarobkowych.

/vide: - pismo procesowe sporządzone 16.01.2023 r. z załącznikami

k. 156 – 162/

Po przeprowadzeniu postępowania dowodowego na rozprawie w dniu 16 listopada 2023 r. strony ostatecznie zajęły następujące stanowiska w sprawie:

Wnioskodawczyni popierała wniosek o podział majątku wspólnego żądając z tego podziału połowę spłaty z wyceny biegłego do spraw nieruchomości i biegłego do spraw ruchomości, tj. kwoty 37.000,00 zł płatnej jednorazowo do 10 grudnia.

Pełnomocnik uczestnika postępowania przyłączył się do wniosku, wnosił o ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym poprzez ustalenie, że udział uczestnika wynosi 3/4 majątku wspólnego, zaś udział wnioskodawczyni 1/4. Co do opinii biegłego sądowego z zakresu nieruchomości nie kwestionował tej opinii. Co do opinii biegłego D. dot. wyceny ruchomości nie kwestionował jej. Proponował taki podział, iż na wyłączną własność przyznać uczestnikowi samochód marki P., natomiast pozostałą część rzeczy przyznać na wyłączną własność wnioskodawczyni z obowiązkiem spłaty na rzecz uczestnika postępowania w wysokości 8.760,00 złotych.

Co do kosztów wnosił, aby w całości obciążyć wnioskodawczynię, albowiem uczestnik od samego początku postępowania wyrażał wolę, chęć zawarcia ugodę w niniejszej sprawie.

Wnioskodawczyni nie wyraziła zgody na przyznanie jej żadnego ze składników majątku wspólnego podając, że nie ma prawa jazdy i aktualnie najmuje umeblowane mieszkanie w W. ponieważ uczestnik postępowania znęcał się nad nią psychicznie i fizycznie.

Pełnomocnik uczestnika postępowania wnosił o rozłożenie zaproponowanej spłaty w kwocie 18.239,75 zł: do grudnia 2024 r. kwotę 10.000,00 zł i do 31 grudnia 2025 r. kwotę 8.239,75 zł i podał, że uczestnik postępowania wyraża zgodę na zatrzymanie dla siebie wszystkich ruchomości.

Wnioskodawczyni nie wyraziła zgody ani na spłatę w takiej wysokości ani rozłożenie jej na raty.

/vide: - stanowiska stron skrócony protokół rozprawy z 16.11.2023 r.

k. 213 – 215 nagranie koperta k. 216/

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

I. W. i B. W. z domu Ż. zawarli związek małżeński w dniu 25 kwietnia 1987 r., który został rozwiązany przez rozwód prawomocnym wyrokiem Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim z dnia 17 lutego 2022 r. w sprawie sygn. akt I C 1769/21.

/dowód: - wyrok w sprawie sygn. akt I C 1769/21 Sądu Okręgowego w

P. k. 8/

W trakcie trwania małżeństwa strony mieszkały w domu I. W. usytuowanym w (...) i czyniły nakłady z majątku wspólnego na ten budynek w postaci jego remontu, założenia centralnego ogrzewania oraz postawienia płotu betonowego na tejże działce.

/dowód: - zeznania uczestnika postępowania I. W.

skrócony protokół rozprawy z 16.11.2023 r. k. 214 – 214v

nagranie koperta k. 216,

- zeznania wnioskodawczyni B. W. skrócony

protokół rozprawy z 16.11.2023 r. k. 213v – 214 nagranie

koperta k. 216/

Wartość nakładów na zabudowaną nieruchomość stanowiącą część działki o numerze ewidencyjnym (...) położoną w K. stanowiącą własność I. W. wynosi 59.099,00 zł.

/dowód: - opinia biegłego sądowego rzeczoznawcy majątkowego

Z. R. k. 116 – 143/

Strony w trakcie trwania małżeństwa nabyły następujące ruchomości:

a)  meble pokojowe,

b)  stół z sześcioma krzesłami,

c)  meble kuchenne,

d)  samochód osobowy marki P. (...) nr rej. (...),

e)  samochód osobowy marki F. (...) o nr rej. (...),

f)  lodówka A. symbol (...),

g)  kuchnia gazowo – elektryczna,

h)  pralka B.,

i)  betoniarka,

j)  ciągnik rolniczy C340 nr rej. (...),

k)  kompresor (...),

l)  maszyny rolnicze – kultywator zębowy, pług 3 – skibowy, brony 5 elementowe, płużka – radełko 3 rzędowe.

/dowód: - zeznania wnioskodawczyni B. W. skrócony

protokół rozprawy z 16.11.2023 r. k. 213v – 214 nagranie

koperta k. 216,

- zeznania uczestnika postępowania I. W.

skrócony protokół rozprawy z 16.11.2023 r. k. 214 – 214v

nagranie koperta k. 216/

Wartość tychże ruchomości wynosi 13.860,00 zł.

/dowód: - opinia biegłego sądowego J. D. k. 176 – 189/

B. W. i I. W. z małżeństwa mają czworo dzieci, które urodziły się w latach: 1987 r., 1990 r., 1992 r. i 1993 r.

W trakcie trwania małżeństwa B. W. zajmowała się prowadzeniem domu, wychowywaniem dzieci, pracowała w gospodarstwie rolnym jej męża o powierzchni 7,76 ha oraz w miarę możliwości pracowała także zawodowo. Po rozwodzie z uwagi na to, że były mąż znęcał się nad nią fizycznie i psychicznie, wyprowadziła się do innej miejscowości, gdzie najmuje umeblowane mieszkanie.

/dowód: - zeznania wnioskodawczyni B. W. skrócony

protokół rozprawy z 16.11.2023 r. k. 213v – 214 nagranie

koperta k. 216,

bezsporne: - kserokopie świadectw pracy k. 156 – 161v/

W trakcie trwania małżeństwa I. W. pracował zawodowo i utrzymywał rodzinę, wykonał osobiście większość remontów w budynku mieszkalnym. I. W. posiada gospodarstwo rolne o powierzchni kilku hektarów, obecnie nie pracuje zawodowo i posiada oszczędności w kwocie 1.000,00 zł.

/dowód: - zeznania uczestnika postępowania I. W.

skrócony protokół rozprawy z 16.11.2023 r. k. 214 – 214v

nagranie koperta k. 216/

Sąd zważył, co następuje:

Wniosek zasługuje na uwzględnienie.

Stosownie do art. 31 § 1 k.r. i o. z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w trakcie jej trwania przez małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny).

Strony zawarły związek małżeński w dniu 25 kwietnia 1987 r nie zawierając umów majątkowych. Z tym dniem powstała między małżonkami wspólność majątkowa, która ustała dopiero w dacie uprawomocnienia się wyroku Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim, rozwiązując ich związek małżeński przez rozwód

Odnośnie rozstrzygnięcia zawartego w punkcie 1. sentencji postanowienia:

Art. 43 § 1 k.r. i o. stanowi, że oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym.

Jednakże z ważnych powodów każdy z małżonków może żądać ażeby ustalenie udziałów w majątku wspólnym nastąpiło z uwzględnieniem stopnia, w którym każdy z nich przyczynił się do powstania tego majątku (§ 2 zd. 1 art. 43 kro). Przy ocenie, czy zachodzą ważne powody do ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym z uwzględnieniem stopnia, w którym każdy z małżonków przyczynił się do powstania tego majątku, nie bez znaczenia jest okoliczność, czy i w jakim stopniu małżonkowie wypełniali obowiązki wynikające z art. 27 kro. Zgodnie z tym przepisem oboje małżonkowie obowiązani są, każdy według swych sił oraz swoich możliwości zarobkowych i majątkowych, przyczyniać się do zaspakajania potrzeb rodziny, którą przez swój związek założyli.

Sąd uznał, że w przedmiotowej sprawie brak jest podstaw do przyjęcia, że wnioskodawczyni B. W. nie przyczyniała się odpowiednio do powstania majątku wspólnego, mimo posiadanych możliwości. Zauważenia wymaga, że wnioskodawczyni w trakcie trwania małżeństwa prowadziła gospodarstwo domowe, wychowywała dzieci, pracowała w gospodarstwie rolnym swojego męża, z którego były osiągane dochody oraz w miarę możliwości pracowała także zawodowo. W tej sytuacji argumentacja uczestnika postępowania I. W. na okoliczność wykazania przesłanek do ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym stron nie zasługuje na akceptację.

Z tego względu, Sąd orzekł jak w punkcie 1. sentencji postanowienia.

Odnośnie rozstrzygnięcia zawartego w punkcie 2. sentencji postanowienia.

Art. 45 § 1 k.r. i o. stanowi, że każdy z małżonków powinien zwrócić wydatki i nakłady poczynione z majątku wspólnego na jego majątek osobisty.

Art. 46 k.r. i o. zawiera odesłanie stanowiąc, że od chwili ustania wspólności majątkowej do majątku, który był nią objęty, jak również do podziału tego majątku stosuje się odpowiednio przepisy o wspólności majątku spadkowego i o dziale spadku.

Art. 567 § 3 k.p.c. stanowi, że do postępowania o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej między małżonkami, a zwłaszcza do odrębnego postępowania w sprawach wymienionych w § 1 tego artykułu stosuje się odpowiednio przepisy o dziale spadku.

Natomiast do działu spadku stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące zniesienia współwłasności, a w szczególności art. 618 § 2 i 3 k.p.c. (art. 688 k.p.c.).

Sąd uwzględniając ostatecznie zgodne stanowiska stron co do sposobu podziału majątku wspólnego – na rozprawie w dniu 16 listopada 2023 r. uczestnik postępowania I. W. wyraził zgodę na przyznanie mu wszystkich składników majątku wspólnego – orzekł jak w punkcie 2. sentencji postanowienia.

Podkreślenia wymaga, że opinie wydane przez dwóch biegłych sądowych Z. R. i J. D. nie były kwestionowane przez strony, zatem Sąd przyjął, że zarówno skład jak i wartość majątku wspólnego nie były kwestionowane przez strony z tym, że przyjął wartość nakładów oszacowaną przez biegłego Z. R. na kwotę 59.099,00 zł, czyli według wskazań uczestnika postępowania I. W., bowiem wnioskodawczyni B. W. nie wykazała, że nakłady były poczynione według jej wskazań.

Wartość majątku wspólnego stron to 13.860,00 zł (kwota wynikająca z opinii biegłego sądowego J. D.) i kwota 59.099,00 zł (kwota wynikająca a opinii biegłego sądowego Z. R.), czyli łącznie 72.779,00 zł.

Wobec powyższego, Sąd zasądził na rzecz wnioskodawczyni spłatę w wysokości połowy tej wartości czyli 36.389,50 zł.

Sąd zasądzając spłatę w tej kwocie odroczył jej płatność na okres 2 miesięcy w celu umożliwienia uczestnikowi postępowania I. W. zgromadzenia środków finansowych na ten cel.

W ocenie Sądu wniosek uczestnika postępowania I. W. o rozłożenie płatności na raty płatne co roku nie zasługuje na uwzględnienie, bowiem należy mieć na uwadze także aktualną sytuację życiową wnioskodawczyni B. W., której środki finansowe ze spłaty majątku są niezbędne do zaspakajania jej aktualnych potrzeb związanych m.in. także ze zmianą miejsca zamieszkania po rozwodzie.

Sąd uznał, że odroczenie terminu spłaty na okres 2 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia nie będzie trudne do wykonania przez uczestnika postępowania I. W., bowiem nawet jak nie posiada aktualnie środków finansowych na ten cel to posiada on możliwości zaciągnięcia zobowiązań finansowych na ten cel, tj. kilkuhektarowe gospodarstwo rolne.

Z tego względu Sąd orzekł jak w punkcie 3. sentencji postanowienia.

Podstawę rozstrzygnięcia zawartego w punkcie 4. sentencji postanowienia stanowi przepis art. 113 ust. 4 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. Nr 167, poz. 1398 ze zm.).

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 520 § 1 k.p.c.

W postępowaniu nieprocesowym obowiązuje zasada, że każda ze stron ponosi koszty postępowania związane ze swoim udziałem w sprawie.

Odstępstwa od tej zasady są przewidziane w § 2 i § 3 art. 520 k.p.c.

Sąd nie podzielił argumentacji uczestnika postępowania I. W. co do zasądzenia od wnioskodawczyni na jego rzecz kosztów postępowania, z uwagi na proponowaną przez niego możliwość ugodowego załatwienia sporu (jak wynika z protokołu rozprawy z dnia 19 października 2022 r. zapłaty na rzecz wnioskodawczyni kwoty 3.000,00 zł z tytułu podziału majątku wspólnego) i nie znalazł w okolicznościach przedmiotowej sprawy możliwości innego sposobu rozliczenia kosztów poniesionych przez strony, które były reprezentowane przez profesjonalnych pełnomocników niż przewidzianego w art. 520 § 1 k.p.c. – punkt 5. sentencji postanowienia.