Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 7 grudnia 2023 r.

Sąd Rejonowy w Opocznie I Wydział Cywilny w następującym składzie:

PrzewodniczącySędzia Zofia Michałowska

P.. sąd. Klaudia Jakubczyk

po rozpoznaniu w dniu 9 listopada 2023 r. w Opocznie na rozprawie sprawy

z wniosku S. Z.

z udziałem T. S. (1), M. K., M. P. (1), L. G., A. P. (1), A. P. (2), Z. P., G. P. i A. Z.

o zasiedzenie

postanawia:

1.  oddalić wniosek;

2.  stwierdzić, że wnioskodawczyni i uczestnicy ponoszą koszty postępowania związane ze swoim udziałem w sprawie.

sygn. akt I Ns 83/23

UZASADNIENIE

We wniosku z dnia 24 lutego 2022 roku, sprecyzowanym na rozprawie w dniu 13 lipca 2022 roku, wnioskodawczyni S. Z. wniosła o stwierdzenie nabycia przez nią w drodze zasiedzenia prawa własności udziału M. P. (2) wynoszącego 1/3 w nieruchomości gruntowej zabudowanej, położonej w T., gm. D., składającej się z działki gruntu nr (...), dla której Sąd Rejonowy w Opocznie, Wydział Ksiąg Wieczystych, prowadzi księgę wieczystą nr (...) oraz o zasądzenie na jej rzecz zwrotu kosztów sądowych.

W uzasadnieniu wniosku podała, że na mocy prawomocnego aktu własności ziemi wydanego przez Naczelnika Powiatu w O. z dnia 31 stycznia 1975 roku, nr (...).ON- (...) współwłaścicielkami ww. nieruchomości były: R. B., M. P. (2) i E. G. po 1/3 każda.

R. B. zmarła w dniu 21.12.1998 roku. Spadkobiercami R. B. jest F. W..

Matka wnioskodawczyni zamieszkiwała w przedmiotowej nieruchomości nieprzerwanie od roku 1920 do dnia śmierci. Razem z matką na przedmiotowej nieruchomości zamieszkiwała wnioskodawczyni. Przez ten czas wnioskodawczyni posiadała tę nieruchomość, czyniła na niej wiele nakładów oraz ponosiła ciężary związane z jej użytkowaniem. Opłacała także wszelkie należności publicznoprawne, jakie wynikały z jej posiadania. Ponadto, ponieważ część z tej nieruchomości jest wykorzystywana na cele związane z produkcją rolną (na własne potrzeby), wnioskodawczyni pobierała pożytki w postaci płodów rolnych.

Co równie istotne, wnioskodawczyni uważała przedmiotową nieruchomość jakby była to jej własność.

Aktem notarialnym z dnia 12.10.2000 r. E. G. darowała wnioskodawczyni (córce) swój udział wynoszący 1/3 udziału w nieruchomości.

Następnie aktem notarialnym z dnia 28.08.2002 r. F. W. sprzedała wnioskodawczyni swój udział wynoszący 1/3 w przedmiotowej nieruchomości.

M. P. (2) zmarła w dniu 03.01.1992 roku. Spadkobierczynią M. P. (2) jest uczestniczka T. S. (2) i jednocześnie wnioskodawczyni podała, że nie ma wiedzy o innych spadkobiercach.

Wnioskodawczyni wskazała, iż nabyła w sposób nieformalny od M. P. (2) jej udział. Powyższe w związku ze śmiercią nie zostało uregulowane przed notariuszem.

W odniesieniu do terminów zasiedzenia, wnioskodawczyni podniosła, że w myśl art. 172 k.c. zasiedziała własność przedmiotowej nieruchomości w roku 31.01.2005 r. Ewentualnie, gdyby Sąd uznał, iż w ww. dacie nie doszło do zasiedzenia, wnioskodawczyni wskazała alternatywnie, iż do zasiedzenia doszło z dniem 03.01.2022 roku.

/vide: wniosek wraz z załącznikami – k.3-15/

Postanowieniem z dnia 8 kwietnia 2022 roku Sąd na podstawie art. 510 § 2 k.p.c. wezwał do udziału w sprawie w charakterze uczestników postępowania J. P. i M. K. – następców prawnych M. P. (2).

/vide: postanowienie k.29/

Na rozprawie w dniu 13 lipca 2022 roku uczestnicy T. S. (2), J. P. i M. K. nie przyłączyli się do wniosku.

/vide: skrócony protokół rozprawy z dnia 13 lipca 2022 roku – k.37v/

Postanowieniem z dnia 26 września 2022 roku Sąd na podstawie art. 510 § 2 k.p.c. wezwał do udziału w sprawie w charakterze uczestników postępowania M. P. (1), L. G., A. P. (1), A. P. (2) i Z. P. – dalszych następców prawnych M. P. (2).

/vide: postanowienie – k.55/

Postanowieniem z dnia 3 lutego 2023 roku Sąd na podstawie art. 510 § 2 k.p.c. wezwał do udziału w sprawie w charakterze uczestników postępowania G. P. i A. Z. – dalszych następców prawnych M. P. (2).

/vide: postanowienie k.110/

W odpowiedzi na wniosek z dnia 21 marca 2023 roku uczestniczki postępowania G. P. i A. Z. nie przyłączyły się do wniosku i wnosiły o jego oddalenie.

Wskazały, że według nich nie zachodzą przesłanki do zasiedzenia udziału 1/3 w nieruchomości w T. M. P. (2) przez wnioskodawczynię S. Z..

Skoro nie było sprawy spadkowej i rodzina ze strony M. P. (2) nie została spłacona S. Z. powinna była już wcześniej spotkać się z nimi i uregulować należytą im część skoro chciała być posiadaczem działki. W ich ocenie nie zachodzą przesłanki zasiedzenia. Właściwym rozwiązaniem powinno być złożenie wniosku o podział spadku poprzez przyznanie działki na wyłączną własność S. Z. z obowiązkiem spłat i dopłat na rzecz pozostałych uczestników.

/vide: odpowiedź na wniosek – k.122/

Na rozprawie w dniu 9 listopada 2022 roku wnioskodawczyni S. Z. popierała wniosek, a uczestnicy postępowania T. S. (2), M. K., L. G., A. P. (1), A. P. (2), Z. P., G. P. i A. Z. wnosili o jego oddalenie.

/vide: skrócony protokół rozprawy z dnia 9 listopada 2023 roku – k.147/

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Działka nr (...) jest położona w miejscowości T., gminie D., powiecie (...), województwie (...). Jest to nieruchomość rolna zabudowana o powierzchni 0,24 ha.

/dowód: KW nr (...)

wypis z rejestru gruntów – k.15/

Współwłaścicielkami wyżej opisanej nieruchomości były E. G., R. B. i M. P. (2) – każda w 1/3 części.

/dowód: akt własności ziemi z 31 stycznia 1975 roku, (...). (...) –

k.7/

W dniu 12 października 2000 roku E. G. darowała swojej córce – S. Z. udział wynoszący 1/3 część w nieruchomości rolnej zabudowanej położonej w T., gminy D., oznaczonej numerem działki (...) o powierzchni 0,24 ha.

/dowód: wypis z aktu notarialnego Rep. A (...) sporządzony przed

notariuszem T. D. – k.5-6/

R. B. zmarła 21 grudnia 1998 roku. Spadek po niej na podstawie testamentu nabyła w całości córka F. W..

W dniu 28 sierpnia 2002 roku F. W. sprzedała S. Z. należący do niej udział wynoszący 1/3 część w zabudowanej nieruchomości rolnej, położonej we wsi T., w gminie D., w woj. (...), o obszarze 0,24ha, składającej się z działki nr (...).

/dowód: postanowienie z dnia 6 marca 2001 r., sygn. akt I Ns 508/00-k.8

wypis z aktu notarialnego Rep. A nr (...) sporządzony przed

notariuszem R. W. – k.9-12/

M. P. (2) zmarła w 1992 roku. Miała czworo dzieci: T. S. (2), M. K., J. P. oraz S. P..

S. P. zmarł w 1991 roku. Spadek po nim nabyli na podstawie ustawy żona M. P. (1) 4/16 części oraz dzieci: L. G., A. P. (1), A. P. (2) i Z. P. po 3/16 części każde z nich.

J. P. zmarł w 2022 roku. W dniu śmierci pozostawał w związku małżeńskim z G. P. i miał jedną córkę A. Z..

/dowód: postanowienie z dnia 28 lutego 2001 roku, sygn. akt I Ns 33/01 – k.50

odpis skrócony aktu zgonu – k.85/

Na działce nr (...) znajdują się dwa domy. W jednym z nich, drewnianym, mieszkali dziadkowie S. Z. oraz jej matka – E. G.. W drugim domu mieszkała R. B..

R. B. mieszkała na nieruchomości do 1995 roku, kiedy to wyprowadziła się do swojej córki F. W.. F. W. zamieszkiwała na tej działce do końca lat 60-tych.

E. G. mieszkała w pierwszym, drewnianym domu ze swoimi rodzicami i dziećmi. Jej córka S. Z. wyprowadziła się z T. w 1970 roku. E. G. mieszkała na nieruchomości do około 2016 roku, a następnie wyprowadziła się do swojej córki do O..

S. Z. przyjeżdżała na działkę rekreacyjnie.

/dowód: zeznania świadka M. W. – protokół rozprawy z dnia 9

listopada 2023 r., k.144v

zeznania uczestniczki postępowania T. S. (2) – protokół rozprawy

z dnia 9 listopada 2023 roku – k.145v

zeznania uczestniczki postępowania M. K. – protokół

rozprawy z dnia 9 listopada 2023 roku – k.145v

zeznania uczestnika postępowania Z. P. – protokół

rozprawy z dnia 9 listopada 2023 roku – k.146

zeznania wnioskodawczyni S. Z. – k.145/

M. P. (2) wyprowadziła się z nieruchomości w T. do B. po zawarciu związku małżeńskiego. Po wyprowadzce przyjeżdżała ona regularnie na działkę nr (...).

Na działkę w T. przyjeżdżali również mąż M. P. (2), jej dzieci oraz wnuki. Kosili oni zboże, uprawiali pole, zabierali piach. W tym czasie na nieruchomości położonej w T. nie były uprawniane ani owoce, ani warzywa przez S. Z..

M. P. (2) nie zbyła przysługującego jej udziału w nieruchomości na rzecz sióstr – E. G. i R. B. ani nie otrzymała od nich spłaty z udziału, który do niej należał. Do swojej śmierci czuła się właścicielką nieruchomości nr 461 położonej w T., miała klucze do domu znajdującego się na działce. M. P. (2) przekazywała swojej rodzinie, że nieruchomość stanowi własność trzech osób i że należy jej się w niej udział.

/dowód: zeznania uczestniczki postępowania T. S. (2) – protokół

rozprawy z dnia 9 listopada 2023 roku – k.145v

zeznania uczestniczki postępowania M. K. – protokół

rozprawy z dnia 9 listopada 2023 roku – k.145v

zeznania uczestniczki postępowania L. G.– protokół rozprawy z

dnia 9 listopada 2023 roku – k.145v-146

zeznania uczestnika postępowania A. P. (1) – protokół

rozprawy z dnia 9 listopada 2023 roku – k.146

zeznania uczestnika postępowania A. P. (2) – protokół rozprawy

z dnia 9 listopada 2023 roku – k.146

zeznania uczestniczki postępowania G. P.– protokół

rozprawy z dnia 9 listopada 2023 roku – k.146-146v

zeznania uczestnika postępowania Z. P. – protokół

rozprawy z dnia 9 listopada 2023 roku – k.146

zeznania wnioskodawczyni S. Z. – k.145/

Od 2016 roku działka nr (...) jest niezamieszkała. Jest zachwaszczona, rośnie na niej wysoka, nieskoszona trwa. Nie jest użytkowana od około 8 lat. W drewnianym domu pozostały rzeczy po E. G..

/dowód: zeznania uczestniczki postępowania T. S. (2) – protokół

rozprawy z dnia 9 listopada 2023 roku – k.145v

zeznania uczestniczki postępowania M. K. – protokół

rozprawy z dnia 9 listopada 2023 roku – k.145v

zeznania uczestniczki postępowania A. Z.– protokół

rozprawy z dnia 9 listopada 2023 roku – k.146v

zeznania uczestnika postępowania Z. P. – protokół

rozprawy z dnia 9 listopada 2023 roku – k.146

zeznania wnioskodawczyni S. Z. – k.145/

S. Z. dokonywała płatności podatku za działkę nr (...) z pozycji wspólnej P. M. – B., S. Z. zam. O. w latach 2016 – 2021.

/dowód: zaświadczenie – k.13/

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o zgromadzony w sprawie materiał dowodowy w postaci dokumentów oraz zeznań stron, jak i świadka M. W..

Dokumenty te nie budziły, w ocenie Sądu, wątpliwości, co do autentyczności czy rzetelności, nie były także kwestionowane przez strony.

Sąd uznał za wiarygodne zeznania świadka M. W., uczestniczek postępowania T. S. (2), M. K., L. G., G. P., A. Z., uczestników postępowania Z. P., A. P. (1), A. P. (2) oraz wnioskodawczyni S. Z., z wyłączeniem zakresu, w jakim Sąd nie dał wiary jej zeznaniom. Sąd przyjął, że zeznania te były jasne, logiczne, spójne, wzajemnie się uzupełniały i korespondowały z pozostałym zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym.

Sąd nie dał wiary zeznaniom wnioskodawczyni S. Z. w części dotyczącej spłaty dokonanej na rzecz M. P. (2) z jej udziału wynoszącego 1/3 części w nieruchomości objętej żądaniem wniosku, niewiedzy na temat prawa własności przysługującego M. P. (2), zamieszkania E. G. na nieruchomości w T. do chwili śmierci oraz działań podejmowanych przez wnioskodawczynię na działce nr (...) tj. uprawy m. in. truskawek czy porządkowania jej, bowiem były one niejasne, niespójne, sprzeczne wewnętrznie i nie znajdowały potwierdzenia w pozostałym zgromadzonym w sprawie materiale dowodowym. Podkreślenia wymaga, że treść zeznań wnioskodawczyni była sprzeczna również z samą treścią wniosku, w którym wskazała, że jedną ze współwłaścicielem nieruchomości położonej w T. była M. P. (2) i że to o zasiedzenie należącego do niej udziału wnosi, co tym bardziej, w przekonaniu Sądu, przemawia za odmową nadania wiarygodności złożonym przez nią zeznaniom we wskazanym powyżej zakresie.

Sąd zważył, co następuje:

W oparciu o zebrany w sprawie materiał dowodowy Sąd uznał, że wniosek o zasiedzenie nie zasługuje na uwzględnienie.

Art. 172 k.c. w brzmieniu ustalonym przez art. 1 pkt 31 lit. a i b ustawy z dnia 28 lipca 1990 r. o zmianie ustawy kodeks cywilny (Dz.U. Nr 55 poz. 321) w § 1 stanowi, że posiadacz nieruchomości nie będący właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie od lat dwudziestu jako posiadacz samoistny, chyba, że uzyskał posiadanie w złej wierze. Natomiast § 2 stanowi, że po upływie lat trzydziestu posiadacz nieruchomości nabywa jej własność, choćby uzyskał posiadanie w złej wierze.

W art. 172 k.c. uregulowany jest pierwotny sposób nabycia własności, tzn. zasiedzenie.

Zasiedzenie polega na nabyciu prawa przez nieuprawnionego posiadacza wskutek faktycznego wykonywania tego prawa w ciągu ustalonego w ustawie czasu.

Do nabycia własności w drodze zasiedzenia (art. 172 k.c.) potrzebne jest wystąpienie określonych przesłanek: wykonywanie posiadania w charakterze posiadacza samoistnego, posiadanie nieruchomości w sposób nieprzerwany, upływ czasookresu przewidzianego w kodeksie w zależności od uzyskania posiadania w dobrej lub złej wierze.

Niezbędnym warunkiem nabycia nieruchomości przez zasiedzenie jest samoistne posiadanie nieruchomości.

Za posiadanie uważa się faktyczne władztwo nad rzeczą w zakresie prawa własności lub innego prawa, z którym łączy się władztwo (art. 336 k.c.).

Faktyczne władztwo nad rzeczą, warunkujące istnienie posiadania według przyjętej w polskim prawie teorii obejmuje dwa elementy: element fizyczny, określony tradycyjnie jako corpus i element psychiczny – animus.

W rozumieniu przepisów kodeksu cywilnego posiadacz samoistny to taki, który faktycznie włada rzeczą jak właściciel. Wszelkie zatem stany faktycznego władztwa, odpowiadające innemu prawu niż prawo własności nie kwalifikują się jako posiadanie samoistne i dlatego nie mogą stanowić przesłanki zasiedzenia. Dla istnienia samoistnego posiadania potrzebne jest przede wszystkim faktyczne władanie rzeczą.

Zakres faktycznego władztwa przy posiadaniu samoistnym, odpowiadający prawu własności, sprowadza się do korzystania z rzeczy i rozporządzania nią w sposób jak najbardziej pełny, czyli do postępowania z rzeczą jak właściciel. Dlatego akty władztwa mające charakter drugorzędny z reguły nie świadczą o samoistnym posiadaniu.

Konieczną przesłanką faktycznego władztwa, oprócz samego zachowania się posiadacza jest odpowiednie zachowanie się osób trzecich, wyrażające się w tym, że władztwo posiadacza nie spotyka się z ich strony ze skutecznym oporem.

Element corpus świadczy o możliwości dokonywania materialnych aktów władania rzeczą. Posiadacz samoistny włada rzeczą jak właściciel.

Czynnik woli ( animus) stanowi kryterium, które pozwala na odróżnienie posiadacza samoistnego od posiadacza zależnego.

W praktyce o tym, w zakresie jakiego prawa posiadacz wykonuje władzę nad rzeczą decydują zewnętrzne widoczne dla otoczenia przejawy władztwa.

Interpretacja elementów woli musi mieć charakter obiektywny.

W tej sprawie żądanie wniosku sprowadzało się do zasiedzenia udziału wynoszącego 1/3 części w nieruchomości położonej w T., oznaczonej w ewidencji gruntów numerem działki (...) należącego poprzednio do właścicielki M. P. (2), a obecnie do jej spadkobierców ustawowych, którzy biorą udział w sprawie jako uczestnicy postępowania, na rzecz wnioskodawczyni S. Z., która jest współwłaścicielką udziału wynoszącego 2/3 w tej nieruchomości odpowiednio od 2000 roku, kiedy to swój udział 1/3 w nieruchomości darowała jej matka E. G. i od 2002 roku, kiedy to swój udział 1/3 w nieruchomości sprzedała jej spadkobierczyni poprzedniej właścicielki R. F. W..

Wnioskodawczyni we wniosku na uzasadnienie twierdzeń powołała się, że na tej nieruchomości mieszkała z matką, czyniła nakłady, bo nabyła w sposób nieformalny od M. P. (2) jej udział w tej nieruchomości.

Natomiast na rozprawie w dniu 9 listopada 2023 roku wnosiła o liczenie biegu terminu zasiedzenia od daty śmierci babci K. G., czyli od 26 kwietnia 1980 roku podając, że w tej dacie nie ona przejęła tę nieruchomość, ale jej matka E. G., która posiadała ją do śmierci, czyli do 13 lipca 2017 roku i jak argumentowała jej mama twierdziła, że dokonała rozliczeń z siostrą M. i R. (vide: skrócony protokół rozprawy z dnia 9 listopada 2023 roku – k.147).

W ocenie Sądu twierdzenia wnioskodawczyni S. Z., co do nieformalnego nabycia przez nią udziału M. P. (2) w tej nieruchomości nie znajdują potwierdzenia w zebranym w sprawie materiale dowodowym i nie zostały udowodnione stosownie do art. 6 k.c., zatem nie mogą odnieść zamierzonego skutku.

Natomiast data wskazana do zasiedzenia, jak podała wnioskodawczyni alternatywnie, to data śmierci M. P. (2) 03.01.1992 r. i upływ 30-letniego terminu, czyli 03.01.2022 roku.

Sąd nie podzielił też tej argumentacji wnioskodawczyni S. Z., bowiem w żaden nie zostało to, stosownie do art. 6 k.c., udowodnione przez nią, że od 03.01.1992 roku posiadała ona udział M. P. (2) w sposób samoistny, ciągły i nieprzerwany przez okres 30 lat.

Stosownie do art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne, czyli wnioskodawczyni S. Z., zgodnie z żądaniem wniosku o zasiedzenie, powinna udowodnić datę objęcia udziału wynoszącego 1/3 należącego do M. P. (2) w nieruchomości położonej w T. oznaczonej w ewidencji gruntów nr działki (...) o pow. 0.24 ha przez nią w posiadanie i że posiadanie to miało charakter posiadania samoistnego zarówno w dacie objęcia nieruchomości w posiadanie jak i przez cały okres posiadania i że trwało nieprzerwanie co najmniej 30 lat.

Dowody na te okoliczności muszą być konkretne i wyraźne i nie budzące żadnych wątpliwości, a takie na poparcie zgłoszonego wniosku o zasiedzenie, w ocenie Sądu, nie zostały przedstawione.

Powyższemu zaprzeczyli uczestnicy postępowania, którzy nie przyłączyli się do wniosku wskazując na brak samoistności posiadania po stronie S. Z. czy też jej matki E. G..

Podkreślenia wymaga, że na tej działce S. Z. przebywała sporadycznie, bo mieszkała w O. i po prostu odwiedzała matkę wtedy kiedy ona tam mieszkała, a jak wynika z zeznań uczestników postępowania jeszcze przed śmiercią przeprowadziła się do córki do O..

Nie można również przyjąć, że jej matka E. G. od daty śmierci K. G. w 1980 roku, czyli matki wszystkich współwłaścicielek, na rzecz których został wydany akt własności ziemi w trybie administracyjnym – E. G., R. B., M. P. (2) – była samoistną posiadaczką udziału jej siostry M. P. (2), bo między tymi stronami nie było żadnej umowy w tym zakresie i z zebranego materiału dowodowego nie wynika, aby E. G. zamanifestowała jako posiadacz samoistny na zewnątrz widocznych przejawów władania tą działką tylko i wyłącznie dla siebie. Nawet jak mieszkała na tej działce i użytkowała podwórko stanowiące część tej działki czy to w całości, czy to w części, to jej zachowanie nie nosiło znamion takiego zachowania, aby wyrażało wolę władania całą tą nieruchomością z wyłączeniem pozostałych współwłaścicieli. Innymi słowy nie rozszerzyła ona zakresu swojego posiadania ponad posiadanie wynikające ze współwłasności oraz nie uzewnętrzniła tego w stosunku do otoczenia i współwłaściciela, którego udział jest objęty zasiedzeniem, czyli M. P. (2), czyli nie władała tym udziałem w imieniu własnym i dla siebie w ramach posiadania samoistnego.

Jak wynika z zeznań uczestników postępowania M. P. (2) cały czas dopóki żyła czuła się współwłaścicielką nieruchomości położonej w T., oznaczonej w ewidencji gruntów numerem działki (...), jeździła na tę nieruchomość razem ze swoim mężem, dziećmi i wnukami. Odbywały się na niej tzw. spotkania rodzinne. Po jej śmierci prawa do tej nieruchomości roszczą sobie jej następcy prawni.

Mając na uwadze powyższe Sąd uznał, że nie zostały spełnione przesłanki do zasiedzenia udziału wynoszącego 1/3 części należącego poprzednio do współwłaścicielki M. P. (2) ani przez wnioskodawczynię, ani przez jej matkę E. G. i orzekł jak w punkcie 1. sentencji postanowienia.

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 520 § 1 k.p.c. – punkt 2. postanowienia.