Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 marca 2024 r.

Sąd Rejonowy w Gdyni I1 Wydział Cywilny Sekcja d/s Rozpoznawanych w Postępowaniu Uproszczonym

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 19 marca 2024 r. w Gdyni na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Państwowe Spółki Akcyjnej z siedzibą w W.

przeciwko M. K. (1) i M. K. (2)

o zapłatę

I.  oddala powództwo;

II.  zasądza od powoda na rzecz pozwanych solidarnie kwotę 304 zł (trzysta cztery) złote z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty tytułem kosztów zastępstwa procesowego.

Sygnatura akt I 1 C 798/23

Uzasadnienie wyroku z dnia 21 marca 2024 roku

Powód (...) Państwowe S.A. z siedzibą w W. wniósł pozew przeciwko M. K. (1) i M. K. (2) o zapłatę kwoty 882,67 zł wraz odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu pozwu powód podniósł, że pozwani korzystali z lokalu mieszkalnego znajdującego się w zasobach mieszkaniowych powoda bez tytułu prawnego i byli zobowiązani do uiszczania należności z tego tytułu. Pozwani byli bezskutecznie wzywani do dobrowolnej zapłaty należności. Dochodzona w niniejszym postępowaniu należność obejmuje opłaty za listopad 2020 roku wymagalne w dniu 15 listopada 2020 roku w kwotach 808,70 zł i 73,97 zł.

(pozew, k. 3-4v)

W dniu 3 sierpnia 2021 roku w sprawie o sygnaturze akt I 1 Nc 2970/21 Referendarz sądowy Sądu Rejonowego w Gdyni wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym.

(nakaz zapłaty, k. 33)

Pozwani wnieśli sprzeciwy od nakazu zapłaty, zaskarżając go w całości i wnieśli o oddalenie powództwa w całości. Jak wskazali, od wielu lat zamieszkują za granicą: M. K. (1) od 2007r. na Islandii, a M. K. (2) od 2006r. w Wielkiej Brytanii. Zarzucili, że strona powodowa nie zdołała udowodnić, aby pozwani wstąpili w stosunek najmu po byłej najemczyni, a także by korzystali z tego lokalu w okresie objętym żądaniem pozwu. Zaprzeczyli, aby kiedykolwiek otrzymali od powoda korespondencję dotyczącą przedmiotowego lokalu.

(sprzeciw od nakazu zapłaty M. K. (1), k. 121-122, sprzeciw od nakazu zapłaty M. K. (2), k. 150-151)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powód (...) Państwowe S.A. z siedzibą w W. jest właścicielem nieruchomości gruntowej przy ul. (...) w G.. Na przedmiotowej nieruchomości posadowiony jest budynek mieszkalny, w którym znajduje się m.in. lokal mieszkalny nr (...).

(okoliczności niesporne)

Najemcami przedmiotowego lokalu był początkowo dziadkowie pozwanych. Następnie, zamieszkiwali w nim M. i J. małżonkowie K. wraz z dwoma synami tj. pozwanymi M. K. (1) i M. K. (2). J. K. później przeniósł się do lokalu przy ul. (...) w G., pozostając z żoną w faktycznej separacji.

(dowód: przesłuchanie pozwanego M. K. (2), płyta CD k. 191, przesłuchanie pozwanego M. K. (1), płyta CD k. 191, zeznania świadka J. K., płyta CD k. 177)

Pozwany M. K. (2) wyjechał do Wielkiej Brytanii w sierpniu 2006 roku z zamiarem stałego pobytu. Opuszczając lokal pozwany zabrał ze sobą swoje rzeczy osobiste.

(dowód: przesłuchanie pozwanego M. K. (2), płyta CD k. 191, przesłuchanie pozwanego M. K. (1), płyta CD k. 191, zeznania świadka J. K., płyta CD k. 177, zeznania świadka S. L. (1), płyta CD k. 177)

Pozwany M. K. (1) wyjechał na Islandię w 2007 roku z zamiarem stałego pobytu, zabierając swoje wszystkie rzeczy osobiste. Pozwany nie posiadał kluczy do tego mieszkania.

(dowód: przesłuchanie pozwanego M. K. (1), płyta CD k. 191, zeznania świadka J. K., płyta CD k. 177, zeznania świadka S. L. (1), płyta CD k. 177)

W dniu 5 października 2008 roku M. K. (3) zmarła.

(dowód: przesłuchanie pozwanego M. K. (1), płyta CD k. 191)

Po śmierci matki M. K. (2) przez kilka lat nie bywał w Polsce, na skutek nieporozumień rodzinnych nie utrzymuje kontaktu z ojcem i bratem. Gdy odwiedzał Polskę, zatrzymywał się u rodziny partnerki.

(dowód: przesłuchanie pozwanego M. K. (2), płyta CD k. 191)

Z kolei, M. K. (1) podczas pobytu w Polsce mieszka u swojego ojca w lokalu przy ul. (...) w G.. Pozwany pomógł w wykupie tego mieszkania i obecnie jest jego właścicielem.

(dowód: przesłuchanie pozwanego M. K. (1), płyta CD k. 191)

Sąd zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dowodów z zeznań świadków S. L. (1) i J. K. oraz dowodu z przesłuchania pozwanych.

Oceniając wiarygodność zebranego w niniejszej sprawie materiału dowodowego należy wskazać, że brak było podstaw do odmowy przyznania wiary zeznaniom pozwanych M. K. (1) i M. K. (2). Zdaniem Sądu zeznania obu pozwanych były szczere, spójne i niesprzeczne z innymi zebranymi dowodami, a także nie budziły wątpliwości w świetle zasad doświadczenia życiowego oraz logicznego rozumowania. Przede wszystkim należy wskazać, że zeznania pozwanych korelowały z zeznaniami świadków w odniesieniu do takich faktów jak data opuszczenia lokalu z zamiarem stałego pobytu, czy też niekorzystanie z tego lokalu w okresie późniejszym. S. L. (1) nie potrafił co prawda wskazać daty faktycznego opuszczenia lokalu przez pozwanych, niemniej wskazał, że było to jeszcze przed śmiercią matki, gdyż na jej pogrzeb przyjechali z zagranicy. W odniesieniu do czasookresu zamieszkiwania pozwanych w lokalu spójne z zeznaniami pozwanych oraz świadka S. L. pozostają zeznania ojca pozwanych J. K.. Wprawdzie świadek wskazał, że pozwani pozostawali w tym lokalu część swoich rzeczy, niemniej okoliczność ta nie znajduje potwierdzenia w żadnych innych dowodach. Zresztą świadek sam stwierdził, że nie wie co się z tymi rzeczami stało, a strona powodowa nie przedstawiła żadnego dowodu, który wskazywałby, że znajdowały się w sporny lokalu w okresie, którego dotyczy żądanie pozwu.

W niniejszej sprawie strona powodowa dochodziła zapłaty odszkodowania z tytułu bezumownego korzystania z lokalu przez pozwanych za listopad 2020 roku. Podstawę prawną powództwa stanowi przepis art. 18 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 roku o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz.U. z 2023 r. poz. 725). Wedle art. 18 ust. 1 powołanej ustawy osoby zajmujące lokal bez tytułu prawnego są obowiązane do dnia opróżnienia lokalu co miesiąc uiszczać odszkodowanie, natomiast w myśl ust. 2 odszkodowanie, o którym mowa w ust. 1, odpowiada wysokości czynszu, jaki właściciel mógłby otrzymać z tytułu najmu lokalu. Jeżeli odszkodowanie nie pokrywa poniesionych strat, właściciel może żądać od osoby, o której mowa w ust. 1, odszkodowania uzupełniającego.

W ocenie Sądu powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Zważyć należy, iż w niniejszym procesie strona powodowa konsekwentnie utrzymywała, że pozwani byli najemcami przedmiotowego lokalu, a umowa została rozwiązana w drodze wypowiedziana ze skutkiem na dzień 31 sierpnia 2019 roku. Jak podnosiła powódka po rozwiązaniu umowy pozwani byli zobligowani do zwrotu lokalu mieszkalnego, tj. oprócz fizycznego opuszczenia lokalu ze swoich ruchomości powinni przekazać lokal w sposób formalny poprzez podpisanie protokołu zdawczo – odbiorczego lub też w sposób faktyczny poprzez przekazanie kluczy właścicielowi, natomiast do czasu zdania lokalu byli zobowiązani do zapłaty odszkodowania za bezumowne korzystanie z lokalu. W toku niniejszego postępowania strona powodowa nie udowodniła jednak, że pozwani byli najemcami spornego lokalu przy ul. (...). Przede wszystkim nie przedstawiono umowy najmu zawartej z pozwanymi. Ponadto, nie wykazano, że pozwani wstąpili w stosunek najmu po zmarłej w październiku 2008 roku matce. Zważyć należy, iż zgodnie z treścią art. 691 § 1 k.c. w razie śmierci najemcy lokalu mieszkalnego w stosunek najmu lokalu wstępują: małżonek niebędący współnajemcą lokalu, dzieci najemcy i jego współmałżonka, inne osoby, wobec których najemca był obowiązany do świadczeń alimentacyjnych, oraz osoba, która pozostawała faktycznie we wspólnym pożyciu z najemcą. W świetle zebranego materiału dowodowego nie sposób uznać, aby zostały spełnione przesłanki przewidziane w przytoczonym przepisie. W świetle art. 691 k.c. podstawową przesłanką wstąpienia w stosunek najmu jest bowiem stałe zamieszkiwanie z najemcą do chwili jego śmierci. Jak podkreśla się w judykaturze stałe zamieszkiwanie z najemcą osoby mu bliskiej oznacza ześrodkowanie przez tę osobę całej swej działalności życiowej w lokalu najemcy, tak by zajmowany przez tę osobę lokal stanowił jej centrum życiowe (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 października 1997r., I CKN 90/97, Lex nr 811810, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 lutego 2000r., I CKN 40/99, Lex nr 811808). Należy zgodzić się również z poglądem prawnym wyrażonym przez Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 6 maja 1980r., III CRN 61/80, Monitor Prawniczy 1994/9/273, iż przez stałe zamieszkanie, stanowiące przesłankę nabycia praw najmu na podstawie art. 691 k.c., należy rozumieć zamieszkiwanie w konkretnym mieszkaniu, w określonej miejscowości z zamiarem stałego pobytu, wyrażonym przez to, że w tym mieszkaniu i tej miejscowości skupia się życie osobiste i działalność osoby bliskiej najemcy. Zaznaczyć należy również, że przepis art. 691 § 2 k.c. odnosi się do zamieszkiwania w znaczeniu stałego przebywania w określonym lokalu (zob. K. Pietrzykowski (w:) Kodeks cywilny. Komentarz, t. II, Warszawa, 2005, s. 449-450; J. Jezioro (w:) Kodeks cywilny. Komentarz, pod red. E. Gniewka, Warszawa, 2006, s. 1103). W myśl art. 25 k.c. miejscem zamieszkania osoby fizycznej jest miejscowość, w której osoba ta przebywa z zamiarem stałego pobytu.

Z zebranego w niniejszej sprawie materiału dowodowego wynika, że w dacie śmierci najemcy M. K. (3), tj. w październiku 2008 roku pozwani nie zamieszkiwali stale z najemcą. Pozwany M. K. (2) wyjechał do Wielkiej Brytanii w sierpniu 2006 roku z zamiarem stałego pobytu, natomiast M. K. (1) rok później wyjechał na Islandię. Od tego czasu obaj pozwani zamieszkują za granicą i nigdy już nie wrócili do spornego lokalu. W czasie przyjazdów do Polski w okresie po śmierci matki zamieszkują u rodziny. Pozwani zeznali również, że opuszczając sporny lokal zabrali z niego wszystkie swoje rzeczy osobiste. W świetle osobowego materiału dowodowego nie ulega wątpliwości, że po opuszczeniu Polski przedmiotowy lokal nigdy nie stanowił centrum życiowego pozwanych. Jedynym faktem łączącym pozwanych z przedmiotowym lokalem było ich zameldowanie w lokalu, ale z powyższego faktu nie można wywodzić domniemania faktycznego, iż pozwani zamieszkiwali w tym lokalu. Jak wynika bowiem z wydruku z systemu PESEL – SAD obaj pozwani zostali zameldowani w lokalu bezpośrednio po swoich narodzinach – odpowiednio w 1976 roku i 1979 roku, a zatem bez swojej zgody i wiedzy. Nie podjęcie przez nich działań zmierzających do wymeldowania po opuszczeniu na stałe zajmowanego lokalu nie może stanowić podstawy do przypisania im zamieszkiwania w lokalu w sytuacji, gdy z innych dowodów to nie wynika. Zresztą podkreślić należy, iż materialnoprawną przesłanką uwzględnienia powództwa wytoczonego na podstawie art. 691 k.c. jest wspólne zamieszkiwanie osoby razem z najemcą, a więc określony stan faktyczny, a nie stan prawny wynikający z treści decyzji administracyjnej o zameldowaniu (zob. wyrok SN z 29 września 1998 r., II CKN 910/97, niepublikowany). Tym samym należało uznać, że strona powodowa nie udowodniła, aby pozwani byli stroną stosunku najmu zawartego z (...) S.A. ani na skutek zawarcia umowy najmu ani na skutek wstąpienia w stosunek najmu na podstawie art. 691 k.c.

Poza tym strona powodowa nie zdołała udowodnić, że w okresie objętym pozwem pozwani zajmowali powyższy lokal mieszkalny. Przede wszystkim powód nie przedstawił żadnego dowodu, który potwierdzałby, że w lokalu znajdowały się jakiekolwiek rzeczy osobiste należące do pozwanych. Z zeznań świadka S. L. (1) wynika, że powód dokonał jednostronnego przejęcia spornego lokalu mieszkalnego i wymiany wkładki w zamku do drzwi wejściowych. Jednak nie złożono do akt niniejszego postępowania ani protokołu zdawczo – odbiorczego ani choćby dokumentacji fotograficznej wykonanej przy przejęciu lokalu. Jednocześnie należało mieć na względzie, że twierdzenia powoda o pozostawieniu przez pozwanych rzeczy osobistych nie znajdują potwierdzenia w zabranym w sprawie materiale dowodowym. Z zeznań pozwanych wynika, że opuszczając lokal zabrali swoje rzeczy. Wobec braku jakichkolwiek dowodów przeciwnych, brak było podstaw do odmowy przyznania tym zeznaniom waloru wiarygodności. Powyższej oceny w żaden sposób nie zmieniają zeznania J. K., który zeznał, że pozwani przesyłali mu pieniądze na opłaty za sporny lokal. Z kontekstu tych zeznań wynikało, że przesyłane przez pozwanych środki pieniężne stanowiły raczej pomoc dla najbliższego członka rodziny. Zresztą pozwani niebawem zrezygnowali z ponoszenia opłat za tenże lokal. Sam fakt dokonania kilku wpłat, przy braku wcześniejszego zawarcia umowy, czy też braku podstaw do wstąpienia w stosunek najmu, nie przesądza o zawarciu pomiędzy stronami stosunku prawnego (także w sposób dorozumiany). Dalej, należy wskazać, że zeznania J. K. odnośnie możliwego powrotu do tego lokalu przez M. K. (2) nie korelują z zeznaniami samego pozwanego, który zeznał, że przez wiele lat nie odwiedzał Polski, nie interesował się losami przedmiotowego mieszkania, ani w nim nie przebywał. Zaprzeczył również zeznaniom ojca co do ustaleń dotyczących przepisania licznika czy chęci zachowania lokalu. Nie ma żadnych wiarygodnych dowodów (np. zeznania sąsiadów), które potwierdzałyby, że M. K. (2) w jakikolwiek sposób manifestował swoje władztwo nad lokalem, a tylko w takim razie możnaby uznać, że miał zamiar zatrzymania lokalu dla siebie. Sprzeczności pomiędzy zeznaniami pozwanego a świadka można zrzucić na karb nieporozumień rodzinnych czy braku utrzymywania przez nich rodzinnych kontaktów.

W tym stanie rzeczy na podstawie art. 18 ust. 1 i 2 ustawy o ochronie praw lokatorów (...) a contrario powództwo podlegało oddaleniu w całości.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z § 2 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych, obciążając – zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik sprawy – przegrywającą niniejszy spór stronę powodową całością poniesionych przez pozwanych kosztów procesu, na co składało się wynagrodzenie zawodowego pełnomocnika w osobie radcy prawnego w stawce minimalnej wynoszącej 270 zł oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa (2 x 17,00 zł). Nadto, Zgodnie z art. 98 § 1 ¹ k.p.c. od przyznanych kosztów procesu Sąd zasądził odsetki ustawowe za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się postanowienia do dnia zapłaty.