Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 września 2023 r.

Sąd Rejonowy w Gdyni I Wydział Cywilny

Sekcja do spraw rozpoznawanych w postępowaniu uproszczonym

w składzie następującym:

Przewodniczący:	SSR Małgorzata Nowicka-Midziak
Protokolant:	starszy sekretarz sądowy Iwona Górska

po rozpoznaniu w dniu 20 września 2023 r. w Gdyni na rozprawie

sprawy z powództwa Gminy M. G.

przeciwko Z. G.

o zapłatę

oddala powództwo,

zasądza od powoda na rzecz pozwanej kwotę 1817 zł ( jeden tysiąc osiemset siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia wyroku do dnia zapłaty.

Sygnatura akt I 1 C 893/23

UZASADNIENIE

Powódka Gmina M. G. wniosła pozew przeciwko A. G. o zapłatę kwoty 5.799,39 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od kwot:

- 1.933,10 zł od dnia 1 grudnia 2021 roku do dnia zapłaty,

- 1.933,16 zł od dnia 1 stycznia 2022r. od dnia zapłaty,

- 1.933,16 zł od dnia 1 lutego 2022r. do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu pozwu powódka podniosła, że pozwany zalega z zapłatą odszkodowania za bezumowne korzystanie z pomieszczenia użytkowego położonego w G. przy ul. (...) za okres od 1 sierpnia 2017r. do 31 października 2021r. na łączną kwotę 5.799,39 zł. Pozwany był wzywany do zapłaty w dniu 2 lutego 2022r., jednak do dnia wniesienia pozwu nie uregulował wyżej wskazanej należności.

(pozew, k. 3)

W dniu 4 maja 2022 roku w sprawie o sygnaturze akt I 1 Nc 1752/22 Referendarz sądowy Sądu Rejonowego w Gdyni wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym.

(nakaz zapłaty, k. 13)

Pozwany wniósł o oddalenie powództwa. Uzasadniając swoje stanowisko pozwany zaprzeczył, aby kiedykolwiek korzystał bezumownie z komunalnych lokali użytkowych w G.. Jak wskazał, ma 78 lat, od 13 lat pozostaje na emeryturze, jest obłożnie chory i nie prowadzi żadnej działalności gospodarczej. Pozwany podniósł, że powódka zataiła fakt otrzymania czterech pism pozwanego w związku z żądaniami zapłaty odszkodowania za rzekome bezumowne używanie komunalnej działki gruntu o powierzchni 40 m ², w których zaprzeczył, by był dłużnikiem powódki. Zdaniem pozwanego żądanie zapłaty odszkodowania w wysokości odpowiadającej stawce czynszu dzierżawnego ustalonej zarządzeniem Prezydenta Miasta G. w danej strefie miasta nie znajduje oparcia w przepisach, co Gmina przyznała w korespondencji z powodem, wskazując, że ustalenie wysokości takiej należności jest rzeczą biegłego w postępowaniu cywilnym. Pozwany podniósł również, że nigdy nie był użytkownikiem ani też dzierżawcą jakiejkolwiek części nieruchomości powódki. Pozwany nie był również posiadaczem spornego gruntu, gdyż w 2017r. był już zaawansowanym wiekowo i schorowanym człowiekiem, a w sąsiedztwie tej nieruchomości działalność gospodarczą prowadzili różni przedsiębiorcy i nie miał wpływu na składowanie na tym gruncie przez nich materiałów czy eksponowanie wyrobów. Z ostrożności pozwany podniósł zarzut przedawnienia roszczenia.

(sprzeciw od nakazu zapłaty, k. 18)

W związku ze śmiercią pozwanego w toku sprawy, Sąd zawiesił postępowanie, a następnie podjął je z udziałem następcy prawnego pozwanego – Z. G..

(postanowienie z dnia 13 września 2022r., k. 53, postanowienie z dnia 19 czerwca 2023r., k. 85)

Pozwana Z. G. podtrzymała stanowisko zmarłego męża, wskazując, że nigdy nie przyznał on, że bezumownie używał w jakimkolwiek okresie nieruchomość komunalną. W piśmie z dnia 8 maja 2017r. skierowanym do powódki jako współwłaściciel działki sąsiadującej z działką komunalną nr (...) zobowiązał się jedynie do jej uporządkowania w niewielkiej części przyległej do jego działki tylko dlatego, że nieład pozostawiła tam spółka dzierżawiąca grunt od pozwanego. Nawet jeśli doszło do zajęcia gruntu gminy, to nie przez pozwanego, a spółkę, za której działanie nie ponosił on żadnej odpowiedzialności. Z ostrożności pozwana podtrzymała zarzut przedawnienia, wskazując, że roszczenia odszkodowawcze przedawniają się z upływem trzech lat.

(pismo procesowe pozwanej z dnia 20 lipca 2023r., k. 98-100)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

A. G. był współwłaścicielem w udziale wynoszącym 1/6 części nieruchomości położonej w G. przy ul. (...). Z przedmiotową nieruchomością sąsiaduje działka nr (...) stanowiąca własność Gminy M. G..

(okoliczności bezsporne)

Pismem z dnia 8 maja 2017 roku skierowanym do powódki, A. G. zobowiązał się do uporządkowania terenu będącego własnością gminy w terminie do dnia 25 maja 2017 roku, a także zwrócił się do powódki o wydzierżawienie mu obszaru o powierzchni 40 m ² pod ewentualne materiały stolarskie (działka nr (...)), wskazując, że teren ten jest mu potrzebny do prowadzenia działalności w okresie 2-3 lat.

(dowód: pismo z dnia 8 maja 2017r., k. 43)

Pismem z dnia 4 października 2021 roku powódka Gmina M. G. wezwała A. G. do uiszczenia opłaty za bezumowne korzystanie z nieruchomości powódki położonej przy ul. (...) w G., oznaczonej jako część działki nr (...) obręb (...) O. o powierzchni 40 m ² za okres od 1 czerwca 2017r. do 31 października 2021r. w kwocie 17.367,11 zł. Spłata należności miała nastąpić w 12 ratach miesięcznych, w tym jednej w wysokości 1.933,10 zł (płatnej do 30 listopada 2021r.) oraz 11 ratach po 1.933,16 zł każda (płatnych do ostatniego dnia każdego miesiąca przypadającego w okresie od grudnia 2021 roku do października 2022 roku). Wezwanie zostało doręczone w dniu 12 października 2021 roku.

(dowód: wezwanie z dnia 4 października 2021r., k. 6-7, zpo k. 8-9)

W piśmie z dnia 19 października 2021 roku pozwany zakwestionował roszczenie powódki co do zasady i wysokości, powołał się na treść art. 224 § 1 k.c. wskakując na przysługujący mu przymiot posiadacza samoistnego, a także wskazał na brak podstaw prawnych do ustalania przez organ administracji publicznej stawek wynagrodzenia za bezumowne używanie gruntów, co należy do domeny sądu powszechnego.

(dowód: pismo pozwanego z dnia 19 października 2021r., k. 19)

Pismem z dnia 4 listopada 2021 roku powódka wskazała, że do dnia 1 maja 2011r. sporna nieruchomość znajdowała się w posiadaniu zależnym spółki (...) z siedzibą w G., reprezentowanej przez A. G., będącej dzierżawcą, a po tym terminie pozwany władał przedmiotowa nieruchomością jako bezumowny użytkownik, stąd nie znajduje zastosowania art. 224 § 1 k.c. W związku z tym użytkowanie nie może być kwalifikowane jako posiadanie samoistne w dobrej wierze. Nadto, powódka poinformowała, że opłaty z tytułu bezumownego korzystania z gruntu gminnego naliczane są wg aktualnych stawek czynszu dzierżawnego obowiązujących na obszarze Miasta G. dla wszystkich dzierżawców nieruchomości i nie podlegają one żadnym negocjacjom. Mając na uwadze, że pozwany dokonał uporządkowania i opróżnienia gruntu gminnego przy ul. (...), powódka odstąpiła od naliczenia opłat za bezumowne korzystanie z wyżej wskazanej nieruchomości od miesiąca listopada 2021 roku.

(dowód: pismo powódki z dnia 4 listopada 2021r., k. 45)

Pismem z dnia 18 listopada 2021 roku A. G. zakwestionował wysokość stawek opłat, a także wskazał, że nie był dzierżawcą ani użytkownikiem spornej nieruchomości komunalnej, a także nie był w samoistnym posiadaniu w dobrej wierze części działki o powierzchni większej niż 40 m ². Jak podniósł, w tym czasie w sąsiedztwie przedmiotowej nieruchomości działalność gospodarczą prowadzili różni przedsiębiorcy, na których nie miał żadnego wpływu.

(dowód: pismo pozwanego z dnia 18 listopada 2021r., k. 20-20v)

W odpowiedzi na pismo pozwanego, w piśmie z dnia 29 listopada 2021 roku powódka zaprzeczyła, aby pozwany był samoistnym posiadaczem spornej nieruchomości gminnej w dobrej wierze, wskazując, że był posiadaczem zależnym. Nadto, powódka wskazała, że żądane przez nią opłaty za bezumowne użytkowanie w wysokości odpowiadającej stawkom za dzierżawę, obowiązującym na obszarze miasta dla nieruchomości gminnych, będących z założenia stawkami rynkowymi, jest uzasadnione.

(dowód: pismo powódki z dnia 29 listopada 2021r., k. 46-47)

W dniu 10 grudnia 2021 roku A. G. skierował do powódki kolejne pismo, w którym zaprzeczył, by kiedykolwiek był dzierżawcą lub użytkownikiem spornego gruntu a tym samym by był posiadaczem zależnym.

(dowód: pismo pozwanego z dnia 10 grudnia 2021r., k. 21-21v)

W piśmie z dnia 21 stycznia 2022 roku powódka podtrzymała swoje wcześniejsze stanowisko.

(dowód: pismo powódki z dnia 21 stycznia 2022r., k. 48)

W dniu 15 lutego 2022 roku pozwany skierował do powódki kolejne pismo, w którym podtrzymał swoją wcześniejszą argumentację.

(dowód: pismo pozwanego z dnia 15 lutego 2022r., k. 22-22v)

W dniu 2 lutego 2022 roku powódka skierowała do pozwanego kolejne wezwanie o zapłatę w terminie 7 dni od otrzymania wezwania łącznie kwoty 5.838,78 zł, w tym trzech pierwszych rat tj. kwoty 1.933,09 zł (płatnej do dnia 30 listopada 2021r.), kwoty 1.933,15 zł (płatnej do dnia 31 grudnia 2021r.) i kwoty 1.933,15 zł (płatnej do dnia 31 stycznia 2022r.). Wezwanie zostało pozwanemu doręczone w dniu 8 lutego 2022 roku.

(dowód: wezwanie z dnia 2 lutego 2022r., k. 10, zpo k. 11-12)

W dniu 12 sierpnia 2022 roku A. G. zmarł, a spadek po nim nabyła jego żona Z. G..

(dowód: odpis skrócony aktu zgonu, k. 60, akt poświadczenia dziedziczenia, k. 75-75v)

Sąd zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny Sąd w całości ustalił na podstawie dowodów z dokumentów przedłożonych przez strony niniejszego postępowania.

Oceniając zebrany w niniejszej sprawie materiał dowodowy Sąd nie dopatrzył się żadnych podstaw do kwestionowania prawdziwości i wiarygodności wymienionych w ustaleniach stanu faktycznego dokumentów prywatnych w postaci korespondencji stron. Przedmiotowe dokumenty nie noszą bowiem żadnych śladów przerobienia, podrobienia, czy innej manipulacji, stąd nie ma żadnych podstaw, aby uznać, że zostały stworzone wyłącznie na potrzeby niniejszego postępowania. Zresztą żadna ze stron nie wnosiła zastrzeżeń co do ich formy i autentyczności. Nadto, wszystkie wymienione powyżej dokumenty są podpisane, co pozwoliło na ustalenie osób, które złożyły zawarte w nich oświadczenia.

Na podstawie art. 235 ² § 1 k.p.c. w zw. z art. 302 § 1 k.p.c. Sąd pominął dowód z przesłuchania pozwanej Z. G., albowiem mimo prawidłowego wezwania, pozwana nie stawiła się na rozprawie i nie usprawiedliwiła swojej nieobecności. Ponadto, na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 5 k.p.c. Sąd pominął dowód z opinii biegłego sądowego do spraw czynszów, gdyż wobec niewykazania powództwa co do zasady prowadzenie postępowania dowodowego odnośnie wysokości roszczenia było bezprzedmiotowe, a uwzględnienie wniosku powódki doprowadziłoby jedynie do nieuzasadnionej zwłoki w rozpoznaniu niniejszej sprawy.

W niniejszej sprawie strona powodowa domagała się od A. G. (a następnie od jego spadkobiercy Z. G.) jako posiadacza zależnego zapłaty wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z gruntu stanowiącego własność powódki tj. z części działki nr (...) o powierzchni 40 m ² położonej w G. przy ul. (...). W tym stanie rzeczy podstawę prawną powództwa stanowiły przepisy art. 224 § 2 k.c., art. 225 k.c. i art. 230 k.c. Zgodnie z art. 224 k.c. samoistny posiadacz w dobrej wierze nie jest obowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy i nie jest odpowiedzialny ani za jej zużycie, ani za jej pogorszenie lub utratę. Nabywa własność pożytków naturalnych, które zostały od rzeczy odłączone w czasie jego posiadania oraz zachowuje pobrane pożytki cywilne, jeżeli stały się w tym czasie wymagalne. Jednakże od chwili, w której samoistny posiadacz w dobrej wierze dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy, jest on obowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy i jest odpowiedzialny za jej zużycie, pogorszenie lub utratę, chyba ze pogorszenie lub utrata nastąpiła bez jego winy. Obowiązany jest także zwrócić pobrane od powyższej chwili pożytki, których nie zużył, jak również uiścić wartość tych, które zużył. Natomiast stosownie do treści art. 225 k.c. obowiązki samoistnego posiadacza w złej wierze względem właściciela są takie same jak obowiązki samoistnego posiadacza w dobrej wierze od chwili, gdy dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa. Z kolei, w myśl art. 230 k.c. przepisy dotyczące roszczeń właściciela przeciwko samoistnemu posiadaczowi o wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy, o zwrot pożytków lub o zapłatę ich wartości oraz o naprawienie szkody z powodu pogorszenia lub utraty rzeczy, jak również przepisy dotyczące roszczeń samoistnego posiadacza o zwrot nakładów na rzecz, stosuje się odpowiednio do stosunku między właścicielem rzeczy a posiadaczem zależnym, o ile z przepisów regulujących ten stosunek nie wynika nic innego.

W ocenie Sądu powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Zgodnie z zasadą rozkładu ciężaru dowodu w procesie cywilnym uregulowaną w art. 6 k.c. w zw. z art. 232 k.p.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z tego faktu wywodzi skutki prawne. Strony są zatem obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Oznacza to, że inicjatywa dowodowa co do określonych w powołanych powyżej przepisach przesłanek roszczenia o wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości spoczywała na stronie powodowej. Zdaniem Sądu, Gmina M. G. w niniejszym postępowaniu nie sprostała temu obowiązkowi mimo że pozwany (a następnie jego następca prawny) zakwestionował roszczenie co do zasady i wysokości. Zważyć należy, iż strona pozwana przede wszystkim zarzuciła powódce nieudowodnienie tego, że A. G. jako osoba fizyczna kiedykolwiek korzystał z części spornej nieruchomości powódki bez tytułu prawnego. W świetle zebranego w niniejszej sprawie materiału dowodowego zarzut ten należało uznać za uzasadniony. Zwrócić należy uwagę, że w piśmie z dnia 4 listopada 2021 roku skierowanym do A. G. powódka wskazywała, że do dnia 1 maja 2011r. sporna nieruchomość znajdowała się w posiadaniu zależnym (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G., która miała być dzierżawcą tego gruntu, natomiast po tej dacie – zdaniem powódki – w posiadaniu zależnym pozwanego. Pełnomocnik pozwanej przyznał, że A. G. sprawował funkcję prezesa zarządu ww. spółki, wskazując przy tym, że w okresie objętym żądaniem pozwu spółka ta nie prowadziła już żadnej działalności gospodarczej. Zgodnie z art. 12 k.s.h. z chwilą wpisu do rejestru spółka z ograniczoną odpowiedzialności uzyskuje osobowość prawną. Jako osoba prawna spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jest samodzielnym podmiotem stosunków cywilnoprawnych oraz ponosi odpowiedzialność cywilną za swoje zobowiązania. Natomiast odpowiedzialność osób fizycznych wchodzących w skład organów spółki, np. członków zarządu jest ograniczona. W myśl art. 299 § 1 k.s.h. członkowie zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością odpowiadają solidarnie za jej zobowiązania dopiero jeżeli egzekucja przeciwko spółce okaże się bezskuteczna. W rozpatrywanym przypadku – wobec braku powołania przez powódkę jakichkolwiek dowodów – nie sposób stwierdzić czy i kto korzystał z części spornego gruntu w okresie objętym żądaniem pozwu. Nadto, brak możliwości stwierdzenia, czy wskazywana przez powódkę spółka faktycznie nie posiadała tytułu prawnego do władania gruntem, gdyż powódka nie przedłożyła umowy dzierżawy zawartej z tą spółką. W związku z powyższym nie wiadomo, na jaki okres umowa została zawarta, co było jej przedmiotem, ani też kto ją podpisał w imieniu spółki. Nie przedłożono również żadnych dowodów, które wskazywałyby na ustanie bytu prawnego spółki, stąd nie wiadomo czy nadal prowadzi ona działalność gospodarczą, czy też uległa likwidacji. Strona powodowa nie zaoferowała także żadnych dowodów, które wskazywałyby czy i kto składował materiały czy wyroby stolarskie na spornej części działki nr (...). Na podstawie zebranego materiału dowodowego nie sposób ustalić, czy ewentualnie były to materiały i produkty należące do spółki czy też do A. G. jako osoby fizycznej. Jednocześnie, zważywszy na wiek i stan zdrowia pozwanego istnieją wątpliwości co do tego, czy A. G. mógł prowadzić działalność gospodarczą w spornym okresie jako osoba fizyczna i składować na spornej działce jakiekolwiek ruchomości związane z prowadzoną przez siebie osobiście działalnością (nie przedłożono żadnych dowodów, które świadczyłyby o tym, że A. G. miał zarejestrowaną działalność gospodarczą jako osoba fizyczna w spornym okresie lub by faktycznie taką działalność wykonywał). Wiarygodnymi dowodami świadczącymi o korzystaniu przez A. G. ze spornej nieruchomości nie mogą być zdjęcia załączone do pisma procesowego z dnia 22 sierpnia 2022 roku (k. 41). Na ich podstawie nie sposób bowiem ustalić w jakim okresie zostały one wykonane, gdzie zostały wykonane ani też do kogo należą widoczne na nich ruchomości. Ponadto, o bezumownym posiadaniu części spornej działki przez A. G. w okresie objętym żądaniem pozwu nie może świadczyć treść pisma z dnia 8 maja 2017 roku skierowanego przez pozwanego do Gminy. W przedmiotowym piśmie A. G. zobowiązał się do uporządkowania terenu będącego własnością gminy w terminie do dnia 25 maja 2017 roku, a także zwrócił się do powódki o wydzierżawienie mu obszaru o powierzchni 40 m ² pod ewentualne materiały stolarskie, wskazując, że teren ten jest mu potrzebny do prowadzenia działalności w okresie 2-3 lat. Co nie było sporne pozwana takiej zgody nie wyraziła. Z treści ww. pisma można by co najwyżej wywodzić, że pozwany korzystał z nieruchomości do dnia 25 maja 2017 roku, a zatem w okresie wcześniejszym niż objęty żądaniem pozwu. Nadto, nie wiadomo, czy składając tenże wniosek pozwany występował jako osoba fizyczna, czy też jako prezes spółki. Wobec braku przedstawienia jakichkolwiek dowodów nie sposób ustalić, czy pozwany podjął działalność gospodarczą (o jakiej mowa w wyżej wskazanym piśmie) jako osoba fizyczna z wykorzystaniem spornego gruntu, mimo braku zgody powódki. Tym samym należało uznać, że powódka nie zdołała wykazać, że A. G. jako osoba fizyczna korzystał z części nieruchomości stanowiącej część działki nr (...) obręb (...) O. o powierzchni 40 m ² w okresie objętym żądaniem pozwu tj. w okresie od 1 sierpnia 2017r. do 31 października 2021r. Odnośnie należności określonych w wezwaniu z dnia 4 października 2021 roku nie wiadomo, czy były one w jakimkolwiek zakresie realizowane przez pozwanego, ani też w jakim zakresie nie zostały przez niego zrealizowane. Nadto, nie wykazano, czy ewentualnie dokonując zapłaty pozwany działał jako osoba fizyczna czy też jako prezes zarządu spółki (...) sp. z o.o.

Mając zatem na względzie wszystkie przytoczone powyżej okoliczności na podstawie art. 224 § 2 k.c. i art. 225 k.c. i art. 230 k.c. a contrario, powództwo podlegało oddaleniu.

O kosztach Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. i zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik sprawy zasądził od przegrywającej niniejszy spór powódki na rzecz pozwanej kwotę 1.817 zł z tytułu zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, na którą składają się oplata za czynności fachowego pełnomocnika będącego radcą prawnym w stawce minimalnej (1.800 zł), stosownie do § 2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa (17 zł). Ponadto, zgodnie z art. 98 § 1 ¹ k.p.c. od przyznanych kosztów procesu Sąd zasądził odsetki ustawowe za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.