Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II AKa 121/22

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 15 listopada 2021 r., w sprawie o sygn. akt XII K 144/21.

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☒

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

I.  W odniesieniu do W. L. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia o karze, zaistniały przy ocenie stopnia winy i stopnia społecznej szkodliwości czynu, poprzez ustalenie, że motywem działania oskarżonego była ciężka sytuacja życiowa w jakiej się znalazł, przy pominięciu faktu działania w celu osiągnięcia korzyści majątkowej oraz pominięciu szkody psychicznej wyrządzonej czynem pokrzywdzonym, co skutkowało dokonaniem niewłaściwej oceny przesłanek wymienionych w art. 53 k.k. i w konsekwencji orzeczeniem za zarzucony mu czyn kary 3 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności, będącą karą rażąco niewspółmierną, podczas gdy dokonanie właściwej oceny spowodowałoby orzeczenie kary 6 lat pozbawienia wolności;

II.  W odniesieniu do P. L. (1) błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia o karze odnośnie stopnia zaangażowania P. L. (1) w popełnienie zarzuconego mu czynu, zawinienia, motywów którymi się kierował oraz warunków i właściwości osobistych, co skutkowało dokonaniem niewłaściwej oceny przesłanek wymienionych w art. 53 k.k. dotyczących wymiaru kary, a w dalszej kolejności doprowadziło do obrazy przepisu prawa materialnego, tj. art. 60 § 2 k.k., poprzez niewłaściwe rozważenie przesłanek nadzwyczajnego złagodzenia kary, które miało wpływ na jej wymiar i skutkowało orzeczeniem kary rażąco niewspółmiernej.

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka w odniesieniu do W. L. i P. L. (1) co do czynu z punktu II.

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

Zarzut dokonania błędnych ustaleń faktycznych i rażącej niewspółmiernej kary – niezasadny.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

W przypadku W. L., skarżący prokurator zarzucił błąd w ustaleniach faktycznych w zakresie tego, że motywacja, którą się kierował oskarżony podejmując decyzję o napadzie na placówkę (...) i kradzieży pieniędzy była trudna sytuacja rodzinna w jakiej się znalazł.

Ustalenie to, oparte na całokształcie okoliczności ujawnionych w toku rozprawy głównej nie było błędne, bowiem Sąd I instancji, nie wskazał że oskarżony czynu dokonał w stanie wyższej konieczności, znajdując się w sytuacji bez wyjścia. Pomimo, że oskarżony podjął działanie nieakceptowalne i nie znajdujące usprawiedliwienia, to nie może jednak ujść uwadze, iż prowadził warsztat i jednocześnie opiekował się swoją chorą żoną, odrywając się od pracy każdorazowo, kiedy potrzebowała pomocy. Nie mógł korzystać z pomocy syna, ponieważ nie wyrażała na to zgody jego matka. Jednocześnie zmagał się ze spłatą kredytu zaciągniętego przez drugiego syna – M.. Niewątpliwie sytuacja ta była stresująca, choć według biegłych w żaden sposób nie wpłynęła na poczytalność W. L..

Wbrew twierdzeniu skarżącego, takiej motywacji jak chęć poprawy sytuacji rodzinnej, w sposób w jaki rozumiał to oskarżony nie przeczy działanie spowodowane chęcią osiągnięcia korzyści majątkowej w kwocie 40 – 50 tyś. złotych.

Autor apelacji podważając przyjętą przez Sąd a quo motywację działania oskarżonego wskazał, że do poprawy sytuacji doszłoby jedynie chwilowo, a w razie zatrzymania i pozbawienia wolności komfort życia żony znacznie by się pogorszył.

W odniesieniu do powyższego stwierdzić należy, że autor apelacji założył, że zawsze i w każdej sytuacji ludzie podejmują racjonalne decyzje. Powyższe założenie jest sprzeczne z doświadczeniem życiowym. Niemniej jednak nie można pominąć faktu, iż przestępstwo, którego się dopuścili W. L. i P. L. (1) nie przystawało do ich dotychczasowej linii życiowej. Żaden z nich nie był karany sądownie, co ma szczególnie korzystny wydźwięk w przypadku W. L. – mężczyzny w średnim wieku. Oskarżeni nadto posiadają pozytywne opinie w miejscu zamieszkania.

Niewątpliwie W. L. użył groźby bezprawnej mierząc w pracownice placówki bankowej z broni palnej, a następnie oddając strzał w sufit. Tym zachowaniem zmierzał do przełamania ich ewentualnego oporu. Z całą pewnością wzbudził w pokrzywdzonych obawy o życie, a to z kolei powoduje stres osób zagrożonych.

Sąd odwoławczy nie podziela jednak poglądu skarżącego by w przebiegu zdarzenia, mieszczącym się w ustawowych znamionach czynu upatrywać okoliczności obciążającej. Ogólnie rzecz biorąc działanie oskarżonego nie odbiegało od typowego rozboju popełnionego w typie kwalifikowanym, zaś ten z woli ustawodawcy pociąga za sobą wyższe zagrożenie karne. Z kolei brak jest danych do poczynienia ustaleń, iż tak jak twierdzi skarżący, u pracownic doszło do traumy w rozumieniu trwałego urazu psychicznego. Żadna z pracownic Oddziału (...) w B. na tę okoliczność nie została szczegółowo przesłuchana. Na podstawie ich zeznań można wyłącznie ustalić, że na wypadek zaistnienia podobnego zdarzenia zostały odpowiednio przeszkolone.

Zauważyć też należy, że oceniając stopień winy W. L. jako dość znaczny, ale nie nadmiernie, Sąd Okręgowy uwzględnił nie tylko motywację jego działania, lecz także inne okoliczności niekwestionowane przez autora apelacji. Tak jak prawidłowo ustalił Sąd I instancji, oskarżony nie używał przemocy podczas dokonywania przestępstwa, a ta jest bardziej dolegliwym niż groźba sposobem realizacji znamion rozboju. Uzyskał stosunkowo niewielką korzyść majątkową, choć miał sposobność uzyskać większą. Zdenerwowanie jakie przejawiał w trakcie zdarzenia dodatkowo świadczy o tym, że było ono niechlubnym wyjątkiem w ramach prawidłowo przebiegającej dotychczas linii życiowej.

Sąd odwoławczy uznał częściowo za zasadny zarzut dokonania błędnych ustaleń faktycznych w zakresie stopnia zaangażowania P. L. (1) w przestępstwo. Prokurator nie wykazał jednak by błąd ten, dotyczący okoliczności związanych z przebiegiem zdarzenia miał wpływ na treść wyroku. Przyjmując nawet, że to nie W. L., a P. L. (1) wziął ze sobą wiatrówkę przypominającą wyglądem broń palną na napad i w jego trakcie użył groźby przytoczonej przez świadka J. L., to nie zmienia faktu, że pomysłodawcą całego przedsięwzięcia nie był P. L. (1), tylko W. L.. Ojciec oskarżonego wykorzystał powierzony mu do naprawy samochód, okleił go taśmami, założył atrapy tablic rejestracyjnych, zorganizował ubranie. On też później spalił odzież wykorzystaną w czasie rozboju. Ponadto to W. L. posługiwał się bronią palną, zaś P. L. (1) współdziałał z taką osobą.

W tym kontekście jego rola była wyraźnie mniejsza niż rola W. L.. Należy też uwzględnić fakt, że dla P. L. (1) ojciec był autorytetem – „kolegą, bratem i ojcem”. Taka sytuacja niewątpliwie utrudniała mu oparcie się woli ojca i podjęciu decyzji zgodnej z prawem. P. L. (2), jak trafnie zauważył Sąd Okręgowy, mieszkał z rodzicami, pomagał ojcu i był na jego utrzymaniu, był też młodym człowiekiem.

Za całkowicie prawidłowe Sąd odwoławczy uznał pozostałe ustalenia Sądu I instancji dotyczące warunków i właściwości osobistych. W tym zakresie skarżący prokurator nie wskazał argumentacji prowadzącej do odmiennych wniosków. Apelacja natomiast zawiera pytania i wątpliwości jej autora „czy eksponowana przez Sąd zależność od ojca nie wynika przypadkiem z tzw. pójścia na łatwiznę, braku chęci podjęcia wysiłku związanego z usamodzielnieniem się, w tym poprzez podjęcie pracy”. Przyznać rację skarżącemu należy, iż oskarżony przerwał naukę w drugiej klasie liceum, ale wówczas nie był osobą pełnoletnią. Nie można zatem w całości przerzucać na niego odpowiedzialności, wszak edukacja, wytyczanie kierunków życiowych, pomoc, leży w zakresie obowiązków rodzicielskich. Brak reakcji poskutkował brakiem wykształcenia i zawodu, to zaś utrudnieniem w poszukiwaniu pracy. Ustaleń dotyczących warunków i właściwości sprawcy nie można zastąpić wrażeniami autora apelacji, „iż podjęte przez P. L. (1) działanie wspólnie i w porozumieniu z ojcem nie wynikało z głębszych przemyśleń, analiz, czy wewnętrznych moralnych dylematów, a chęci szybkiego wejścia w posiadanie pieniędzy, których wartość w wyobrażeniu w/w niewątpliwie przekraczała wartość faktycznie zabranego mienia”.

Sądu odwoławczego nie przekonała również apelacja dotycząca czynu z art. 191 § 1 k.k. Środek odwoławczy w tej kwestii odwołuje się do zeznań M. L., że po zdarzeniu pozostała mu trauma, a zatem stopień społecznej szkodliwości był wyższy niż ustalił Sąd Okręgowy.

W tym zakresie, zdaniem Sądu II instancji, trafnie Sąd Okręgowy ustalił, że pokrzywdzony doznał stresu, nie zaś traumy. Pokrzywdzony nie udokumentował kosztów leczenia, ani samego leczenia, w związku z czym zasądzono na jego rzecz 500 złotych zamiast żądanych 10 tyś. złotych tytułem zadośćuczynienia. W tym aspekcie prokurator nie zaskarżył jednak orzeczenia, co przekonuje że zadośćuczynienie jest adekwatne do stopnia pokrzywdzenia, a zarazem stopnia społecznej szkodliwości czynu.

Zarzut błędu w ustaleniach faktycznych może zostać podniesiony skutecznie tylko wtedy, gdy w zaskarżonym wyroku poczyniono ustalenie faktycznie niemające jakiegokolwiek oparcia w przeprowadzonych dowodach albo gdyby takiego ustalenia nie poczyniono pomimo, że z przeprowadzonych dowodów określony fakt jednoznacznie wynika.

Ponieważ skarżący nie wykazał by ocena dowodów nastąpiła z obrazą art. 7, 410 k.p.k., bądź błędne ustalenia faktyczne dotyczące przebiegu zdarzenia miały wpływ na treść orzeczenia - apelacja nie zasługiwała na uwzględnienie.

Wniosek

Wniosek o wymierzenie W. L. za czyn z art. 280 § 2 k.k. kary 6 lat pozbawienia wolności – niezasadny.

Wniosek o wymierzenie P. L. (1) na podst. art. 280 § 2 k.k. kary 4 lat pozbawienia wolności, za czyn z art. 191 § 1 k.k. kary 1 roku pozbawienia wolności i kary łącznej 4 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności – niezasadny.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wnioski o podwyższenie oskarżonym kar pozbawienia wolności nie zasługiwały na uwzględnienie.

Należy podzielić pogląd Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu, wyrażony w wyroku z dnia 28 września 2023 r., w sprawie II AKa 285/22, iż Sąd pierwszej instancji ma ustawowo zagwarantowaną swobodę w ferowaniu wyroku, w tym kształtowania wymiaru kary w granicach zakreślonych ustawą. Rolą zaś sądu odwoławczego w tym zakresie jest kontrola, czy granice swobodnego uznania sędziowskiego, stanowiącego zasadę sądowego wymiaru kary nie zostały przekroczone w rozmiarach nie dających się zaakceptować. Sąd odwoławczy może oczywiście zmienić wymiar, czy też rodzaj orzeczonej wobec sprawcy kary, ale jedynie wówczas gdy stwierdzi, że kara orzeczona przez sąd pierwszej instancji jest "rażąco niewspółmierna".

Sąd Okręgowy uwzględnił zarówno okoliczności łagodzące, jak i obciążające, z tym że przeważały łagodzące. Brał pod uwagę stopień społecznej szkodliwości czynów, motywację, której apelacja nie podważyła, warunki i właściwości osobiste sprawców.

W ślad za Sądem I instancji powtórzyć należy, że obaj oskarżeni nie byli karani sądownie, posiadają pozytywną opinię środowiskową, zaś W. L. dodatkowo uważany jest za człowieka sumiennego i uczciwego.

Nie bez znaczenia jest to, że oskarżeni przyznali się do winy, wyrazili skruchę, przeprosili oraz zadeklarowali chęć jak najszybszego naprawienia szkody, co okazało się niemożliwe przed uprawomocnieniem wyroku. Co prawda na realizację znamion rozboju nie ma wpływu wysokość skradzionej kwoty, ale ma wpływ na ocenę stopnia społecznej szkodliwości czynu. W tym przypadku była ona stosunkowo niska. Warto nadto zwrócić uwagę, iż oskarżeni nie używali przemocy i nie spowodowali trwałych następstw na zdrowiu pokrzywdzonych. Na niekorzyść W. L. przemawia fakt, że do przestępstwa zaangażował własne dziecko, co uzasadnia wymierzenie mu kary powyżej dolnego ustawowego zagrożenia, lecz nie w żądanym przez prokuratora wymiarze 6 lat pozbawienia wolności. Kary orzeczone wobec W. L. i kary jednostkowe oraz łączna wymierzone P. L. (1) są adekwatne do winy i stopnia społecznej szkodliwości. Dodatkowo dolegliwość kary wzmacnia orzeczony obowiązek naprawienia szkody i zadośćuczynienie.

Co do czynu przypisanego P. L. (1) z art. 280 § 2 k.k. zachodziły okoliczności wymienione w art. 60 § 2 k.k. kiedy nawet najniższa kara przewidziana w ustawie byłaby niewspółmiernie surowa. Przypadek tego oskarżonego nie jest przypadkiem zwykłym, lecz kwalifikującym się do nadzwyczajnego złagodzenia kary. Na podstawie zebranego w sprawie materiału dowodowego można zasadnie przyjąć, że P. L. (1) nigdy nie wszedłby na drogę przestępstwa, gdyby nie został nakłoniony przez osobę mu bliską – ojca, któremu ufał. O dużym przywiązaniu do ojca świadczy też deklaracja, aby łagodniej potraktować ojca niż jego samego z racji młodego wieku. Mając (...) lata oskarżony nie wchodził wcześniej w konflikt z prawem. Obecnie po upływie trzech lat od zdarzenia oskarżony prowadzi ustabilizowany tryb życia – założył rodzinę, posiada własną działalność gospodarczą, w której tym razem pomaga mu ojciec. Oskarżeni dokonali irracjonalnego przestępstwa, łatwego do wykrycia, na placówkę bankową w pobliżu miejsca zamieszkania, w charakteryzacji godnej gangu ze znanego filmu. Wyłączyli instynkt samozachowawczy. Sąd odwoławczy wyraża pogląd, że czasami niektórym sprawcom należy dać szansę wyrażoną niższym niż ustawowy wymiar kary i do tych sprawców należy P. L. (1). Wobec niego, tak jak i wobec W. L. istnieje niski stopień prawdopodobieństwa, że ponownie popełni jakiekolwiek przestępstwo.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 16 maja 2024 r., w sprawie II AKa 121/22 utrzymano w mocy wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 15 listopada 2021r., w sprawie XII K 144/21 w zakresie winy i kary.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

P unkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

Na podst. art. 624 § 1 k.p.k., z uwagi na konieczność odbycia kary pozbawienia wolności, orzeczono o kosztach procesu .

7.  PODPIS

Dorota Tyrała Anna Zdziarska Ewa Gregajtys

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Prokurator

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 15 listopada 2021r., w sprawie XII K 144/21.

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☐ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☒

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana