Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II Aka 137/23

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1.  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Okręgowego w Szczecinie z dnia 27 marca 2023 r. w sprawie o sygn. akt III Ko 410/22.

1.2.  Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☒ inny

1.3.  Granice zaskarżenia

1.1.1.  Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.2.  Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4.  Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.5.  Ustalenie faktów

1.1.3.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

1.1.4.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

1.6.  Ocena dowodów

1.1.5.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1.1.6.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

Obraza przepisów postępowania, która mogła mieć wpływ na treść orzeczenia, tj. art. 7 k.p.k. poprzez dowolną ocenę dowodów i wyciągnięcie z materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie wniosków sprzecznych z zasadami prawidłowego rozumowania, doświadczenia życiowego i wskazaniami wiedzy i uznanie, że zasądzone zadośćuczynienie spełnia cel i wymogi określone art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 23 lutego 1991 r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego (dalej: ustawa lutowa, ustawa rehabilitacyjna) w przypadku krzywd Piotra Baumgart, doznanych wskutek pozbawienia go wolności z tytułu internowania w okresie od dnia 13 grudnia 1981 r. do dnia 11 marca 1982 r. i umieszczenia go w Zakładzie Karnym w G. oraz w Ośrodku (...) w W. oraz od dnia 1 lipca 1982 r. do dnia 15 października 1982 r. i umieszczenia go w Ośrodku (...) w W., a także w Ośrodku (...) w S., w związku z jego działalnością na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzut okazał się częściowo zasadny. Sąd I instancji nieprawidłowo uznał, że okres w którym P. B. (4) był urlopowany z internowania nie powodował u Niego zaistnienia krzywd, głównie o charakterze psychicznym a związanych z istniejącą niepewnością, czy nie zostanie poddany ponownemu internowaniu. Stan ten utrzymywał się od dnia 24 lipca 1982 r, kiedy ww. został urlopowany z powodów zdrowotnych do dnia 15 października 1982 r, czyli daty uchylenia decyzji o Jego internowaniu. Okres tej niepewności co do dalszych losów ww. trwał łącznie 83 dni. Sąd Apelacyjny przyjął wysokość kwoty zadośćuczynienia za każdy dzień tego okresu jako równy połowie tego, w którym P. B. (4) przebywał faktycznie w izolacji, to jest 581 zł za każdy dzień. Wartość ta pomnożona przez 83 dni dała łącznie kwotę 48 223 zł. W związku z tym, że w sprawie występowało 3 wnioskodawców kwotę należało podzielić pomiędzy Nich, co skutkowało zasądzeniem dodatkowo sumy w wysokości po 16 074 zł, co łącznie dało kwotę 51 456 złotych ponad kwotę zasądzoną wyrokiem Sądu Okręgowego w Szczecinie z dnia 13 stycznia 2010 r w sprawie o sygn. akt III Ko 253/08 wraz z ustawowymi odsetkami od dnia uprawomocnienia się wyroku. Za koniecznością takiego postąpienia przemawiały zasady logiki i doświadczenia życiowego, które znalazły także swoje odzwierciedlenie w wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 18 grudnia 2019 r, sygn. akt II AKa 275/19.

Wniosek skarżącego dotyczący zwiększenia sumy zadośćuczynienia nie zasługiwał na uwzględnienie. Analiza akt sprawy przedstawionych wraz z zarzutami apelacyjnymi doprowadziła Sąd odwoławczy do przekonania, że podstawę wyroku stanowiły wszystkie okoliczności ujawnione w toku postępowania, a materiał dowodowy został oceniony prawidłowo i do błędu w ustaleniach faktycznych, na który wskazuje skarżący w omawianym zarzucie, nie doszło. Sąd I instancji miał na względzie przesłanki mające wpływ na ustalenie wysokości zadośćuczynienia, nadał im właściwe znaczenie i w efekcie zasądzona względem każdej z wnioskujących osób kwota tytułem zadośćuczynienia oraz odszkodowania okazała się co do zasady sprawiedliwa, za wyjątkiem okresu urlopowania P. B. (4) z internacji. Sąd wziął pod uwagę zarówno stopień uciążliwości fizycznych (w tym zdrowotnych) i psychicznych dla samego P. B. (4), a które to wiązały się z jego bezprawnym pozbawieniem wolności, jak również negatywnych skutków jego izolacji dla wnioskodawców, pozostających jego najbliższą rodziną. Słusznie ocenił przy tym Sąd meriti, iż kwoty już przyznane wnioskodawcom na mocy wyroku Sądu Okręgowego w Szczecinie z dnia 13 stycznia 2010 r., sygn. akt III Ko 253/08 nie stanowią należytego zaspokojenia powstałej krzywdy. W tym miejscu zaznaczenia wymaga, że zgodnie z ugruntowanym stanowiskiem orzecznictwa, kwota zadośćuczynienia winna przedstawiać zarówno wartość ekonomicznie odczuwalną, jak i nie przekraczać granic racjonalności i rozsądku wobec aktualnie panujących warunków bytowych. W ocenie Sądu odwoławczego, uprzednio zasądzona kwota jest zbyt niska, a to zarówno w obliczu przeciętnej stopy życiowej, jak i rozmiaru krzywd P. B. (4) oraz jego rodziny, związanych wyłącznie z jego bezprawnym pozbawieniem wolności, będąc w istocie jedynie wartością symboliczną. Obecnie zaś ukształtowane zadośćuczynienie na poziomie wskazanym w zaskarżonym orzeczeniu wypełnia cechy kompensacyjno-wyrównawcze, jest odpowiednie w świetle okoliczności sprawy oraz ekonomicznie odczuwalne a jednocześnie nie przekracza poziomu nadmierności.

Nie było natomiast żadnych przesłanek do zwiększania na rzecz wnioskodawców kwot wynikających z tytułu odszkodowania. Hodowla kwiatów, którą zajmował się P. B. (4) została ograniczona już w pierwszym okresie Jego internowania, a w drugim trwającym od 24 lipca 1982 r do dnia 15 października 1982 r powodem udzielenia urlopu były względy zdrowotne, jednakże P. B. (4) oraz Jego obrońca w pismach kierowanych do Komendanta Wojewódzkiego MO w S. podnosili także konieczność zajęcia się przez P. B. (4) gospodarstwem rolnym (k-65-68). W związku z powyższym nie było podstaw do zwiększania sumy odszkodowania zwłaszcza, że brak było innych dowodów wskazujących, że zaistniała szkoda była wyższa niż ustalona przez Sąd Okręgowy.

Wniosek

O zmianę zaskarżonego wyroku poprzez:

1. zasądzenie na rzecz wnioskodawców dalszej kwoty 1.123.017,27 zł tytułem zadośćuczynienia za krzywdę oraz dalszej kwoty 4.128,34 zł tytułem odszkodowania za szkodę doznaną przez ojca wnioskodawców - P. B. (4), wynikłą w wyniku pozbawienia go wolności z tytułu internowania w okresie od dnia 13 grudnia 1981 r. do dnia 11 marca 1982 r. i umieszczenia go w Zakładzie Karnym w G. oraz w Ośrodku (...) w W. oraz od dnia 1 lipca 1982 r. do dnia 15 października 1982 r. i umieszczenia go w Ośrodku (...) w W., a także w Ośrodku (...) w S., w związku z jego działalnością na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego,

2. ewentualnie przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd Okręgowy w Szczecinie.

Jednocześnie wniósł o zasądzenie na rzecz wnioskodawców kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych od Skarbu Państwa.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Zarzut częściowo zasadny, albowiem kwota zadośćuczynienia powinna zostać przyznana także za okres urlopowania P. B. (4) po Jego ponownej internacji do jej formalnego uchylenia. P. B. (4) przez 83 dni okresu urlopowania pozostawał w niepewności, co do przyszłości swojej oraz najbliższej rodzinny. Okres urlopowania był sukcesywnie przedłużany, jednakże utrzymywał się przez długi czas u P. B. (4) stan napięcia, że może zostać on w każdej chwili zakończony, co wiązałoby się z kolejną rozłąką z najbliższymi i doznaniem cierpień psychicznych oraz fizycznych. Stanowiło to niewątpliwie krzywdę głównie o charakterze psychicznym, za którą należało przyznać stosowne zadośćuczynienie. Jego wysokość zostało ustalona jako połowa kwoty przynależnej z tego tytułu za okres faktycznej izolacji P. B. (4) ustalonej przez Sąd Okręgowy, która przemnożona przez liczbę dni takiego stanu (83 dni) dała łączną sumę, która została podzielona równo na rzecz każdego z wnioskodawców.

Sąd I instancji miarkując wysokość zadośćuczynienia i odszkodowania odwołał się do kryteriów obiektywnych, jakim była wysokość przeciętnego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku w IV kwartale 2022 r, jednakże brał pod uwagę nade wszystko okoliczności związane bezpośrednio z sytuacją P. B. (4) w trakcie internowania, co wprost wynika z pisemnego uzasadnienia zaskarżonego wyroku. Sąd wziął pod uwagę zarówno okres izolacji; niepewność P. B. (4) co do swojego losu i jego najbliższych; dolegliwości fizyczne związane z Jego pobiciem w dniu 13 lutego 1982 r, co skutkowało zwolnieniem z internowania i długotrwałym leczeniem.

Niezasadne było natomiast zwiększanie zadośćuczynienia do kwot wskazywanych w apelacji. W ocenie Sądu Apelacyjnego, Sąd I instancji wziął pod uwagę wszystkie okoliczności, które skutkowały określeniem sumy zadośćuczynienia jako adekwatnej do doznanych przez P. B. (4) i jego najbliższych krzywd związanych z pobawienia wolności ze względu na aktywną działalność na rzecz niepodległego państwa. W szczególności Sąd Okręgowy dostrzegł i nadał właściwy wymiar okolicznościom związanym z pobiciem P. B. (4) i skutkom tego karygodnego zdarzenia dla Jego dalszego stanu zdrowia.

3.2.

Obraza przepisów prawa materialnego:

a) tj. art. 445 § 1 k.c. w zw. z art. 445 § 2 k.c. oraz art. 448 k.c., w zbiegu z art. 8 ust. 1 ustawy lutowej, poprzez błędne przyjęcie, że zasądzona kwota zadośćuczynienia jest kwotą odpowiednią w przypadku krzywd P. B. (4), doznanych wskutek pozbawienia go wolności z tytułu internowania w okresie od dnia 13 grudnia 1981 r. do dnia 11 marca 1982 r. i umieszczenia go w Zakładzie Karnym w G. oraz w Ośrodku (...) w W. oraz od dnia 1 lipca 1982 r. do dnia 15 października 1982 r. i umieszczenia go w Ośrodku (...) w W., a także w Ośrodku (...) w S., w związku z jego działalnością na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego;

b) art. 8 ust. 1 ustawy lutowej w zw. z art. 445 § 1 k.c. poprzez błędne ich zastosowanie skutkujące uznaniem, iż w okolicznościach niniejszej sprawy sumą odpowiednią zadośćuczynienia za krzywdę doznaną przez P. B. (4) jest kwota 106.174,98 zł, podczas gdy Sąd I instancji nie uwzględnił we właściwy sposób wszystkich istotnych okoliczności, które w sposób wyjątkowy miały wypływ na wymiar krzywd wnioskodawcy, a w konsekwencji na wysokość zadośćuczynienia, tj. okoliczności zatrzymania, i warunków, w jakich wnioskodawca odbywał izolację - okropnych warunków bytowych zakładów karnych, w których przebywał, skutków psychicznych osadzenia, obawy o dalszą przyszłość, zdrowie i życie, niepewności co do okresu izolacji, skali moralnego pokrzywdzenia;

c) naruszenie art. 8 ust. 1 ustawy lutowej w zw. z art. 445 § 1 k.c. poprzez błędną ich wykładnię skutkującą nieprawidłowym sposobem szacowania przyznanego zadośćuczynienia za doznaną przez P. B. (4) krzywdę poprzez miarkowanie wysokości zasądzonego zadośćuczynienia poprzez przemnożenie kwoty 1.161,00 złotych za 1 dzień pozbawienia wolności, podczas gdy szacowanie odpowiedniego zadośćuczynienia nie powinno podlegać na mechanicznym (nawet pośrednio) przeliczeniu powyższych wartości, bez uwzględnienia metody zastosowanej przez pełnomocnika skarżących w tym zakresie we wniosku - podczas gdy szacowanie odpowiedniego zadośćuczynienia powinno podlegać uwzględnieniu w sposób indywidualny całokształtu okoliczności sprawy oraz krzywdy.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzut zasadny wyłącznie, co do konieczności przyznania zadośćuczynienia za okres związany z urlopowaniem P. B. (4) podczas Jego drugiej internacji, to jest od 24 lipca 1982 r do 15 października 1982 r. Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z dnia 18 grudnia 2019 r, wydanym w sprawie o sygn. akt II AKa 275/19, w sprawie innego internowanego, który został urlopowany słusznie uznał, że w takim przypadku nie sposób zanegować związku pomiędzy bezprawnym pozbawieniem wolności, a okresem kolejnych kilku miesięcy poświęconych na jej leczenie, prowadzone w ramach formalnego kontynuowania internowania - trwającego - choć mającego postać kolejnych przepustek. Taka osoba nie mogła bowiem w tym czasie postępować jak osoba wolna, gdyż albo miała obowiązek informować MO o każdym ruchu, albo była kontrolowany, przy czym żył w nieustannej niepewności, że przepustka może mu zostać skrócona, bądź odebrana. Nie ulega wątpliwości, że w takim też stanie przez 83 dni przebywał P. B. (4), który nie był pewny czy jego wnioski o dalsze urlopowanie zostaną uwzględnione i nie powróci natychmiast do miejsca odosobnienia. Okres tej krzywdy także zasługiwał na zadośćuczynienie, przy czym musiało być ono niższe niż za okres faktycznego pozbawienie wolności, kiedy krzywda oczywiście była namacalna i bardziej dotkliwa. Sposób obliczenia tego zadośćuczynienia powinien być taki, jak przyjął Sąd Okręgowy, przy czym jego wysokość Sąd Apelacyjny określił jako połowę tej wartości.

Natomiast żądania zgłaszane w apelacji przez skarżącego uznać należało za zawyżone. Nie sposób się zgodzić, że sposób postąpienia przez Sąd Okręgowy stanowił kolejne pokrzywdzenie i umniejszenie cierpień represjonowanego , albowiem stanowi to li tylko subiektywną ocenę pełnomocnika. Wprawdzie na powyższą okoliczność przytacza szereg orzeczeń sądowych, które mają potwierdzać postawioną tezę, jednakowoż każda sprawa ma charakter indywidualny. Krzywda jaką doznał P. B. (4) była znaczna i została należycie doceniona. Podnieść należy, że oprócz 25000 zł zasądzonych wyrokiem Sądu Okręgowego w 2010 r, najbliżsi P. B. (4) otrzymali dodatkowo łącznie kwotę ponad 190 000 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną przez ich męża i ojca krzywdę oraz tytułem odszkodowania, która została podzielona równo dla każdego z wnioskodawców.

Wniosek

O zmianę zaskarżonego wyroku poprzez:

1. zasądzenie na rzecz wnioskodawców dalszej kwoty 1.123.017,27 zł tytułem zadośćuczynienia za krzywdę oraz dalszej kwoty 4.128,34 zł tytułem odszkodowania za szkodę doznaną przez ojca wnioskodawców - P. B. (4), wynikłą w wyniku pozbawienia go wolności z tytułu internowania w okresie od dnia 13 grudnia 1981 r. do dnia 11 marca 1982 r. i umieszczenia go w Zakładzie Karnym w G. oraz w Ośrodku (...) w W. oraz od dnia 1 lipca 1982 r. do dnia 15 października 1982 r. i umieszczenia go w Ośrodku (...) w W., a także w Ośrodku (...) w S., w związku z jego działalnością na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego,

2. ewentualnie przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd Okręgowy w Szczecinie.

Jednocześnie wniósł o zasądzenie na rzecz wnioskodawców kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych od Skarbu Państwa.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Sąd Apelacyjny zwiększył zasądzoną tytułem zadośćuczynienia kwotę do 51 456 zł dla każdego z wnioskodawców ponad kwotę 8333,33 zł zasądzoną na mocy wyroku Sądu Okręgowego w Szczecinie z dnia 13 stycznia 2010 r w sprawie o sygn. akt III Ko 253/08. Powyższe wynikało z konieczności przyznania zadośćuczynienia za okres, w którym P. B. (4) był urlopowany z internowania. Nie było natomiast do zwiększania kwoty zadośćuczynienia i odszkodowania w sposób określany apelacją.

3.3.

Błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku, mający wpływ na treść orzeczenia, polegającym na błędnym ustaleniu okresu izolacji (wynikającego z internowania), a w konsekwencji niewzięcie pod uwagę związku przyczynowego pomiędzy izolacją, a koniecznością udzielenia P. B. (4) przepustki ze względów zdrowotnych, podczas gdy względy merytoryczne i racjonalne wskazują, iż nieuzasadniona jest ocena Sądu co do długości represji doznanych przez ojca wnioskodawców na zasadzie przyjęcia braku podstaw do zasądzenia zadośćuczynienia wskazanego przez pełnomocnika Wnioskodawców z uwagi na błędne stanowisko Sądu, iż odnośnie stosowanego środka przymusu izolacja nie była związana z pełnym czasookresem stosowania internowania, pomimo iż P. B. (4) poniósł rzeczywistą krzywdę w związku z izolacją, co w konsekwencji przekłada się na możliwość potwierdzenia istnienia ww. okresu izolacji w pełnym zakresie.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzut częściowo zasadny. Sąd Apelacyjny przyznał zadośćuczynienia także za okres, w którym P. B. (4) był urlopowany z internowania, to jest od 24 lipca 1982 r do dnia 15 października 1982 r. W tym czasie z pewnością doznawał głównie cierpień psychicznych związanych z niepewnością swojego losu, a także mu najbliższych. P. B. (4) mógł obawiać się powrotu do miejsca izolacji, w którym wcześnie już dwukrotnie przebywał, a podczas pierwszej izolacji został dotkliwie pobity. Mie było natomiast podstaw do zwiększenia wysokości zadośćuczynienia i odszkodowania za okres, w którym P. B. (4) był internowany.

Wniosek

O zmianę zaskarżonego wyroku poprzez:

1. zasądzenie na rzecz wnioskodawców dalszej kwoty 1.123.017,27 zł tytułem zadośćuczynienia za krzywdę oraz dalszej kwoty 4.128,34 zł tytułem odszkodowania za szkodę doznaną przez ojca wnioskodawców - P. B. (4), wynikłą w wyniku pozbawienia go wolności z tytułu internowania w okresie od dnia 13 grudnia 1981 r. do dnia 11 marca 1982 r. i umieszczenia go w Zakładzie Karnym w G. oraz w Ośrodku (...) w W. oraz od dnia 1 lipca 1982 r. do dnia 15 października 1982 r. i umieszczenia go w Ośrodku (...) w W., a także w Ośrodku (...) w S., w związku z jego działalnością na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego,

2. ewentualnie przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd Okręgowy w Szczecinie.

Jednocześnie wniósł o zasądzenie na rzecz wnioskodawców kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych od Skarbu Państwa.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Zmiana wyroku Sądu Okręgowego dotyczyła przyznania zadośćuczynienia za okres urlopowania P. B. (4) z internowania. Sposób określenia tej kwoty został wskazany w uzasadnieniu. Nie było podstaw do zwiększania sumy zadośćuczynienia i odszkodowania do wartości podawanych w żądaniu apelacji.

3.4.

Błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia polegających na błędnym ustaleniu okresu izolacji i przyjęciu, iż P. B. (4) nie poniósł szkody z tytułu niemożności pracy na własnym gospodarstwie ogrodniczym w trakcie całego okresu internowania, w okresie udzielonej przepustki w związku z bardzo złym stanem zdrowia, podczas gdy z prawidłowo ustalonego stanu faktycznego wynika, iż taki stan powodował z uwagi na stan zdrowia niemożność wykonywania pracy i utrzymania siebie oraz rodziny, a także prawidłowego funkcjonowania szklarni, co doprowadziło do straty materialnej w majątku represjonowanego.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Sąd Okręgowy uwzględnił, że w wyniku internowania P. B. (4) ograniczeniu uległa działalność związana z prowadzeniem hodowli kwiatów (zlikwidowana została jedna szklarnia). Sąd I instancji ustalił, że dochody uzyskiwane przez P. B. (4) przed internowaniem znacznie odstawały od przeciętnej i miesięcznie stanowiły trzykrotność ówczesnego miesięcznego wynagrodzenia. Brak jest dowodów, aby szkoda z tym związana była wyższa niż ustalił Sąd I instancji. Podkreślić należy, że w przypadku drugiej internacji urlop P. B. (4) został udzielony z przyczyn zdrowotnych, jednakże w pismach (własnych oraz sporządzanych przez obrońcę) udzielenie przerwy motywował m.in. koniecznością pracy w gospodarstwie ogrodniczym.

Wniosek

O zmianę zaskarżonego wyroku poprzez:

1. zasądzenie na rzecz wnioskodawców dalszej kwoty 1.123.017,27 zł tytułem zadośćuczynienia za krzywdę oraz dalszej kwoty 4.128,34 zł tytułem odszkodowania za szkodę doznaną przez ojca wnioskodawców - P. B. (4), wynikłą w wyniku pozbawienia go wolności z tytułu internowania w okresie od dnia 13 grudnia 1981 r. do dnia 11 marca 1982 r. i umieszczenia go w Zakładzie Karnym w G. oraz w Ośrodku (...) w W. oraz od dnia 1 lipca 1982 r. do dnia 15 października 1982 r. i umieszczenia go w Ośrodku (...) w W., a także w Ośrodku (...) w S., w związku z jego działalnością na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego,

2. ewentualnie przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd Okręgowy w Szczecinie.

Jednocześnie wniósł o zasądzenie na rzecz wnioskodawców kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych od Skarbu Państwa.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Zmiana wyroku Sądu Okręgowego dotyczyła przyznania zadośćuczynienia za okres urlopowania P. B. (4) z internowania. Sposób określenia tej kwoty został wskazany w uzasadnieniu. Nie było podstaw do zwiększania sumy zadośćuczynienia i odszkodowania do wartości podawanych w żądaniu apelacji.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.7.  Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Zasądzenie od Skarbu Państwa na rzecz wnioskodawców kwoty 13 119,30 złotych tytułem odszkodowania wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Wysokość odszkodowania została ustalona w sposób prawidłowy. Sąd Okręgowy szczegółowo przedstawił motywy swojego rozstrzygnięcia w pisemnym uzasadnieniu wyroku.

5.1.2.

Przedmiot utrzymania w mocy

Oddalenie wniosku w pozostałym zakresie.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

5.1.3.

Przedmiot utrzymania w mocy

Zasądzenie od Skarbu Państwa zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w toku postępowania przed Sądem I instancji.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Zgodnie z art. 554 § 4 kpk, w razie uwzględnienia roszczeń choćby w części, wnioskodawcy przysługuje zwrot od Skarbu Państwa uzasadnionych wydatków, w tym z tytułu ustanowienia w sprawie jednego pełnomocnika. Wydatki te zostały więc zasadnie zasądzone także na etapie postępowania pierwszoinstancyjnego i nie znaleziono powodów do modyfikacji tego rozstrzygnięcia.

1.8.  Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zmiana wyroku poprzez podwyższenie kwoty zasądzonego od Skarbu Państwa na rzecz H. B., E. W. oraz P. B. (1) zadośćuczynienia do kwot po 51 456 złotych ponad kwotę 8 333,33 złotych wypłaconą każdemu z nich z tego tytułu na podstawie wyroku Sądu Okręgowego w Szczecinie z dnia 13 stycznia 2010 r. sygn. akt III Ko 253/08, wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku.

Zwięźle o powodach zmiany

Konieczne było zwiększenie kwoty zadośćuczynienia za okres urlopowania P. B. (4) z internowania do jego formalnego zakończenia.

1.9.  Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

1.1.7.  Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

1.1.8.  Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

1.10.  Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

III.

Zgodnie z art. 554 § 4 kpk, w razie uwzględnienia roszczeń choćby w części, wnioskodawcy przysługuje zwrot od Skarbu Państwa uzasadnionych wydatków, w tym z tytułu ustanowienia w sprawie jednego pełnomocnika. Wydatki te zostały więc zasądzone na rzecz wnioskodawców w związku z postępowaniem odwoławczym, a to mając na uwadze treść § 11 ust. 6 oraz § 17 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych.

IV.

Wobec treści art. 554 § 4 kpk i art. 13 ustawy z dnia 23 lutego 1991 r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego, koszty za postępowanie odwoławcze ponosi Skarb Państwa.

7.  PODPIS

SSO del. Michał Tomala SSA Piotr Brodniak SSA Andrzej Wiśniewski

1.11.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Pełnomocnik wnioskodawców - H. B., P. B. (1) i E. W..

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Pkt II zaskarżonego wyroku - oddalenie żądania ponad zasądzone przez Sąd I instancji kwoty.

0.1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.1.1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana