Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II AKa 206/23

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie z dnia 08 marca 2023 r. sygn. akt V K 218/21

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐obrońca oskarżonego

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia w apelacji prokuratora

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść oskarżonego K. J.

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☐

zmiana

Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Apelacja prokuratora

Lp

Zarzut

- obraza przepisów postępowania mająca wpływ na treść orzeczenia, a mianowicie art.5§2 k.p.k., art. 7 k.p.k., a także art.366§1 k.p.k. polegająca na przekroczeniu granic swobodnej oceny dowodów poprzez dowolną ocenę zgromadzonego materiału dowodowego, z pominięciem wskazań wiedzy, logiki i doświadczenia życiowego, co znalazło wyraz w całkowitym odmówieniu przymiotu wiarygodności wersji zdarzeń płynących z zeznań świadków M. Ł. i Ł. Z., przy pominięciu tła psychologicznego i motywacji osobistej towarzyszących postawie tych świadków oraz oskarżonego – w sytuacji gdy właściwa ocena owych zeznań i osadzenie w ustalonych okolicznościach obiektywnych pozwala na wyprowadzenie wniosków co do istnienia winy po stronie K. J., którego linia obrony polegająca na tworzeniu skrajnie odmiennych faktów przy odwoływaniu poprzednich twierdzeń stanowi nie tylko próbę wyłonienia wersji zdarzeń odmiennej od prawdziwej, ale dowodzi wprost związku z inkryminowaną zbrodnią, a nadto zaniechanie dążenia przez Sąd do usunięcie wątpliwości w sprawie poprzez odstąpienie od dokonania rekonstrukcji przebiegu zdarzenia w tym określenia obecności i ról jego uczestników.

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzut podniesiony w apelacji prokuratora jest w pełni zasadny albowiem Sąd I instancji badając i analizując materiał dowodowy w zakresie sprawstwa i winy oskarżonego K. J. naruszył zasady rządzące swobodną oceną dowodów określone w art. 7 k.p.k. pomijając przy tym lub też nie wyjaśniając szeregu okoliczności ujawnionych w toku postępowania, które miały istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy.

Rację ma skarżący, iż kluczowym uchybieniem Sądu Okręgowego była jednostronna i tym samym dowolna ocena dowodów w postaci zeznań świadków Ł. Z. oraz M. Ł.. Ocena tych dowodów była powierzchowna, wybiórcza i niezgodna z zasadami prawidłowego rozumowania i z doświadczeniem zawodowym, zatem rozstrzygnięcie w postaci uniewinnienia oskarżonego uznać należy za co najmniej przedwczesne.

Otóż w rozpatrywanej sprawie poza relacjami oskarżonego i świadków Ł. Z. i M. Ł. brak jest innych dowodów na bazie których możliwe byłoby odtworzenie przebiegu zdarzeń bezpośrednio poprzedzających śmierć pokrzywdzonego P. J. i tym samym ocena tychże relacji cechować się winna szczególną wnikliwością i wszechstronnością, w tym pełnym odniesieniem do treści zawartych w innych dowodach. Jak o tym przekonuje lektura uzasadnienia zaskarżonego wyroku, choć sąd orzekający nie pominął w swych rozważaniach żadnego z dotychczas zebranych dowodów, to jednak przeprowadzona ocena jest jednostronna. Co jednak istotne, Sąd I instancji nie poczynił w zasadzie żadnych ustaleń faktycznych, odstępując od dążenia do usunięcia wątpliwości poprzez rezygnację z dokonania rekonstrukcji zdarzenia i określenia ról poszczególnych jego uczestników. Treść uzasadnienia wyroku prowadzi do wniosku, że Sąd I instancji skupił się jedynie na wyeksponowaniu nieścisłości jak i sprzeczności w depozycjach składanych przez Ł. Z., M. Ł. oraz oskarżonego i opierając się na art.5§2 k.p.k. wydał wyrok uniewinniający oskarżonego.

I tak Sąd Okręgowy, oceniając zeznania świadka Ł. Z. jako niewiarygodne, skupił się na sposobie relacjonowania przez świadka okoliczności zdarzenia na etapie postępowania sądowego, rozbieżnościach dotyczących kwestii zażywania przez świadka narkotyków, chaotyczności składanych zeznań, a więc na kwestiach zupełnie pobocznych. Tymczasem analiza zeznań składanych przez świadka Ł. Z. prowadzi do wniosku, że świadek ten w sposób konsekwentny zarówno na etapie postępowania przygotowawczego jak i sądowego opisywał przebieg zdarzenia oraz rolę oskarżonego. Nie można zgodzić się z Sądem I instancji, że zeznania tego świadka na etapie postępowanie przygotowawczego były skąpe, bo świadek ten brał też udział w eksperymencie procesowym w miejscu zdarzenia, opisując po raz drugi na etapie śledztwa przebieg zdarzenia. Oczywistym jest, że na etapie postępowania sądowego świadek ten złożył stosunkowo obszerne zeznania, co wiązało się z zadawaniem jego osobie szeregu pytań, ale rozbieżności jakie pojawiły się w tych zeznaniach w istocie dotyczyły kwestii pobocznych. Co istotne świadek te rozbieżności w swoich zeznaniach, jak też chaotyczność tłumaczył nie tylko niepamięcią, ale też stwierdzonym ADHD. W tej sytuacji w ocenie Sądu odwoławczego, Sąd I instancji uwzględniając także uzależnienia świadka od środków odurzających, do pełnej oceny jego zeznań winien skorzystać z pomocy biegłego psychologa dopuszczając go do udziału w przesłuchaniu świadka, a także następnie posiłkować się wydaną opinią przy ocenie zeznań tego świadka, jak to uczynił odnośnie świadka M. Ł.. Niezależnie od powyższego zgodzić należy się z prokuratorem, że Sąd I instancji zaniechał wskazania na jakiej podstawie odrzucił szereg faktów podawanych logicznie, jasno i konsekwentnie przez Ł. Z., a które to fakty stanowiły materiał obciążający oskarżonego.

Podobna sytuacja miała także miejsce w odniesieniu do dokonanej przez Sąd I instancji oceny zeznań złożonych przez świadka M. Ł.. O ile w tej sytuacji Sąd I instancji zasadnie przeprowadził przesłuchanie tegoż świadka z udziałem biegłego psychologa i przy ocenie jego zeznań posiłkował się uzyskaną opinią psychologiczną, o tyle dokonana ostateczna ocena zeznań złożonych przez tego świadka także nie może zostać uznana za ocenę pełną i logiczną. Sąd I instancji w zasadzie poprzestał jedynie na stwierdzeniu, że sam przebieg zdarzeń opisywanych przez ww. świadka w toku śledztwa w dniu 21 marca 2021 r. jest lakoniczny i nieszczery. W żaden sposób jednak nie wskazała przyczyn, które legły u podstaw takiej oceny. Świadek ten na etapie postępowania sądowego był dwukrotnie przesłuchiwany i również te zeznania ( odmienne w zakresie sprawstwa oskarżonego) nie zostały ocenione przez Sąd I instancji jako wiarygodne. Dokonując takiej oceny Sąd opierał się na treści pozyskanej na potrzeby postępowania opinii psychologicznej. Sąd I instancji pominął jednak fakt- co zostało zauważone w apelacji, że opinia ta nie odnosiła się do zeznań świadka z etapu postępowania przygotowawczego, w których to świadek jednoznacznie jako sprawcę czynu na szkodę pokrzywdzonego wskazał oskarżonego.

Sąd I instancji także bezkrytycznie, sprzecznie z zasadami logiki dokonał oceny wyjaśnień oskarżonego. Umknęło przy tym jego uwadze, że wyjaśnienia składane przez oskarżonego oraz ich treść i forma mogły zostać dostosowane do wprowadzanego przez Sąd do procesu materiału dowodowego. Jednocześnie linia obrony oskarżonego sprowadzała się co do zasady do dezawuowania wszystkich zeznań go obciążających a także tworzenia własnej wersji przebiegu stanu faktycznego, dopasowanej do często wyrwanych z kontekstu depozycji innych osób. Co istotne, Sąd I instancji przy ocenie wiarygodności zeznań świadków oraz wyjaśnień oskarżonego nie uwzględnił ich wzajemnych relacji i powiązań osobistych.

Rację ma zatem prokurator wskazując na naruszenie przez Sąd I instancji przepisu art. 7 k.p.k., polegające na przekroczeniu granic swobodnej oceny dowodów, poprzez dowolną i jednostronną ocenę materiału dowodowego, z pominięciem wskazań logiki, wiedzy i doświadczenia życiowego. Wskutek tych uchybień Sąd bez przekonywującego uzasadnienia odmówił wiarygodności zeznaniom świadka Ł. Z. oraz tym złożonym w postępowaniu przygotowawczym przez M. Ł.. Sąd nie nadał właściwego znaczenia okoliczności, że wskazane zeznania korespondują i uzupełniają się wzajemnie. Podstawowym zaś błędem Sądu, na co słusznie zwrócił uwagę prokurator było dokonanie przez Sąd meriti oceny zgromadzonego materiału dowodowego w oderwaniu od siebie, przy pominięciu tła psychologicznego o motywacji osobistej towarzyszących postawie tych świadków oraz oskarżonego. Konkluzją powyższej oceny jest tym samym fakt, że Sąd I instancji dotychczas rozpoznający sprawę naruszył, przy ocenie zebranego materiału dowodowego, szereg przepisów proceduralnych, w tym z art. 7 i 366 k.p.k., a to sprawia, że rozstrzygnięcie o uniewinnieniu K. J. od popełnienia czynu nie może uzyskać rangi prawomocnej.

Wniosek

- o uchylenie orzeczenia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wniosek apelacji prokuratora jest zasadny z przyczyn omawianych wyżej, w ramach stanowiska co do zarzutu podniesionego w apelacji prokuratora.

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

Uchylenie wyroku wobec M. Z.

☒ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

Oskarżony został uniewinniony przez Sąd I instancji od popełnienia czynu i zgodnie z regułą in peius nie może być skazany przez Sąd Odwoławczy, przyczyny uchylenia wyroku wyczerpująco omówiono w ramach stanowiska, co do zarzutu apelacji prokuratora określonego wyżej w pkt 1).

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

Sąd ponownie rozpoznający sprawę winien ponowie zbadać i ocenić materiał dowodowy dotyczący oskarżonego K. J. zgodnie z regułami z art. 7 i 410 k.p.k., wystrzegając się uchybień wskazanych w zarzutach prokuratora dokonać prawidłowej, przez pryzmat art. 7 k.p.k. oceny zgromadzonego materiału dowodowego. Po jej dokonaniu wydać orzeczenie na podstawie własnego przekonania, dokładnie wskazując w oparciu o jakie dowody dokonał ustalenia przebiegu stanu faktycznego w sprawie, a którym dowodom i dlaczego odmówił wiarygodności. Winien przy tym uwzględnić okoliczności przemawiające zarówno na korzyść jak i na niekorzyść oskarżonego, a swoje stanowisko w tym względzie prawidłowo uzasadnić. W przypadku odmówienia wiarygodności dowodom w całości lub w części powinien dokonać takiej oceny, która uwzględnia zasady prawidłowego rozumowania, wiedzy i doświadczenia życiowego, jak również dokonać oceny dowodów mając również na względzie ich wzajemne powiązania i korelacje, pamiętając, że ocena ich w oderwaniu od pozostałych prowadzić może do błędnych wniosków. Rozpoznając ponownie sprawę Sąd I instancji winien także rozważyć przesłuchanie świadka Ł. Z. z udziałem biegłego psychologa, a także pamiętać, że art. 442§2 kpk przewiduje, iż przeprowadzając postępowanie w zakresie dowodów, które nie miały wpływu na uchylenie wyroku można poprzestać na ich ujawnieniu.

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

2.

Obrońca oskarżonego wniósł o zasądzenie na jego rzecz wynagrodzenia za obronę z urzędu w instancji odwoławczej, oświadczając, że nie zostało ono uiszczone w całości lub w części. W oparciu o §2 ust. 1 i §17 pkt 2 ust.5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu z dnia 3 października 2016 r. ( Dz. U. z 2019 r., poz. 18) Sąd Apelacyjny przyznał od Skarbu Państwa na rzecz adwokata W. M. kwotę 738,00 złotych, w tym 23% VAT, z tytułu wynagrodzenia za pomoc prawną udzieloną z urzędu K. J. w postępowaniu odwoławczym.

Koszty Procesu

PODPIS

Agnieszka Brygidyr-Dorosz Anna Nowakowska Anna Zdziarska

Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Prokurator

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

uniewinnienie oskarżonego K. J.

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☐ w całości co do oskarżonego M. Z.

☐w części

☒

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☐