Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 2 lutego 2024 r.

Sąd Apelacyjny we Wrocławiu II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący SSA Andrzej Szliwa (spr.)

Sędziowie: SA Bogusław Tocicki

SA Piotr Kaczmarek

Protokolant: Anna Konieczna

przy udziale Bogdana Wrzesińskiego prokuratora Prokuratury (...) we W.

po rozpoznaniu 2 lutego 2024 r.

sprawy A. A.

oskarżonej z art. 286 § 1 kk w zw. z art. 294§1 kk w zw. z art. 12§1 kk w zw. z art. 65 §1 kk

na skutek apelacji wniesionej przez oskarżoną

od wyroku Sądu Okręgowego w Legnicy

z 17 maja 2023 r. sygn. akt III K 57/21

I.  utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok;

II.  zwalnia oskarżoną A. A. od zapłaty na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze, zaliczając poniesione w tym postępowaniu wydatki na rachunek Skarbu Państwa.

UZASADNIENIE

A. A. została oskarżona o to, że :

w okresie od dnia 05.11.2010 r. do dnia 16.01.2015 r. w L. jako osoba zatrudniona w (...) sp. z o.o., (obecnie (...) sp. z o.o. w upadłości likwidacyjnej) w charakterze doradcy finansowego biura, a następnie zastępcy kierownika biura i kierownika biura, działając z góry powziętym zamiarem, w krótkich odstępach czasu, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, w postaci części wpłacanych przez osoby pokrzywdzonego opłat przygotowawczych, stanowiących jej prowizyjne wynagrodzenie naliczane z tytułu zawieranych przedwstępnych umów pożyczek, czyniąc sobie stałe źródło dochodu, zgodnie z polityką sprzedaży ustaloną przez członków zarządu wyżej wskazanej spółki oraz dyrektora regionalnego i jego zastępcę, działając wspólnie i w porozumieniu z w/wym, wobec których postępowanie zakończono skierowaniem aktu oskarżenia, przy wykorzystaniu działalności prowadzonej za pośrednictwem biura spółki doprowadziła 401 niżej wskazanych osób, do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniem w niżej wymienionych kwotach – łącznie 1 562 980 złotych stanowiące mienie wielkiej wartości, wprowadzając je uprzednio w błąd co do chęci udzielenia pożyczki podczas gdy takiego zamiaru nie miała i nie była w stanie go zrealizować, a także co do istotnych warunków przedwstępnej umowy pożyczki oraz konsekwencji odstąpienia od umowy, w ten sposób, że podczas zawierania z nimi umów przedwstępnych, wykreowała jednocześnie u pokrzywdzonych przekonanie, że dokonana przez nich wpłata tzw. opłaty przygotowawczej we wskazanej kwocie gwarantuje udzielenie im pożyczki bez złożenia żadnych dodatkowych zabezpieczeń finansowych, zatajając przed nimi – wbrew treści zawieranych umów – faktyczne terminy i warunki przyznawania pożyczek, nie informując o konieczności złożenia przez pożyczkobiorców dodatkowych zabezpieczeń gwarantujących jej wypłatę, nie informując o bezzwrotności opłaty przygotowawczej, informując, iż w przypadku odstąpienia od umowy lub w przypadku nieotrzymania pożyczki, opłata przygotowawcza zostanie zwrócona lub zaliczona na poczet rat pożyczki albo zwrócona po jej uzyskaniu, spłacie części lub całości pożyczki, informując o istotnych warunkach umowy i uzyskania pożyczki po dokonaniu wpłaty opłaty przygotowawczej,

tj. o przestępstwo z art. 286 § 1 kk w zw. z art. 294§1 kk w zw. z art. 12§1 kk w zw. z art. 65 §1 kk

Sąd Okręgowy w Legnicy wyrokiem z 17 maja 2023 r., sygn.. akt; III K 57/21:

stosując, na podstawie art. 4§1 k.k., przepisy Kodeksu Karnego w brzmieniu obowiązującym przed wejściem w życie ustawy z dnia 20 lutego 2015 roku o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. 2015 r., poz. 396):

I.  uznał oskarżoną A. A. za winną popełnienia zarzucanego jej czynu i za to na podstawie art. 294§1 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k. k. w zw. z art. 65§1 k.k. wymierzył jej karę 1 (jednego) roku i 8 (ośmiu) miesięcy pozbawienia wolności, a na podstawie art. 33§1, § 2 i § 3 k.k., wymierzył jej karę grzywny w wysokości 50 (pięćdziesięciu) stawek dziennych ustalając wysokość 1 (jednej) stawki dziennej na kwotę 80 (osiemdziesięciu) złotych,

II.  na podstawie art. 69 §1 i § 3 k.k. i art. 70 § 2 k.k. w zw. z art. 65 § 1 k.k. wykonanie orzeczonej wobec oskarżonej A. A. kary pozbawienia wolności warunkowo zawiesił na okres próby 5 (pięciu) lat, a na podstawie art. 73§2 k.k. oddając oskarżoną w okresie próby pod dozór kuratora sądowego;

III.  na podstawie art. 39 pkt 2 k.k. w zw. z art. 41 § 1 i § 2 k.k. i art. 43 § 1 k.k. orzekł wobec oskarżonej A. A. środek karny w postaci zakazu prowadzenia działalności i wykonywania zawodu związanego z udzielaniem pożyczek we własnym imieniu, jak też na rzecz podmiotu udzielającego pożyczek, kredytów przez banki lub inne organizacje prowadzące podobną działalność gospodarczą na okres 4 (czterech) lat,

IV.  na podstawie art. 46§1 k.k. orzekł wobec oskarżonej A. A. środek karny w postaci obowiązku naprawienia szkody w części przez zapłatę na rzecz niżej wymienionych osób pokrzywdzonych następujących kwot:

1.  Ł. C. kwoty 250 (dwieście pięćdziesiąt) zł,

2.  K. P. (1) kwoty 600 (sześćset) zł,

3.  K. J. kwoty 300 (trzysta) zł,

4.  W. P. (1) kwoty 250 (dwieście pięćdziesiąt) zł,

5.  K. G. (1) kwoty 750 (siedemset pięćdziesiąt) zł,

6.  M. P. (1) kwoty 1500 (jeden tysiąc pięćset) zł,

7.  P. Ż. (1) kwoty 250 (dwieście pięćdziesiąt) zł,

8.  G. T. kwoty 250 (dwieście pięćdziesiąt) zł,

9.  H. K. kwoty 500 (pięćset) zł,

10.  A. B. (1) kwoty 1000 (jeden tysiąc) zł,

11.  R. R. (1) kwoty 450 (czterysta pięćdziesiąt) zł,

12.  M. R. (1) kwoty 700 (siedemset) zł,

13.  D. M. (1) kwoty 250 (dwieście pięćdziesiąt) zł,

14.  P. N. kwoty 750 (siedemset pięćdziesiąt) zł,

15.  Z. R. kwoty 300 (trzysta) zł,

16.  A. R. (1) kwoty 250 (dwieście pięćdziesiąt) zł,

17.  K. S. (1) kwoty 900 (dziewięćset) zł.

18.  J. M. (1) kwoty 1300 (jeden tysiąc trzysta) zł.

19.  W. K. (1) kwoty 250 (dwieście pięćdziesiąt) zł,

20.  D. S. (1) kwoty 250 (dwieście pięćdziesiąt) zł,

21.  L. P. kwoty 600 (sześćset) zł,

22.  E. B. (1) kwoty 400 (czterysta) zł,

23.  M. J. (1) kwoty 750 (siedemset pięćdziesiąt) zł,

24.  K. M. kwoty 250 (dwieście pięćdziesiąt) zł,

25.  K. D. kwoty 2400 (dwa tysiące czterysta) zł,

26.  T. D. (1) kwoty 250 (dwieście pięćdziesiąt) zł,

27.  W. M. (1) kwoty 300 (trzysta) zł,

28.  H. N. kwoty 250 (dwieście pięćdziesiąt) zł,

29.  A. F. (1) kwoty 1500 (jeden tysiąc pięćset) zł,

30.  Z. S. kwoty 500 (pięćset) zł,

31.  B. Ż. kwoty 250 (dwieście pięćdziesiąt) zł,

32.  M. K. (1) kwoty 500 (pięćset) zł,

33.  M. K. (2) kwoty 1000 (jeden tysiąc) zł,

34.  A. P. (1) kwoty 500 (pięćset) zł,

35.  G. K. (1) kwoty 700 (siedemset) zł,

36.  J. K. (1) kwoty 250 (dwieście pięćdziesiąt) zł,

37.  B. W. (2) kwoty 300 (trzysta) zł,

38.  E. B. (2) kwoty 300 (trzysta) zł,

39.  M. Ł. kwoty 300 (trzysta) zł,

40.  Z. Z. (1) kwoty 250 (dwieście pięćdziesiąt) zł,

41.  W. Z. kwoty 500 (pięćset) zł,

42.  M. S. (1) kwoty 250 (dwieście pięćdziesiąt) zł,

43.  L. I. kwoty 250 (dwieście pięćdziesiąt) zł,

44.  K. G. (2) kwoty 250 (dwieście pięćdziesiąt) zł,

45.  J. K. (2) kwoty 250 (dwieście pięćdziesiąt) zł,

46.  M. K. (3) kwoty 1400 (jeden tysiąc czterysta) zł

47.  E. P. (1) kwoty 250 (dwieście pięćdziesiąt) zł,

48.  Ł. S. (1) kwoty 500 (pięćset) zł,

49.  P. Ż. (2) kwoty 250 (dwieście pięćdziesiąt) zł,

50.  S. K. (1) kwoty 1050 (jeden tysiąc pięćdziesiąt) zł,

51.  M. M. (1) kwoty 4000 (cztery tysiące) zł

52.  K. B. (1) kwoty 500 (pięćset) zł,

53.  R. M. (1) kwoty 250 (dwieście pięćdziesiąt) zł,

54.  R. C. kwoty 250 (dwieście pięćdziesiąt) zł,

55.  S. D. kwoty 300 (trzysta) zł,

56.  W. P. (2) kwoty 300 (trzysta) zł,

57.  L. J. kwoty 6000 (sześć tysięcy) zł,

58.  R. S. (1) kwoty 2400 (dwa tysiące czterysta) zł,

59.  Ł. D. kwoty 400 (czterysta) zł,

60.  M. P. (2) kwoty 750 (siedemset pięćdziesiąt) zł,

61.  R. P. (1) kwoty 750 (siedemset pięćdziesiąt) zł,

62.  I. G. (1) kwoty 300 (trzysta) zł,

63.  H. P. kwoty 700 (siedemset) zł,

64.  K. W. (1) kwoty 250 (dwieście pięćdziesiąt) zł

65.  K. O. (1) kwoty 250 (dwieście pięćdziesiąt) zł,

66.  G. S. (1) kwoty 250 (dwieście pięćdziesiąt) zł,

67.  Z. B. (1) kwoty 850 (osiemset pięćdziesiąt) zł,

68.  A. P. (2) kwoty 900 (dziewięćset) zł,

69.  M. K. (4) kwoty 250 (dwieście pięćdziesiąt) zł,

70.  J. P. (1) kwoty 1000 (jeden tysiąc) zł,

71.  B. K. kwoty 350 (trzysta pięćdziesiąt) zł

72.  R. M. (2) kwoty 250 (dwieście pięćdziesiąt) zł,

73.  G. K. (2) kwoty 700 (siedemset) zł,

74.  R. J. kwoty 700 (siedemset) zł,

75.  A. K. (1) kwoty 250 (dwieście pięćdziesiąt) zł,

76.  P. K. (1) kwoty 600 (sześćset) zł,

77.  K. K. (1) kwoty 500 (pięćset) zł,

78.  P. M. (1) kwoty 500 (pięćset) zł,

79.  M. M. (2) kwoty 900 (dziewięćset) zł

80.  S. S. (1) kwoty 500 (pięćset) zł

81.  C. S. kwoty 500 (pięćset) zł,

82.  M. G. (1) kwoty 600 (sześćset) zł,

83.  T. O. (1) kwoty 650 (sześćset pięćdziesiąt) zł,

84.  H. I. kwoty 250 (dwieście pięćdziesiąt) zł,

85.  E. S. (1) kwoty 250 (dwieście pięćdziesiąt) zł

86.  K. S. (2) kwoty 250 (dwieście pięćdziesiąt) zł

87.  A. G. kwoty 350 (trzysta pięćdziesiąt) zł,

88.  B. I. kwoty 250 (dwieście pięćdziesiąt) zł,

89.  Z. K. (1) kwoty 500 (pięćset) zł,

90.  J. I. kwoty 250 (dwieście pięćdziesiąt) zł

91.  M. K. (5) kwoty 900 (dziewięćset) zł,

92.  K. P. (2) kwoty 500 (pięćset) zł

93.  S. T. (1) kwoty 300 (trzysta) zł,

94.  I. O. kwoty 500 (pięćset) zł,

95.  J. C. kwoty 350 (trzysta pięćdziesiąt) zł,

96.  Z. O. kwoty 350 (trzysta pięćdziesiąt) zł,

97.  J. J. kwoty 500 (pięćset) zł,

98.  M. S. (2) kwoty 250 (dwieście pięćdziesiąt) zł,

99.  P. R. kwoty 1900 (jeden tysiąc dziewięćset) zł,

100.  B. S. (1) kwoty 1000 (jeden tysiąc) zł,

101.  M. P. (3) kwoty 250 (dwieście pięćdziesiąt) zł,

102.  J. B. (1) kwoty 250 (dwieście pięćdziesiąt) zł,

103.  A. Ś. (1) kwoty 500 (pięćset) zł.

104.  M. S. (3) kwoty 500 (pięćset) zł,

105.  A. W. (1) kwoty 250 (dwieście pięćdziesiąt) zł,

106.  R. L. kwoty 1800 (jeden tysiąc osiemset) zł,

107.  R. S. (2) kwoty 1500 (jeden tysiąc pięćset) zł,

108.  D. P. kwoty 1200 (jeden tysiąc dwieście) zł,

109.  W. K. (2) kwoty 1400 (jeden tysiąc czterysta) zł,

110.  J. M. (2) kwoty 1000 (jeden tysiąc) zł,

111.  J. P. (2) kwoty 350 (trzysta pięćdziesiąt) zł,

112.  E. F. (1) kwoty 500 (pięćset) zł,

113.  W. K. (3) kwoty 600 (sześćset) zł,

114.  D. K. (1) kwoty 1400 (jeden tysiąc czterysta) zł

115.  R. R. (2) kwoty 500 (pięćset) zł,

116.  S. P. (1) kwoty 250 (dwieście pięćdziesiąt) zł,

117.  P. S. (2) kwoty 250 (dwieście pięćdziesiąt) zł,

118.  K. G. (3) kwoty 250 (dwieście pięćdziesiąt) zł,

119.  S. M. (1) kwoty 1000 (jeden tysiąc) zł,

120.  A. P. (3) kwoty 400 (czterysta) zł,

121.  A. Z. kwoty 1000 (jeden tysiąc) zł,

122.  J. G. (1) kwoty 800 (osiemset) zł,

123.  K. N. kwoty 700 (siedemset) zł,

124.  P. S. (3) kwoty 1200 (jeden tysiąc dwieście) zł

125.  J. S. (1) kwoty 250 (dwieście pięćdziesiąt) zł,

126.  M. G. (2) kwoty 1000 (jeden tysiąc) zł,

127.  E. G. kwoty 500 (pięćset) zł,

128.  D. Z. (1) kwoty 250 (dwieście pięćdziesiąt) zł,

129.  D. B. kwoty 500 (pięćset) zł,

130.  A. B. (2) kwoty 500 (pięćset) zł,

131.  P. D. kwoty 250 (dwieście pięćdziesiąt) zł,

132.  K. S. (3) kwoty 3000 (trzy tysiące) zł,

133.  I. G. (2) kwoty 350 (trzysta pięćdziesiąt) zł,

134.  R. K. (1) kwoty 250 (dwieście pięćdziesiąt) zł,

135.  Ł. S. (2) kwoty 500 (pięćset) zł,

136.  J. B. (2) kwoty 500 (pięćset) zł,

137.  M. K. (6) kwoty 250 (dwieście pięćdziesiąt) zł,

138.  K. G. (4) kwoty 6000 (sześć tysięcy) zł

139.  W. K. (4) kwoty 250 (dwieście pięćdziesiąt) zł,

140.  W. D. (1) kwoty 1200 (jeden tysiąc dwieście) zł,

141.  K. Z. kwoty 300 (trzysta) zł,

142.  T. B. (1) kwoty 500 (pięćset) zł,

143.  J. K. (3) kwoty 300 (trzysta) zł,

144.  J. S. (2) kwoty 1000 (jeden tysiąc) zł

145.  D. M. (2) kwoty 1500 (jeden tysiąc pięćset) zł,

146.  J. K. (4) kwoty 1000 (jeden tysiąc) zł,

147.  M. W. (1) kwoty 350 (trzysta pięćdziesiąt) zł,

148.  M. S. (4) kwoty 500 (pięćset) zł,

149.  J. Z. (1) kwoty 350 (trzysta pięćdziesiąt) zł,

150.  M. G. (3) kwoty 300 (trzysta) zł,

151.  B. S. (2) kwoty 250 (dwieście pięćdziesiąt) zł,

152.  E. S. (2) kwoty 400 (czterysta) zł,

153.  M. S. (5) kwoty 250 (dwieście pięćdziesiąt) zł,

154.  M. B. (1) kwoty 350 (trzysta pięćdziesiąt) zł,

155.  B. S. (3) kwoty 1100 (jeden tysiąc sto) zł,

156.  B. C. kwoty 350 (trzysta pięćdziesiąt) zł,

157.  M. G. (4) kwoty 500 (pięćset) zł,

158.  I. B. kwoty 300 (trzysta) zł,

159.  I. W. kwoty 300 (trzysta) zł,

160.  S. M. (2) kwoty 600 (sześćset) zł,

161.  R. S. (3) kwoty 350 (trzysta pięćdziesiąt) zł,

162.  P. Ł. kwoty 1350 (jeden tysiąc trzysta pięćdziesiąt) zł,

163.  T. M. kwoty 500 (pięćset) zł,

164.  M. S. (6) kwoty 500 (pięćset) zł,

165.  J. P. (3) kwoty 250 (dwieście pięćdziesiąt) zł,

166.  M. G. (5) kwoty 350 (trzysta pięćdziesiąt) zł,

167.  M. G. (6) kwoty 300 (trzysta) zł,

168.  P. S. (4) kwoty 1000 (jeden tysiąc) zł,

169.  K. K. (2) kwoty 2000 (dwa tysiące) zł,

170.  J. W. (1) kwoty 360 (trzysta sześćdziesiąt) zł,

171.  J. P. (4) kwoty 2200 (dwa tysiące dwieście) zł,

172.  J. O. kwoty 660 (sześćset sześćdziesiąt) zł,

173.  M. C. (1) kwoty 3600 (trzy tysiące sześćset) zł,

174.  K. F. (1) kwoty 600 (sześćset) zł,

175.  A. P. (4) kwoty 780 (siedemset osiemdziesiąt) zł,

176.  M. S. (7) kwoty 240 (dwieście czterdzieści) zł,

177.  M. H. kwoty 1200 (jeden tysiąc dwieście) zł,

178.  G. B. (1) kwoty 3000 (trzy tysiące) zł,

179.  A. R. (2) kwoty 600 (sześćset) zł,

180.  E. W. (poprzednio R.) kwoty 600 (sześćset) zł,

181.  M. J. (2) kwoty 720 (siedemset dwadzieścia) zł,

182.  J. W. (2) kwoty 660 (sześćset sześćdziesiąt) zł,

183.  A. K. (2) kwoty 1000 (jeden tysiąc) zł,

184.  W. W. (1) kwoty 360 (trzysta sześćdziesiąt) zł,

185.  J. B. (3) kwoty 360 (trzysta sześćdziesiąt) zł,

186.  T. F. kwoty 5800 (pięć tysięcy osiemset) zł,

187.  M. Ś. kwoty 600 (sześćset) zł,

188.  K. P. (3) kwoty 300 (trzysta) zł,

189.  J. K. (5) kwoty 360 (trzysta sześćdziesiąt) zł,

190.  J. D. (1) kwoty 300 (trzysta) zł,

191.  A. S. (1) (poprzednio Zagórska) kwoty 300 (trzysta) zł,

192.  T. G. kwoty 420 (czterysta dwadzieścia) zł,

193.  H. S. kwoty 720 (siedemset dwadzieścia) zł,

194.  J. H. (1) kwoty 300 (trzysta) zł,

195.  M. B. (2) kwoty 360 (trzysta sześćdziesiąt) zł,

196.  M. S. (8) kwoty 360 (trzysta sześćdziesiąt) zł,

197.  M. P. (4) kwoty 1920 (jeden tysiąc dziewięćset dwadzieścia) zł,

198.  M. C. (2) kwoty 900 (dziewięćset) zł,

199.  V. S. kwoty 300 (trzysta) zł,

200.  K. S. (4) kwoty 600 (sześćset) zł,

201.  M. U. kwoty 300 (trzysta) zł,

202.  A. B. (3) kwoty 600 (sześćset) zł,

203.  M. W. (2) kwoty 480 (czterysta osiemdziesiąt) zł,

204.  M. Z. (1) kwoty 300 (trzysta) zł,

205.  K. B. (2) kwoty 1200 (jeden tysiąc dwieście) zł,

206.  A. K. (3) kwoty 600 (sześćset) zł,

207.  Ł. T. kwoty 1400 (jeden tysiąc czterysta) zł,

208.  S. B. kwoty 300 (trzysta) zł,

209.  J. G. (2) kwoty 660 (sześćset sześćdziesiąt) zł,

210.  D. J. (poprzednio K.) kwoty 1200 (jeden tysiąc dwieście) zł,

211.  D. K. (2) kwoty 300 (trzysta) zł,

212.  B. S. (4) kwoty 600 (sześćset) zł,

213.  L. T. kwoty 720 (siedemset dwadzieścia) zł,

214.  M. P. (5) kwoty 1200 (jeden tysiąc dwieście) zł,

215.  S. G. (1) kwoty 720 (siedemset dwadzieścia) zł,

216.  E. Ż. kwoty 600 (sześćset) zł,

217.  A. D. (1) kwoty 300 (trzysta) zł,

218.  J. S. (3) kwoty 420 (czterysta dwadzieścia) zł,

219.  K. O. (2) kwoty 600 (sześćset) zł,

220.  M. D. (1) kwoty 600 (sześćset) zł,

221.  T. A. kwoty 600 (sześćset) zł,

222.  A. J. (1) kwoty 420 (czterysta dwadzieścia) zł,

223.  I. P. kwoty 300 (trzysta) zł,

224.  E. P. (2) kwoty 600 (sześćset) zł,

225.  A. K. (4) kwoty 1800 (jeden tysiąc osiemset) zł,

226.  J. U. kwoty 480 (czterysta osiemdziesiąt) zł,

227.  M. B. (3) kwoty 600 (sześćset) zł,

228.  A. K. (5) (poprzednio K.) kwoty 300 (trzysta) zł,

229.  M. M. (3) kwoty 1800 (jeden tysiąc osiemset) zł,

230.  J. L. kwoty 600 (sześćset) zł,

231.  A. W. (2) kwoty 600 (sześćset) zł,

232.  K. W. (2) kwoty 1800 (jeden tysiąc osiemset) zł

233.  M. M. (4) kwoty 360 (trzysta sześćdziesiąt) zł

234.  E. P. (3) kwoty 600 (sześćset) zł,

235.  A. B. (4) kwoty 720 (siedemset dwadzieścia) zł,

236.  D. G. (1) kwoty 600 (sześćset) zł,

237.  S. G. (2) kwoty 300 (trzysta) zł,

238.  A. P. (5) kwoty 2160 (dwa tysiące sto sześćdziesiąt) zł,

239.  M. R. (2) kwoty 500 (pięćset) zł,

240.  R. D. (1) kwoty 600 (sześćset) zł,

241.  G. M. (1) kwoty 1140 (jeden tysiąc sto czterdzieści) zł,

242.  R. P. (2) kwoty 1200 (jeden tysiąc dwieście) zł,

243.  M. P. (6) kwoty 1200 (jeden tysiąc dwieście) zł,

244.  A. K. (6) kwoty 300 (trzysta) zł,

245.  J. K. (6) kwoty 600 (sześćset) zł,

246.  A. S. (2) kwoty 1000 (jeden tysiąc) zł,

247.  S. K. (2) kwoty 600 (sześćset) zł,

248.  A. K. (7) kwoty 840 (osiemset czterdzieści) zł,

249.  C. W. (1) (poprzednio C.) kwoty 420 (czterysta dwadzieścia) zł.

250.  R. W. kwoty 1200 (jeden tysiąc dwieście) zł,

251.  W. M. (2) kwoty 780 (siedemset osiemdziesiąt) zł,

252.  G. S. (2) kwoty 3000 (trzy tysiące) zł,

253.  M. S. (9) kwoty 500 (pięćset) zł,

254.  S. W. (1) kwoty 480 (czterysta osiemdziesiąt) zł,

255.  A. D. (2) kwoty 1200 (jeden tysiąc dwieście) zł,

256.  T. D. (2) kwoty 360 (trzysta sześćdziesiąt) zł,

257.  M. M. (5) kwoty 480 (czterysta osiemdziesiąt) zł,

258.  L. A. kwoty 300 (trzysta) zł,

259.  R. S. (4) kwoty 4800 (cztery tysiące osiemset) zł,

260.  R. M. (3) kwoty 420 (czterysta dwadzieścia) zł,

261.  E. T. kwoty 300 (trzysta) zł,

262.  M. P. (7) kwoty 300 (trzysta) zł,

263.  M. K. (7) kwoty 300 (trzysta) zł

264.  W. M. (3) kwoty 300 (trzysta) zł,

265.  W. M. (4) kwoty 300 (trzysta) zł,

266.  M. Z. (2) kwoty 300 (trzysta) zł,

267.  A. M. (1) kwoty 1000 (jeden tysiąc) zł,

268.  T. O. (2) kwoty 300 (trzysta) zł,

269.  I. M. kwoty 660 (sześćset sześćdziesiąt) zł,

270.  J. K. (7) kwoty 300 (trzysta) zł,

271.  R. G. kwoty 600 (sześćset) zł,

272.  N. S. kwoty 300 (trzysta) zł,

273.  J. B. (4) kwoty 300 (trzysta) zł,

274.  E. F. (2) kwoty 300 (trzysta) zł,

275.  J. T. (1) kwoty 300 (trzysta) zł,

276.  D. M. (3) kwoty 900 (dziewięćset) zł,

277.  D. Z. (2) kwoty 600 (sześćset) zł,

278.  T. S. kwoty 480 (czterysta osiemdziesiąt) zł,

279.  J. K. (8) kwoty 2400 (dwa tysiące czterysta) zł,

280.  D. K. (3) kwoty 300 (trzysta) zł,

281.  D. W. kwoty 300 (trzysta) zł,

282.  B. G. kwoty 1200 (jeden tysiąc dwieście) zł,

283.  Z. H. kwoty 300 (trzysta) zł,

284.  J. H. (2) kwoty 300 (trzysta) zł,

285.  B. P. (1) kwoty 1020 (jeden tysiąc dwadzieścia) zł,

286.  A. F. (2) kwoty 600 (sześćset) zł,

287.  S. P. (2) kwoty 500 (pięćset) zł,

288.  K. B. (3) kwoty 360 (trzysta sześćdziesiąt) zł,

289.  K. C. kwoty 1200 (jeden tysiąc dwieście) zł,

290.  G. M. (2) kwoty 300 (trzysta) zł,

291.  E. H. (1) kwoty 300 (trzysta) zł,

292.  M. C. (3) kwoty 1200 (jeden tysiąc dwieście) zł,

293.  M. K. (8) kwoty 500 (pięćset) zł,

294.  M. S. (10) kwoty 500 (pięćset) zł,

295.  J. M. (3) kwoty 1600 (jeden tysiąc sześćset) zł,

296.  Z. B. (2) kwoty 3000 (trzy tysiące) zł,

297.  D. L. (poprzednio K.) kwoty 360 (trzysta sześćdziesiąt) zł,

298.  A. Ś. (2) kwoty 300 (trzysta) zł,

299.  M. K. (9) kwoty 300 (trzysta) zł,

300.  K. O. (3) kwoty 300 (trzysta) zł,

301.  G. Ś. kwoty 660 (sześćset sześćdziesiąt) zł,

302.  S. S. (2) kwoty 300 (trzysta) zł,

303.  M. W. (3) kwoty 660 (sześćset sześćdziesiąt) zł,

304.  M. B. (4) kwoty 1200 (jeden tysiąc dwieście) zł,

305.  B. B. kwoty 300 (trzysta) zł,

306.  B. A. (1) kwoty 1800 (jeden tysiąc osiemset) zł,

307.  M. S. (11) kwoty 300 (trzysta) zł,

308.  S. Ś. kwoty 780 (siedemset osiemdziesiąt) zł,

309.  S. M. (3) kwoty 720 (siedemset dwadzieścia) zł,

310.  J. S. (4) kwoty 1560 (jeden tysiąc pięćset sześćdziesiąt) zł,

311.  A. Ś. (3) kwoty 300 (trzysta) zł,

312.  A. Ś. (4) kwoty 720 (siedemset dwadzieścia) zł,

313.  S. W. (2) kwoty 720 (siedemset dwadzieścia) zł,

314.  M. S. (12) kwoty 1200 (jeden tysiąc dwieście) zł,

315.  J. K. (9) kwoty 1140 (jeden tysiąc sto czterdzieści) zł,

316.  M. B. (5) kwoty 300 (trzysta) zł,

317.  A. J. (2) kwoty 960 (dziewięćset sześćdziesiąt) zł,

318.  M. R. (3) kwoty 2950 (dwa tysiące dziewięćset pięćdziesiąt) zł,

319.  M. C. (4) kwoty 472 (czterysta siedemdziesiąt dwa) zł,

320.  J. D. (2) kwoty 590 (pięćset dziewięćdziesiąt) zł,

321.  A. N. kwoty 1600 (jeden tysiąc sześćset) zł,

322.  R. S. (5) kwoty 354 (trzysta pięćdziesiąt cztery) zł,

323.  D. S. (2) kwoty 1800 (jeden tysiąc osiemset) zł,

324.  L. S. kwoty 708 (siedemset osiem) zł,

325.  Z. Z. (2) kwoty 3400 (trzy tysiące czterysta) zł,

326.  K. P. (4) kwoty 649 (sześćset czterdzieści dziewięć) zł,

327.  P. K. (2) kwoty 295 (dwieście dziewięćdziesiąt pięć) zł,

328.  T. B. (2) kwoty 767 (siedemset sześćdziesiąt siedem) zł,

329.  G. B. (2) kwoty 354 (trzysta pięćdziesiąt cztery) zł,

330.  J. T. (2) kwoty 295 (dwieście dziewięćdziesiąt pięć) zł,

331.  S. S. (3) kwoty 295 (dwieście dziewięćdziesiąt pięć) zł,

332.  P. M. (2) kwoty 590 (pięćset dziewięćdziesiąt) zł,

333.  A. P. (6) kwoty 2006 (dwa tysiące sześć) zł,

334.  T. T. kwoty 354 (trzysta pięćdziesiąt cztery) zł,

335.  M. N. kwoty 708 (siedemset osiem) zł,

336.  C. W. (2) kwoty 1770 (jeden tysiąc siedemset siedemdziesiąt) zł,

337.  T. P. (1) kwoty 1239 (jeden tysiąc dwieście trzydzieści dziewięć) zł,

338.  R. P. (3) kwoty 2000 (dwa tysiące) zł,

339.  K. K. (5) kwoty 944 (dziewięćset czterdzieści cztery) zł,

340.  A. Ż. kwoty 4600 (cztery tysiące sześćset) zł,

341.  M. S. (13) kwoty 2124 (dwa tysiące sto dwadzieścia cztery) zł,

342.  M. P. (8) 413 (czterysta trzynaście) zł,

343.  M. B. (6) kwoty 1752,30 zł (jeden tysiąc siedemset pięćdziesiąt dwa złote trzydzieści groszy)

344.  M. C. (5) kwoty 413 (czterysta trzynaście) zł,

345.  B. A. (2) kwoty 354 (trzysta pięćdziesiąt cztery) zł,

346.  S. T. (2) kwoty 295 (dwieście dziewięćdziesiąt pięć) zł,

347.  G. J. kwoty 295 (dwieście dziewięćdziesiąt pięć) zł,

348.  A. M. (2) kwoty 885 (osiemset osiemdziesiąt pięć) zł,

349.  A. R. (3) kwoty 1298 (jeden tysiąc dwieście dziewięćdziesiąt osiem) zł,

350.  S. K. (3) kwoty 1357 (jeden tysiąc trzysta pięćdziesiąt siedem) zł,

351.  R. R. (4) kwoty 500 (pięćset) zł,

352.  K. B. (4) kwoty 295 (dwieście dziewięćdziesiąt pięć) zł,

353.  S. M. (4) kwoty 354 (trzysta pięćdziesiąt cztery) zł,

354.  Z. A. kwoty 2000 (dwa tysiące) zł,

355.  I. K. kwoty 354 (trzysta pięćdziesiąt cztery) zł,

356.  D. G. (2) kwoty 590 (pięćset dziewięćdziesiąt) zł,

357.  Z. M. kwoty 295 (dwieście dziewięćdziesiąt pięć) zł,

358.  L. M. kwoty 500 (pięćset) zł,

359.  T. P. (2) kwoty 354 (trzysta pięćdziesiąt cztery) zł,

360.  D. G. (3) kwoty 472 (czterysta siedemdziesiąt dwa) zł,

361.  J. K. (10) kwoty 767 (siedemset sześćdziesiąt siedem) zł,

362.  K. G. (5) kwoty 649 (sześćset czterdzieści dziewięć) zł,

V.  na podstawie art. 624 §1 kpk i art. 17 ust. 1 ustawy o opłatach w sprawach karnych zwolnił oskarżoną od ponoszenia kosztów sądowych, w tym od opłaty w sprawie.

Apelację od tego wyroku wniósł obrońca oskarżonej, zarzucając:

I.  obrazę przepisów prawa procesowego w postaci art. 17 § 1 pkt 7 k.p.k. i art. 46 § 1 k.k. i art. 7 i art. 366 k.p.c. poprzez przyjęcie orzeczenie o obowiązku naprawienia szkody, czym Sad I instancji dopuścił się naruszenia zasady res iudicata, albowiem orzekł o obowiązku naprawienia szkody na podstawie art. 46 k.k. mający charakter kompensacyjny, podczas gdy źródło obowiązku zapłaty zostało prawomocnie osądzone na rzecz pokrzywdzonych w sprawach sądowych wytaczanych na ich rzecz przez prokuratora.

II.  błąd w ustaleniach faktycznych skutkujący uznaniem sprawstwa oskarżonej, podczas gdy całościowa analiza sprawy, w tym zawarta w pisemnych motywach apelacji prowadzi do wniosku przeciwnego.

Podnosząc powyższe zarzuty, apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w całości i uniewinnienie oskarżonej od popełnienia zarzuconego jej czynu oraz zasądzenie kosztów zastępstwa adwokackiego wg norm przypisanych przed Sądem II instancji – z ostrożności – uchylenie w całości punktu IV zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi Okręgowemu w Legnicy.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje.

Odnośnie zarzutu sformułowanego w pkt II apelacji.

Z uwagi na obszerność zaskarżonego wyroku, Sąd Apelacyjny zaniechał sporządzania jego części historycznej zwłaszcza, że opis czynu ciągłego zarzucanego oskarżonej A. A. został zawarty w akcie oskarżenia oraz części wstępnej zaskarżonego wyroku. Z tego powodu ograniczono niniejsze uzasadnienie do rozważenia okoliczności podniesionych w apelacji obrońcy oskarżonej A. A..

Sąd I instancji opierając się na zeznaniach pokrzywdzonych, dokumentach w postaci opłat przygotowawczych, umów przedwstępnych, oświadczeń pokrzywdzonych sporządzonych dla potrzeb pożyczkowych, korespondencji między pokrzywdzonymi a (...) Spółka z o.o. dot. przyczyn odmów udzielenia pożyczek oraz odmów zwrotu opłat uznał, że oskarżona A. A. współdziałając z osobami z Zarządu tej Spółki, czynem ciągłym, doprowadziła do niekorzystnego rozporządzenia mieniem 401 osób ubiegających się o uzyskanie tam pożyczek wprowadzając je w błąd co do zamiaru, możliwości i warunków udzielenia tych pożyczek, dezinformując je, że uiszczenie opłat przygotowawczych gwarantuje udzielenie pożyczek, a także nie informując lub dezinformując o warunkach ich otrzymania i zwrotu opłaty przygotowawczej.

Skarżący powołując się na wyjaśnienia oskarżonej, treść dokumentów związanych z uiszczeniem tzw. opłat przygotowawczych, umów przedwstępnych, oświadczeń pokrzywdzonych, a także dokumenty dot. udzielenia pożyczek lub odmowy ich udzielenia sporządzonych na szczeblu centralnym Spółki oraz podważając zeznania pokrzywdzonych co do szeroko rozumianych okoliczności zawierania umów przedwstępnych i uiszczania opłat przygotowawczych, zarzucił Sądowi I instancji, że dokonał błędnych ustaleń faktycznych w tym zakresie. W tym miejscu należy zauważyć, że uzasadnienie apelacji zawiera krytyczną ocenę zeznań pokrzywdzonych na których Sąd I instancji oparł ustalenia faktyczne dot. sprawstwa oskarżonej, ale argumentacja na jej poparcie ogranicza się do zakwestionowania w sposób zbiorczy dokonanej przez Sąd I instancji, oceny ich wiarygodności co do oferowanych przez oskarżoną w imieniu Spółki, warunków przyznania im pożyczek (kwestionowania, że oferta była przedstawiona w taki sposób, że wyrabiała w pokrzywdzonych przekonanie, że do jej uzyskania wystarczy wpłacić na konto Spółki tzw. opłatę przygotowawczą, zatajeniu przed nimi faktycznego charakteru tej opłaty oraz faktycznych wymogów uzyskania pożyczki - karta 1 odwrót oraz karta 2 apelacji). Oprócz tego zarzucił, iż Sąd I instancji niesłusznie uznał, że oskarżona już od pierwszego dnia pracy w (...) sp. z o.o. wspólnie i w porozumieniu z osobami władającymi Spółką, prowadziła oszukańczą akcje przestępczą to jest, że kreowała u pokrzywdzonych przekonanie, iż dokonanie przez nich wpłat na konto Spółki określonej kwoty pieniędzy stanowiącej tzw. opłatę przygotowawczą, warunkuje udzielenie im pożyczki. W jego ocenie dowody w postaci wyjaśnień oskarżonej oraz sporządzonych przez pokrzywdzonych z jej udziałem, dokumentów w postaci oświadczeń oraz umów przedwstępnych, przemawiają przeciwko takiemu wnioskowaniu. Jego zdaniem, nawet gdyby założyć, że oskarżona domyślała się, że uczestniczy w przestępczym procederze, to można jedynie mówić o działaniu w zamiarze ewentualnym, co dokomponuje stronę podmiotową oszustwa z art. 286 § 1 k.k. Przekonywał, że rola oskarżonej nie wykroczyła poza „ obecność przy popełnieniu przestępstwa”. Na potwierdzenie tej tezy ( to jest, że nie kreowała okoliczności które miały przekonywać pokrzywdzonych co do skutków uiszczenia opłaty przygotowawczej), wskazał następujące dowody i wynikające z nich fakty:

- treść oświadczeń sporządzanych i podpisanych przez osoby ubiegające się o przyznanie pożyczek o bezzwrotności wpłat dokonywanych tytułem opłat przygotowawczych,

- treść dokumentów sporządzanych przez oskarżoną z których wynika, że klienci byli informowani o wymaganych zabezpieczeniach,

- organizacja obiegu dokumentów (brak wyjaśnienia co ma na myśli autor apelacji),

- zachowanie pokrzywdzonych po tym jak nie uzyskali pożyczek polegające na tym, że nie złożyli zawiadomień o przestępstwie i nie podjęli starań w Biurze w celu wyjaśnienia tej sytuacji,

- fakt, że oskarżona nie miała dostępu do sprawozdań finansowych Spółki i wyników sprzedażowych, a jednocześnie Zarząd Spółki udostępnił jej opinię prawną, z której wynikało, że działania Spółki są zgodne z prawem,

- fakt, że przez pewien okres pokrzywdzeni mogli składać wnioski o zwrot opłat przygotowawczych, zaś do kompetencji Zarządu Spółki należało rozstrzygnięcie w tym przedmiocie, a nie oskarżonej,

- fakt, że w skali kraju procederem tym zajmowało się kilkadziesiąt podmiotów Spółki, a oskarżono niewielki odsetek osób tam pracujących,

- fakt, że Spółka wprawdzie była wielokrotnie kontrolowana i ukarana, to wiedza o tym nie była powszechna,

- fakt, że oskarżona nie znała członków Zarządu Spółki ,,nie docierały do niej skargi klientów gdyż były kierowane do centrali po jej stronie jako osoby zatrudnionej w „spółce pożyczkowej”, nie było obowiązku informowania osób ubiegających się o pożyczkę o warunkach odstąpienia od umowy pożyczki, a każdy klient miał możliwość zapoznania się z treścią umowy pożyczki, przed jej podpisaniem,

- fakt, że Spółka działała w długim okresie i reklamowała się szeroko, co uwiarygodniało ja w oczach oskarżonej.

Odnosząc się do tak sformułowanego zarzutu w pierwszej kolejności, należy odnieść się do jego konstrukcji. Otóż zarzut błędu w ustaleniach faktycznych ma miejsce wówczas, gdy zasadność ocen i wniosków, wyprowadzonych przez sąd orzekający z okoliczności ujawnionych w toku przewodu sądowego nie odpowiada zasadom prawidłowego rozumowania, pozostając w sprzeczności z wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego rozumowania, nie odpowiada prawidłowości logicznego rozumowania. Prawidłowo sporządzona apelacja powinna przede wszystkim opierać się na uchybieniach pierwotnych. Autor apelacji zarzuca błąd w ustaleniach faktycznych, podczas gdy z treści uzasadnienia apelacji wynika, że zarzut ten miał charakter wtórny wobec obrazy przepisów postępowania, to jest błędnej oceny wyjaśnień oskarżonej, treści dokumentów w postaci oświadczeń pokrzywdzonych oraz zawartych przez nich umów przedwstępnych pozostających z nimi w konfrontacji zeznań pokrzywdzonych będących podstawę tych ustaleń. Nakazywało to odnieść się do zaprezentowanej w apelacji oceny tych dowodów, tym bardziej, że Sąd I instancji potraktował te kwestie bardzo powierzchownie. W celu uporządkowania tych kwestii należy przypomnieć te ustalenia faktyczne, które nie były kwestionowane w apelacji. Dotyczyły one zasad funkcjonowania (...) z siedzibą w G. i jej następców prawnych ( w 2013r. zmieniała nazwę na „(...)„ sp. z o. o. z siedzibą w G., a następnie (...) sp. z o. o. z siedzibą w W., a jeszcze później w T. Spółka (...) ) oraz jej przedstawicielstw w terenie w postaci biur zlokalizowanych w różnych miastach na terenie Polski, formalnie obowiązującej procedur przyznawania pożyczek, według których w latach 2002 – 2015 r. Spółka oferowała pożyczki gotówkowe dla osób fizycznych i (...) dla podmiotów gospodarczych, według której:

- rozpoczynało ją złożenie przez klienta dokumentu o nazwie „ Bezpłatny wniosek o przyznanie pożyczki gotówkowej„ (wbrew stanowisku oskarżonej dokumenty te znajdują się w załącznikach do akt głównych zatytułowanych „Dokumentacja pożyczkowa”);

- uiszczenie przez klienta na rzecz Spółki „ opłaty przygotowawczej” , której wysokość była określona procentowo od kwoty wnioskowanej pożyczki .Umowy przedwstępne sporządzane były na formularzach podpisywanych przez obie strony umowy;

- zawarcie między w /wymienionymi ,, przedwstępnej umowy pożyczki gotówkowej”, której podpisanie oznaczało, że osoba ta „ zamierza starć się o przyznanie pożyczki na oferowanych jej tam warunkach”. Zawierały on też zapisy, że „ umowa przedwstępna staje się zobowiązująca dla pożyczkodawcy z chwilą uiszczenia opłaty” oraz, że „po uiszczeniu opłaty umowa przedwstępna jest przyjmowana do realizacji”, a więc po stronie Spółki stanowiła jedynie deklarację, że wniosek klienta o pożyczkę zostanie w przyszłości rozpoznany (po uprzednim uiszczeniu opłaty), a po stronie klienta zobowiązanie do złożenia w przyszłości dwóch zabezpieczeń (obowiązkowo weksla in blanco wraz z deklaracją wekslową oraz dodatkowo innego, takiego jak zastaw hipoteczny, blokada środków na rachunku bankowym, cesja polisy ubezpieczeniowej z funduszem inwestycyjnym, zastaw rejestrowy, cesja należności, a także poręczenia (zazwyczaj kilku osób). Należało przytoczył wskazane wyżej postanowienia umów przedwstępnych (których wzór został przemyślany i przygotowany na szczeblu centralnym Spółki, a które po ich wypełnieniu, pracownicy Biur Spółki przedkładali je klientom do podpisania) w celu unaocznienia skomplikowanego i na pierwszy rzut oka nieczytelnego mechanizmu przestępczego, do realizacji którego wymagane było współdziałanie osób działających na szczeblu centralnym Spółki i pracowników Biur. Między innymi w tym celu wprowadzono w umowach przedwstępnych zapis wiążący „ realizację umów ” z koniecznością uiszczenia opłaty, nie wskazując jednak, że chodzi o realizację umów przedwstępnych, która w istocie niczego klientom nie gwarantowały, a co najwyżej były obietnicą rozpoznania wniosku o przyznanie pożyczki, właśnie pod warunkiem uiszczenia tejże opłaty. W celu skłonienia klientów do uiszczenia tych opłat niezbędne było wywołanie u nich błędnego przekonania, że otrzymają pożyczkę jeżeli spełnią warunek w postaci wpłacenia na konto Spółki kwoty stanowiącej opłatę przygotowawczą. To zadanie realizowali pracownicy Biur Spółki, którzy mieli bezpośredni kontakt z klientami poprzez manipulowanie informacjami zawartymi w tychże umowach i oświadczeniach w celu wprowadzenie ich w błąd, że jeśli uiszczą opłatę przygotowawczą to otrzymają pożyczkę, a gdyby zdarzyło się inaczej, to zostanie im zwrócona.

Jest też faktem, że klienci Biura w L. podpisywali oświadczenia, z treści których wynikało, że zostali zapoznani z treścią umów przedwstępnych, a także, iż opłata jest bezzwrotna, jednak oskarżona podobnie jak w przypadku umów przedwstępnych wprowadzała klientów w błąd co do charakteru tych dokumentów (o czym w dalszej części uzasadnienia). Oskarżona po przedstawieniu przez klienta dowodu wpłaty oraz podpisaniu umowy przedwstępnej pożyczki, przesyłała w/w dokumenty do siedziby Spółki skąd kierowano do klientów informację, że Spółka potwierdza przyjęcie do realizacji umowę przedwstępną oraz wzywała ich do przedstawienia co najmniej dwu zabezpieczeń wskazanych w umowie przedwstępnej. To na tym szczeblu zapadała decyzja w przedmiocie udzielenia pożyczki, a nie na szczeblu poszczególnych Biur.

Jest niekwestionowanym faktem, że wymienieni w akcie oskarżenia pokrzywdzeni złożyli wnioski o pożyczki, dokonali opłat przygotowawczych, podpisali umowy przedwstępne, po czym odmówiono im udzielenia pożyczek oraz zwrotu opłat przygotowawczych. Oskarżona A. A. jako pracownica Spółki zawierała z klientami umowy przedwstępne, co zawsze wiązało się z uiszczeniem przez wnioskodawcę tzw. opłaty przygotowawczej. Do 2012 roku opłaty nie podlegały zwrotowi (formalnie biorąc mogły zostać zwrócone tylko, gdy z winy pożyczkodawcy umowa przedwstępna nie została przyjęta do realizacji w terminie najpóźniej 180 dni od daty jej podpisania lub w terminie najpóźniej 60 dni od wpłaty opłaty przygotowawczej). Od 2012 roku klienci mogli domagać się zwrotu opłaty tylko wówczas, gdy w terminie wskazanym w umowie przedwstępnej (zazwyczaj 14 dni od zawarcia umowy przedwstępnej), odstąpili od tej umowy, co praktycznie było niewykonalne z uwagi na czas rozpoznawania sprawy na szczeblu centrali. Oskarżona pracowała w tej Spółce w okresie od dnia 18 października 2010 r. do dnia 28 stycznia 2015 r. Otrzymywała wynagrodzenie, którego składnikiem była prowizja uzależniona od procentowej wartości opłaty przygotowawczej wniesionej przez klientów ubiegających się o pożyczki ( wypłata prowizji była uzależniona od wysokości sprzedaży w danym miesiącu, która musiała wynosić co najmniej 300.000 zł – wówczas gdy klienci wnosili opłaty przygotowawcze w wysokości 5% kwoty wnioskowanej pożyczki, oskarżona A. A. otrzymywała prowizję w wysokości 0,30% sumy, na którą opiewały zawarte umowy. Natomiast gdy sprzedaż biura wynosiła pomiędzy 500.000 zł a 1.000.000 zł dla umów, w których klienci wnieśli 5% opłaty przygotowawczej, prowizja oskarżonej wynosiła 0,40% sumy, na którą opiewały zawarte umowy. Jeżeli sprzedaż osiągnęła wartość powyżej 1.000.000 zł miesięcznie dla umów, w których klienci wnieśli 5% opłaty przygotowawczej, prowizja oskarżonej wynosiła 0,60% sumy, na którą opiewały zawarte umowy). W okresie objętym aktem oskarżenia oskarżona A. A. zawarła umowy przedwstępne z 824 osobami ubiegającymi się o udzielenie pożyczek gotówkowych. Pokrzywdzeni często najpierw kontaktowali się z nią telefonicznie, a następnie załatwiali formalności w siedzibie Biura w L.. W trakcie tych spotkań A. A. informowała ich , że do uzyskania pożyczki wymagane jest dokonanie przez nich opłaty przygotowawczej oraz podpisanie umowy przedwstępnej. Pokrzywdzeni dopełnili tych czynności, uiszczając wymagane opłaty na rzecz Spółki oraz podpisując umowy przedwstępne. Nie otrzymali oni jednak pożyczek, o które wnioskowali, będąc zazwyczaj informowani przez Zarząd Spółki, że nie spełniają warunków (zazwyczaj nie byli w stanie złożyć w określonym terminie wymaganych zabezpieczeń). Wpłacone przez nich opłaty przygotowawcze nie były im zwracane.

Wyżej wskazane ustalenia faktyczne znajdują oparcie w dowodach z dokumentów, a także w zeznaniach pokrzywdzonych.

Przechodząc do zakwestionowanych w apelacji ustaleń faktycznych należy wskazać, że osoby które mają status pokrzywdzonych zgodnie podały, że zostały wprowadzone przez oskarżoną w błąd co do skutków jakie, według informacji przekazanych im ustnie przez w/w miało wywoływać uiszczenie przez nich opłat przygotowawczych oraz podpisanie umów przedwstępnych. Z ich relacji wynika, że oskarżona zapewniała ich, iż warunkiem udzielenia im pożyczki było uiszczenie opłaty przygotowawczej. Część tych osób wprawdzie potwierdziła, że zapoznało się z treścią umów przedwstępnych i zawartymi w nich pouczeniami o konieczności przedstawienia co najmniej dwu zabezpieczeń, ale zaufali ustnym zapewnieniom oskarżonej, że ich to nie dotyczą bądź, że nie będzie z tym problemu. Jest też faktem, że do 2012 r. pokrzywdzeni składali oświadczenia z treści których wynikało, że opłata jest bezzwrotna z tym, że po pierwsze pokrzywdzonym zależało przede wszystkim na otrzymaniu pożyczki, a że tak się stanie byli przekonywani przez oskarżoną, po drugie klienci którzy zwrócili na te kwestie uwagę w rozmowach z oskarżoną byli zapewniani, że w razie niepowodzenia zostanie im zwrócona opłata lub zaliczona na poczet rat, po trzecie gdyby przed uiszczeniem opłat przygotowawczych uzyskali informacje o tym, że nie podlegają one zwrotowi oraz, że są wymagane dodatkowo dwa zabezpieczenia (o czym zazwyczaj dowiadywali się już po uiszczeniu opłat lub z pism kierowanych do nich przez Zarząd Spółki), to większość z nich w ogóle nie rozpoczynałby tej procedury w obawie przed utratą pieniędzy wpłaconych z tego tytułu na konto Spółki z racji, że nie byli w stanie przedstawić wymaganych zabezpieczeń co skutkowało odmową udzielenia pożyczki, a w konsekwencji utratą tych pieniędzy.

Sąd I instancji prawidłowo ocenił zeznania pokrzywdzonych dot. tych kwestii. Są one logiczne i spójne. Krytyczna ocena tej części materiału dowodowego dokonana w apelacji jest nietrafna, a argumentacja na jej poparcie nie przekonuje. Trzeba zauważyć, że liczba pokrzywdzonych była bardzo duża. Nie znali się. Mieszkali w różnych często odległych miejscowościach. Byli przesłuchiwani w różnym czasie, miejscach i przez różnych funkcjonariuszy policji. Ich zeznania - mimo odmiennych warunków w jakich przedstawiali swoje relacje - są zgodne, zaś skarżący nie wskazał logicznie brzmiących powodów dla których należałoby nie dać im wiary, co do okoliczności w jakich oskarżona przekonała ich do uiszczenia opłat przygotowawczych. Słusznie też Sąd Okręgowy nie dał wiary tym wyjaśnieniom oskarżonej w których przekonywała, że rzetelnie informowała klientów o warunkach jakie muszą spełnić żeby uzyskać pożyczkę gotówkową. Jej zapewnieniom, że rzetelnie przedstawiała klientom warunki udzielenia pożyczek, przeczą właśnie pokrzywdzeni z zeznań których jednoznacznie wynika, że wprowadzało ich w tej kwestii błąd. W zależności od stopnia ufności, dociekliwości czy determinacji danego klienta, dobierała ona dla niego taki wachlarz informacji lub przemilczeń, który wytwarzał w nich przekonanie, że jeżeli uiszczą opłatę to otrzymają pożyczkę. Formalnie biorąc, stosowała się ona do przyjętej w Spółce procedury, albowiem tworzyła wymagane dokumenty i przesyłała je do centrali, ale równocześnie tak manipulowała przekazywanymi ustnie informacjami dot. warunków przyznania pożyczek, aby nakłonić wnioskodawców do wpłacenia na konto Spółki opłaty przygotowawczej. Na skutek takiego jej zachowania, ale też ponaglania, zapewniania, że wszystko jest w porządku, znaczna część klientów w ogóle nie czytała umów przedwstępnych w czasie pobytu w Biurze, lub czyniła to pobieżnie, poprzestając na informacjach uzyskanych od oskarżonej. W identycznych warunkach podpisywali oni w/w oświadczenia. Nawet w sytuacji gdy ze zrozumieniem przeczytali umowy przedwstępne, to byli zapewniani przez oskarżoną, że kwestia zabezpieczeń ich nie dotyczy lub, że z łatwością problem ten zostanie rozwiązany. Jest faktem, że osoby zainteresowane ofertą Spółki teoretycznie mogły zapoznać się z treścią umów przedwstępnych. Można zgodzić się też z tezą, że istniała możliwość zabrania przez klienta egzemplarza projektu umowy przedwstępnej do domu w celu zapoznania się z jego treścią, z tym, że klienci w zdecydowanej większości nie czynili tego, ufając oszukańczym informacjom oskarżonej. W taki sam sposób sama manipulowała informacjami dot. warunku złożenia przez klientów zabezpieczeń ( np. pokrzywdzony R. D. (1)w ogóle nie został poinformowany przez oskarżoną o konieczności przedstawienia zabezpieczeń, natomiast został przez nią zapewniony, że po uiszczeniu opłaty w kwocie 600 zł i 3000 złotych „na pewno dostanie pożyczkę ”- k. 5239 Tom XXVII akt IP. Pokrzywdzony G. M. został poinformowany przez oskarżoną, że o ile uiści opłatę przygotowawczą i złoży zabezpieczenie to po kilku dniach otrzyma pożyczkę. Pokrzywdzony kierując się tą informacją wpłacił kwotę 1500 złotych tytułem tej opłaty. Oczekiwał na przesłanie mu umowy wstępnej. Otrzymał ją po kilkunastu dniach. Jej treść w części dot. ustanowienia i złożenia zabezpieczeń różniła się od informacji przekazanych mu ustnie przez oskarżoną, gdyż zawierała wymóg wskazania więcej niż jednego zabezpieczenia, a tego warunku nie był w stanie spełnić. Dlatego zrezygnował z zawarcia umowy pożyczki. Wtedy zaczął domagać się zwrotu opłaty. Został wówczas przez nią poinformowany, że w tej sprawie musi zwrócić się do Zarządu Spółki w G.. Tak samo w przypadku pokrzywdzonych M. W., Z. Z., oskarżona uzgadniając z nim konkretną formę zabezpieczenia, zapewniła ich, że będzie ona wystarczająca do uzyskania pożyczki, podczas gdy faktycznie koniczne były przedstawienie dodatkowego zabezpieczenia. Inny świadek, to jest J. S. wprawdzie został poinformowany przez oskarżoną o konieczności złożenia zabezpieczeń w tym hipoteki na mieszkaniu, które już było nią obciążone informując, że fakt ten nie stanowi przeszkody w ustanowieniu na tym mieszkaniu kolejnego zabezpieczenia. Jednocześnie oskarżona kłamliwie zapewniła go, że opłata przygotowawcza zostanie mu zwrócona po uiszczeniu 2 – 3 rat, a sama pożyczka zostanie mu udzielona w terminie do 2 tygodni”. Pokrzywdzony ten przeczytał pobieżnie umowę przedwstępną przed jej podpisaniem w dniu 18.10.2011r., albowiem jak podał, rozmówczyni zapewniała go, że „wszystko jest w jak najlepszym porządku”. Tego samego dnia wypełnił i podpisał także oświadczenie, iż uiścił „bezzwrotną opłatę”. Kiedy jeszcze tego samego dnia dowiedział się (w (...) gdzie miał zaciągnięty kredyt), że ustanowienie hipoteki na mieszkaniu jest niemożliwe próbował odzyskać opłatę, dlatego następnego dnia wysłał pismo do Zarządu Spółki, że odstępuje od umowy oraz domagał się zwrotu wniesionej opłaty w kwocie 5000 złotych . Wówczas został poinformowany przez przedstawiciela Spółki, że jest to niemożliwe - k. 5226 - Tom XXVII akt IP . W odniesieniu do pokrzywdzonego P. F. przyjęła ona jeszcze inną metodę wprowadzenia go w błąd i doprowadzenia do niekorzystnego rozporządzenia mieniem, a mianowicie gdy dowiedziała się, że jest on właścicielem mieszkania oznajmiła mu, że będzie ono stanowiło jedyne zabezpieczenie pożyczki mimo, iż wymagane były co najmniej dwa różne zabezpieczenia, po czym Zarząd Spółki nie zaakceptował tej propozycji i wezwał go do przedstawienia drugiego zabezpieczenia. W tej sytuacji pokrzywdzony odstąpił od umowy z tym, że w międzyczasie upłynął wskazany w umowie przedwstępnej termin do domagania się zwrotu opłaty, w następstwie czego utracił on możliwość domagania się jej zwrotu – k. 2925 - 2944 TXV akt PI) . Wskazane wyżej przykładowo zeznania pokrzywdzonych, których oskarżona w różny sposób wprowadziła w błąd co do warunków złożenia zabezpieczeń, przeczą jej wyjaśnieniom jakoby rzetelnie informowała osoby zainteresowane otrzymaniem pożyczek o warunkach ich przyznania. Przeciwnie, treść relacji pokrzywdzonych w zestawieniu z treścią umów przedwstępnych oraz korespondencją między pokrzywdzonymi a Zarządem Spółki dot. konieczności przedstawienia zabezpieczeń, przyczyn odmów udzielenia pożyczek, przyczyn odmowy zwrotu opłat dowodzi, że oskarżona w zależności od sytuacji stosowała różne sposoby wprowadzenia w błąd pokrzywdzonych, w celu wytworzenia w nich przekonania, że spełniają kryteria pozwalające na udzielnie im pożyczek i w ten sposób doprowadzenia ich do wpłacenia opłat przygotowawczych na konto Spółki. Nakłaniała ich nawet do ubiegania się o wyższe kwoty od oczekiwanych, zapewniając, że warunkiem ich uzyskania jest uiszczenie opłaty przygotowawczej, zaś w odniesieniu do tych, którzy na skutek jej manipulacji nie zapoznali się z treścią umów przedwstępnych, przemilczając okoliczność, że oprócz opłaty wymagane są co najmniej dwa zabezpieczenia lub dezinformując ich w tym przedmiocie. Jak wyżej wskazano były sytuacje, że klienci po przeczytaniu projektu umowy przedwstępnej, przed ich podpisaniem, pytali oskarżoną o zapisy dot. konieczności przedstawienia zabezpieczeń. W tych sytuacjach oskarżona informowała ich, że warunki te ich nie dotyczą lub informowała, że łatwo spełnią wymogi niezbędne do otrzymania pożyczki np. poprzez przedstawienie zaświadczenia o zarobkach. Niewątpliwie duża część klientów wykazała się dużym brakiem przezorności czy nawet naiwności, gdyż pilnie potrzebowali pieniędzy, a nie mieli zdolności kredytowej. Ma też rację Sąd I instancji, że wpływ na te osoby miała szeroko zakrojona akcja reklamowa, skierowana właśnie do takich osób, co było także elementem dobrze zaplanowanej i przygotowanej akcji przestępczej „naganiania” klientów do poszczególnych Biur (w latach 2010 - 2015 (...) (...) reklamowała swoją ofertę pożyczkową używając sformułowań: ,,pożyczka bez BIK", ,,szybka pożyczka", ,,minimum formalności, bez zaświadczeń", ,,bez zdolności kredytowej", ,,uproszczone procedury", ,,specjalna oferta dla osób będących w BIK", ,,dla każdego na dowolny cel", ,,minimum formalności na oświadczenie, bez ZUS, US, BIK", „specjalna oferta dla rolników i firm", ,,także dla osób ze złą historią w BIK". ,,niskooprocentowana, łatwo dostępna", ,,pożyczka bez sprawdzania w BIK", „zapraszamy po gotówkę bez uciążliwych formalności i dodatkowych obostrzeń". W szeroko zakrojonej akcji reklamowej wskazywano, że Spółka umożliwiała uzyskanie pożyczki bez okazywania zaświadczeń o dochodach, przedstawiania formularzy z ZUS i US. W ofercie proponowała pożyczki dla osób bez zdolności kredytowej, z negatywną historią w BIK. Adresaci reklam otrzymywali informację, żeby nie rezygnować ze składania wniosku o pożyczkę w Dobrej Pożyczce „nawet jeśli inne instytucje i banki odmówiły wsparcia finansowego , a oni dołożą wszelkich starań, abyś otrzymał pozytywną decyzję ”oraz, że „akceptują wiele form zabezpieczeń, dobierają indywidualny program ratalny, honorują źródła dochodów zza granicy, nawet jeśli zarabiasz niedużo, pracujesz na pół etatu lub nie posiadasz umowy o pracę, możesz otrzymać pieniądze”. Oferowali pożyczki w kwotach od 25 tys. do 500 tys. zł na dowolny cel, w trzydziestoletnim harmonogramie spłaty i w stabilnym oprocentowaniu. Adresowana był ona też do bezrobotnych informując, że „status bezrobotnego również nie oznacza decyzji odmownej oraz, że „gwarantują preferencyjne warunki dla emerytów i rencistów”. Taki sposób prezentacji oferty spotkał się z zainteresowaniem zwłaszcza wśród osób osiągających niewielkie dochody, bez zdolności lub o ograniczonej zdolności kredytowej, dla których była ona często ostatnią szansą na pozyskanie środków finansowych w celu poprawy swojej sytuacji. Racje ma apelujący, że decyzja o przyznaniu pożyczki lub odmowie jej udzielenia zapadała na szczeblu Zarządu Spółki. Wywodzi on jednak z tego faktu błędne wnioski. Okoliczność ta potwierdza jedynie to, że oskarżona - mając odpowiednią widzę, kwalifikacje i doświadczenie zawodowe - miała świadomość faktu, że zawarcie umowy przedwstępnej i uiszczenie opłaty było zaledwie formalnym wymogiem, którego klient musiał dopełnić żeby jego wniosek o pożyczkę został w ogóle przedłożony w centrali Spółki, jednak informacje udzielane przez nią klientom tak brzmiących treści nie zawierały, gdyż nie pasowały do zaplanowanego, przygotowanego i realizowanego z udziałem oskarżonej scenariusza, którego celem było doprowadzenie pokrzywdzonych do uiszczenia opłaty przygotowawczej. Był też tak on pomyślany żeby oskarżona osobiście była zainteresowana uiszczeniem przez klienta opłaty, albowiem od tego uzależniona była wysokość jej prowizji ( oskarżona wskazała, że wynagrodzenie otrzymywała jako stałą część, a wynagrodzenie prowizyjne było uzależnione od ilości podpisanych umów przedwstępnych i jeżeli przekraczało się pewien ustalony próg, to otrzymywało się procentowo obliczoną prowizję, którą naliczała centrala).

Z chwilą uiszczenia opłaty przez klientów dochodziło do niekorzystnego rozporządzenia mieniem. Wprawdzie dalsza część tego procederu prowadzona była na szczeblu centrali Spółki gdzie klient był wzywany do przedstawienia zabezpieczeń i zapadała decyzja w przedmiocie odmowy udzielenia mu pożyczki, ale ta część akcji przestępczej wcale nie miała na celu udzielenie klientowi wnioskowanej pożyczki. Wręcz przeciwnie, jej celem było doprowadzenie do sytuacji w której klient nie będzie w stanie spełnić postawionych mu wymogów do jej uzyskania lub z tych powodów sam zrezygnuje z pożyczki z czym wiązała się odmowa zwrotu opłaty. Po to żeby nadać tym rozstrzygnięciom pozory legalności wzywano te osoby do ustanowienia zabezpieczeń, których pożyczkobiorcy nie byli w stanie przedstawić lub kierując się obawami co do skutków jakie może to dla nich wywołać (np. wynikającymi z ustanowienia hipoteki), nie składali ich. W rzeczywistości na tym drugim etapie akcji przestępczej chodziło więc o to, żeby postawić tym osobom takie bariery, których nie spełniali, tracąc tym samym możliwość domagania się zwrotu pieniędzy, które wpłacili tytułem opłaty przygotowawczej. To w tej fazie akcji przestępczej osoby zarządzające Spółką, opierając się na regulacjach zawartych w umowach przedwstępnych oraz oświadczeniach pokrzywdzonych, domagali się przedstawienia niemożliwych lub bardzo trudnych do spełnienia zabezpieczeń w sytuacji gdy już wcześniej uiszczone zostały przez te osoby opłaty i zawarto umowy przedwstępne, po to żeby z uwagi na niespełnienie tych wymogów odmówić udzielenia pożyczki, a także uczynić to w takim terminie, że klienci tracili możliwość dochodzenia zwrotu opłaty. Zatem celem działania zarówno oskarżonej jak i osób, które działania na szczeblu kierowniczym Spółki, było doprowadzenie do wpłacenia przez klientów opłat przygotowawczych oraz zamknięcie im drogi do ich zwrotu. Świadczą o tym znajdujące się w aktach sprawy dane dot. wpłat i wypłat w czasie gdy następował istotny wzrost wpłat z tego tytułu. Np:

- w 2010 r. na rachunek bankowy (...) wpłacono 12.017 opłat przygotowawczych na łączną kwotę 29.057.985 złotych. W tym samym czasie wypłacono 180 klientom łącznie zaledwie 4.415.000 złotych (821 transz) oraz zwrócono 45 opłat przygotowawczych na łączną kwotę 102.003 złotych (k. 101 68 – 10200 , 10382 -10421),

- w 2011 r. na rachunek bankowy (...) wpłacono 15.166 opłat przygotowawczych na łączną kwotę 39.731.176 złotych. W tym samym czasie wypłacono 188 klientom łącznie 4. 627.000 złotych (925 transz) oraz zwrócono 76 opłat przygotowawczych na łączną kwotę 37.174.90 złotych (k. 10422 -10466).

Odnośnie osób, które zawarły z oskarżoną umowy przedwstępne zaledwie dziewięć osób otrzymało pożyczki, zaś ośmiu Spółka zwróciła opłaty przygotowawcze, co stanowiło ich znikomą ilość. Wnioski płynące z zestawienia w/wymienionych danych statystycznych dot. ilości zawartych umów przedwstępnych, przyznanych pożyczek i zwróconych opłat, współgrają co do samego faktu z treścią wyjaśnień oskarżonej dotyczących obowiązującej w Spółce procedury przyjmowania i rozpoznawania wniosków o pożyczki, gdyż jej zadaniem jako pracownicy Spółki było przyjęcie wniosku o pożyczkę ( z czym wiązało się też przyjęcie np. zaświadczenia o dochodach czy zarobkach, odcinka renty lub oświadczenia klienta jaka jest jego sytuacja majątkowa, które to jednak czynności nie uprawniały jej do oceny zdolności pożyczkowej klienta) zawarciu w imieniu Spółki z klientem umowy przedwstępnej oraz przyjęciu od niego dowodu wpłaty kwoty stanowiącej opłatę przygotowawczą, co warunkowało było tylko i wyłącznie uruchomienia procedury, której pozornym celem było przyznanie pożyczki (opłata ta miała pokrywać koszty administracyjne uruchomienia i obsługi pożyczki). Wpłacenie tej kwoty na konto Spółki nie stanowiło elementu ustalania zdolności pożyczkowej konkretnego klienta i przyznania pożyczki, a tym samym nie miało żadnego wpływu na decyzję Zarządu o przyznaniu lub odmowie przyznania pożyczki. Temu celowi służyły przed wszystkim zabezpieczenia majątkowe wymagane od klientów już na etapie gdy konkretna sprawa była rozpatrywana na szczeblu centrali (klienci którzy wcześniej uiścili opłaty i podpisały umowy przedwstępne wzywani byli wówczas do przedstawienia co najmniej dwu zabezpieczeń, którym to wymogom zazwyczaj i nie byli w stanie sprostać co skutkowało odmową przyznania pożyczki oraz odmową zwrotu opłaty). Należy jednak zauważyć, że czynności te miały miejsce już po tym jak pokrzywdzeni na skutek wprowadzenia ich przez oskarżoną w błąd uiścili opłaty, a więc rozporządzili swoim mieniem.

Oskarżona była zobowiązana do rzetelnego informowania klientów jakie warunki należy spełnić aby ubiegać się o pożyczkę. Stosowne informacje w tym zakresie zawierały druki umów wstępnych oraz oświadczeń, które po wypełnieniu danymi personalnymi klientów były przez nich podpisywane. Nie byłoby żadnym nadużyciem z jej strony gdyby ustnie informowała klientów z procedurą przyznania pożyczki, to jest skutków podpisania umowy przedwstępnej i uiszczenia opłaty na rzecz Spółki w sposób w jaki to było ujęte w wypełnianych przez nią drukach. Nie była jednak uprawniona do manipulowania tymi informacjami, a zwłaszcza zapewniać klientów, że spełniają kryteria do otrzymania pożyczki, gdyż nie należało to do jej kompetencji. Z tej samej przyczyny nie miała też prawa zapewniać klientów, że jeżeli uiszczą opłatę to otrzymają pożyczkę. Jej zakres kompetencji był zupełnie inny, a decyzje w tym drugim zakresie także podejmował zupełnie inny podmiot Spółki. Dlatego wszelkie informacje udzielane przez oskarżoną klientom jakoby spełniali oni warunki do przyznania im pożyczki lub wręcz zapewniania ich, że otrzymają ją w terminie 14 dni i to w określonej kwocie, wprowadzały ich w błąd co do tych okoliczności. Te jej słowa przekonywały pokrzywdzonych, że tak jest jak ona twierdzi, a nie tak jak wynika z podpisywanych przez nich dokumentów, których zresztą albo nie czytali albo robili to pobieżnie, a tych co je przeczytali zapewniała, że spełniają wymagane kryteria. W tym miejscu należy stwierdzić, że oskarżona oprócz informacji znajdujących się we wnioskach klientów o przyznanie pożyczki oraz przedłożonych przez nich dokumentów nie weryfikowała informacji dot. ich sytuacji majątkowej i dochodach. Umowa przedwstępna wymagała obligatoryjnie jednego zabezpieczenia (weksla in blanco), a drugie z nich zobowiązany był przedstawić klient na etapie kwalifikacji jego zdolności pożyczkowej dokonywanej przez Zarząd Spółki co oznacza, że nie dysponowała ona danymi w oparciu o które mogłaby ustalić zdolność pożyczkową konkretnego klienta, a tak czyniła. Okoliczność ta świadczy wprost o tym, że informując klientów, że spełniają warunki do uzyskania pożyczki lub wręcz, że pożyczka już została im przyznana, miało przede wszystkim na celu skłonienie ich do wpłacenia określonej kwoty tytułem opłaty przygotowawczej na konto Spółki, z czego miała ona stosowną prowizję liczoną od kwoty wpłaconej przez klienta opłaty i ostatecznie dzielona między oskarżoną (prowizja) i osoby zarządzające Spółka (pozostałą część opłaty).

Rację ma oskarżona, że stosownie z regulacjami wewnętrznymi Spółki, zwrot wniesionej opłaty zależał od okresu, w jakim podpisano umowę przedwstępną. W przypadku umów oznaczonych symbolami (...) i (...) nie było możliwości otrzymania zwrotu opłaty (nie było takiego zapisu w ustawie). Po nowelizacji ustawy o kredycie konsumenckim ta sytuacja uległa zmianie i pojawiła się możliwość otrzymania zwrotu wniesionej opłaty. Do umów oznaczonych symbolem (...) dołączano druk odstąpienia. Teoretycznie w terminie 14 dni od zawarcia umowy przedwstępnej, klient mógł rozwiązać umowę przedwstępną i otrzymać zwrot wpłaconych pieniędzy. Rzecz w tym, że oskarżona udzielała nieprawdziwych informacji, twierdząc w wielu sytuacjach, że środki te zostaną zwrócone lub zaliczone na poczet rat pożyczki bez konieczności spełnienia jakichś dodatkowych warunków. Oskarżona zaprzeczyła, iżby zapewniała klientów, że samo uiszczenie opłaty początkowej było warunkiem podpisania umowy przedwstępnej. Tłumaczyła też, że nie było sytuacji, iżby klienci wyrażali niezadowolenie z tego powodu, że nie udzielono mu pożyczki czy z tego powodu, że nie zwrócono mu opłaty. Przekonywała, że dopiero pod koniec 2014 r. zaczęły dochodzić do nich informacje z mediów, że coś jest nie w porządku. Także tym jej wyjaśnieniom słusznie Sąd I instancji nie dał wiary, albowiem przeczą im zeznania pokrzywdzonych oraz dowody w postaci dokumentów dot. zawartych umów przedwstępnych których treść prowadzi do wniosku, że traktowała ona uiszczenie opłaty przygotowawczej jako warunek podpisania umowy przedwstępnej. Zazwyczaj obie te czynności odbywały się w bardzo krótkich odstępach czasu z tym, że zazwyczaj klient najpierw uiszczał opłatę. W tym czasie oskarżona dezinformowała klientów na temat warunków uzyskania pożyczki. Towarzyszyło temu wypytywanie o ich sytuację majątkową i dochody. Często też wskazywała maksymalną kwotę jaką dana osoba jest w stanie rzekomo uzyskać. Tymczasem nie miała ona wpływu na przyznanie pożyczki lub zwrotu opłaty, gdyż decyzję w tym zakresie podejmowane były na wyższym szczeblu decyzyjnym. Rzecz w tym, że oskarżona z jednej strony przedstawiała im do podpisania umowy przedwstępne zawierające pouczenia o opłatach i zabezpieczeniach oraz oświadczenia o bezzwrotności opłat, a z drugiej, wbrew temu co było ujęte w tych dokumentach, zapewniała ich, że spełniają stawiane im przez Spółkę warunki do przyznania im pożyczek, dezinformowała o warunkach zwrotu opłat oraz o niezbędnych zabezpieczeniach. W tym miejscu należy zauważyć, że w początkowym okresie pracy oskarżonej w tym Biurze, sporządzane przez nią umowy przedwstępne oraz oświadczenia, w ogóle nie przewidywały możliwość odstąpienia od umowy przedwstępnej. Po zmianie przepisów zaczęto w umowach tych umieszczać zapisy pozwalające klientowi odstąpić od umowy, z tym, że mogło się to stać wyłącznie w wskazanym w tej umowie terminie liczonym od daty podpisania umowy przedwstępnej, a nie umowy ostatecznej (np. w terminie 14 dni od daty zawarcia umowy przedwstępnej) i tylko w tym terminie mógł on domagać się zwrotu opłaty lub jej części. W ówczesnych realiach procedowania w przedmiocie pożyczek termin ten był zazwyczaj przekraczany przez klientów Spółki. Wynikało to z faktu, że po otrzymaniu z Biura w L. dokumentów dot. danego klienta, Zarząd Spółki (...) podejmował wobec niego szereg czynności (informował klienta „o przyjęciu do realizacji umów przedwstępnych, wzywał do przedstawienia stosownych zabezpieczeń), a w międzyczasie upływał termin do ubiegania się zwrotu opłaty co skutkowało tym, że klient wprawdzie mógł odstąpić od umowy, ale upływał wskazany w umowie przedwstępnej termin do zwrotu opłaty ( np. jak zeznał R. K., oskarżona w trakcie pierwszej rozmowy poinformowała go o tym, że pożyczka został mu przyznana. Następnie w dniu 18.11.2013 r. zawarła z nim umowę przedwstępną pożyczki. Nie poinformowała go wówczas o konieczności przedstawienia dwu zabezpieczeń tej pożyczki, on zaś nie przeczytał tej umowy przed jej podpisaniem ufając, że został rzetelnie poinformowany przez oskarżoną, że pożyczka został mu przyznana. Dopiero po powrocie do domu, analizując treść tej umowy, zorientował się o wymogu przedstawienia zabezpieczeń. Podjął wówczas bezskuteczne interwencje telefoniczne w Biurze w L. oraz w siedzibie Spółki w G.. W dniu 7.12. 2013r. przesłał do siedziby Spółki w G. pismo informujące o odstąpieniu od umowy (a wiec po upływie 14 dni od zawarcia umowy przedwstępnej). W odpowiedzi pismem z dnia 16.12.2013r. został poinformowany, że na skutek upływu terminu do złożenia rezygnacji opłata nie może mu być zwrócona. W paragrafie 7 umów przedwstępnych zazwyczaj wskazywano 14 dniowy termin do odstąpienia od umowy przedwstępnej liczony od daty jej podpisania, który to zapis został w w/w sprawie i wielu innych wykorzystany przez Zarząd Spółki do odmowy zwrotu opłaty. Mechanizm ten polegał więc na tym, że w umowach przedwstępnych wskazywano krótki termin do odstąpienia przez pożyczkobiorcę od umowy przedwstępnej (liczony od daty jej podpisania), co praktycznie pozbawiał taką osobę możliwości ubiegania się o zwrot opłat jeśli uwzględni się, że po podpisaniu danej umowy była ona wraz z innymi dokumentami przesyłana do siedziby Spółki. Wówczas wzywano stronę do przedstawienia zabezpieczeń. Związane z tym czynności miały zazwyczaj swój finał już po upływie terminu do odstąpienia od umowy przedwstępnej (liczonego od dnia podpisania tej umowy), a w międzyczasie upływał termin do odstąpienia od umowy oraz termin do domagania się zwrotu opłaty ( np. § 7 umowy k. 2889 – 2096 akt IP Tom XV). W tych realiach fakt, że do pewnego czasu w umowach przedwstępnych oraz oświadczeniach pokrzywdzonych znajdowały się zapisy, że opłaty nie podlegają zwrotowi nie dowodzi, że oskarżona nie wprowadzała ich w błąd co do tego faktu.

Słusznie Sąd I instancji odrzucił zapewnienia oskarżonej, jakoby nie uczestniczyła w tych przestępczych zabiegach, które najpierw miały doprowadzić do pozyskania od konkretnego klienta opłaty, a następnie odmowy udzielania pożyczek oraz odmowy zwrotu opłaty. Sąd I instancji słusznie oparł w tym zakresie ustalenia faktyczne na zeznaniach pokrzywdzonych, którzy wyraźnie wskazali, że dzwonili do Biura Spółki w L., po tym jak nie otrzymali pożyczki. Byli wówczas informowani, że „ powinni czytać umowy”, albo byli odsyłani w tej kwestii do centrali. Interweniowali też w siedzibie Spółki. Świadczą o tym nie tylko zeznania pokrzywdzonych, ale też znajdująca się w Zbiorze IP obszerna korespondencja pokrzywdzonych z przedstawicielami Spółki, z treści której wynika, że zostali oszukani przez oskarżoną. W tej kwestii Sąd I instancji słusznie też miał na uwadze zeznania wskazanych przez Sąd I instancji świadków byłych pracowników (...), którzy zrezygnowali z pracy w tej firmie po tym, jak zorientowali się, że działanie wobec klientów jest po prosu nieuczciwe.

Fakt otrzymania w 2014 r. przez oskarżoną maila, wskazanego przez autora apelacji zawierającego opinię sporządzoną przez prawną kancelarię na zlecenie Zarządu (...), z której wynikało, że Spółka działa zgodne z prawem w żadnym razie nie podważa oceny, że oskarżona manipulowała informacjami lub je zatajała przed pokrzywdzonymi . Należy zauważyć, że opinia ta była oceną zgodności z prawem obowiązujących procedur w Spółce. Rzecz w tym, że były one wykorzystywane przez oskarżoną do wyłudzania opłat przygotowawczych od osób zainteresowanych uzyskaniem pożyczki. Jak wcześniej stwierdzono oskarżona sporządzała wymagane procedurą dokumenty, które zawierały wymagane informacje. Udostępniała też klientom wzory dokumentów celem ich wypełnienia lub sama je wypełniała (wniosek o pożyczkę, druki oświadczeń, wypełniała druki umowy przedwstępnej i przyjmowała dowód wpłaty odstąpienia od umowy). Równocześnie ustnymi informacjami wprowadzała klientów w błąd, jakoby spełniali oni warunki uzyskania pożyczki. Taki sposób działania opisali pokrzywdzeni twierdząc, że w ten sposób zostali przez oskarżoną A. A. wprowadzeni w błąd co do warunków uzyskania pożyczek. Sąd I instancji w ślad za Prokuratorem, podzielił tych pokrzywdzonych na następujące grupy:

- których oskarżona A. A. informowała, że poza dokonaniem jednorazowej opłaty nie będzie konieczności dołączania dodatkowych dokumentów, wykonywania dodatkowych czynności, bądź składania dodatkowych zabezpieczeń, bowiem jedynym warunkiem uzyskania pożyczki miała być wpłata opłaty przygotowawczej, po której dokonaniu pożyczka zostanie przyznana i zapewniała ich wprost, że żadne formy zabezpieczenia nie są wymagane i nie będą potrzebne wskazując przykładowo pokrzywdzonych W. D. (1), M. K. (4), P. D., M. D. (2), A. G., K. K. (1), S. S. (1), B. K., H. N., M. K. (6), B. A. (2), M. S. (13), J. K. (5), J. K. (4), T. M.,

- których oskarżona poinformowała, że oprócz opłaty jest wprawdzie dodatkowy, ale łatwy do spełnienia warunek uzyskania pożyczki, np. zaświadczenie o dochodach, odcinek emerytury, decyzja z ZUS i zapewniając, iż wystarczy on do otrzymania pożyczki wskazując przykładowo pokrzywdzonych M. K. (3), A. Z., W. K. (3), M. K. (1), K. M., K. G. (3), B. W. (2), T. P. (2), M. P. (4), S. K. (1) , N. D., M. G. (4), Z. B. (1) i Ł. R.,

- którzy w trakcie rozmowy z oskarżoną zapoznali się z treścią pouczeń o wymaganych zabezpieczeniach, z tym, że na ich pytania oskarżona A. A. stwierdziła, że to są jedynie standardowe zapisy, które nie dotyczą tego konkretnego klienta, a pożyczka i tak zostanie przyznana, co dotyczy przykładowo pokrzywdzonych P. K. (3), J. I., K. P. (2), A. Ż., L. M., S. T. (2), A. J. (1), T. P. (1), T. S.,

- którym oskarżona w pierwszej kolejności polecała dokonanie wpłaty określonej sumy tytułem opłaty przygotowawczej przekonując, że nie ma konieczności ustanawiania zabezpieczeń lub przedkładania dodatkowych dokumentów, a jedynym warunkiem jest wniesienie opłaty, a dopiero po jej dokonaniu i podpisaniu umowy przedwstępnej, informowała klientów o istotnych warunkach umowy i uzyskania pożyczki, w tym o wymogu i formach zabezpieczenia oraz o bezzwrotności opłaty przygotowawczej, wskazując, że ta sytuacja dotyczyła L. P., K. B. (1), W. I., K. N., K. K. (5),

- którzy wskazali, że oskarżona A. A. informowała ich, że w przypadku odstąpienia od umowy, bądź w przypadku braku otrzymania pożyczki, opłata przygotowawcza zostanie zwrócona. Byli to T. O. (1), M. J. (1), J. M. (2), S. D., D. Z. (1), J. J. i R. S. (2),

których oskarżona zapewniała, że opłata przygotowawcza zostanie zaliczona na poczet przyszłych rat pożyczki, albo zwrócona po jej uzyskaniu, spłacie części lub całości pożyczki, a na taki sposób jej działania wskazali np. I. M., A. B. (5), Ł. S. (2), R. C., K. S. (3), R. R. (2) i J. B. (5),

- którym oskarżona poleciła w pierwszej kolejności uiszczenie opłaty przygotowawczej, zapewniając, aby nie martwić się, gdyż pożyczka „ została już przyznana”, albo gwarantowała, że z uwagi na spełnienie wymogów przez klienta na pewno zostanie przyznana, co dotyczyło np. R. J., H. K., R. M. (1), Z. K. (2), I. G. (1), R. S. (1), M. P. (1) i J. S. (6),

- których i oskarżona A. A. zachęcając do podpisania umowy przedwstępnej, zapewniała i gwarantowała, że klient pożyczkę otrzyma, a pieniądze w ciągu krótkiego czasu od jej podpisania będą przelane na konto klienta, co dotyczyło np. R. P. (2), J. S. (7), H. I., D. S. (2), G. B. (1),

- którzy chcieli bardziej szczegółowo zapoznać się z treścią umowy wstępnej, zaś oskarżona w reakcji na to podejmowała różne czynności, aby temu zapobiec – zaczynała rozmowę na inne tematy, pospieszała ich, zniechęcała do czytania, mówiła, że w umowach jest wszystko to, o czym ona powiedziała, że zapoznanie się z treścią umowy będzie możliwe dopiero po dokonaniu opłaty przygotowawczej, czy zniechęcała od zabrania umowy do domu w celu zapoznania się z jej treścią, tak np. podali Ł. D., E. S. (1), A. K. (3), D. S. (1), K. J., Z. Z. (2),

- od których oskarżona A. A. domagała się wpłaty opłaty przygotowawczej zatajając przed nimi, że konieczne będzie ustanowienie dodatkowych zabezpieczeń, wskazując przykładowo pokrzywdzonych J. K. (11), K. P. (1), G. S. (1) i A. P. (1). Analiza treści zeznań tych świadków potwierdza prawidłowość ustaleń dokonanych przez Sąd I instancji. Znajdowały one oparcie w powołanym przez Sąd I instancji materiale dowodowym. W tym miejscu należy zauważyć, że autor apelacji zbiorczo dokonał krytycznej oceny zeznań pokrzywdzonych. Niestety tę samą uwagę można by postawić Sądowi I instancji. Dlatego należało przykładowo wskazać świadków, których zeznania jednoznacznie obrazują wskazany przez Sąd I instancji sposób działania oskarżonej. I tak:

- pokrzywdzona W. D. podała , że oskarżona w rozmowie na temat warunków udzielenia jej pożyczki wyraźnie ją poinformowała, że dla uzyskania pożyczki w kwocie 60 000 złotych nie są wymagane żadne zabezpieczenia, a warunkiem jej otrzymania jest wpłacenie 10 % wnioskowanej kwoty na konto Spółki. Pokrzywdzona ujęła to następującymi słowami „ Kobieta ta po przedstawieniu jej dochodów firmy w kwocie 3500 miesięcznie przychodu przekazała, że wstępnie bez problemu dostane pożyczkę w wysokości 60 000 złotych bez jakichkolwiek zabezpieczeń, bez żyrantów, ale musi to jeszcze sprawdzić. Ja jej mówiłam, że nie mam żyrantów i jeśli będą potrzebne dodatkowe zabezpieczenia to zrezygnuję…… Jedynym warunkiem zawarcia umowy było wpłacenie 10 % wnioskowanej kwoty tytułem opłaty przygotowawczej. Więcej żadnych warunków nie przedstawiła. Tłumaczyła, że tą opłatę po podpisaniu umowy pożyczkodawca albo przeleje na moje prywatne konto, albo może ona pójść na poczet spłaty rat, decyzja ta będzie należała do mnie”. Ich drugie spotkanie miało na celu podpisania umowy przedwstępnej. Wówczas oskarżona przedstawiła jej do wglądu tekst tej umowy, co ta pobieżnie przeczytała gdyż ponownie została zapewniona, że jedynym wymaganym warunkiem przyznania jej pożyczki jest uiszczenie opłaty w wysokości 10% wnioskowanej kwoty oraz zapewniła ją, że „ w jej przypadku na pewno będzie ona przyznana bez żadnych dodatkowych warunków i żyrantów”. Ponadto zachęcała ją do wzięcia jeszcze większej kwoty pożyczki to jest 110 000 złotych. Twierdziła też, że opłata zostanie jej zwrócona. Te jej informacje różniły się istotnie od obowiązującej w tamtym czasie procedury udzielania pożyczek i sprawiły, że pokrzywdzona uiściła opłatę w kwocie 6000 złotych, po czym podpisała umowę przedwstępną oraz dokument sporządzony na standardowym formularzu o nazwie „oświadczenie dodatkowe do umowy”, w którym podpisała się pod zamieszczoną tam formułą, że „ szczegółowo została jej przedstawiona oferta firmy wraz z wymaganymi formami zabezpieczeń” oraz własnoręcznie naniosła znajdującą się tam formułę, że „ dokonała opłaty przygotowawczej bezzwrotnej”, naiwnie sądząc, że oskarżona poinformowała ją rzetelnie o tym, że Spółka nie będzie od niej wymagać zabezpieczeń pożyczki. Wbrew temu po pewnym czasie otrzymała wezwanie do przedstawienia 3 żyrantów (k. 140 -149 Zbiór IP T. I ),

- R. P. został ogólnie poinformowany, że w celu uzyskania pożyczki w kwocie 60 000 złotych powinien wpłacić kwotę 6 000 złotych „ jako zabezpieczenie na poczet przyszłych rat ”. Został też zapewniony przez oskarżoną, że pożyczkodawca gwarantuje mu zwrot tej kwoty mimo, iż z treści umowy przedwstępnej wynikało, że opłata przygotowawcza nie podlega zwrotowi. Pożyczka – według zapewnień oskarżonej - miała zostać przelana na jego konto bankowe w terminie 14 dni. Pokrzywdzony dodatkowo stwierdził, że oskarżona przedłożyła mu do przeczytania projekt umowy przedwstępnej, który nie zawierał stosownych zapisów dot. ustanowienia zabezpieczeń, a podpisał umowę której zapisy różniły się treścią od tej którą wcześniej czytał, gdyż zawierały takie informacje (zeznania k.1- 5 Zbiór IP Tom I). Oskarżona w identyczny sposób poinformowała S. M.. Także jego zapewniła, że po podpisaniu umowy opłata zostanie mu zwrócona. Identycznie wprowadziła w błąd P. K. uzależniając udzielenie pożyczki od uiszczenia opłaty, raz zapewniając go, że opłata zostanie mu zwrócona, na potwierdzenie czego otrzymał „bon promocyjny”, ale jednocześnie podpisał oświadczenie, że opłata jest bezzwrotna. Pokrzywdzeni ci należeli do tej grupy pokrzywdzonych, którzy w ogóle nie czytały przedstawionych dokumentów i podpisały je, naiwnie ufając, że samo uiszczenie opłaty przygotowawczej będzie skutkować udzieleniem im pożyczki (k. 1866 – 1870 Zbiór IP T. X),

- J. S., należała do tej grupy klientów, którzy posiadali dochody. Oskarżona w rozmowie na temat uzyskania pożyczki poinformowała ją , że osiągane przez nią dochody kwalifikują ją do uzyskania pożyczki w kwocie 25 000 złotych, ale warunkiem jej otrzymania jest uiszczenie opłaty w kwocie 1500 złotych, a po jej uiszczeniu otrzyma pożyczkę w terminie 14 dni. Zataiła przed nią, że procedowanie na szczeblu centrali w przedmiocie przyznania pożyczki uzależnione jest od przedstawienie dwu zabezpieczeń przyszłej pożyczki. Pokrzywdzona uiściła opłatę, podpisała umowę przedwstępną, będąc przeświadczona, że w terminie 14 dni od daty podpisania umowy przedwstępnej otrzyma pożyczkę. Kiedy okazało się, że w tym terminie pieniądze nie wpłynęły na jej konto bankowe interweniowała telefonicznie w Biurze w L., gdzie nadal była zapewniana, że otrzyma pożyczkę, co się nie stało. Identycznie wprowadziła ona w błąd K. A. ( tego z kolei informując, że „ przy jego dochodach może otrzymać pożyczkę bez dodatkowych zabezpieczeń, lecz warunkiem jest uiszczenie opłaty przygotowawczej ” k. 1522 – 1530 Zbiór IP T. VIII) oraz B. P. informując ją, że jeżeli uiści opłatę przygotowawczą, to w terminie 14 dni otrzyma pożyczkę (k7885 Zbiór IP T. XL).

- miały często miejsce sytuacje, że klienci będąc poinformowani przez oskarżoną, że warunkiem otrzymania pożyczki jest uiszczenie opłaty przygotowawczej, w ogóle nie czytali umów przedwstępnych, naiwnie ufając jej zapewnieniom, że wpłacając na rzecz Spółki wymaganą opłatę spełniają warunek od którego zależało przyznanie pożyczki. W tych sytuacjach oskarżona zazwyczaj informowała osobę zainteresowaną uzyskaniem pożyczki, że np. za dwa tygodnie otrzyma pieniądze na wskazane konto bankowe i wówczas podpisze właściwą umowę pożyczki. W taki sposób oskarżona np. nakłoniła pokrzywdzoną L. K., która udała się do Biura w L. z zaświadczeniem o wysokości emerytury. Zamierzała zaciągnąć pożyczkę w kwocie 50 000 złotych. Oskarżona po sprawdzeniu przedłożonych przez pokrzywdzoną dokumentów poinformowała ją , że warunkiem uzyskania pożyczki jest uiszczenie opłaty przygotowawczej w kwocie 2500 złotych, co też niezwłocznie ona uczyniła i w ciągu kilkudziesięciu minut podpisała umowę przedwstępną, nie czytając jej treści, albowiem uznała ona - ufając relacji oskarżonej - , że otrzyma pożyczkę. Kiedy zorientowała się z treści korespondencji z kierownictwem Spółki, że wymagane są zabezpieczenia, bezskutecznie starała się odstąpić od umowy i odzyskać wpłacone pieniądze,

- jeszcze inny sposób działania wypracowała oskarżona w sytuacjach gdy pokrzywdzeni przeczytali umowy przedwstępne i znajdujące się w nich informacje o tym, że ubiegający się o pożyczki muszą przedstawić dwa różne zabezpieczenia. Osoby zaniepokojone zapisami tych umów co do konieczności przedstawienia zabezpieczeń, np. że „ jest ona ogólnikowa” i nie dotyczy akurat tego konkretnego klienta. W taki sposób oskarżona zapewniła np. pokrzywdzonych P. K., A. K. informując ich , że podpisywane przez nich umowy przedwstępne mają charakter „ogólnikowy” i nie dotyczą akurat ich przypadku. Sposób wprowadzania przez oskarżoną w błąd klientów, których zaniepokoiła wysokość opłaty jak i konieczność ustanowienia zabezpieczeń (bo także miały miejsce takie sytuacje, że pokrzywdzeni mieli świadomość spełnienia zobowiązujących wymogów) był bardziej wyrafinowany. Obrazują go zeznania świadka P. K. który starał się uzyskać pożyczkę w kwocie 300 000 złotych. W rozmowie z oskarżoną dowiedział się, że może otrzymać 250 000 złotych (co oszacowała ona na podstawie jego ustnej relacji). Uzależniła ona przyznanie mu pożyczki od uiszczenia wysokiej opłaty stanowiącej 6% kwoty pożyczki to jest 15 000 złotych. Jednocześnie kilkukrotnie zapewniła go, że opłata ta zostanie mu zwrócona „ po trzech miesiącach regularnie wpłaconych rat”. Pokrzywdzony po wpłaceniu w/w kwoty na konto Spółki, udał się wraz z żoną do siedziby Biura w celu dopełnienia formalności związanych z podpisaniem umowy. Był jednym z tych klientów którzy zapoznali się z treścią przedłożonych im przez oskarżoną umów przedwstępnych . Czytając te umowę zaniepokoiły go zapisy dot. ilości wymaganych zabezpieczeń pożyczki. Oskarżona tłumaczyła mu, że wskazane w umowie wymagania nie dotyczą go, żeby nie zwracał na nie uwagi ponieważ każdy klient jest traktowany indywidualnie, a to jest jedynie umowa „ poglądowa”. Ponadto zapewniła go, że odzyska kwotę, którą już wpłacił oraz , że otrzyma korespondencję zawierającą właściwą umowę pożyczki, a po jej podpisaniu i odesłaniu adresatowi w terminie 14 dni otrzyma pieniądze w kwocie 250 000 złotych na konto bankowe. Ponieważ w tym terminie nic takiego się nie wydarzyło zadzwonił do oskarżonej, która skierowała go do Zarządu Spółki w G., gdzie ostatecznie otrzymał informację, że w terminie 30 dni ma przedstawić dwa zabezpieczenia (weksel in blanko wraz z deklaracją wekslową oraz jedno z innych tam wskazanych zabezpieczeń), czego nie był w stanie uczynić. Odmówiono mu też zwrotu opłaty uzasadniając to tym, że upłynął termin.

- miały też miejsce sytuacje, że oskarżona informowała klientów, że warunkiem uzyskania pożyczki jest przedstawienie zabezpieczeń z tym, że zapewniała, iż nie będą one wymagane od tej konkretnej osoby. Taka sytuacja zaistniała w odniesieniu do pokrzywdzonego M. R., który zrelacjonował to następującymi słowami „ Ja zostałem poinformowany przez tą kobietę o warunkach uzyskania pożyczki oraz zabezpieczeniach tej pożyczki, ale zostałem przez tą kobietę zapewniony, iż spełniam wymogi uzyskania wnioskowanej przez ze mnie kwoty i na pewno nikt z ramienia firmy nie będzie żądał od niego dodatkowego zabezpieczenia tej pożyczki ” (k. 7406 Akt IP T. XXXVI).

Wskazany wyżej materiał dowodowy właśnie potwierdza, że celem prowadzonej przez oskarżoną akcji przestępczej, było doprowadzenie osób zainteresowanych uzyskaniem pożyczki do niekorzystnego rozporządzenia mieniem, a w dalszej perspektywie czynnościami podejmowanymi na szczeblu centrali i przez inne osoby, mającymi na celu odmowę udzielenia pożyczek oraz odmowę zwrotu opłaty przygotowawczej, która była dla nich źródłem dochodu.

Błędne jest stanowisko apelującego, jakoby nie zweryfikowano twierdzeń pokrzywdzonych co do przebiegu rozmów klientów z oskarżoną. Lektura materiału dowodowego znajdującego się w Zbiorze IP oraz załącznikach do akt głównych sprawy, zdecydowanie temu przeczy. Należy zgodzić się z tezą, że były też takie sytuacje, że oskarżona prawidłowo informowała osoby zainteresowane o warunkach uzyskania pożyczek. Część świadków ten fakt potwierdziła. Inni nie pamiętali okoliczności rozmów na ten temat z oskarżoną. Należy jednak stwierdzić, że Prokurator zauważył te sytuacje. Słusznie nie objął ich aktem oskarżenia. Osoby te przesłuchano w charakterze świadków, ale nie nadano im statusu pokrzywdzonych. Dotyczy to np. G. P. którego oskarżona prawidłowo poinformowała o warunkach udzielenia pożyczki, w tym o zabezpieczeniach oraz o warunkach zwrotu opłaty. Sporządziła także umowę przedwstępną, z uwzględnieniem uwag świadka, że może udzielić dodatkowego zabezpieczenia w postaci hipoteki. W tym przypadku nie stwierdzono podstaw do zarzucenia oskarżonej, że wprowadziła tego świadka w błąd mimo, że Zarządu Spółki odmówił mu przyznania pożyczki (z uwagi na rzekome przekroczenie terminu doręczenia wypisu z księgi wieczystej jego nieruchomości w celu ustanowienia hipoteki) ( k. 168 – 170 Zbiór IP T.I. Innym klientem prawidłowo obsłużonym przez oskarżoną był J. Z. (2). Został przez nią w szczególności poinformowany, że do uzyskania pożyczki musi przedstawić 2 żyrantów. On ten wymóg zaakceptował podpisując umowę przedwstępną oraz uiszczając stosowną opłatę, zgodnie z tym pouczeniem. Gdy został wezwany do przedstawienia żyrantów, nie był w stanie - z przyczyn leżących po jego stronie - temu wymogowi sprostać (k 174 – 175 Zbiór IP T. I). Trzeba podkreślić, że stosowna weryfikacja materiału dowodowego w tym zakresie została przeprowadzona bardzo wnikliwie i rzetelnie, już na etapie postępowania przygotowawczego.

W tym miejscu należy zauważyć, że oskarżona w okresie swojego zatrudnienia w tej Spółce zawarła umowy przedwstępne z 824 osobami, natomiast zarzucono i przypisano jej oszukańcze zabiegi w odniesieniu do 401 z pokrzywdzonymi, co także przeczy tezie postawionej w apelacji, że nie weryfikowano zebranego w sprawie materiału dowodowego, gdyż wyeliminowano z niego właśnie te zdarzenia faktyczne, które budziły wątpliwości natury dowodowej.

Należy zgodzić się z tezą, że miały miejsce sytuacje, iż doszło do przyznania pożyczek osobom z którymi wcześniej zawarto umowy przedwstępne z tym, że były to sytuacje bardzo sporadyczne, a w odniesieniu do oskarżonej dotyczyło to zaledwie kilku osób. Jedną z nich była przesłuchania na rozprawie K. F. która potwierdziła, że otrzymała pożyczkę w kwocie 60 000 złotych. Spełniła ona wszystkie postawione jej warunki (k. 48134 – 295645, 255673 odwrót – 25568 T. CXXVII). Jej zeznania podobnie jak relacje wielu innych świadków, którzy nie posiadają statusu pokrzywdzonych (znajdujące się w Zbiorze IP) potwierdzają jedynie to, że oskarżona wobec jednych osób dopuszczała się przestępczych manipulacji w celu skłonienia ich do uiszczenia opłat, a wobec innych nie czyniła tego. Należy przecież pamiętać, że proceder ten był prowadzony z wykorzystaniem formalnych procedur, którymi manipulowano, a więc w sytuacjach gdy w odniesieniu do konkretnej osoby nie można był znaleźć pretekstu do odmowy udzielenia pożyczki, to były one przyznawane. Były jednak też zdecydowanie odmienne sytuacje, o czym świadczą zeznania innego świadka przesłuchanego na rozprawie to jest P. Ż., który jednoznacznie potwierdził, że przed podpisaniem umowy przedwstępnej wymagano od niego uiszczenia opłaty, co przeczy zapewnieniom oskarżonej, iżby takiego wymogu ona nie stawiała (k. 25567 ,25542 (...)).

Nie ma racji skarżący jakoby oskarżonej przypisano oszukańcze zachowania od pierwszego dnia jej zatrudnienia w Spółce. Pracę podjęła w dniu 18.10. 2010 r., zaś pierwsze przypisane jej zachowanie przestępcze na szkodę K. B. przypada na dzień 5 listopada 2010r. Należy podkreślić, że sposób działania oskarżonej w tej dacie niczym nie różnił się od tych których dopuściła się ona w następnych dniach. Wniosek ten wynika z zeznań tego pokrzywdzonego, który wyraził chęć uzyskania pożyczki w kwocie 80 000 złotych. Oskarżona po krótkiej rozmowie w trakcie której zapytała go gdzie pracuje i jakie ma dochody oraz po kilkuminutowej nieobecności w pomieszczeniu gdzie prowadzili rozmowę, oświadczyła mu, że „ ma zdolność kredytową, dostanie taką pożyczkę. Jedynym jednak warunkiem jest wpłata zabezpieczenia na rzecz tej firmy w kwocie 4 000 złotych” – a nie budzi wątpliwości , że kwota której uiszczenia domagała się oskarżona, była opłatą przygotowawczą. Pokrzywdzony po tej rozmowie, będąc przekonany, że warunkiem otrzymania pożyczki jest uiszczenie tej kwoty, udał się do Banku, gdzie dokonał płatności na konto wskazanej mu przez oskarżoną Spółki. Dopiero kiedy wrócił z dowodem wpłaty do Biura, oskarżona przedłożyła mu do podpisania szereg dokumentów, które pobieżnie przejrzał i podpisał nadal nie mając świadomości, że dokumenty które podpisał, nie gwarantują mu uzyskania pożyczki, a jedynie stanowią początek procedury rozpoznania wniosku. Oskarżona po podpisaniu przedstawionych mu dokumentów, dodatkowo poinformowała go, że pożyczkę powinien otrzymać w ciągu 14 dni. Nic takiego się nie stało. W grudniu 2010 roku (...) zaczęła domagać się od niego przedstawienia dwu zabezpieczeń pożyczki, czego nie był w stanie uczynić. Wskazane okoliczności uprawniały Sąd I instancji do uznania, że datą początkową czynu ciągłego przypisanego oskarżonej był właśnie dzień 5 listopada 2010r. Okoliczności podniesione w tej mierze w apelacji obrońcy takie jak, uprzednia niekaralność oskarżonej czy jej proces rekrutacji i awansowania w Spółce, nie były tego rodzaju, iżby były w stanie tę ocenę zmienić i dowodzić, że oskarżona nie wprowadziła w błąd pokrzywdzonych oraz nie współdziałała w tym zakresie z innymi osobami. Należało przy tym mieć na uwadze, że ramy przypisanego oskarżonej przestępstwa wyznaczają te jej czynności sprawcze, które polegały na świadomym wprowadzaniu klientów w błąd nieprawdziwymi informacjami i doprowadzaniu ich w ten sposób do niekorzystnego rozporządzenia mieniem, polegającym na wpłacaniu środków finansowych na konto Spółki - czego nie uczyniliby, gdyby nie zostali wprowadzeni w błąd co do warunków udzielenia im tych pożyczek i skutków uiszczenia opłaty ( przestępstwo oszustwa przeszło w fazę dokonania z chwilą niekorzystnego rozporządzenia mieniem przez pokrzywdzonego, którą w tym przypadku był moment uiszczenia opłaty) - a nie szerzej jak to może mieć miejsce w odniesieniu do osób, które zorganizowały, kierowały tym procederem oraz współdziałały na szczeblu centrali Spółki, a których zachowanie może rozciągać się także na kolejny etap ich akcji, którego istotnym celem było kreowanie okoliczności prowadzących do odmowy udzielenia wnioskowanych pożyczek oraz odmowy zwrotu tych opłat. Całkowicie błędny jest więc pogląd skarżącego, że oskarżona nie wprowadziła pokrzywdzonych w błąd w sposób wyżej opisany, ani też, że nie współdziałała w tym procederze z innymi osobami.

Odnośnie pierwszej kwestii należy stwierdzić, że wprowadzenie w błąd może przybierać bardzo różne postacie. Podstępne zabiegi mogą polegać np. na przekazywaniu pokrzywdzonym informacji nieprawdziwych obok prawdziwych, a także przemilczaniu istotnych faktów lub okoliczności, jeżeli stanowi to formę ich ukrycia przed osobą rozporządzającą, przy użyciu słowa, dokumentów i ma na celu wywołanie u pokrzywdzonych błędnego stanu wiedzy o rzeczywistości. Wprowadzeniem w błąd może być więc każde zachowanie sprawcy powodujące błędną ocenę rzeczywistości adresata tych podstępnych zabiegów. Obojętne jest czy pokrzywdzony mógł sprawdzić prawidłowość twierdzeń sprawcy, czy mógł wykryć błąd nawet przy dołożeniu niewielkiej staranności (np. poprzez staranne zapoznanie się z treścią umów przedwstępnych, które były udostępniane pokrzywdzonym z reguły po uiszczeniu opłat). Dodać należy, że łatwowierność czy naiwność pokrzywdzonych - jak to miało miejsce w wielu przypadkach w niniejszej sprawie - nie wyłącza karygodności wprowadzenia ich w błąd. Np. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 18.06.2019r., VK 246/18 stwierdził, że „ wprowadzenie w błąd jako znamię czynności wykonawczej oszustwa polega na doprowadzeniu do rozbieżności między obiektywną rzeczywistością a wyobrażeniem o niej lub jej odbiorem w świadomości pokrzywdzonego. Chodzi o szeroki zakres zachowań kłamliwych jako źródła wprowadzenia w błąd co do okoliczności istotnych, więc tych, które są przyczyną niekorzystnego rozporządzenia mieniem. Sposób wprowadzenia w błąd może być rozmaity. Zamierzony cel sprawcy może być osiągnięty przy użyciu słowa, dokumentów lub innych przedmiotów, bądź zachowania się sprawcy. Podstępne zabiegi mogą ograniczyć się nie tylko do jednokrotnego kłamstwa, ale mogą też wiązać się z całą gamą zachowań (w tym zaniechań) mających na celu wywołanie błędu pokrzywdzonego lub utrzymanie go w błędzie. Podstępne zabiegi mogą występować obok okoliczności prawdziwych lub mogą być powiązane z zatajeniem pewnych, istotnych okoliczności. Wprowadzeniem w błąd może być więc każde zachowanie powodujące błędną ocenę rzeczywistości adresata tych podstępnych zabiegów. Obojętne jest, czy pokrzywdzony mógł sprawdzić prawdziwość twierdzeń sprawcy, czy mógł wykryć błąd przy dołożeniu znikomej nawet staranności”. Właśnie w taki sposób działała oskarżona. Dlatego słusznie uznał Sąd I instancji, że oskarżona wprowadziła w błąd pokrzywdzonych i doprowadziła ich do niekorzystnego rozporządzenia mieniem do którego w przypadku oskarżonej dochodziło już w momencie wpłacenia na konto Spółki opłaty przygotowawczej. To te czynności należało ocenić z punktu widzenia tego czy mamy do czynienia z celowym działaniem oskarżonej w doprowadzeniu pokrzywdzonych do niekorzystnego rozporządzenia mieniem czy też tylko z godzeniem się na to. Tylko w tym drugim przypadku można by ewentualnie mówić o pomocnictwie o którym mowa w art. 18§ 3 K.K., gdyż udzielający pomocy musiałby jedynie obejmować świadomością prawną charakterystykę czynu zabronionego, którego popełnienia ma zamiar ułatwić oraz mieć świadomość znaczenia swojego zachowania to jest, że stanowi ono ułatwienie popełnienia czynu zabronionego przez inną osobę ( udzielający pomocy musi chcieć, aby to nie on, a inna osoba dokonała przestępstwa, albo przewidując możliwość dokonania przez inną osobę takiego czynu na to się godzić" - wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 stycznia 2014 r., IV KK 251/13 OSNKW 2014, nr 8, poz. 63). Rola oskarżonej nie polegała na ułatwianiu innym osobom dokonanie oszustwa. Była sprawcą, a nie pomocnikiem. Nie była też biernym obserwatorem akcji przestępczej prowadzonej przez inne osoby, gdyż to jej działania i zaniechania wprowadzały pokrzywdzonych w błąd co do rzeczywistego stanu rzeczy i doprowadzały inne osoby do niekorzystnego rozporządzenia mieniem.

Odnośnie drugiej kwestii. Należy zgodzić się z apelującym, że przypisanie oskarżonej współsprawstwa wymagało w sposób nie budzący wątpliwości wykazania, że było między nią a inną osobą (lub osobami) porozumienie co do wspólnego wykonywania czynności sprawczych znamionujących przestępstwo oszustwa oraz podział ról i zadań wykonawczych. Jest też oczywiste, że odpowiedzialność współsprawcy musi opierać się na świadomości i woli udziału w podjętej wspólnie akcji przestępczej, a każdy ze współsprawców swoim zamiarem musi obejmować urzeczywistnienie wszystkich jego przedmiotowo wyrażonych znamion. Działanie współsprawcy winno być kojarzone z istotnym wkładem w realizację znamion przestępstwa bez którego nie doszłoby do jego popełnienia lub doszłoby do jego realizacji w inny sposób. Autor apelacji kwestionując ustalenie Sądu I instancji dot. współdziałania oskarżonej z innymi osobami wskazał właśnie, że dla przyjęcia działania sprawczego w tej formie niezbędne jest uzgodnienie ról i zadań, a tymczasem oskarżona nawet nie znała osób z którymi miałaby współdziałać ( k. 2572 odwrót ). Zaprezentowane tam pojęcie współsprawstwa jest tylko częściowo trafne, gdyż nie jest jego niezbędnym elementem znajomość osób współdziałających, jak zdaje się przekonywać autor apelacji. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 27.01.2022r., sygn. akt III KK 116/20 stwierdził, że współsprawstwo z art. 18 § 1 k.k. w przypadku oszustwa. polega na tym, że „ Fundamentem współsprawstwa jest porozumienie przestępcze, którego treścią jest wspólne popełnienie konkretnego przestępstwa. Zawarte między współsprawcami porozumienie pozwala przyjąć, że dane przestępstwo jest ich wspólnym dziełem i pozwala pociągnąć do odpowiedzialności karnej każdego ze współsprawców za całość przestępstwa zarówno wtedy, gdy każdy z nich zrealizował wszystkie ustawowe znamiona danego czynu, jak i wtedy, gdy osobiście zrealizował tylko pewną ich część, a nawet wówczas, gdy nie wyczerpał żadnego z ustawowych znamion, ale przyczynił się znacznie do jego popełnienia. Podział ról w przestępczym przedsięwzięciu musi być dodatkowo bardzo precyzyjnie opisany, gdyż przyjmując koncepcję materialno-obiektywną współsprawstwa, współsprawcą odpowiedzialnym za całość jest także osoba, która od strony formalnej nie realizuje żadnego znamienia czynnościowego, ale jej wkład w realizację tego znamienia przez pozostałych jest tak istotny, że bez niego z prawdopodobieństwem graniczącym z pewnością do czynu nie doszłoby w ogóle lub w takim kształcie”. Sąd odwoławczy zaprezentowaną w tym orzeczeniu koncepcję w pełni podziela. Zgodził się też ze stanowiskiem Sądu I instancji, że zachowanie oskarżonej stanowiło współsprawstwo (co wcale nie musi wykluczyć przyjęcia sprawstwa kierowniczego wobec niektórych osób należących do Zarządu Spółki). W szczególności , znamię współsprawstwa realizuje także ten współdziałający, który nie biorąc osobiście udziału w czynnościach sprawczych tego czynu, swoim zachowaniem zapewnia realizację uzgodnionego z tą osobą wspólnego przestępczego zamachu. Zdaniem Sądu odwoławczego taką rolę (co najmniej) pełniły osoby na szczeblu centrali Spółki. Łączył je z oskarżoną wspólny cel w postaci uzyskania korzyści majątkowej. Osoby te zorganizowały ten proceder, kierowały nim oraz uczestniczyły w nim bezpośrednio - prowadziły szeroko zakrojoną akcję reklamową wprowadzającą w błąd osoby zainteresowane pożyczkami, stworzyli procedury które w ich zamierzeniu, miały stwarzać warunki do wprowadzania w błąd te osoby, założyły, obsługiwały i wskazały oskarżonej konta bankowe Spółki, na które klienci mieli wpłacać pieniądze oraz przyjmowali te pieniądze i dzielili odpowiednio między uczestników tej akcji. Ten ich wkład w realizację znamion oszustwa w ramach przyjętego między nimi a oskarżoną podziału ról był istotny, albowiem umożliwiał on, a nie tylko ułatwiał, wykonanie wspólnego zamiaru - co cechuje współsprawstwo, a nie pomocnictwo. W wypadku współsprawstwa sposób zawarcia przestępnego porozumienia wcale nie musi być sformalizowany. Może to nastąpić także w sposób dorozumiany. Wspólnicy wcale nie muszą się znać, wypełniając to porozumienie działaniami czy zaniechaniami realizującymi cel w ramach podziału ról. Charakterystycznym dla strony podmiotowej przestępstwa oszustwa z art. 286 § 1 KK jest zarówno cel działania sprawcy jak i sposób działania zmierzający do zrealizowania tego celu. Sprawca musi chcieć użycia określonego sposobu działania w celu osiągnięcia nienależnej korzyści majątkowej ze skutkiem w postaci niekorzystnego rozporządzenia mieniem. W niniejszej sprawie oskarżona przekonywała osoby zainteresowane pożyczkami, że warunkiem ich uzyskania jest uiszczenie opłaty co było nieprawdą, a co wywołało w świadomości tych osób przekonanie, że spełnienie tego warunku skutkować będzie uzyskaniem pożyczki. Miała ona interes w tym, żeby osoby te w ten sposób rozporządziły swoim mieniem, gdyż uzyskiwała ona wówczas prowizję uzależnioną od wysokości uiszczonej opłaty (pozostała jej część stanowiło korzyść osób zarządzających Spółką).

Oskarżona wbrew tezie postawionej w apelacji, wiedziała o tym, że klienci nie otrzymują pożyczek, ani też nie są im zwracane opłaty, gdyż pokrzywdzeni na przestrzeni lat po otrzymaniu informacji, że nie przyznano im pożyczki, dzwonili zarówno do Biura w L. jak i do siedziby Spółki w G., domagając się po pierwsze, wyjaśnienia przyczyn odmowy udzielenia pożyczki a po drugie, domagali się zwrotu opłaty - bo byli o takiej możliwości informowani przez oskarżoną. Z treści zeznań wielu pokrzywdzonych wynika wprost, że z powodu odmów udzielenia im pożyczek oraz odmowy zwrotu opłat przygotowawczych (np. na skutek upływu terminu) interweniowali w Biurze Spółki w L., a mimo to oskarżona w rozmowach z kolejnymi klientami kontynuowała postawę polegającą na kłamliwym zapewnianiu ich, że z łatwością otrzymają pożyczkę jeśli uiszczą opłatę, a kiedy tak się nie stało, odsyłała te osoby do centrali w G. lub zarzucała im, że powinny one czytać umowy, które podpisały. Np. tak potraktowała E. H., którą najpierw poinformowała, że jedynym warunkiem otrzymania pożyczki jest uiszczenie przez nią opłaty przygotowawczej, a kiedy odmówiono jej po spełnieniu tego warunku udzielenia pożyczki, powiedziała do niej, że umowy „ trzeba czytać” sugerując, że pokrzywdzona sama jest sobie winna braku staranności, co świadczy o tym, że obejmowała ona swoją świadomością te okoliczności. Miała ona więc pełną świadomość tego, że pokrzywdzeni zawierający umowy przedwstępne, czynili to zwabieni kłamliwą ofertą uzyskania szybkiej gotówki, bez konieczności realizowania szeregu czynności związanych chociażby z oceną ich zdolności kredytowej. Oskarżona mimo, iż miała pełne rozeznanie tego stanu rzeczy, systematycznie powtarzała wskazany wyżej sposób działania, co wyklucza jakąkolwiek przypadkowość czy błąd po jej stronie. Te elementy świadczyły o tym, że działała ona celowo, a nie tylko godziła się na pewien niekorzystny dla pokrzywdzonych stan rzeczy. Wprowadzenie w błąd może stanowić konsekwencję zachowania nie tylko sprawcy, ale też osoby z nią współdziałającej. Taką koncepcje zdaje się prezentować Sąd I instancji poprzez przyjęcie podziału ról między oskarżoną, a osobami które należały do Zarządu Spółki. Wymagało to wykazania, że współdziałający obejmował swoją świadomością i zamiarem bezpośrednim wprowadzenie w błąd pokrzywdzonych oraz tego, że doprowadzają w ten sposób do niekorzystnego rozporządzenia mieniem. Niewątpliwie wskazany przez Sąd Okręgowy w podstawie faktycznej zaskarżonego wyroku materiał dowodowy pozwalał uznać, że elementy przedmiotowe przypisanego oskarżonej oszustwa, mieściły się w świadomości współsprawców i były objęte ich wolą. Chcieli oni też uzyskać korzyść majątkową .W tym celu użyli opisanego wyżej sposobu działania, wykorzystali strukturę Spółki oraz jej narzędzia. Nie budzi wątpliwości, że oskarżona chciała doprowadzić pokrzywdzonych do niekorzystnego rozporządzenia mieniem. Stanowisko Sądu I instancji dot. strony podmiotowej przypisanego oskarżonej czynu jest trafna. Oskarżona była zorientowana w mechanizmach rządzących tym procederem który wymagał podziału ról i zadań na obu szczeblach funkcjonowania Spółki. Świadomie podejmowała decyzje mające doprowadzić pokrzywdzonych do uiszczenia opłat. Intencjonalnie dezinformując ich o obiektywnie istniejącej rzeczywistości, która miała wpływ na możliwość uzyskania przez nich pożyczki. Wprawdzie przedstawiała pokrzywdzonym do podpisania umowy przedwstępne, a także oświadczenia z treści których wynikało, że opłaty są bezzwrotne, a do uzyskania pożyczki niezbędne będą zabezpieczenia, ale jednocześnie udzielała im na ten temat ustnie informacji, które były w konfrontacji z treścią tych dokumentów. Te jej informacje były w konfrontacji z treścią własnoręcznie podpisywanych przez pokrzywdzonych oświadczeń oraz zapisami umów wstępnych, które zawierały informacje o warunków przyznania pożyczek w tym zabezpieczeniach oraz odstąpienia od umów (zazwyczaj informowała te osoby, że warunkiem przyznania pożyczki jest uiszczenie jedynie opłaty, a odnośnie innych warunków, to w sytuacji gdy konkretny klient o nie dopytywał zapewniła go, że będą one łatwe do spełnienia). Pokrzywdzeni którzy zapoznali się z ich treścią wierzyli ustnym informacjom oskarżonej i decydowali się na uiszczenie opłat w przekonaniu, że będzie to skutkować przyznaniem pożyczki, a jeżeli to się nie stanie to otrzymają zwrot opłaty. Tymczasem oskarżona nie miała żadnego wpływu na to czy pożyczka zostanie przyznana konkretnej osobie. Jej rola kończyła się w momencie rozporządzenia mieniem przez pokrzywdzonych, polegającego na dokonaniu opłaty i wysłaniu dokumentów do siedziby Spółki. Dalsze czynności podejmowały osoby z Zarządu Spółki. Miały one głównie na celu uniemożliwienie pokrzywdzonym odzyskanie tych pieniędzy. Stąd też stosowana przez oskarżoną taktyka polegająca na tym, że dopiero po dokonaniu opłaty udostępniała do podpisania pokrzywdzonym umowy przedwstępnej. Zazwyczaj dopiero wówczas mogli oni, na podstawie ich treści, uzyskać informacje o konieczności przedstawienia zabezpieczeń.

W wskazanych wyżej realiach faktycznych sprawy dopiero przekazanie pokrzywdzonym przez oskarżoną pełnej wiedzy o rzeczywistych skutkach uiszczenia opłaty przygotowawczej oraz o innych koniecznych warunkach od spełnienia których uzależniona jest pozytywne rozpoznanie wniosku o pożyczkę świadczyłoby o tym, że nie chciała ona zrealizować wobec pokrzywdzonych podstępnych zabiegów. Gdyby pokrzywdzeni zdawali sobie sprawę, że uiszczenie opłaty nie jest żadną gwarancją przyznanie im pożyczki, a ponadto, że praktycznie nie mają szans na odzyskanie opłaty, to nie dokonaliby tej czynności. Jest faktem, że firma w której oskarżona była zatrudniona, działała legalnie. Oskarżona wykonywała obowiązki pracownicze zgodnie z zawartą umową o pracę, za którą otrzymywała wynagrodzenie. Nie musiała mieć też pełnej wiedzy odnośnie wszystkich aspektów funkcjonowania tej Spółki. Wystarczy że miała świadomość, że składanymi pokrzywdzonym obietnicami łatwego uzyskania pożyczki na co przecież nie miła żadnego wpływu, wprowadzała ich w błąd co do warunków ich uzyskania, czym doprowadzała ich do niekorzystnego rozporządzenia mieniem.

Niezrozumiałe jest twierdzenie obrońcy jakoby żaden z pokrzywdzonych nie złożył zawiadomienia o przestępstwie. Przeciwnie, nawet pobieżna analiza akt sprawy, a zwłaszcza tomów w zbiorze IP potwierdza tezę, że pokrzywdzeni składali takie zawiadomienia zarówno do organów ścigania, jak też zwracali się o pomoc do innych urzędów. W zbiorze tym znajduje się szereg zawiadomień o przestępstwie oraz instytucji ochrony konsumentów( np. R. P. k. 25 – 30, I M. k. 32, 77 , J. S. k 41, P. K. k. 90,93,95) ,L. K. (k 127-135 Zbiór IP).

Odnośnie zarzutu z pkt I apelacji.

Prokurator na podstawie art. 49a k.p.k. wniósł o orzeczenie wobec oskarżonej obowiązku naprawienia szkody w części (w wysokości po 20 % pobranej opłaty) na rzecz pokrzywdzonych Ł. C. kwoty 250 zł, K. P. (1) kwoty 600 zł, K. J. kwoty 300 zł, W. P. (1) kwoty 250 zł, K. G. (1) kwoty 750 zł, M. P. (1) kwoty 1500 zł, P. Ż. (1) kwoty 250 zł, G. T. kwoty 250 zł, H. K. kwoty 500 zł, A. B. (1) kwoty 1000 zł, R. R. (1) kwoty 450 zł, M. R. (1) kwoty 700 zł, D. M. (1) kwoty 250 zł, P. N. kwoty 750 zł, Z. R. kwoty 300 zł, A. R. (1) kwoty 250 zł, K. S. (1) kwoty 900 zł, J. M. (1) kwoty 1300 zł, W. K. (1) kwoty 250 zł, D. S. (1) kwoty 250 zł, L. P. kwoty 600 zł, E. B. (1) kwoty 400 zł, M. J. (1) kwoty 750 zł, K. M. kwoty 250 zł, K. D. kwoty 2400 zł, T. D. (1) kwoty 250 zł,W. M. (1) kwoty 300 zł, H. N. kwoty 250 zł, A. F. (1) kwoty 1500 zł, Z. S. kwoty 500 zł, B. Ż. kwoty 250 zł, M. K. (1) kwoty 500 zł, M. K. (2) kwoty 1000 zł, A. P. (1) kwoty 500 zł, G. K. (1) kwoty 700 zł, J. K. (1) kwoty 250 zł, B. W. (2) kwoty 300 zł, E. B. (2) kwoty 300 zł, M. Ł. kwoty 300 zł, Z. Z. (1) kwoty 250 zł, W. Z. kwoty 500 zł, M. S. (1) kwoty 250 zł, L. I. kwoty 250 zł, K. G. (2) kwoty 250 zł, J. K. (2) kwoty 250 zł, M. K. (3) kwoty 1400 zł, E. P. (1) kwoty 250 zł, Ł. S. (1) kwoty 500 zł, P. Ż. (2) kwoty 250 zł, S. K. (1) kwoty 1050 zł, M. M. (1) kwoty 4000 zł, K. B. (1) kwoty 500 zł, R. M. (1) kwoty 250 zł, R. C. kwoty 250 zł, S. D. kwoty 300 zł, W. P. (2) kwoty 300 zł, L. J. kwoty 6000 zł, R. S. (1) kwoty 2400 zł, Ł. D. kwoty 400 zł, M. P. (2) kwoty 750 zł, R. P. (1) kwoty 750 zł, I. G. (1) kwoty 300 zł, H. P. kwoty700 zł, K. W. (1) kwoty 250 zł, K. O. (1) kwoty 250 zł, G. S. (1) kwoty 250 zł, Z. B. (1) kwoty 850 zł, A. P. (2) kwoty 900 zł, M. K. (4) kwoty 250 zł, J. P. (1) kwoty 1000 zł, B. K. kwoty 350 zł, R. M. (2) kwoty 250 zł, G. K. (2) kwoty 700 zł, R. J. kwoty 700 zł, A. K. (1) kwoty 250 zł, P. K. (1) kwoty 600 zł, K. K. (1) kwoty 500 zł, P. M. (1) kwoty 500 zł, M. M. (2) kwoty 900 zł, S. S. (1) kwoty 500 zł, C. S. kwoty 500 zł, M. G. (1) kwoty 600 zł, T. O. (1) kwoty 650 zł, H. I. kwoty 250 zł, E. S. (1) kwoty 250 zł, K. S. (2) kwoty 250 zł, A. G. kwoty 350 zł, B. I. kwoty 250 zł, Z. K. (1) kwoty 500 zł, J. I. kwoty 250 zł, M. K. (5) kwoty 900 zł, K. P. (2) kwoty 500 zł, S. T. (1) kwoty 300 zł, I. O. kwoty 500 zł, ,J. C. kwoty 350 zł, Z. O. kwoty 350 zł, J. J. kwoty 500 zł, M. S. (2) kwoty 250 zł, P. R. kwoty 1900 zł, B. S. (1) kwoty 1000 zł, M. P. (3) kwoty 250 zł, J. B. (1) kwoty 250 zł, A. Ś. (1) kwoty 500 zł, M. S. (3) kwoty500 zł, A. W. (1) kwoty 250 zł, R. L. kwoty 1800 zł, R. S. (2) kwoty 1500 zł, D. P. kwoty 1200 zł, W. K. (2) kwoty 1400 zł, J. M. (2) kwoty 1000 zł, J. P. (2) kwoty 350 zł, E. F. (1) kwoty 500 zł, W. K. (3) kwoty 600 zł, D. K. (1) kwoty 1400 zł R. R. (2) kwoty 500 zł, S. P. (1) kwoty 250 zł, P. S. (2) kwoty 250 zł, K. G. (3) kwoty 250 zł, S. M. (1) kwoty 1000 zł, A. P. (3) kwoty 400 zł, A. Z. kwoty 1000 zł, J. G. (1) kwoty 800 zł, K. N. kwoty 700 zł, P. S. (3) kwoty 1200 zł, J. S. (1) kwoty 250 zł, M. G. (2) kwoty 1000 zł, E. G. kwoty 500 zł, D. Z. (1) kwoty 250 zł, D. B. kwoty 500 zł, A. B. (2) kwoty 500 zł, P. D. kwoty 250 zł, K. S. (3) kwoty 3000 zł, I. G. (2) kwoty 350 zł, R. K. (1) kwoty 250 zł, Ł. S. (2) kwoty 500 zł, J. B. (2) kwoty 500 zł, M. K. (6) kwoty 250 zł, K. G. (4) kwoty 6000 zł, W. K. (4) kwoty 250 zł, W. D. (1) kwoty 1200 zł, K. Z. kwoty 300 zł, T. B. (1) kwoty 500 zł, J. K. (3) kwoty 300 zł, J. S. (2) kwoty 1000 zł, D. M. (2) kwoty 1500 zł, J. K. (4) kwoty 1000 zł, M. W. (1) kwoty 350 zł, M. S. (4) kwoty 500 zł, J. Z. (1) kwoty 350 zł, M. G. (3) kwoty 300 zł, B. S. (2) kwoty 250 zł, E. S. (2) kwoty 400 zł, M. S. (5) kwoty 250 zł, M. B. (1) kwoty 350 zł, B. S. (3) kwoty 1100 zł, B. C. kwoty 350 zł, M. G. (4) kwoty 500 zł, I. B. kwoty 300 zł, I. W. kwoty 300 zł, S. M. (2) kwoty 600 zł, R. S. (3) kwoty 350 zł, P. Ł. kwoty 1350 zł, T. M. kwoty 500 zł, M. S. (6) kwoty 500 zł, J. P. (3) kwoty 250 zł, M. G. (5) kwoty 350 zł, M. G. (6) kwoty 300 zł, P. S. (4) kwoty 1000 zł, K. K. (2) kwoty 2000 zł, J. W. (1) kwoty 360 zł, J. P. (4) kwoty 2200 zł, J. O. kwoty 660 zł, M. C. (1) kwoty 3600 zł, K. F. (1) kwoty 600 zł ,A. P. (4) kwoty 780 zł, M. S. (7) kwoty 240 zł, M. H. kwoty 1200 zł, G. B. (1) kwoty 3000 zł, A. R. (2) kwoty 600 zł, E. W. kwoty 600 zł, M. J. (2) kwoty 720 zł, J. W. (2) kwoty 660 zł, A. K. (2) kwoty 1000 zł, W. W. (1)kwoty 360zł, J. B. (3) kwoty 360 zł, T. F. kwoty 5800 zł, M. Ś. kwoty 600 zł, K. P. (3) kwoty 300 zł, J. K. (5) kwoty 360 zł, J. D. (1) kwoty 300 zł, A. S. (1) kwoty 300 zł, T. G. kwoty 420 zł, H. S. kwoty 720 zł, J. H. (1) kwoty 300 zł, M. B. (2) kwoty 360 zł, M. S. (8) kwoty 360 zł, M. P. (4) kwoty 1920 zł, M. C. (2) kwoty 900 zł, V. S. kwoty 300 zł, K. S. (4) kwoty 600 zł, M. U. kwoty 300 zł, A. B. (3) kwoty 600 zł, M. W. (2) kwoty 480 zł, M. Z. (1) kwoty 300 zł, K. B. (2) kwoty 1200 zł, A. K. (3) kwoty 600 zł, Ł. T. kwoty 1400 zł, S. B. kwoty 300 zł, J. G. (2) kwoty 660 zł, D. J. (poprzednio K.) kwoty 1200 zł, D. K. (2) kwoty 300 zł, B. S. (4) kwoty 600 zł, L. T. kwoty 720 zł, M. P. (5) kwoty 1200 zł, S. G. (1) kwoty 720 zł, E. Ż. kwoty 600 zł, A. D. (1) kwoty 300 zł, J. S. (3) kwoty 420 zł , K. O. (2) kwoty 600 zł, M. D. (1) kwoty 600 zł, T. A. kwoty 600 zł, A. J. (1) kwoty 420 zł, I. P. kwoty 300 zł, E. P. (2) kwoty 600 zł, A. K. (4) kwoty 1800 zł, J. U. kwoty 480 zł, M. B. (3) kwoty 600 zł, A. K. (5) kwoty 300 zł, M. M. (3) kwoty 1800 zł, J. L. kwoty 600 zł, A. W. (2) kwoty 600 zł, K. W. (2) kwoty 1800 zł M. M. (4) kwoty 360 zł , E. P. (3) kwoty 600 zł, A. B. (4) kwoty 720 zł, D. G. (1) kwoty 600 zł, S. G. (2) kwoty 300 zł, A. P. (5) kwoty 2160 zł, M. R. (2) kwoty 500 zł, R. D. (1) kwoty 600 zł, G. M. (1) kwoty 1140 zł, R. P. (2) kwoty 1200 zł, M. P. (6) kwoty 1200 zł, A. K. (6) kwoty 300 zł, J. K. (6) kwoty 600 zł, A. S. (2) kwoty 1000 zł, S. K. (2) kwoty 600 zł, A. K. (7) kwoty 840 zł, C. W. (1) kwoty 420 zł, R. W. kwoty 1200 zł W. M. (2) kwoty 780 zł, G. S. (2) kwoty 3000 z ł, M. S. (9) kwoty 500 zł, S. W. (1) kwoty 480 zł, A. D. (2) kwoty 1200 zł, T. D. (2) kwoty 360 zł, M. M. (5) kwoty 480 zł , L. A. kwoty 300 zł, R. S. (4) kwoty 4800 zł, R. M. (3) kwoty 420 zł, E. T. kwoty 300 zł, M. P. (7) kwoty 300 zł, M. K. (7) kwoty 300 zł , W. M. (3) kwoty 300 zł, W. M. (4) kwoty 300 zł, M. Z. (2) kwoty 300 zł, A. M. (1) kwoty 1000 zł, T. O. (2) kwoty 300 zł, I. M. kwoty 660 zł, J. K. (7) kwoty 300 zł, R. G. kwoty 600 zł, N. S. kwoty 300 zł, J. B. (4) kwoty 300 zł, E. F. (2) kwoty 300 zł ,J. T. (1) kwoty 300 zł, D. M. (3) kwoty 900 zł, D. Z. (2) kwoty 600 zł, T. S. kwoty 480 zł, J. K. (8) kwoty 2400 zł, D. K. (3) kwoty 300 zł, D. W. kwoty 300 zł, B. G. kwoty 1200 zł, Z. H. kwoty 300 zł, J. H. (2) kwoty 300 zł, B. P. (1) kwoty 1020 zł, A. F. (2) kwoty 600 zł, S. P. (2) kwoty 500 zł, K. B. (3) kwoty 360 zł, K. C. kwoty 1200 zł, G. M. (2) kwoty 300 zł, E. H. (1) kwoty 300 zł, M. C. (3) kwoty 1200 zł, M. K. (8) kwoty 500 zł, M. S. (10) kwoty 500 zł, J. M. (3) kwoty 1600 zł, Z. B. (2) kwoty 3000 zł, D. L. (poprzednio K.) kwoty 360 zł, A. Ś. (2) kwoty 300 zł, M. K. (9) kwoty 300 zł, K. O. (3) kwoty 300 zł, G. Ś. kwoty 660 zł, S. S. (2) kwoty 300 zł, M. W. (3) kwoty 660 zł, M. B. (4) kwoty 1200 zł, B. B. kwoty 300 zł, B. A. (1) kwoty 1800 zł, M. S. (11) kwoty 300 zł, S. Ś. kwoty 780 zł, S. M. (3) kwoty 720 zł, J. S. (4) kwoty 1560 zł, A. Ś. (3) kwoty 300 zł, A. Ś. (4) kwoty 720 zł, S. W. (2) kwoty 720 zł, M. S. (12) kwoty 1200 zł, J. K. (9) kwoty 1140 zł, M. B. (5) kwoty 300 zł, A. J. (2) kwoty 960 zł, M. R. (3) kwoty 2950 zł, M. C. (4) kwoty 472 zł, J. D. (2) kwoty 590 zł, A. N. kwoty 1600 zł, R. S. (5) kwoty 354 zł, D. S. (2) kwoty 1800 zł, L. S. kwoty 708 zł, Z. Z. (2) kwoty 3400 zł, K. P. (4) kwoty 649 zł, P. K. (2) kwoty 295 zł, T. B. (2) kwoty 767 zł, G. B. (2) kwoty 354 zł, J. T. (2) kwoty 295 zł, S. S. (3) kwoty 295 zł, P. M. (2) kwoty 590 zł, A. P. (6) kwoty 2006 zł, T. T. kwoty 354 zł, M. N. kwoty 708 zł, C. W. (2) kwoty 1780 zł, T. P. (1) kwoty 1239 zł, R. P. (3) kwoty 2000 zł, K. K. (5) kwoty 944 zł, A. Ż. kwoty 4600 zł, M. S. (13) kwoty 2124 zł, M. P. (8) 413 zł, M. B. (6) kwoty 1752,30 zł, M. C. (5) kwoty 413 zł, B. A. (2) kwoty 354 zł, S. T. (2) kwoty 295 zł, G. J. kwoty 295 zł, A. M. (2) kwoty 885 zł, A. R. (3) kwoty 1298 zł, S. K. (3) kwoty 1357 zł, R. R. (4) kwoty 500 zł, K. B. (4) kwoty 295 zł, S. M. (4) kwoty 354 zł, Z. A. kwoty 2000 zł, I. K. kwoty 354 zł, D. G. (2) kwoty 590 zł, Z. M. kwoty 295 zł, L. M. kwoty 500 zł, T. P. (2) kwoty 354 zł, D. G. (3) kwoty 472 zł, J. K. (10) kwoty 767 zł, K. G. (5) kwoty 649 zł, domagając się w ten sposób naprawienia części szkody w wysokości 20% pobranej opłaty przygotowawczej.

Sąd Okręgowy na podstawie art. 46 § 1 kk uwzględnił ten wniosek i orzekł wobec oskarżonej A. A. środek karny w postaci obowiązku naprawienia szkody w części poprzez zapłatę na rzecz osób pokrzywdzonych w/w kwot.

Skarżący zarzucił że, prokurator wniósł powództwa na rzecz tych pokrzywdzonych i dowodził, że zostały one uwzględnione. Nie wskazał jednak na jakich dowodach z akt sprawy oparł to stanowisko, ani też nie przedstawił na tę okoliczność dowodów, które by to potwierdzały. Nie wskazał też konkretnie których pokrzywdzonych ma na myśli forsując to stanowisko. Niewątpliwie w aktach sprawy znajdują się dowody świadczące, że część pokrzywdzonych została cywilnie zaspokojona, ale po pierwsze nie zostały one objęte wnioskiem Prokuratora, ani też nie zostały ujęte w zaskarżonym wyroku w rozstrzygnięciu dot. naprawienia szkody. Prokurator w odpowiedzi na apelację wskazał na oczywistą błędność poglądu apelującego w tej kwestii (k.25736). Lektura zeznań pokrzywdzonych (Zbiór IP) oraz załączników oraz dokumentów znajdujących się w aktach głównych sprawy wskazuje na trafność oceny zawartej w odpowiedzi Prokuratora na apelacji obrońcy w tej kwestii. Dlatego słusznie Sąd I instancji uwzględnił ten wniosek, gdyż w odniesieniu do osób objętych wnioskiem Prokuratora, zachodziły podstawy do orzeczenia obowiązku naprawienia części szkody przed oskarżoną. Brak jest podstaw do uznania, że wobec pokrzywdzonych wskazanych w zaskarżonym wyroku zapadły wcześniej orzeczenia lub, że takie sprawy są w toku. Orzeczenie Sądu I instancji w tym zakresie objęło 362 pokrzywdzonych spośród z 401 tam wskazanych. Na gruncie przepisów Kodeksu karnego obowiązujących do dnia 30.06.2015 r. obowiązek naprawienia szkody, o jakim mowa w art. 46 § 1 KK nie miał wyłącznie charakteru kompensacyjnego, a łączył się także z charakterem penalnym, co pozwoliło na miarkowanie odpowiedzialności odszkodowawczej w zależności od ustalonego w konkretnym wypadku stopnia bezprawia, winy, osiągniętych korzyści, czy też możliwości płatniczych. Oskarżona nie była organizatorem tego procederu przestępczego, ale była jej uczestnikiem. Wykorzystała do tego celu strukturę stworzoną w Spółce w której pracowała, bazującą na ludzkiej naiwności, łatwowierności, a często także na desperacji mamionych perspektywę uzyskania pożyczki, która była sposobem rozwiązania ich problemów finansowych i dlatego mało krytycznych wobec zapewnień oskarżonej, że u nich otrzymają pożyczkę mimo, iż w innych instytucjach finansowych takiej możliwości nie mają. Kierowała się chęcią szybkiego zysku i takowy osiągnęła. Dlatego winna partycypować w obowiązku naprawienia szkody w części - proporcjonalnie do stopnia bezprawia, winy i osiągniętej korzyści.

O zwolnieniu oskarżonej A. A. od obowiązku poniesienia kosztów sądowych i opłaty postępowania orzeczono na podstawie art. 624 § 1 kpk i art. 17 ust. 1 ustawy o opłatach w sprawach karnych, co uzasadnia aktualny brak zatrudnienia oraz utrzymywanie się z renty.

SSA Bogusław Tocicki

SSA Andrzej Szliwa

SSA Piotr Kaczmarek