Pełny tekst orzeczenia

Sygnatura akt

II AKa 398/23

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

2.

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 29 czerwca 2023r. w sprawie VIII K 70/23

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☒ prokurator

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☒

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

Zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

Apelacja obrońcy oskarżonego:

1. Naruszenie przepisów postępowania – art. 7 kpc – poprzez dokonanie nieprawidłowej oceny materiału dowodowego i wyciagnięcie z niego nieprawidłowych wniosków, w szczególności na podstawie zeznań świadków i wyjaśnień oskarżonego nie sposób przyjąć, że oskarżony usiłował dokonać kradzieży uprzednio stosując przemoc wobec pokrzywdzonego, podczas gdy z zebranego materiału dowodowego wynika, że zastosowanie przemocy przez oskarżonego nastąpiło później, w wykonaniu innego niż rozbój zamiaru.

2. Naruszenie przepisów prawa materialnego – art. 13 § 1 kk w zw. z art. 280 § 2 kk – poprzez jego niewłaściwe zastosowanie do kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu w warunkach, w których zachowaniu oskarżonego w dniu 9 stycznia 2023r. nie sposób przypisać usiłowania rozboju.

3. Naruszenie przepisów prawa materialnego – art. 13 § 1 kk w zw. z art. 157 § 1 kk – poprzez niewłaściwe niezastosowanie powołanego przepisu w warunkach, gdy oskarżonemu można przypisać sprawstwo czynu wskazanego w tym przepisie.

Apelacja prokuratora:

Błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku, odnoszących się do sfery wymiaru kary, polegający na dowolnym i arbitralnym, a nadto bezzasadnym, oderwanym od reszty materiału dowodowego wybiórczym przyjęciu okoliczności mających wpływ na wymiar kary z pominięciem szeregu tych obciążających, podobnie w przypadku oceny, że doznana przez pokrzywdzonego krzywda nie uzasadnia nałożenia na oskarżonego obowiązku zadośćuczynienia M. T. w jakiejkolwiek wysokości.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Apelacja obrońcy.

Zarzuty apelacji obrońcy oskarżonego są bezzasadne i to w stopniu oczywistym. Niezależnie od tego, że zastrzeżenia skarżącego wobec oceny materiału dowodowego dokonanej przez Sąd Okręgowy nie znajdują uzasadnienia, to sama konstrukcja apelacji jest wadliwa. Obrońca oskarżonego kwestionując trafność oceny dowodów i poczynionych w jej następstwie ustaleń faktycznych, jednocześnie zarzuca obrazę prawa materialnego w zakresie prawno-karnej oceny zachowania oskarżonego, gdy takie zarzuty wykluczają się. Warunkiem zarzutu opartego na podstawie odwoławczej z art. 438 pkt 1 kpk są prawidłowe ustalenia faktyczne wynikające z takiej też, zatem prawidłowej, oceny dowodów. W sytuacji, gdy przedmiotem zarzutów apelacyjnych jest ocena dowodów i poczynione w jej następstwie ustalenia faktyczne, ich podstawę stanowi art. 438 pkt 2 kpk, ewentualnie art. 438 pkt 3 kpk. Pomimo wykazanej wadliwości konstrukcji apelacji, powyższe nie wyłącza możliwości dokonania kontroli instancyjnej wyroku w granicach przez nią wyznaczonych, choć wykazane błędy nie pozostają bez znaczenia dla kompleksowej oceny środka odwoławczego złożonego w interesie oskarżonego.

Niezależnie od powyższego, intencje skarżącego są czytelne. Wbrew jego stanowisku, Sąd Okręgowy przy ocenie materiału dowodowego sprawy uwzględnił wskazania wiedzy, logiki i doświadczenia życiowego i w następstwie tak dokonanej oceny ustalił stan faktyczny nie zawierający błędów. Sąd odniósł się do zasadniczych dowodów w sprawie, w szczególności zeznań pokrzywdzonego i wyjaśnień oskarżonego, w wystarczającym stopniu motywując, co legło u podstaw zaprezentowanej oceny, którą sąd odwoławczy w całości podziela. Tym samym, Sąd nie uchybił kryteriom wskazanym w art. 7 kpk.

Sąd Okręgowy słusznie przyjął, że to zeznania pokrzywdzonego stanowią wartościową podstawę ustaleń faktycznych. Relacja M. T. jest szczera, logiczna, obiektywna, w jego wypowiedzi nie ma takich elementów, które podważałyby jego

prawdomówność, bądź chociaż wprowadzały w tym zakresie stan niepewności. Nie ulega wątpliwości, że to oskarżony był prowodyrem zdarzenia z udziałem pokrzywdzonego, jak i to, że jego intencją było uzyskanie od pokrzywdzonego pieniędzy w warunkach określonych w art. 280 § 2 kk. Z relacji pokrzywdzonego wynika, że oskarżony zwrócił się do niego o 2 zł i był to jedyny powód jego „zaczepienia". Gdy ten oświadczył, że pieniędzy nie ma, oskarżony stał się natarczywy, popychał go, a w końcu uderzył butelką z piwem rozbijając ją na jego głowie. Pokrzywdzony odnosząc się do tego elementu zdarzenia, w czasie którego został uderzony i skaleczony butelką, stanowczo zeznał, że także wówczas oskarżony krzyczał domagając się w sposób wulgarny pieniędzy (k. 26v, 292v … uderzył mnie wtedy butelką w głowę, krzyczał do mnie dawaj k… pieniądze, wiem, że k… masz pieniądze przy sobie). Jednocześnie wskazał, że choć napastnik krzyczał i był wulgarny, to nie został znieważony przez niego na tle narodowościowym, a jego bluźnierstw nie traktował jako znieważenie, nadto stwierdził, że w wyniku zdarzenia nic mi nie skradziono, nic nie zostało mi zniszczone (k. 27, 292). Podczas przesłuchania na rozprawie pokrzywdzony podał nadto, że oskarżony groził mu śmiercią, jednak uważa, że to były takie emocje, nie myślę, że rzeczywiście chciał mnie zabić (k. 291v). Z wypowiedzi pokrzywdzonego wynika, że po uderzeniu go butelką, gdy w ręku oskarżonego pozostawała jej potłuczona część i mężczyzna był coraz bardziej natarczywy, zaczął się intensywniej bronić, mężczyźni zwarli się, upadli, wtedy też ręką uderzył oskarżonego w twarz.

Przytaczanie takich elementów zdarzenia i odczuć świadka wskazuje, że jego relacja jest obiektywna i szczera, a jako taka stanowi wartościową podstawę ustaleń faktycznych. Zeznania pokrzywdzonego wspierają nadto relacje interweniujących policjantów, którzy zgodnie przyznali, że z wypowiedzi obu mężczyzn wynikało, że oskarżony domagał się pieniędzy (k. 307-308). Nadto, sam oskarżony przyznał, że dynamika zdarzenia istotnie się zmieniła po tym, gdy uderzył pokrzywdzonego butelką ( on się rzucił na mnie po tej butelce, tzn. po uderzeniu go przeze mnie butelką… k. 78).

Skutecznej przeciwwagi dla zeznań pokrzywdzonego nie stanowi wersja zdarzenia przedstawiona przez M. Z.. Oskarżony wyjaśnił, że grzecznie poprosił o 2 zł i to wyłącznie niczym nieuzasadniony atak ze strony pokrzywdzonego spowodował taki, a nie inny, przebieg zdarzenia. W śledztwie oskarżony wyjaśnił, że poprosił pokrzywdzonego o 2 zł ( ja go przeprosiłem i poprosiłem go o 2 zł, k. 72), wskazując

przy tym, że potrzebował pieniędzy, by wysłać do L. zgodę na wydanie paszportu dla córki (k. 78). Na rozprawie przyznał jednak, że pieniądze były mu potrzebne na piwo.

Tym samym, oskarżony przedstawiał zdarzenie w taki sposób, aby siebie przedstawić w pozytywnym świetle i tym samym poprawić swoją sytuację procesową. Znamienny w tym zakresie jest przytoczony powyżej fałszywy motyw działania, przytoczony powyżej a podany przez niego w toku przesłuchania w śledztwie. W takich okolicznościach Sąd Okręgowy słusznie przyjął, że to zeznania pokrzywdzonego stanowią wartościową podstawę ustaleń faktycznych, wykluczające inną ocenę prawną zachowania oskarżonego, aniżeli przyjęta w wyroku.

M. Z. będąc w stanie nietrzeźwości zaczepił pokrzywdzonego, jako osobę przypadkową, której nie znał i domagał się od niego 2 zł. Pomimo odmowy, szedł za nim, w sposób wulgarny dalej domagał się pieniędzy, aż w końcu, w tożsamych okolicznościach, rozbił na jego głowie butelkę z piwem raniąc przy tym pokrzywdzonego. Takie działanie realizuje znamiona rozboju kwalifikowanego z uwagi na właściwości użytego przedmiotu. To, że wskutek uderzenia butelką, pokrzywdzony zaczął się intensywnie, a nawet skutecznie bronić, pozostaje bez znaczenia dla prawnej kwalifikacji czynu oskarżonego, gdy lektura apelacji obrońcy wskazuje, że skarżący w tym właśnie elemencie zdarzenia upatruje możliwości zmiany wyroku w kierunku tam wnioskowanym.

Apelacja prokuratora.

Rację ma ten skarżący, gdy wywodzi, że Sąd Okręgowy rozstrzygając w zakresie właściwej sankcji karnej pominął część okoliczności mających znaczenie dla rozstrzygania w tym zakresie, a tym okolicznościom, które uwzględnił, nie nadał właściwego znaczenia.

Oskarżony M. Z. został skazany za kwalifikowany rozbój, zatem zbrodnię, gdzie dolny próg ustawowego zagrożenia karą pozbawienia wolności wynosi 3 lata. Miarą surowości każdej kary jest stopień wykorzystania sankcji. Uwzględniając całokształt okoliczności mających wpływ na jej wymiar w sprawie rozpoznawanej, stwierdzić należy, że nie zaistniały jakiekolwiek warunki, by karę w ustawowym minimum uznać za sankcję właściwą wobec oskarżonego M. Z., zarówno ze

względu na jego właściwości ujawnione w charakterze przestępstwa, jak i stopień społecznej szkodliwości przestępstwa, którego się dopuścił.

Oskarżony jest sprawcą wielokrotnie karanym, także za przestępstwa popełnione z użyciem przemocy wobec osoby (k. 46-52). Rozboju na osobie M. T. oskarżony dopuścił się w godzinach późno wieczorowych, ale jednocześnie w ścisłym centrum W., w rejonie stacji metra, gdzie także w porze nocnej jest ruch, a zatem działał w sposób jawny, na oczach osób postronnych. Wbrew ocenie Sądu Okręgowego, dla oceny stopnia społecznej szkodliwości czynu oskarżonego, drugorzędne znaczenie ma wysokość żądanej przez niego kwoty. Na znaczny ciężar gatunkowy jego czynu wpływa przede wszystkim zuchwały i niebezpieczny sposób działania polegający na zaczepianiu przypadkowej osoby, domaganiu się pieniędzy, a wobec odmowy - rozbiciu butelki z piwem na głowie pokrzywdzonego, zranieniu go, a następnie dalszym posługiwaniu się tak niebezpiecznym przedmiotem. Oskarżony w czasie przestępstwa był nietrzeźwy. Te okoliczności świadczą o wysokim stopniu jego demoralizacji, a tym samym bezskuteczności działań resocjalizacyjnych podejmowanych wcześniej i po to, by stan ten zmienić. Karę w najniższym ustawowym wymiarze Sąd orzeka wówczas, gdy całokształt okoliczności sprawy świadczy o przewadze tych zdecydowanie korzystnych dla sprawcy i powoduje, że kara na poziomie minimum ustawowego spełni swoje cele. W przypadku oskarżonego nie tylko brak ku temu podstaw, ale ewentualność taką jednoznacznie należy wykluczyć. Oskarżony M. Z. wymaga intensywniejszych działań resocjalizacyjnych, a orzekana wobec niego kara musi realizować przede wszystkim funkcję zapobiegawczą. W takich okolicznościach nie sposób przyjąć, by właściwą reakcją karną w przypadku oskarżonego była kara pozbawienia wolności w najniższym ustawowym wymiarze. Z tych względów, Sąd Apelacyjny zmienił wyrok w ten sposób, że karę pozbawienia wolności orzeczoną wobec M. Z. podwyższył do 4 lat. Sąd uznał jednocześnie, że podwyższenie kary zgodnie z wnioskiem prokuratora, zatem do 5 lat pozbawienia wolności, przy uwzględnieniu okoliczności łagodzących i w sytuacji, gdy przestępstwo zatrzymało się w fazie usiłowania, jest żądaniem nadmiernym.

Jednocześnie Sąd nie znalazł podstaw do orzeczenia zadośćuczynienia na rzecz pokrzywdzonego, skoro sam zainteresowany jakichkolwiek oczekiwań w tym zakresie nie zgłaszał.

Wniosek

W apelacji obrońcy:

- o zmianę wyroku poprzez zmianę kwalifikacji prawnej czynu na art. 13 § 1 kk w zw. z art. 157 § 1 kk i wymierzenie kary roku pozbawienia wolności.

W apelacji prokuratora:

- o zmianę wyroku i wymierzenie oskarżonemu kary 5 lat pozbawienia wolności oraz orzeczenie na rzecz pokrzywdzonego nawiązki w kwocie 10.000zł

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wniosek apelacji obrońcy jest bezzasadny wobec tożsamej oceny zarzutów apelacyjnych.

Wniosek apelacji prokuratora jest zasadny o tyle, że skutkował podwyższeniem wymiaru kary pozbawienia wolności orzeczonej wobec oskarżonego do 4 lat z przyczyn omówionych powyżej.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

-------------------------------------------------------

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Rozstrzygnięcie o winie w całości.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Omówiono przy zarzutach.

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

Podwyższono wymiar kary pozbawienia wolności.

Zwięźle o powodach zmiany

Omówiono przy ocenie zarzutów apelacji prokuratora.

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

--------------------------------------

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

-------------------------------------

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

----------------------------------

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

--------------------------------------------

4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

-------------------------------------------------------------

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

1.

Wobec podwyższenia wymiaru kary pozbawienia wolności, sąd dokonał zaliczenia na poczet nowej kary okresu tymczasowego aresztowania oskarżonego w sprawie od zatrzymania dnia 9 stycznia 2023r. do daty wyroku sądu apelacyjnego, tj. do 7 marca 2024r.

6.  Koszty Procesu

P unkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

3.

4.

Sąd zasądził na rzecz obrońcy oskarżonego kwotę 1.476zł, która obejmuje 23% VAT, z tytułu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej oskarżonemu z urzędu w postępowaniu apelacyjnym. Ustalając wysokość wynagrodzenia na podstawie Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. 2023.1964), sąd uznał, że różnicowanie wynagrodzeń obrońców poprzez znaczne zaniżenie stawek przysługujących za obronę z urzędu w stosunku do tych, które są należne za obronę z wyboru, nie znajduje uzasadnienia w demokratycznym państwie prawa naruszając konstytucyjną zasadę równości wobec prawa (art. 32 ust. 1 Konstytucji RP).

Sąd zwolnił oskarżonego od ponoszenia kosztów sądowych postępowania apelacyjnego uznając, że jego aktualna sytuacja materialna i perspektywa wykonania kary, uzasadniają takie rozstrzygnięcie.

7.  PODPIS

Anna Zdziarska Ewa Gregajtys Małgorzata Janicz

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1.

Podmiot wnoszący apelację

obrońca

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Kwalifikacja czynu, kara;

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☒

co do winy

☒

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

Uchylenie

☒

zmiana

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

2.

Podmiot wnoszący apelację

prokurator

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

kara

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☒

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

Uchylenie

☒

zmiana