Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 4 września 2012 r.

Sąd Apelacyjny w Łodzi, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSA Maria Padarewska - Hajn

Sędziowie:SSA Ewa Chądzyńska (spr.)

SSA Jacek Zajączkowski

Protokolant: stażysta Paulina Działońska

po rozpoznaniu w dniu 4 września 2012 r. w Łodzi

sprawy H. G.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych I Oddziałowi w Ł.

o emeryturę,

na skutek apelacji organu rentowego

od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Łodzi

z dnia 29 września 2011 r., sygn. akt: VIII U 687/11;

1.  zmienia zaskarżony wyrok w punkcie 1. w ten tylko sposób, iż przyznaje H. G. prawo do emerytury poczynając od
7 maja 2011 roku;

2.  oddala apelację w pozostałej części.

Sygn. akt III AUa 26/12

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 16 marca 2011 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. odmówił H. G. prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym z tytułu pracy w szczególnych warunkach wobec braku świadectwa wykonywania w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze oraz braku udokumentowania rozwiązania stosunku pracy. Kolejną decyzją z dnia 15 września 2011 r. organ rentowy ponownie odmówił wnioskodawcy prawa do emerytury.

Wyrokiem z dnia 29 września 2011 r. Sąd Okręgowy Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Łodzi zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał H. G. prawo do emerytury poczynając od 1 grudnia 2010 r.

Podstawę tego rozstrzygnięcia stanowiły następujące ustalenia faktyczne i ich ocena prawna:

H. G., urodzony (...), złożył wniosek o emeryturę w dniu 30 listopada 2010 r. Organ rentowy uwzględnił wnioskodawcy - na dzień 1 stycznia 1999 r. - 31 lat 1 miesiąc i 13 dni okresów składkowych i nieskładkowych. Organ rentowy nie uwzględnił żadnego okresu pracy w szczególnych warunkach z uwagi na brak świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach. W okresie od 2 września 1967 r. do 31 grudnia 1992 r. wnioskodawca był zatrudniony w Zakładzie (...) (dawny (...)) Oddział w C., kolejno, na stanowiskach: ucznia praktycznej nauki zawodu, pomocnika blacharza samochodowego, blacharza - spawacza, ślusarza remontowego, brygadzisty - blacharza - spawacza. W 1974 uzyskał uprawnienia spawalnicze w zakresie spawania acetylenowego i od stycznia 1975 r., stale i w pełnym wymiarze wykonywał prace przy spawaniu. Odwołujący się pracował na wydziale karoserii samochodowych przy naprawie karoserii starych samochodów. Praca odwołującego się polegała na wycinaniu z karoserii starej blachy i wstawianiu nowej. Miał wypłacany dodatek za pracę w szkodliwych warunkach, dostawał też mleko, a w okresach zimowych zupy regeneracyjne. Wnioskodawca zajmował się spawaniem, pracował w parze z blacharzem, blacharz docinał elementy z blachy a spawacz je dospawał. W świadectwach pracy pracowników wskazywano na stanowiska blacharzy i spawaczy, ponieważ zanim pracownicy uzyskiwali uprawnienia spawalnicze pracowali uprzednio jako blacharze. Od 15 września 1989 r. do 31 grudnia 1991 r. i od 1 stycznia 1996 r. do 31 grudnia 1998 r. odwołujący się pracował poza granicami Polski na stanowisku spawacza. Sąd Okręgowy dokonał powyższych ustaleń na podstawie zeznań świadków S. P. i W. W., zatrudnionych razem z odwołującym się w spornym okresie oraz na podstawie dokumentacji w postaci świadectw pracy i zachowanej niekompletnej dokumentacji płacowej, tj. kart wynagrodzeń i list płac odwołującego się z okresu pracy w Zakładzie (...) Oddział w C..

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Okręgowy doszedł do przekonania, że odwołanie jest zasadne, co skutkuje zmianą zaskarżonej decyzji odmownej na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. i przyznaniem odwołującemu się emerytury na podstawie art. 184 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, od miesiąca, w którym został zgłoszony wniosek o to świadczenie.

Sąd Okręgowy wywiódł, że przeprowadzone postępowanie dowodowe wykazało, iż odwołujący się spełnił przesłanki do emerytury na podstawie powyższego przepisu, gdyż na dzień 1 stycznia 1999 r. wykazał ponad 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych, w tym 15 lat wykonywania stale i w pełnym wymiarze pracy w szczególnych warunkach, tj. pracy przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym i gazowym, wymienionej w wykazie A w dziale XIV poz. 12, stanowiącym załącznik do Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Pracę w szczególnych warunkach odwołujący się wykonywał od 1 stycznia 1975 r. do 31 grudnia 1992 r. Osiągnął także wiek 60 lat.

Powyższe rozstrzygnięcie zaskarżył organ rentowy w całości w drodze apelacji, zarzucając naruszenie prawa materialnego, a w szczególności art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z FUS poprzez niewłaściwe jego zastosowanie i ustalenie prawa do emerytury pomimo braku rozwiązania stosunku pracy oraz naruszenie prawa procesowego poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów wyrażonej w art. 233 §. 1 k.p.c. polegające na rozstrzygnięciu kwestii prawa do świadczenia w oparciu o ustalenia faktyczne nie mające pokrycia w rzeczywistości. Apelujący wniósł o zmianę wyroku i oddalenie odwołania ewentualnie o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sadowi I instancji. W uzasadnieniu apelacji strona skarżąca podniosła, że ubezpieczony nie wykazał, iż rozwiązał stosunek pracy i że przebywa na zasiłku dla bezrobotnych, jak to przyjął Sąd Okręgowy. Rozwiązanie stosunku pracy jest jednym z niezbędnych warunków nabycia prawa do emerytury na postawie art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Tymczasem Sąd Okręgowy, z naruszeniem art. 233 § 1 k.p.c., nie wyjaśnił tej istotnej dla rozstrzygnięcia sprawy okoliczności. Z dokumentów ubezpieczeniowych instytucji włoskiej wynika, że co najmniej do 28 lutego 2011 r. wnioskodawca pozostawał w zatrudnieniu jako pracownik i otrzymywał wynagrodzenie postojowe. Wprawdzie w aktach znajdowała się informacja o upadłości pracodawcy, ale nie oznaczała ona ustania zatrudnienia i dlatego też w uzasadnieniu odmowy prawa do emerytury ta okoliczność została podniesiona. W aktach rentowych brak jest jakiejkolwiek dowodu o pobieraniu przez ubezpieczonego zasiłku dla bezrobotnych.

Ubezpieczony wniósł o przyznanie emerytury od 7 maja 2011 r. i oddalenie apelacji w pozostałej części.

Sąd Apelacyjny ustalił, że ubezpieczony pozostawał w stosunku pracy z włoskim pracodawcą do 6 maja 2011 r. (uwierzytelnione tłumaczenie z języka włoskiego protokołu porozumienia i ugody związkowej zgodnie z art. 411 - 412 ter kodeksu postępowania cywilnego k. 6061 akt sądowych).

Sąd Apelacyjny w Łodzi, zważył, co następuje:

Apelacja jest zasadna jedynie w zakresie w jakim kwestionuje datę przyznania ubezpieczonemu emerytury przez Sąd Okręgowy. W rozpoznawanej sprawie sporne były dwie przesłanki niezbędne do nabycia przez ubezpieczonego prawa do emerytury z art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.), tj. kwestia czy ubezpieczony na dzień 1 stycznia 1999 r. osiągnął wymagany w przepisach dotychczasowych, piętnastoletni okres pracy w szczególnych warunkach oraz czy rozwiązał stosunek pracy. Nie budzi wątpliwości, że pierwszy z powyższych warunków został spełniony. Sąd Okręgowy przeprowadził w tym kierunku wnikliwe postępowanie dowodowe i zasadnie doszedł do przekonania, że skarżący spełnił tę kwestionowaną przez organ rentowy przesłankę i na dzień 1 stycznia 1999 r. osiągnął 15 lat zatrudnienia w szczególnych warunkach w rozumieniu art. 32 ust. 1 i 2 powołanej wyżej ustawy, gdyż stale i w pełnym wymiarze wykonywał prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym i gazowym wymienione w wykazie A w dziale XIV poz. 12 stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.). Ustalenia Sądu Okręgowego w tym zakresie nie budzą wątpliwości, znajdują pełne potwierdzenie w zebranym materiale i nie zostały skutecznie zakwestionowane przez organ rentowy w apelacji.

Natomiast należy zgodzić się skarżącym, że Sąd Okręgowy bezpodstawnie i z naruszeniem art. 233 § 1 k.p.c. ustalił, iż odwołujący się w dniu 1 grudnia 2010 r. spełnił wszystkie przesłanki do emerytury z art. 184 gdyż nie pozostawał już w stosunku pracy. W toku postępowania apelacyjnego ustalono, ponad wszelką wątpliwość, że odwołujący się pozostawał w stosunku pracy z włoskim pracodawcą do 6 maja 2011 r. Okoliczność ta uzasadnia zmianę zaskarżonego wyroku jedynie w zakresie daty przyznania emerytury przez przyznanie prawa do tego świadczenia od 7 maja 2011 r., tj. zgodnie z art. 100 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach, od dnia spełnienia wszystkich warunków nabycia prawa do dochodzonego świadczenia. Przepis art. 184 ust. 2 powołanej wyżej ustawy o emeryturach i rentach stanowi, że emerytura na podstawie art. 184 ust. 1 powołanej wyżej ustawy przysługuje pod warunkiem rozwiązania stosunku pracy w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem. Nie można podzielić zarzutu strony skarżącej, że wykazanie przez ubezpieczonego faktu rozwiązania stosunku pracy dopiero w toku postępowania apelacyjnego uzasadnia zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie odwołania. Rzeczywiście w dacie wydania pierwszej decyzji o odmowie prawa do emerytury, tj. 16 marca 2011 r. ubezpieczony pozostawał w stosunku pracy, nie spełniał zatem jednego z niezbędnych warunków nabycia prawa do emerytury z art. 184 ustawy. Jednak już w dniu wydania kolejnej decyzji odmownej, będącej również w sporze w tym postępowaniu, tj. 15 września 2011 r. spełnił już wszystkie przesłanki nabycia prawa do tego świadczenia, decyzja ta – po uzupełnieniu postępowania dowodowego - okazała się zatem nieprawidłowa. Okoliczność, że ubezpieczony wykazał fakt rozwiązania stosunku pracy dopiero na etapie postępowania apelacyjnego, nie może skutkować zmianą zaskarżonego wyroku i oddaleniem odwołania. Jest to żądanie za daleko idące i nie mające uzasadnienia w obowiązującym stanie prawnym. Zgodnie z art. 316 § 1 k.p.c. sąd wydaje wyrok biorąc za podstawę stan rzeczy istniejący w chwili zamknięcia rozprawy; w szczególności zasądzeniu roszczenia nie stoi na przeszkodzie okoliczność, że stało się ono wymagalne w toku sprawy. Istotą postępowania odwoławczego od decyzji organów rentowych jest badanie zasadności i legalności zaskarżonych decyzji, lecz żaden przepis procedury nie wyłącza stosowania art. 316 § 1 k.p.c. w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych.

Reasumując, odwołujący się od dnia 7 maja 2011 r. spełnił wszystkie przesłanki z art. 184 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.) w związku z art. 32 ust.1 i 2 tej ustawy oraz § 2 i 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.), gdyż 4 października 2010 r. osiągnął wiek 60 lat, na 1 stycznia 1999 r. osiągnął okres składkowy ponad 25 lat, w tym 15 lat zatrudnienia w szczególnych warunkach, nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego i od 7 maja 2011 r. nie pozostaje w stosunku pracy. Przysługuje mu zatem emerytura na podstawie powołanych wyżej przepisów, od dnia, od kiedy nie pozostaje w stosunku pracy.

Kierując się powyższymi motywami Sąd Apelacyjny w Łodzi, na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. zmienił zaskarżony wyrok w punkcie 1 i przyznał emeryturę od 7 maja 2011 r., oddalając apelację w pozostałym zakresie na podstawie art. 385 k.p.c. jako nieuzasadnioną.