Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 lipca 2018 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Tryb. Wydział II Cywilny Odwoławczy w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 19 lipca 2018 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie sprawy z powództwa G. N.

przeciwko D. N.

o obniżenie alimentów oraz sprawy z powództwa małoletniej o podwyższenie alimentów

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego w Radomsku

z dnia 21 marca 2018 roku, sygn. akt III RC 8/18

oddala apelację.

SSA w SO Arkadiusz Lisiecki

SSA w SO Grzegorz Ślęzak SSO Dariusz Mizera

Sygn. akt. II Ca 389/18

UZASADNIENIE

Powód G. N. w dniu 11 stycznia 2018 r. wniósł powództwo o obniżenie wysokości obowiązku alimentacyjnego ciążącego na nim wobec małoletniej córki D. N. z kwoty po 500 złotych miesięcznie do kwoty po 300 złotych miesięcznie.

W dniu 28 stycznia 2018 r. M. N. (1) – przedstawicielka ustawowa małoletniej pozwanej – w odpowiedzi na pozew wnosiła o oddalenie powództwa oraz o podwyższenie alimentów z kwoty 500 złotych do kwoty 700 złotych na rzecz małoletniej D. N..

Zaskarżonym wyrokiem Sąd Rejonowy w Radomsku oddalił powództwo G. N. o obniżenie alimentów , oddalił powództwo M. N. (1) o podwyższenie alimentów oraz nie obciążył stron kosztami postępowania w sprawie na rzecz Skarbu Państwa.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny: Małoletnia D. N. urodzona dnia (...) pochodzi ze związku małżeńskiego G. N. i M. N. (2) z d. J..

Ostatnio wysokość alimentów od ojca na rzecz małoletniej córki została ustalona w wyroku Sądu Okręgowego w Częstochowie z dnia 08 stycznia 2015 r. w sprawie I 1RC 631/14 na kwotę po 500 złotych miesięcznie.

Małoletnia D. N. mieszka wraz ze swoją matką M. N. (1) w domu dziadków macierzystych. Rodzice M. N. (1) pomagają córce w utrzymaniu. M. N. (1) miesięczny koszt utrzymania córki określiła na kwotę 1 000 złotych.

Matka małoletniej powódki zarówno w dacie rozwodu jak i obecnie nie pracuje. Utrzymuje się z pomocy rodziców, korzysta ze świadczenia 500+ na rzecz małoletniej córki oraz z zasiłku rodzinnego w wysokości 124 złotych.

M. N. (1) skorzystała z dotacji z urzędu pracy oraz z pieniędzy ze sprzedaży wspólnego mieszkania byłych małżonków i przez niespełna dwa lata prowadziła działalność gospodarczą – sklep pasmanteryjny i z firanami. Działalność ta nie była dochodowa i matka małoletniej powódki zaprzestała jej prowadzenia.

M. N. (1) jest zarejestrowana w Powiatowym Urzędzie Pracy jako bezrobotna, bez prawa do zasiłku. Obecnie poszukuje pracy w charakterze księgowej. Z uwagi na miejsce zamieszkania P. – ma utrudniony dojazd do ewentualnego miejsca zatrudnienia.

Małoletnia córka stron podlega kontroli kardiologicznej z uwagi na szmery w sercu.

D. N. od września 2018 r. będzie uczęszczać do zerówki. Matka przewiduje, w tym czasie, wzrost kosztów utrzymania córki związany głównie z tzw. wyprawką przedszkolną, ale również z zakupem nowych ubrań, czy obuwia.

G. N. ma 30 lat. Z zawodu jest operatorem wózka widłowego. Powód – pozwany wzajemny pracuje (podobnie jak w dacie rozwodu) w firmie kamieniarskiej. Obecnie zajmuje stanowisko kierownicze. Otrzymuje wynagrodzenie w kwocie ok. 1769,46 złotych netto miesięcznie.

Powód – pozwany wzajemny z pieniędzy uzyskanych ze sprzedaży wspólnego mieszkania stron (po dołożeniu kwoty ok. 25 000 złotych) dokonał zakupu mieszkania. Na utrzymanie lokum G. N. przeznacza ok. 650 złotych miesięcznie. Powód – pozwany wzajemny posiada osiemnastoletni samochód. Spłaca raty kredytu zaciągniętego na zakup łóżka.

G. N. do 2016 r. korzystał ze wsparcia finansowego swoich rodziców. Jednakże matka powoda – pozwanego wzajemnego uległa w 2016 roku wypadkowi i obecnie sama wymaga opieki i pomocy.

Pozwany cierpi na wadę wrodzoną oka oraz niedrożność prawej strony nosa.

G. N. na bieżąco reguluje swoje zobowiązanie alimentacyjne względem córki. Ojciec realizuje ustalone sądownie kontakty z córką. Poza alimentami ojciec – w czasie spotkań z córką zapewnia jej wyżywienie oraz drobne atrakcje – na które łącznie z alimentami przeznacza, w skali miesiąca, kwotę ok. 750 – 800 złotych.

W zakresie porównania sytuacji obecnej z sytuacją panującą w dacie ostatniego ustalenia alimentów Sąd Rejonowy posiłkował się także ustaleniami Sądu Okręgowego w Częstochowie dokonanymi w sprawie rozwodowej o sygn. akt I1RC 631/14.

Mając tak poczynione ustalenia faktyczne Sąd Rejonowy uznał, że powództwo o obniżenie alimentów i powództwo wzajemne o podwyższenie alimentów nie są uzasadnione.

Pomiędzy datą uprawomocnienia się wyroku rozwodowego, a wniesieniem pozwu o zmianę wysokości obowiązku alimentacyjnego w niniejszej sprawie minęły niespełna trzy lata. Odnośnie usprawiedliwionych potrzeb małoletniej pozwanej należy wskazać, iż w okresie będącym przedmiotem zainteresowania Sądu nie uległy one zmniejszeniu ale i znacznemu zwiększeniu. W tym czasie całościowe, łączne koszty utrzymania małoletniej pozwanej nie zmieniły się i oscylują w granicach kwoty 1000 złotych miesięcznie.

W sprawie zostało ustalone, iż powód ma 30 lata, mieszka w nowo zakupionym mieszkaniu. Ponosi koszty związane z utrzymaniem mieszkania. Jego sytuacja majątkowa i zarobkowa nie zmieniła się zasadniczo od czasu wyroku rozwodowego. Wprawdzie powód – pozwany wzajemny awansował, ale nie spowodowało to zasadniczej zmiany jego wynagrodzenia. Okoliczność, iż powód ma wadę wzroku oraz problemy laryngologiczne, ponosi koszty utrzymania nowego mieszkania oraz, że nie może już liczyć na pomoc finansową swoich rodziców – nie miała w rozpoznaniu niniejszej sprawy zasadniczego znaczenia. Wskazane przez G. N. problemy zdrowotne – występowały już u powoda – pozwanego wzajemnego w czasie trwania sprawy o rozwód. O możliwościach zarobkowych nie decydują faktycznie osiągane, czy jak bywa to najczęściej, tylko deklarowane dochody, a możliwości zarobkowe oceniane w sposób hipotetyczny, a więc takie dochody, które osoba zobowiązana do alimentacji może i powinna uzyskiwać przy dołożeniu należytej staranności i przestrzeganiu zasad prawidłowej gospodarki oraz stosownie do swoich sił umysłowych i fizycznych. Powód posiada duże doświadczenie zawodowe oraz uprawnienia do kierowania wózkami widłowymi. W ocenie Sądu Rejonowego powód – pozwany wzajemny posiada takie umiejętności i doświadczenie, które pozwalają mu na wywiązywanie się z obowiązku alimentacyjnego w kwocie wynikającej z wyroku Sądu Okręgowego w Częstochowie. Jeśli G. N. uzna, iż obecnie otrzymywane wynagrodzenie za prace nie jest wystarczające powinien poszukać dodatkowego zatrudnienia, aby móc sprostać ciążącemu na nim obowiązkowi alimentacyjnemu.

G. N. poza małoletnią córką D. N. nie posiada innych osób na utrzymaniu. Wskazywał, iż ma problemy zdrowotne, jednakże nie wykazał, żadnymi dokumentami, iż z tego względu nie może wykonywać dodatkowej pracy.

Po stronie G. N. – od daty ostatniego ustalenia alimentów – nie nastąpiła taka zmiana, która nakazywałby uwzględnienie powództwa o obniżenie alimentów. Sąd Rejonowy uwzględnił również, iż powód – pozwany wzajemny nie posiada żadnych innych osób na utrzymaniu, a wysokość obowiązujących alimentów nie odbiega od wysokości analogicznych obowiązków w zbliżonych sytuacjach.

Sąd Rejonowy podniósł, iż w okresie będącym przedmiotem zainteresowania zmianie nie uległa sytuacja finansowa matki małoletniej od czasu orzekania w poprzedniej sprawie. Nie posiada ona majątku większej wartości, nie posiada zadłużenia. Przedstawicielka ustawowa małoletniej D. N. prowadziła przez niecałe 2 lat własną działalność gospodarczą – sklep pasmanteryjny i z firanami, obecnie poszukuje pracy i korzysta z pomocy finansowej rodziców. M. N. (1) jest księgową i jej tłumaczenie, iż mieszka w miejscowości oddalonej od miejsca ewentualnego zatrudnienia i to utrudnia jej podjęcie pracy – jest mało wiarygodne. Matka małoletniej jest osobą młodą, zdrową i zważywszy, iż korzysta z pomocy swoich rodziców – nie ma żadnych przeciwwskazań, by świadczyła pracę choćby w niepełnym wymiarze godzin.

Hipotetyczne koszty utrzymania małoletniej pozwanej – powódki wzajemnej w przyszłości tj. gdy rozpocznie ona edukację w „zerówce” nie mają w rozpoznawanej sprawie znaczenia.

Reasumując G. N. powinien w takim samym stopniu jak dotychczas partycypować w kosztach utrzymania małoletniej D. N.. W ocenie Sądu w rozpoznawanej sprawie nie nastąpiła taka istotna zmiana stosunków, która uzasadniałaby obniżenie bądź podwyższenie wysokości obowiązku alimentacyjnego ciążącego na G. N. wobec córki D. N. i dlatego też oba powództwa należało oddalić.

Z wszystkich wyżej wymienionych względów, wobec braku przesłanek z art. 138 k.r.i.o. Sąd Rejonowy orzekł jak w sentencji.

O kosztach orzekł stosując zasadę słuszności przewidzianą w art. 102 kodeksu postępowania cywilnego.

G. N. jako powód (pozwany wzajemny) zaskarżył wyrok Sądu Rejonowego w Radomsku w części, tj. co do pkt. 1 wyroku.

Zaskarżonemu orzeczeniu zarzucił:

a.) błąd braku ustaleń faktycznych co do okoliczności bezspornych, a wynikających wprost z niezaprzeczonych przez stronę przeciwną twierdzeń pozwu i z dowodu z przesłuchania powoda (pozwanego wzajemnego), w szczególności:

• faktu wymuszonej zmiany miejsca zamieszkania G. N. po wydaniu wyroku rozwodowego zasądzającego alimenty, jako okoliczności wymiernie zwiększającej koszty dojazdów do pracy do innej miejscowości oraz uniemożliwiającej wykonywanie pracy ponad dotychczas wykonywany cały etat,

• faktu wydania przez SR w Radomsku orzeczenia w przedmiocie

zmiany sposobu realizowania kontaktów G. N. z małoletnią córką, jako okoliczności zwiększającej koszty dojazdów celem wykonania tego orzeczenia,

• utraty wsparcia finansowego przez G. N. ze strony rodziców, stanowiącego dotychczas źródło uzupełnienia środków koniecznych do utrzymania siebie i córki,

b.) naruszenie przepisu art. 138 § 1 k.r.o. poprzez niewłaściwe zastosowanie skutkujące błędnym uznaniem, iż nie doszło do zmiany stosunków uzasadniającej obniżenie zasądzonych alimentów pomimo dokonania przez Sąd następujących ustaleń faktycznych:

• ponoszenia przez G. N. nowego, comiesięcznego kosztu w wysokości 650,00 zł miesięcznie tytułem utrzymania mieszkania (czynszu i opłat) - który to koszt obciążył powoda już po wydaniu wyroku rozwodowego zasądzającego alimenty,

• odzyskania przez matkę małoletniej córki pełnej zdolności do pracy po zakończeniu niemowlęcego wieku dziecka.

Wskazując na powyższe wnosił o: zmianę zaskarżonego wyroku w zakresie zaskarżenia poprzez uwzględnienie powództwa powoda (pozwanego wzajemnego) w całości, tj. zmianę wyroku Sądu Okręgowego w Częstochowie poprzez obniżenie zasądzonej w tymże punkcie kwoty 500,00 (pięćset) złotych miesięcznie tytułem alimentów do kwoty 300,00 (trzysta) złotych miesięcznie.

Przedstawicielka ustawowa małoletniej pozwanej ( powód wzajemny ) w odpowiedzi na apelację wnosiła o jej oddalenie.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje: apelacja nie jest uzasadniona.

W sprawie niniejszej powód wystąpił z powództwem przeciwko pozwanej o obniżenie podwyższenia alimentów. Podstawą prawną tak wywiedzionego powództwa jest przepis art. 138 k.r.o. Przepis w/w dopuszcza zmianę wysokości ustalonych już alimentów ( przez podwyższenie lub obniżenie ) w razie zmiany stosunków po stronie zarówno uprawnionego, jak i zobowiązanego.

Zatem dla stwierdzenia, czy nastąpiła zmiana stosunków w rozumieniu art. 138 k.r.o., należy brać pod uwagę, czy istniejące warunki i okoliczności na tle sytuacji ogólnej mają charakter trwały, dotyczą okoliczności zasadniczych, ilościowo znacznych i wyczerpują te przesłanki, które w istotny sposób wpływają na istnienie czy zakres obowiązku alimentacyjnego. Zmiana wyroku ustalającego wysokość alimentów dopuszczalna jest tylko w razie zmiany stosunków powstałych po jego wydaniu, a jej ustalenie następuje poprzez porównanie stosunków obecnych z warunkami i okolicznościami uprzednio istniejącymi ( por. uchwała SN z dnia 16.12.197 r., w sprawie III CZP 91/86, OSNC 1988/4/42; wyrok Sn z dnia 25.05.1999 r., w sprawie I CKN 274/99 ). W tym stanie rzeczy do obowiązków sądu należy wyłącznie czynienie ustaleń faktycznych kierunku zmiany stosunków.

W ocenie Sądu Okręgowego w sprawie niniejszej Sąd I instancji przeprowadził kierunkowe postępowanie między innymi w celu ustalenia istnienia przesłanek uzasadniających żądanie pozwu tj. obniżenia alimentów.

Obowiązkiem powoda stosownie do treści art 6 k.c. było udowodnić wyżej omówioną zmianę stosunków jak nastąpiła po uprawomocnieniu się wyroku rozwodowego, którym to ustalono wysokość alimentów.

Z przeprowadzonych w sprawie dowodów wynika, że nie uległa zmianie sytuacja zarobkowa, zdrowotna i rodzinna powoda. W okresie od ustalenia alimentów zmianie uległa zaś sytuacja majątkowa powoda, gdyż stał się właścicielem mieszkania.

Nabycie mieszkania i obowiązek ponoszenia kosztów jego utrzymania nie może stanowić przesłanki do żądania obniżenia alimentów. Także zmiana orzeczenia w przedmiocie realizacji kontaktów powoda z córką powyższego żądania nie uzasadnia.

Sąd Rejonowy trafnie w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku zauważa, że powód jest młodym człowiekiem, posiadającym duże doświadczenie zawodowe oraz możliwość wykonywania pracy w innym zawodzie. W sytuacji kiedy zarobki powoda nie wzrosły albo brak jest możliwości ich wzrostu w najbliższym czasie to, powinien on rozważyć zmianę miejsca pracy, na pracę lepiej wynagradzaną.

Ponieważ sprawa niniejsza dotyczy zmiany obowiązku alimentacyjnego poprzez jego obniżenie, to skoro powód nie udowodnił istnienia przesłanek o których stanowi przepis art. 138 k.r.o., to zasadnie Sąd Rejonowy tak wywiedzione powództwo oddalił.

W ocenie Sądu Okręgowego zarówno ocena materiału dowodowego, jak i wywiedzione przez Sąd I instancji wnioski są prawidłowe.

Z tych wszystkich względów apelacja nie jest zasadna i nie może odnieść zamierzonego skutku.

O powyższym Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 385 k.p.c.

SSA w SO Arkadiusz Lisiecki

SSA w SO Grzegorz Ślęzak SSO Dariusz Mizera