Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 października 2023 roku

Sąd Okręgowy w Krakowie II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Protokolant: Renata Wołoszyńska

po rozpoznaniu w dniu 9 października 2023 roku w Krakowie

na rozprawie

sprawy z powództwa Ł. D.

przeciwko (...) Towarzystwu Ubezpieczeń (...) S.A. (...)
z siedzibą w W.

o zapłatę

na skutek apelacji strony pozwanej od wyroku Sądu Rejonowego dla Krakowa-Krowodrzy
w Krakowie z dnia 12 października 2022 roku sygnatura akt I C 476/22/K

1. oddala apelację;

2. zasądza od strony pozwanej (...)Towarzystwo Ubezpieczeń (...)S.A. (...) z siedzibą w W. na rzecz powoda Ł. D. kwotę 1800 (tysiąc osiemset) złotych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego liczonymi od dnia uprawomocnienia się orzeczenia o kosztach postępowania apelacyjnego do dnia zapłaty tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

UZASADNIENIE

Niniejsza sprawa była rozpatrywana w postępowaniu uproszczonym, w którym przyjęto model apelacji ograniczonej. Funkcją apelacji ograniczonej nie jest ponowne rozpoznanie sprawy, lecz wyłącznie kontrola wyroku wydanego przez sąd pierwszej instancji. Innymi słowy, celem apelacji w postępowaniu uproszczonym jest badanie wyroku wydanego przez sąd pierwszej instancji z punktu widzenia jego zgodności z materiałem procesowym pozostającym w dyspozycji sądu orzekającego w granicach wyznaczonych przez treść zarzutów apelacji. Przepis art. 505 ⁹ § 1 ¹ k.p.c. zawiera katalog zarzutów apelacyjnych, przewidując dopuszczalność oparcia apelacji na zarzucie naruszenia: prawa materialnego przez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie oraz naruszenia przepisów postępowania, jeżeli mogło ono mieć wpływ na wynik sprawy. W myśl art. 505 ¹² § 3 k.p.c. Sąd drugiej instancji oddala apelację również wtedy, gdy mimo naruszenia prawa materialnego lub przepisów postępowania albo błędnego uzasadnienia zaskarżony wyrok odpowiada prawu. Ponadto, zgodnie z art. 505 ¹³ § 2 k.p.c., jeżeli sąd drugiej instancji nie przeprowadził postępowania dowodowego, uzasadnienie wyroku powinno zawierać jedynie wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa. Z uwagi na powyższe, niniejsze uzasadnienie sporządzono zgodnie z dyspozycją powołanego wyżej przepisu.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Sąd Okręgowy w całości podziela – przyjmując je za własne - ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd I instancji, jak i oparte na nich rozważania natury prawnej, przez co szczegółowe ich powielanie uważa za zbędne (vide: postanowienie SN z 26.04.2007r., II CSK 18/07), ograniczając się jedynie do odniesienia się do poszczególnych zarzutów apelacji. Z powyższych ustaleń faktycznych Sąd I instancji wyprowadził trafne wnioski, poddając je następnie prawidłowej ocenie prawnej. Odnosząc się do zarzutu naruszenia przepisu postępowania tj. art. 233 § 1 k.p.c., poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów poprzez dokonanie oceny w sposób dowolny, to w ocenie Sądu Odwoławczego zarzut ten był bezzasadny. Sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału, dokonując wyboru określonych środków dowodowych. Jeżeli z danego materiału dowodowego sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to ocena sądu nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów i musi się ostać, choćby w równym stopniu, na podstawie tego materiału dowodowego, dawały się wysnuć wnioski odmienne. Przeprowadzona przez sąd ocena dowodów może być skutecznie podważona tylko wtedy gdy brak jest logiki w wiązaniu wniosków z zebranymi dowodami lub, gdy wnioskowanie sądu wykracza poza schematy logiki formalnej albo, wbrew zasadom doświadczenia życiowego, nie uwzględnia jednoznacznych praktycznych związków przyczynowo – skutkowych ( Wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 10 maja 2023 r. I ACa 1070/21). W niniejszej sprawie Sąd Rejonowy w prawidłowy sposób ustalił, iż powód otrzymał przedmiotowe dokumenty w chwili zawierania umów i nie miał już możliwości zapoznania się z nimi, przy czym pracownik banku nie poinformował powoda o ryzykach wskazanych w OWU, ani nie negocjował z powodem warunków zawieranych umów. Odnosząc się do zarzutów naruszenia prawa materialnego Sąd Okręgowy podziela rozważania Sądu Rejonowego co do ubezpieczeniowo – inwestycyjnego charakteru przedmiotowych umów z przeważającym elementem inwestycyjnym. Istotnym jest, iż powód podpisując wnioski o zawarcie umów na podstawie informacji przekazanych mu przez pośrednika, nie zdawał sobie sprawy z ich inwestycyjnego charakteru i ryzyka jakie się wiązało z inwestowaniem środków powoda w instrumenty wskazane w umowie. Należy zauważyć, iż to strona pozwana skonstruowała listę dostępnych Funduszy, w jakie inwestowana miała być składka wnoszona przez powoda, zatem faktycznie to strona pozwana decydowała w jakie fundusze będzie inwestowana składka. Trzeba podkreślić, iż w umowach zawartych przez powoda ze stroną pozwaną nie określono wysokości świadczenia ubezpieczyciela, do którego ten byłby zobowiązany w sytuacji zajścia zdarzenia ubezpieczeniowego w zamian za składki opłacone przez stronę powodową. Umowy te nie zawierały również gwarancji wypłaty świadczenia z tytułu zajścia wypadku ubezpieczeniowego, co wynika z okoliczności, że wartość świadczenia mogła być dowolnie kształtowana przez nieokreślony czas po zajściu zdarzenia ubezpieczeniowego. Zatem słusznie zważył Sąd Rejonowy, iż brak w umowach postanowień przedmiotowo istotnych powoduje, iż należało uznać je za nieważne. Treść przedmiotowych umów była rażąco sprzeczna z zasadami współżycia społecznego, bowiem powoda, jako konsumenta wprowadzono w mylne przekonanie, iż produkt z założenia ubezpieczeniowo - inwestycyjny, a w rzeczywistości całkowicie inwestycyjny, zapewni mu realne zabezpieczenie również na wypadek śmierci. Wobec uznania przedmiotowych umów za nieważne, możliwym było żądanie przez powoda zwrotu wpłaconych środków jako świadczenia nienależnego (art. 410 k.c. w zw. z art. 405 k.c.). Dodatkowo należy zauważyć, iż przedmiotowe postanowienia umowne prowadziły do nierównego ukształtowania pozycji stron stosunku prawnego, na korzyść strony pozwanej, która w przeciwieństwie do powoda nie była obciążona jakimkolwiek ryzykiem w związku z zawartą umową. Wymaga również podkreślenia, iż o sprzeczności z zasadami współżycia społecznego mówi się w związku z tym także, gdy na gruncie danej umowy dochodzi do naruszenia tzw. słuszności (sprawiedliwości) kontraktowej rozumianej jako równomierny rozkład korzyści i ciężarów oraz szans i ryzyk związanych z powstaniem i realizacją tego stosunku. Takie naruszenie ma miejsce, gdy zawarta przez stronę umowa nie jest wyrazem w pełni świadomie i rozważnie podjętej decyzji, gdyż na treść umowy wpłynął brak koniecznej wiedzy czy presja ekonomiczna. Negatywna ocena umowy ze względu na kryteria moralne uzasadniona jest w tych tylko przypadkach, gdy kontrahentowi osoby pokrzywdzonej można postawić zarzut złego postępowania, polegającego na wykorzystaniu (świadomym lub spowodowanym niedbalstwem) swojej przewagi kontraktowej (P. Machnikowski [w] E. Gniewek (red.) Kodeks Cywilny, Komentarz, C.H. Beck, Warszawa 2008). Badaniu pod kątem sprzeczności umowy z zasadami współżycia społecznego podlega zatem nie tylko treść i cel umowy, ale także znaczenie mają okoliczności, które doprowadziły do zawarcia umowy Niewątpliwie w tym przypadku produkt rozpowszechniał bank, czyli instytucja ciesząca się wśród konsumentów szczególnym zaufaniem (Wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 22 listopada 2021 r. sygn. akt I ACa 348/20).

Mając na uwadze powyższe, orzeczono na zasadzie art. 385 k.p.c. O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na zasadzie art. 98 § 1, 1 ¹ i 3 k.p.c. Na koszty te złożyło się wynagrodzenie profesjonalnego pełnomocnika, obliczone na podstawie § 2 pkt. 5 w zw. z § 10 ust. 1 pkt. 1 Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1964 ze zm.).

sędzia Marzena Lewicka