Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 16 maja 2024 roku

Sąd Okręgowy w Krakowie, II Wydział Cywilny – Odwoławczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: Sędzia Katarzyna Oleksiak

po rozpoznaniu w dniu 16 maja 2024 roku w Krakowie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa E. C., T. H.

przeciwko Gminie T.

przy udziale Prokuratora Prokuratury Rejonowej w Chrzanowie

o immisje

na skutek zażalenia strony pozwanej Gminy T. oraz zażalenia Prokuratora Prokuratury Rejonowej w Chrzanowie na postanowienie Sądu Rejonowego w Chrzanowie z dnia 27 kwietnia 2023 roku, sygnatura akt I C 1059/16

postanawia:

zmienić zaskarżone postanowienie w ten sposób, że uchylić postanowienie z dnia 4 marca 2020r. o udzieleniu zabezpieczenia, sygn. I C 1059/16

Sędzia Katarzyna Oleksiak

Sygn. akt II Cz 685/23

UZASADNIENIE

Postanowienia Sądu Okręgowego w Krakowie z dnia 16 maja 2024 roku

Postanowieniem z dnia 4 marca 2020 r. Sąd Rejonowy: w pkt I zabezpieczył powództwo na czas trwania postępowania aż do wydania prawomocnego orzeczenia w sprawie poprzez uregulowanie sposobu korzystania ze szkolnego boiska sportowego położonego przy Szkole Podstawowej w P. w następujący sposób: a) w okresie trwania każdego roku szkolnego – zakazał stronie pozwanej korzystania z boiska oraz udostępniania boiska osobom trzecim po godzinie 17:00 od poniedziałku do piątku oraz całkowicie zakazał stronie pozwanej korzystania z boiska oraz udostępniania boiska osobom trzecim w soboty i w niedziele; b) w pozostałych okresach każdego roku — całkowicie zakazał stronie pozwanej korzystania z boiska oraz udostępniania go osobom trzecim; w pkt II w pozostałym zakresie oddalił wniosek; w pkt III zagroził Gminie T. nakazaniem zapłaty solidarnie T. H. i E. C. kwoty 500 zł za każde naruszenie przez Gminę T. zakazów określonych w pkt I.

Zaskarżonym postanowieniem z dnia 27 kwietnia 2023 roku Sąd Rejonowy oddalił wniosek strony pozwanej o uchylenie bądź zmianę zabezpieczenia poprzez wydłużenie godzin funkcjonowania boiska do godziny 21 :00 i umożliwienie korzystania z niego również w dni wolne od zajęć dydaktycznych; ponadto o zmniejszenie wysokości należności za naruszenie w/w zakazów do 50 zł. Sąd Rejonowy powołał regulację art. 742 §1 k.p.c. wyjaśniając, że przesłanką warunkującą uchylenie lub zmianę prawomocnego postanowienia o udzieleniu zabezpieczenia jest odpadnięcie lub zmiana przyczyny zabezpieczenia — zmiana okoliczności w stosunku do stanu, jaki istniał w dacie udzielenia zabezpieczenia. Zdaniem Sądu Rejonowego okoliczności uzasadniające udzielenie zabezpieczenia w kształcie wynikającym z postanowienia z dnia 4 marca 2020 r. istnieją w dalszym ciągu i nie doszło do jakiejkolwiek zmiany w stanie faktycznym sprawy będącym podstawą zabezpieczenia. Wskazał, że wydłużenie godzin funkcjonowania boiska do godz. 21:00 i umożliwienie korzystania z niego również w dni wolne od zajęć dydaktycznych doprowadzi do przywrócenia stanu faktycznego sprzed wydania postanowienia o zabezpieczeniu. Nie znalazł okoliczności uzasadniających wnioskowane obniżenie do kwoty 50 zł należności za naruszenie określonych w postanowieniu zakazów. Wskazał, że w szczególności strona pozwana nie wykazała, jakie kroki podjęła w celu wykonania zabezpieczenia. Ponadto wnioskowanemu obniżeniu kwoty za naruszenie zakazów przemawia jego zdaniem liczba przypadków naruszeń przez Gminę T. ustanowionego zabezpieczenia.

Zażalenie na to postanowienie wniósł Prokurator Rejonowy w Chrzanowie zaskarżając

je w całości, zarzucając:

a)  błąd w ustaleniach faktycznych przyjęty za podstawę rozstrzygnięcia polegający na uznaniu, iż na moment złożenia przez pozwaną wniosku o uchylenie postanowienia o zabezpieczeniu z dnia 4 marca 2020 r wydanego przez Sąd Rejonowy w Chrzanowie w sprawie o sygn. akt IC 1059/ 16 ewentualnie o jego zmianę poprzez wydłużenie godzin funkcjonowania boiska do godz. 21 :00 - nie odpadła przyczyna zabezpieczenia, podczas gdy analiza zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wskazuje iż obecnie powodowie nie mieszkają w miejscowości P. ul. (...);

a)  naruszenie prawa materialnego art. 5 k. c. poprzez jego niezastosowame, a w konsekwencji nie uchylenie postanowienia o zabezpieczeniu z dnia 4 marca 2020 r wydanego przez Sąd Rejonowy w Chrzanowie w sprawie o sygn. akt IC 1059/16, podczas gdy jest to sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.

W związku z powyższym skarżący wniósł o uchylenie postanowienia o zabezpieczeniu z dnia 4 marca 2020 r.

W odpowiedzi na to zażalenie powodowie wnieśli o jego oddalenie oraz zasądzenie od Skarbu Państwa — Prokuratury Rejonowej w Chrzanowie kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu zażaleniowym według norm przepisanych.

Zażalenie na to postanowienie wniosła również strona pozwana zaskarżając je w całości, zarzucając naruszenie przepisów postępowania mające wpływ na rozstrzygnięcie sprawy, a to:

1.  art. 742 § 1 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie i uznanie, iż w sprawie nie doszło do zmiany w zakresie przyczyny zabezpieczenia;

1.  sprzeczność ustaleń Sądu z zebranym w sprawie materiałem dowodowym oraz art. 233 k.p.c. przez dowolną a nie swobodną ocenę dowodów i brak wszechstronnego ich rozważenia, w szczególności pominięcie przy orzekaniu zgłoszonej podczas posiedzenia Sądu w dniu 27.04.2023 r. kwestii zawarcia umowy na wykonanie zadania pn. „SP-P. wykonanie piłkochwytów na boisku szkolnym" oraz idącego w ślad za tym wniosku o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego sądowego ds. akustyki w zakresie ustalenia normy hałasu, co ma istotne znaczenie dla sprawy albowiem dowodzi, iż Gmina T. podjęła kroki do poprawy funkcjonowania boiska i zmniejszenia dobiegających z niego dźwięków.

Strona skarżąca wniosła o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z dokumentu w postaci protokołu odbioru i przekazania do eksploatacji z dnia 30.05.2023 r. potwierdzającego wykonanie zadania pn. „SP -P. wykonanie piłko chwytów na boisku szkolnym w P.". Zaznaczyła, że protokół ten powstał po wydaniu zaskarżonego postanowienia. W związku z powyższym strona skarżąca wniosła o:

1. zmianę zaskarżonego postanowienia przez orzeczenie o uchyleniu zabezpieczenia udzielonego postanowieniem Sądu Rejonowego w Chrzanowie Wydziału I Cywilnego z dnia 04.03.2020 r., ewentualnie o jego zmianie poprzez wydłużenie godzin funkcjonowania boiska do godziny 21 i umożliwienie korzystania z niego również w dni wolne od zajęć dydaktycznych oraz zmniejszenie wysokości należności za naruszenie ww. zakazów do 50 zł; 2. zasądzenie od powodów solidarnie kosztów postępowania zażaleniowego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W odpowiedzi na to zażalenie powodowie wnieśli o jego oddalenie oraz zasądzenie od strony pozwanej kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu zażaleniowym według norm przepisanych. Ponadto wnieśli o pominięcie wnioskowanych dowodów na zasadzie art.

235 ² § 1 pkt2 i 5 k.p.c.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Zażalenia skutkowały zmianą zaskarżonego postanowienia. Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Zażalenia skutkowały zmianą zaskarżonego postanowienia.

Zgodnie z art. 742 § 1 zd. 1 k.p.c., obowiązany może w każdym czasie żądać uchylenia lub zmiany prawomocnego postanowienia, którym udzielono zabezpieczenia, gdy odpadnie lub zmieni się przyczyna zabezpieczenia. Wniosek o uchylenie lub zmianę prawomocnego postanowienia o udzieleniu zabezpieczenia ( art. 742 § 1 k.p.c.) jest szczególnym środkiem prawnym przysługującym obowiązanemu w sytuacji, gdy orzeczone zabezpieczenie stało się nieadekwatne do stanu faktycznego, który uległ zmianie po udzieleniu zabezpieczenia. Z treści powołanego przepisu wynika, że przesłanką warunkującą uchylenie lub zmianę prawomocnego postanowienia o udzieleniu zabezpieczenia jest odpadnięcie lub zmiana przyczyny zabezpieczenia. Zasadność żądania uchylenia lub zmiany prawomocnego orzeczenia zabezpieczającego, opartego na twierdzeniu, że odpadła lub zmieniła się przyczyna zabezpieczenia, uwarunkowana jest wykazaniem zmian, jakie nastąpiły w stanie faktycznym sprawy stanowiącym podstawę udzielenia tego zabezpieczenia (por. postanowienie SN z 23.08.1989 r., II CZ 135/89, LEX nr 8982). Zmiana przyczyny zabezpieczenia oznacza z kolei, że w nowych okolicznościach sprawy zastosowany środek zabezpieczenia przestał być adekwatny z punktu widzenia potrzeby zapewnienia uprawnionemu należytej ochrony bądź też stał się nadmiernie uciążliwy dla obowiązanego. Może to być skutek zarówno zmian w odniesieniu do zabezpieczonego roszczenia lub interesu prawnego w udzieleniu zabezpieczenia, jak też następstwo zdarzeń odnoszących się do udzielonego środka zabezpieczającego. Zmianą przyczyny zabezpieczenia mogą być w szczególności takie zdarzenia, które powodują, że dalsza realizacja zastosowanego uprzednio środka zabezpieczającego będzie bezprzedmiotowa lub będzie wiązała się dla uprawnionego z nieproporcjonalną uciążliwością.

Zauważyć zatem należy, że w zażaleniu, strona pozwana podniosła, że poczyniła starania celem zaniechania naruszeń prawa własności nieruchomości zabudowanej budynkiem mieszkalnym przy ul. (...) w P., a to przez zamontowanie tzw. piłkochwytów na wysokości, która jak twierdzi w zażaleniu Prokurator, gwarantuje zatrzymanie piłek na terenie boiska. Prace związane z wykonaniem piłkochwytów, jak wskazuje w zażaleniu strona pozwana, zostały odebrane w dniu 30 maja 2023 r. Zdaniem strony pozwanej wykonanie piłkochwytów miało wpływ na kwestię dźwięków dochodzących z boiska (doszło do zniwelowania źródła hałasu w związku ze zmianą metalowej siatki generującej hałas, na siatkę materiałową). Wobec tego strona pozwana wniosła o powołanie biegłego ds. akustyki, celem ponownego zbadania norm hałasu, wskazując na wysokie prawdopodobieństwo, że obecnie odgłosy pochodzące z boiska nie powodują przekroczenia normy, które to przekroczenie stwierdził uprzednio biegły. W opinii z dnia 18 maja 2018 r. biegły stwierdził bowiem nieznaczne przekroczenie wartości dopuszczalnych poziomu emisji hałasu (1,7 dB) zmierzona wartość wskaźnika wynosiła 56,7 dB, zaś wartość dopuszczalna oznaczona została na 55 dB.

Postanowieniem z dnia 4 września 2023 r. Sąd Okręgowy dopuścił dowód z opinii biegłego z zakresu wibroakustyki na okoliczność ustalenia czy wykonanie na boisku szkolnym Szkoły Podstawowej w P. przy ul. (...) piłkochwytów zmieniło poziom hałasu emitowanego na teren nieruchomości powodów położonej w P. przy ul. (...), czy obecnie hałas ten przekracza dopuszczalne normy. Biegły sądowy z zakresu wibroakustyki mgr inż. D. K., dokonując pomiaru po zamontowaniu urządzeń, na które wskazywała strona powodowa, w opinii z dnia 2 lutego 2024 r. zawarł wniosek, iż obecnie poziomu emisji hałasu wynosi 53,2 dB. Jak wskazał we wnioskach opinii biegły, wykonanie na boisku szkolnym 17 piłkochwytów obniżyło poziom hałasu emitowanego na teren nieruchomości powodów położonej w P. przy ul. (...) poniżej dopuszczalnej wartości hałasu w środowisku (55 dB) obowiązującej do dnia wejścia w życie uchwały nr LXXIII/580/VIII/2023 Rady Miasta T. z dnia 28 grudnia 2023 r. w sprawie uchwalenia zmiany Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy T. etap I. Biegły wyjaśnił, że po wejściu w życie w/w uchwały, oceny przekroczeń wartości dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku możliwe jest na podstawie wydanej pozwanemu decyzji o dopuszczalnym poziomie hałasu przez organ ochrony środowiska. Akta sprawy nie zawierają takiej decyzji. Wnioski opinii biegłego, jakkolwiek powodowie złożyli do niej zarzuty, które będą przedmiotem analizy Sądu, na obecnym etapie postępowania co najmniej uprawdopodabniają, iż po wydaniu postanowienia o zabezpieczeniu nastąpiła taka zamian w stanie faktycznym sprawy, że zastosowany środek zabezpieczenia przestał być adekwatny z punktu widzenia potrzeby zapewnienia uprawnionemu należytej ochrony a niewątpliwie stał się nadmiernie uciążliwy dla obowiązanego. Zauważyć bowiem należy, że zastosowany środek zabezpieczenia powinien być z Jednej strony adekwatny do potrzeb uprawnionego. a więc realnie służyć ochronie jego interesów, z drugiej zaś strony musi cechować się proporcjonalnością, co w szczególności oznacza, że nie powinien obciążać uprawnionego ponad niezbędną potrzebę , Funkcją postępowania zabezpieczającego jest udzielenie ochrony prawnej o tymczasowym charakterze i niczego - co do istoty sporu - nie przesądza. Uprawdopodobnione opinią biegłego obniżenie poziomu hałasu poniżej dopuszczalnego powoduje zaś, że na obecnym etapie postępowanie nie sposób przyjąć, iż twierdzenia dotyczące wynikających stąd immisji pozostaje nadal uprawdopodobnione w stopniu uzasadniającym utrzymanie zabezpieczenia. Tym bardziej, iż jak wynika z zeznań powodów złożonych na rozprawie w dniu 27 kwietnia 2023 r tymczasowo nie zamieszkują oni w domu w P., takie też ustalenie poczynił Sąd Rejonowy w postanowieniu wstępnym wskazując ,,obecnie T. H. i E. C. zmuszeni byli do tymczasowego opuszczenia swojego domu, ze względu na kierowane do nich groźby”. Powódka E. C. zeznała bowiem: ,,aktualnie mieszkam w wynajmowanym domu, od S. z uwagi na zagrożenie życia”. Powód T. H. zeznał w tym przedmiocie: „ja nadal uważam, że mieszkam w P., bo po prostu zostaliśmy zmuszeni do opuszczenia miejsca w P. na skutek wydarzeń z nocy sylwestrowej”. Tymczasem nowacyjne zabezpieczenie roszczeń niepieniężnych, jakie zostało udzielone powodom postanowieniem z dnia 4 marca 2020 roku co do swej treści może nie różnić się od merytorycznego rozstrzygnięcia sprawy, o ile uprawniony uprawdopodobni, że bez takiego zabezpieczenia narażony będzie na szkodę albo inne niekorzystne skutki. Konieczność odwrócenia szkody lub innych niekorzystnych dla uprawnionego skutków jest szczególnym przejawem interesu prawnego w uzyskaniu zabezpieczenia. W sprawie wyrazem tak rozumianego interesu prawnego była ochrona prawa powodów do wypoczynku i zdrowia. Skoro zaś powodowie tymczasowo, nie zamieszkują od 2023 roku w budynku w P., nie może budzić wątpliwości, iż ta przesłanka udzielenia zabezpieczeni odpadła. Jakkolwiek okoliczność ta nie ma wpływu na ocenę uprawdopodobnienia roszczenia powodów opartego na nomie art. 144 k.c, to jednak czyni dalsze utrzymywanie zarządzenia tymczasowego niezasadnym.

Uwzględniając powyższe okoliczności wskazać należy, że nie znajduje uzasadnienia stanowisko wyrażone w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia, gdzie stwierdzono, że nie doszło do jakiejkolwiek zmiany w stanie faktycznym sprawy będącym podstawą zabezpieczenia. Wartość obecnie generowanego hałasu, jak wynika z opinii biegłego z dnia 2 lutego 2024 r., zawiera się poniżej progu 55 dB, który był uwzględniony przy sporządzeniu pierwotnej opinii jako wartość dopuszczalna i stanowił punkt odniesienia przy wydaniu postanowienia o udzieleniu zabezpieczenia. Ponadto nie pozostaje bez wpływu na treść rozstrzygnięcia ujawniony fakt braku (stałego) zamieszkiwania przez powodów w przedmiotowym w sprawie budynku. W ocenie Sądu Okręgowego dalsze utrzymywanie zabezpieczenia, które w sposób istotny ogranicza możliwość korzystania z boiska (miejsca o istotnym znaczeniu dla społeczności lokalnej), nie znajduje uzasadnienia w zmienionych okolicznościach stanu faktycznego sprawy.

Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. w zw. z art. 397 § 3 k.p.c.

Sędzia Katarzyna Oleksiak