Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 1

Sygnatura akt

II K 103/23

Jeżeli wniosek o uzasadnienie wyroku dotyczy tylko niektórych czynów lub niektórych oskarżonych, sąd może ograniczyć uzasadnienie do części wyroku objętych wnioskiem. Jeżeli wyrok został wydany w trybie art. 343, art. 343a lub art. 387 k.p.k. albo jeżeli wniosek o uzasadnienie wyroku obejmuje jedynie rozstrzygnięcie o karze i o innych konsekwencjach prawnych czynu, sąd może ograniczyć uzasadnienie do informacji zawartych w częściach 3–8 formularza.

1.  USTALENIE FAKTÓW

0.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Czyn przypisany oskarżonemu (ewentualnie zarzucany, jeżeli czynu nie przypisano)

w dniu 25 listopada 2022 r. w O. nad W., poprzez zlecenie umieszczenia w portalu internetowym (...) informacji o zadłużeniu T. N. względem siebie na kwotę 540.190,38 zł. zniesławił i znieważył za pomocą środków masowego komunikowania T. N., pomawiając go w ten sposób o niespłacenie istniejących wymagalnych długów i nierzetelność w kontaktach handlowych, co mogło poniżyć go w opinii publicznej oraz narazić na utratę zaufania potrzebnego do wykonywanej działalności gospodarczej,

tj. o czyn z art. 212 § 2 kk w zw. z art. 216 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk

Przy każdym czynie wskazać fakty uznane za udowodnione

Dowód

Numer karty

T. N. prowadził działalność gospodarczą w postaci przedsiębiorstwa (...) z siedzibą w O., w branży budowlanej. Na podstawie aktu notarialnego o sygn. (...) w dniu 12 kwietnia 2022 r. T. N. zawarł umowę z małżeństwem M. i D. K. umowę sprzedaży nieruchomości, na której znajdowała się rozpoczęta budowa domu jednorodzinnego. Zawarcie aktu notarialnego poprzedzała umowa przedwstępna z dnia 27 lipca 2021 r., w której T. N. zobowiązał się do rozpocząć budowę domu. Tego samego dnia zawarta została również umowa z (...) E. N. na budowę domu jednorodzinnego do stanu deweloperskiego.

W trakcie wykonywania robót budowlanych ujawniły się wady w postaci zawilgoceń po awarii rury wodnej. Małżonkowie K. wezwali E. N. i T. N. do usunięcia wad. Usunięcie awarii i osuszanie nie usatysfakcjonowało małżonków K.. W związku z tym na podstawie aktu notarialnego o sygn. (...) z dnia małżonkowie D. i M. K. odstąpili od zawartej uprzednio umowy sprzedaży nieruchomości ze względu na istotne wady przedmiotu umowy i nie usunięcie wad w terminie.

Pełnomocnik małżonków K. radca prawny P. K. pismem z dnia 11 października 2022 r wezwał T. N. i E. N. do zapłaty kwoty 738.603,40 zł., zaś pismem z dnia 15 listopada 2022 r. do złożenia oświadczenia woli o odstąpieniu od umowy sprzedaży nieruchomości z dnia 9 listopada 2022 r. oraz do zapłaty łącznej kwoty 540.190,38 zł z tytułu ceny umowy oraz poniesionych nakładów przez małżonków K., pod rygorem wystąpienia do sądu. Jednocześnie pełnomocnik w pismach swych poinformował, że brak zapłaty spowoduje opublikowanie długu na giełdzie, tj. stronie internetowej długi.info.

W dniu 25 listopada 2022 r. T. N. otrzymał mail z informacją od www.długi.info.pl że jego dług został wystawiony na sprzedaż, administratorem jego danych osobowych jest M. K. – sprzedawca długu i tylko on może usunąć ofertę z serwisu.

W dniu 28 lutego 2023 r. pełnomocnik małżonków K. złożył pozew o zobowiązanie do powrotnego przejęcia na własność nieruchomości i o zapłatę. T. N. wystąpił także z pozwem o ustalenie. Sprawy zawisły przed Sądem Rejonowym w Toruniu i nie zostały jeszcze rozstrzygnięte.

W dniu 18 lipca 2023 r. na posiedzeniu pojednawczym obrońca T. K. poinformował, że oferta sprzedaży długu została na prośbę Sądu usunięta z portalu długi.info.

Informacja z Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej, k. 5-6,

Umowa przedwstępna sprzedaży nieruchomości, k. 28-29,

Umowa na budowę domu jednorodzinnego, k. 30-31

Kopia aktu notarialnego z dnia 9 listopada 2022 r., k. 9v-11,

Pismo z dnia 11 października 2022 r., 39-40

Pismo z dnia 15 listopada 2022 r., k. 7-8, 41-43

Mail od (...)., k. 12-14,

Pozew z dnia 27 lutego 2023 r., k. 63-78,

Postanowienie w sprawie (...), k. 79,

Protokół posiedzenia pojednawczego, k. 87.

0.1. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Czyn przypisany oskarżonemu (ewentualnie zarzucany, jeżeli czynu nie przypisano)

Przy każdym czynie wskazać fakty uznane za nieudowodnione

Dowód

Numer karty

2.  OCena DOWOdów

0.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

0.1.Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 1.1 albo 1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  PODSTAWA PRAWNA WYROKU

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Oskarżony

☐

3.1.  Podstawa prawna skazania albo warunkowego umorzenia postępowania zgodna z zarzutem

Zwięźle o powodach przyjętej kwalifikacji prawnej

☐

3.2.  Podstawa prawna skazania albo warunkowego umorzenia postępowania niezgodna z zarzutem

Zwięźle o powodach przyjętej kwalifikacji prawnej

☐

3.3.  Warunkowe umorzenie postępowania

Zwięzłe wyjaśnienie podstawy prawnej oraz zwięźle o powodach warunkowego umorzenia postępowania

☐

3.4.  Umorzenie postępowania

Zwięzłe wyjaśnienie podstawy prawnej oraz zwięźle o powodach umorzenia postępowania

☐

3.5.  Uniewinnienie

M. K.

Zwięzłe wyjaśnienie podstawy prawnej oraz zwięźle o powodach uniewinnienia

Oskarżyciel prywatny T. N. zarzucił M. K., że w dniu 25 listopada 2022 r. w O. nad W., poprzez zlecenie umieszczenia w portalu internetowym (...) informacji o zadłużeniu T. N. względem siebie na kwotę 540.190,38 zł. zniesławił i znieważył za pomocą środków masowego komunikowania T. N., pomawiając go w ten sposób o niespłacenie istniejących wymagalnych długów i nierzetelność w kontaktach handlowych, co mogło poniżyć go w opinii publicznej oraz narazić na utratę zaufania potrzebnego do wykonywanej działalności gospodarczej, czym miał wypełnić znamiona występków z art. 212 § 2 kk w zw. z art. 216 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk.

Oskarżony M. K. nie przyznał się do popełnienia zarzucanego mu czynu i wyjaśnił, że zawarł z firmą oskarżyciela prywatnego i jego córki E. N. umowę sprzedaży działki i budowy domu. W toku prac budowlanych ujawniła się mokra plama, mieli zastrzeżenia z żoną co do prowadzonej budowy domu i sposobu jej wykonania w związku z czym zwrócili się do specjalisty, który potwierdził ich zastrzeżenia. Następnie zwrócili się do radcy prawnego P. K. by pomógł im w tej sprawie. Radca prawny wezwał wykonawcę do naprawy usterek, których ten nie naprawił. W związku z tym postanowili odstąpić od umowy kupna tego domu, co uczynili w formie notarialnej. Ponieważ nie mogli porozumieć się z firmą (...) wystąpili do sądu o zwrot poniesionych nakładów, lecz sprawa nie została jeszcze rozstrzygnięta. Na pomysł zamieszczenia oferty sprzedaży długu na internetowej giełdzie wierzytelności wpadł radca prawny. Uważał, że jest to sposób na odzyskanie tych nakładów, które wraz z małżonką ponieśli na budowę domu. Nie było jego ani jego żony zamiarem znieważanie oskarżyciela prywatnego. Pytał radcy prawnego P. K. czy jest to zgodne z prawem i on zapewnił, że jest to całkowicie zgodne z prawem. On też wyliczył kwotę, którą w jego ocenie powinien T. N. zapłacić i on też fizycznie zamieścił ofertę sprzedaży długu na stronie (...) Radca miał go zapewniać, ze jest to normalna praktyka, i że zrobi to w imieniu oskarżonego i jego żony. Oskarżony oświadczył, ze w chwili zamieszczania takiej oferty był przekonany, że należność w takiej kwocie mu się należy. Oświadczył także, że nie ma wiedzy czy przed złożeniem prywatnego aktu oskarżenia zostało przesłane wezwanie do usunięcia wpisu na portalu (...)Nie wchodził na tę stronę internetowa ani przedtem, ani później. Wyjaśnił, że ufał radcy prawnemu, który to opublikował, a następnie usunął (k. 98v-99).

Oskarżyciel posiłkowy podniósł, że umieszczenie przez oskarżonego wymyślonej kwoty długu na portalu (...) odbiło się szerokim echem i stracił przez to reputację. O tym fakcie dowiedział się telefonicznie od znajomych i klienta, który zrezygnował z zawarcia umowy. Dostał tez informację na maila z portalu (...). W jego ocenie to M. K. zamieścił te ofertę, a nie jego pełnomocnik, bo to wynika z maila, z którego nie wynika, że zrobił to radca prawny P. K.. Ocenił wyjaśnienia oskarżonego jako strategię. Zeznał, że prowadzi działalność gospodarczą od 1996 r. i nigdy nie miał długów, a od czasu wpisu na portalu (...) ma sporządzony certyfikat w (...) gdzie może być sprawdzany przez kontrahentów i wie, że jest sprawdzany. Od tego czasu musi zapłacić za towar od razu, bo stracono do niego zaufanie. Taka sytuacja dotyczy też firmy jego córki E. N., ponieważ D. K. podobną ofertę zamieściła w stosunku do firmy (...). Przyznał, że w ofercie na stronie (...) również zamieszczone były dane radcy prawnego P. K. i wskazany jego numer telefonu. Gdy wieczorem do niego zadzwoniono, że taki dług widnieje na portalu było dla niego oczywiste, że musi natychmiast zapłacić tę kwotę, bo sprawa mogła przybrać różne scenariusze (k. 94-94v).

Sąd Rejonowy zważył, co następuje

Bez wątpienia rację ma oskarżyciel prywatny, że zamieszczenie w stosunku do niego i prowadzonego przez niego przedsiębiorstwa informacji o tak dużym długu na portalu (...) doprowadziło do sytuacji, w której jego obecni i przyszli kontrahenci stracili do niego pełne zaufanie, pomimo że w sposób oczywisty owa wierzytelność zamieszczona na giełdzie długów nie była bezsporna. O tym czy i ewentualnie w jakiej wysokości przysługuje roszczenie M. K. i jego żonie zdecyduje sąd rozpoznający sprawę cywilną. Zatem w sposób oczywisty zamieszczenie długu, który w żaden sposób nie był przesądzony i pewny spowodowało, że T. N. został pomówiony w środkach masowego komunikowania o takie postępowanie, które mogło go jako przedsiębiorcę narazić na utratę zaufania potrzebnego w prowadzonej działalności gospodarczej. W obecnych czasach powszechnym zachowaniem jest sprawdzanie w dostępnych w Internecie giełdach długów i biurach informacji gospodarczej swoich obecnych czy przyszłych kontrahentów pod kątem rzetelności w stosunkach gospodarczych. Informacja, że dany przedsiębiorca jest dłużnikiem, którego długi zostają wystawione na sprzedaż wskazuje, że jest on nierzetelnym kontrahentem, który nie płaci swoich zobowiązań finansowych. Tak też się stało w przypadku oskarżyciela prywatnego, który zeznał, że dzwonili do niego zaniepokojeni znajomi, a także zrezygnował z podpisania umowy potencjalny klient.

W ocenie Sądu zachowanie polegające na wystawieniu spornej wierzytelności na giełdzie długów, w sytuacji gdy w żaden sposób nie zostało przesądzone, że T. N. winien jest określoną kwotę M. K., stanowiło przestępstwo pomówienia określone w art. 212 § 1 i 2 kk. Opisywanego zachowania nie można kwalifikować jako przestępstwa z art. 216 kk, bowiem nie została naruszona godność osobista oskarżyciela prywatnego. Przedmiotem ochrony z art. 212 § 1 kk jest cześć zewnętrzna (przedmiotowa), w przypadku zaś znieważenia (art. 216) – cześć wewnętrzna (podmiotowa), czyli godność. Jak podniósł Sąd Najwyższy w wyroku z 17.03.2015 r., V KK 301/14, LEX nr 1663833, „przedmiotem ochrony przepisu art. 212 § 1 k.k. jest cześć i godność osoby pomawianej o postępowanie lub właściwości, które są sprzeczne z prawem, z zasadami etyki, w tym etyki zawodowej, oraz np. o brak kompetencji lub zdolności do wykonywania danego zawodu. Zachowanie to nie dotyczyło właściwości osobistych T. N., a więc jego osobistej czci i godności jako człowieka. Znieważenie opisane w art. 216 § 1 kk polega bowiem generalnie na okazaniu innej osobie pogardy, uwłaczaniu czci, ubliżaniu jej lub innym zachowaniu obraźliwym.

Sąd rozpoznając niniejszą sprawę stanął przed zadaniem ustalenia czy oskarżony M. K. jest sprawcą przestępstwa z art. 212 § 1 i 2 kk.

Analiza materiału dowodowego, w tym przede wszystkim korespondencji mailowej pomiędzy M. K., a radcą prawnym P. K. (k. 97-99) wskazuje na to, że wyjaśnienia oskarżonego co do zasady polegają na prawdzie. To jego pełnomocnik zainicjował i po uzyskaniu zgody M. K. umieścił informacje o „długu” na platformie (...) Najpierw uczynił to w imieniu D. K. umieszczając „dług” E. N., a następnie instruował M. K. co ma zrobić w kwestii „długu” T. N.. M. K. dopytywał P. K. czy korzystał z tego serwisu i uzyskał zapewnienie, że korzysta od lat i to masowo, a zatem mógł mieć przekonanie, że robi wszystko zgodnie z prawem. M. K. czynił dokładnie to co kazał mu robić jego pełnomocnik, do którego jako radcy prawnego, a więc osoby wykonującej zawód zaufania publicznego, miał prawo mieć pełne zaufanie. P. K. nie tylko poddał pomysł umieszczenia „długu” na platformie, lecz także edytował ofertę (a zatem miał uprawnienia jako administrator oferty) zamieszczając swoje dane kontaktowe. W korespondencji mailowej wyraźnie napisał, że „wystawią państwa N.”. Oskarżony jako lekarz stomatolog, a więc osoba nie zajmująca się prawem, powierzył radcy prawnemu, który go reprezentował sposób i tryb dochodzenia wierzytelności, o której istnieniu i wysokości był przekonany, także przez zapewnienia P. K.. W tym stanie rzeczy Sąd doszedł do przekonania, że odpowiedzialnym za zniesławiające zachowanie może być jedynie radca prawny P. K., a nie M. K., którego oskarżył T. N.. Bez wątpienia takie postępowanie radcy prawnego miało na celu wywarcie presji na T. N. i zmuszenie go do zapłaty żądanej należności bez konieczności prowadzenia kosztownego i żmudnego procesu cywilnego, jednakże odpowiedzialność za to zachowanie nie można przypisać M. K..

W tym stanie rzeczy Sąd uniewinnił oskarżonego od popełnieni zarzucanego mu czynu.

Na marginesie należy dodać, że te same przesłanki legły u podstaw wyroku uniewinniającego D. K. w sprawie II K 128/23, z akt której Sąd przeprowadził dowód.

4.  KARY, Środki Karne, PRzepadek, Środki Kompensacyjne i środki związane z poddaniem sprawcy próbie

Oskarżony

Punkt rozstrzygnięcia
z wyroku

Punkt z wyroku odnoszący się
do przypisanego czynu

Przytoczyć okoliczności

5.  1Inne ROZSTRZYGNIĘCIA ZAwarte w WYROKU

Oskarżony

Punkt rozstrzygnięcia
z wyroku

Punkt z wyroku odnoszący się do przypisanego czynu

Przytoczyć okoliczności

1.6. inne zagadnienia

W tym miejscu sąd może odnieść się do innych kwestii mających znaczenie dla rozstrzygnięcia,
a niewyjaśnionych w innych częściach uzasadnienia, w tym do wyjaśnienia, dlaczego nie zastosował określonej instytucji prawa karnego, zwłaszcza w przypadku wnioskowania orzeczenia takiej instytucji przez stronę

7.  KOszty procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

Kosztami postępowania został obciążony oskarżyciel prywatny, który uiścił zryczałtowana opłatę od prywatnego aktu oskarżenia, zgodnie z treścią art. 632 pkt 1 kpk.

6.  1Podpis