Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 1

Sygnatura akt

II K 1670/23

Jeżeli wniosek o uzasadnienie wyroku dotyczy tylko niektórych czynów lub niektórych oskarżonych, sąd może ograniczyć uzasadnienie do części wyroku objętych wnioskiem. Jeżeli wyrok został wydany w trybie art. 343, art. 343a lub art. 387 k.p.k. albo jeżeli wniosek o uzasadnienie wyroku obejmuje jedynie rozstrzygnięcie o karze i o innych konsekwencjach prawnych czynu, sąd może ograniczyć uzasadnienie do informacji zawartych w częściach 3–8 formularza.

1.  USTALENIE FAKTÓW

1.1.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Czyn przypisany oskarżonemu (ewentualnie zarzucany, jeżeli czynu nie przypisano)

1.1.1.

C. M.

z art. 209 § 1 kk

Przy każdym czynie wskazać fakty uznane za udowodnione

Dowód

Numer karty

Fakt 1

Wyrokiem Sądu (...) w P. T. z dnia 11 grudnia 2013 r. w sprawie (...) oskarżony C. M. został zobowiązany do alimentowania swojej byłej żony K. M. kwotą 1000 zł miesięcznie.

odpis wyroku (...)

5-6

Fakt 2

Początkowo oskarżony płacił zasądzone alimenty, ale od listopada 2018 r. zaprzestał wykonywania tego obowiązku. Pokrzywdzona była zmuszona podjąć próbę wyegzekwowania należnych jej świadczeń drogą egzekucji komorniczej, ale okazała się ona bezskuteczna. Przez blisko 6 kolejnych lat tj. w okresie od listopada 2018 r. do 31 stycznia 2024 r. oskarżony dokonał zaledwie 7 wpłat do komornika, z czego 6, po potrąceniu kosztów egzekucyjnych, nie pokrywała wysokości miesięcznego świadczenia alimentacyjnego.

Zadłużenie C. M. z tytułu alimentów na dzień 16 sierpnia 2023 r. przekroczyło 112.000 zł.

zaświadczenie komornicze wraz z kartą rozliczeniową

7,8-8v

Fakt 3

W 2014 r. C. M. wstąpił w nowy związek małżeński i zamieszkał w liczącym 280 m ² domu na ul. (...) w P. T. należącym do jego nowej żony K. M.. Pomagał jej spłacać kredyt zaciągnięty na jego zakup, a także partycypował w kosztach utrzymania nowej rodziny i wspólnie z małżonką wychowywał jej dwóch synów. W tym samym roku, pod pretekstem opieki nad swoją matką, która w 2013 r. zapadła na chorobę nowotworową, zrezygnował ze stałego zatrudnienia i odtąd podejmował prace nieoficjalne jako kierowca.

We wspólnym gospodarstwie domowym z w/w pozostawali także rodzice K. M. oraz jej wuj, przy czym wszyscy w/w uzyskiwali własne dochody. Matka oskarżonego zamieszkiwała samodzielnie w mieszkaniu w bloku i pobierała emeryturę.

Wspólnie z nową rodziną oskarżony żył na dobrym poziomie - w kredycie hipotecznym nie występowało zadłużenie, studiujący we W. syn żony oskarżonego był wspierany finansowo, rodzina spłacała raty za zakup dwóch samochodów, w tym od 2016 r. za O. (...), który oficjalnie należy do teściowej oskarżonego, choć nie ma ona prawa jazdy. Nowa rodzina oskarżonego nie korzystała ze wsparcia socjalnego.

W okresie od 2018 r. C. M. na nic nie chorował, ale nie poszukiwał stałego zatrudnienia i nie figurował w PUP jako osoba bezrobotna. Od 2020 r. pracował jako kierowca na terenie (...) przy czym od czerwca 2023 r. jest to praca legalna z wynagrodzeniem ok. 8000 zł. Poza bieżącym utrzymywaniem rodziny, opłaca również opiekunkę dla samodzielnie mieszkającej matki oraz reguluje za nią czynsz. W 2023 r. razem z obecną żoną, prowadzącą własny salon kosmetyczny, spędził wakacje w E. (...) Z byłą żoną nie utrzymuje kontaktów.

Pokrzywdzona, która po rozwodzie musiała wyprowadzić się z mieszkania oskarżonego od 2018 r. pracuje w firmie (...), gdzie zarabia obecnie ok. 3.200 zł. Praca w ogrodnictwie jest ciężka, niekiedy wymaga przebywania w niskich temperaturach, przez co pokrzywdzona ma problemy z kręgosłupem. Nie stać jej na własne mieszkanie, toteż mieszka wspólnie z matką i bratem w mieszkaniu rodziców, gdzie zajmuje jeden pokój.

W 2015 C. M. podjął próbę sądowego ustalenia wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego, ale bezskutecznie. Nigdy nie starał się uzgodnić z pokrzywdzoną warunków spłaty zadłużenia z tytułu alimentów, nie przystąpił także do ich regulowania po podjęciu pracy poza granicami kraju.

1. zeznania pokrzywdzonej K. M.

117v-118, 18-19

2. częściowo zeznania świadka K. M.

118-119

3. częściowo wyjaśnienia oskarżonego C. M.

28-29v

4. informacje z (...) i(...)

47, 48

5. wywiad środowiskowy

102-103

1.2.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Czyn przypisany oskarżonemu (ewentualnie zarzucany, jeżeli czynu nie przypisano)

1.2.1.

C. M.

z art. 209 § 1 kk

Przy każdym czynie wskazać fakty uznane za nieudowodnione

Dowód

Numer karty

Istnienie rzeczywistych, usprawiedliwionych i niezależnych od oskarżonego przeszkód uniemożliwiających należytą realizację obowiązku alimentacyjnego względem byłej żony w okresie od 1 listopada 2018 r. do 31 stycznia 2024 r.

1. wyjaśnienia oskarżonego C. M.

28-29v

2. zeznania świadka K. M.

118-119

2.  OCena DOWOdów

2.1.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

Fakt 1

odpis wyroku (...)

dokument urzędowy o wysokiej randze, nakładający na oskarżonego obowiązek alimentacyjny względem byłej małżonki i ustalający jego wysokość, będący źródłem obowiązku prawnego, którego realizacja jest obwarowana sankcją karną

Fakt 2

zaświadczenie komornicze wraz z kartą rozliczeniową

niekwestionowane w sprawie, obiektywne, poświadczone przez uprawniony do tego organ dokumenty dowodzące nierealizowania obowiązku alimentacyjnego i wartość narosłego z tego tytułu zadłużenia

Fakt 3

1. zeznania pokrzywdzonej K. M.

w pełni przekonujące, logiczne, mające oparcie w doświadczeniu życiowym i podstawowej znajomości realiów życia społecznego, według których choroba dorosłego członka rodziny, która nie prowadzi do utraty samodzielności i nie wiąże się z koniecznością przejęcia nad nim stałej, osobistej opieki zwykle nie uzasadnia rezygnacji z życia zawodowego na okres wielu lat, a nadto korelujące z dowodami nieosobowymi w postaci odpisu wyroku sądowego określającego wysokość alimentów, dokumentacji komorniczej wskazującej na bezskuteczność egzekucji świadczeń oraz wywiadu środowiskowego wskazującego na dysonans pomiędzy faktyczną stopą życiową oskarżonego a deklarowaną przez niego i jego obecną żonę

2. częściowo zeznania świadka K. M.

w zakresie wskazującym na dobrowolność zaprzestania wykonywania przez oskarżonego w 2014 r. oficjalnej pracy zawodowej i brak starań o jej pozyskanie w kolejnych latach oraz w części odnoszącej się do faktycznej partycypacji oskarżonego w utrzymaniu rodziny (w tym w spłacie kredytu) oraz źródeł utrzymania domowników pozostających z oskarżonym we wspólnym gospodarstwie domowym - wiarygodne, jako pokrywające się z wersją pokrzywdzonej, logicznie tłumaczące powody powstania tak znacznego zadłużenia alimentacyjnego i bezskuteczność egzekucji komorniczej

3. częściowo wyjaśnienia oskarżonego C. M.

w zakresie potwierdzającym zaprzestanie realizowania obowiązku alimentacyjnego wobec byłej żony, a jednocześnie wskazującym na rzeczywisty brak usprawiedliwienia dla takiego zachowania tj. podjęcie pracy poza granicami kraju i jej warunki finansowe oraz potraktowanie choroby matki oraz teścia jako powodu do wieloletniego zaprzestania oficjalnego zarobkowania - wiarygodne, jako korespondujące z zeznaniami pokrzywdzonej i znajdujące odzwierciedlenie w dokumentacji komorniczej.

4. informacje z (...) i (...)

obiektywne, poświadczone przez uprawnione do tego organy dokumenty wskazujące na brak podstaw do stwierdzenia niedostatku oskarżonego w okresie przypisanego mu przestępstwa ( (...)) oraz brak starań o pozyskanie źródła dochodu umożliwiającego skuteczną egzekucję nierealizowanych dobrowolnie świadczeń alimentacyjnych (PUP)

5. wywiad środowiskowy

wiarygodna, sporządzona przez wykwalifikowany podmiot informacja o sytuacji rodzinnej oskarżonego oraz o jego faktycznym poziomie materialnym i źródłach dochodów domowników pozostających z nim we wspólnym gospodarstwie domowym

2.2.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 1.1 albo 1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

1.2.1

1. wyjaśnienia oskarżonego C. M.

w zakresie eksponującym przeszkody do prawidłowego wywiązywania się z obowiązku alimentacyjnego względem byłej żony - niewiarygodne z uwagi na sprzeczność z faktami ustalonymi wywiadem środowiskowym oraz przyznanymi przez obecną małżonkę a także rażącą niezgodność ze wskazaniami doświadczenia życiowego. Podważają one racjonalność wieloletniej rezygnacji z zatrudnienia i stałego dochodu z powodu choroby nowotworowej stwierdzonej u matki oskarżonego w 2013 r., która nie prowadziła do utraty przez w/w samodzielności ani stanu terminalnego, pozwalała jej samotne zamieszkiwanie i wskazywała na skuteczność podjętego leczenia (mierzonego tzw. pięcioletnim przeżyciem, jako powszechnie znanym wykładnikiem powodzenia leczenia onkologicznego). Konieczność intensywnej terapii i wizyt lekarskich w pierwszym okresie po diagnozie nie tylko nie pozbawiała oskarżonego zdolności do pracy na kolejne 10 lat, ale powinna do niej motywować z uwagi na naturalny w takiej sytuacji wzrost wydatków i równoległe założenie nowej rodziny, w tym przystąpienie do spłaty kredytu i innych zobowiązań finansowych drugiej żony.

2. zeznania świadka K. M.

w zakresie eksponującym przeszkody do prawidłowego wywiązywania się przez oskarżonego z obowiązku alimentacyjnego względem byłej żony - niewiarygodne z uwagi na uderzającą tendencyjność skutkującą wewnętrzną sprzecznością zeznań, ich niezgodnością ze zdrowym rozsądkiem oraz oczywistym koniunkturalizmem procesowym wyrażającym się w przesadnym i niezgodnym z doświadczeniem życiowym opisie podziału ról w małżeństwie z C. M., który dysponując większym potencjałem zarobkowym miał zrezygnować z pracy, a dodatkowo przejąć opiekę nad ojcem K. M., mającym dorosłych wnuków oraz żonę i córkę mieszkające z nim pod jednym dachem. Nieodparta logika prowadzi do wniosku, że długotrwałe bezrobocie oskarżonego było fikcją, obliczoną na udaremnienie egzekucji, podobnie jak zakup dobrej klasy samochodu przez jego teściową, która nigdy nie miała prawa jazdy i nie spłaca za ten zakup kredytu.

3.  PODSTAWA PRAWNA WYROKU

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Oskarżony

☒

3.1.  Podstawa prawna skazania albo warunkowego umorzenia postępowania zgodna z zarzutem

1

C. M.

Zwięźle o powodach przyjętej kwalifikacji prawnej

Przestępstwo z art. 209 § 1 kk popełnia sprawca, który uchyla się od wykonywania obowiązku alimentacyjnego określonego co do wysokości orzeczeniem sądowym, ugodą zawartą przed sądem albo innym organem, jeżeli łączna wysokość powstałych w ten sposób zaległości stanowi równowartość co najmniej 3 świadczeń okresowych.

Zobowiązania alimentacyjne C. M. wobec K. M. zostały potwierdzone i określone co do wysokości (tj. 1000 zł miesięcznie) prawomocnym wyrokiem Sądu (...) z dnia 11 grudnia 2013 r. w sprawie o sygn. (...). Narosłe z tego tytułu zadłużenie ponad stukrotnie przekracza wartość miesięcznych alimentów.

W okresie od 1 listopada 2018 r. do końca stycznia 2024 r. oskarżony nie łożył na utrzymanie byłej żony zasądzonej kwoty choć miał taką możliwość i oceny tej nie zmienia fakt, że na przestrzeni 6 lat w 2019 r. uiścił kilka rat alimentacyjnych. Niemal żadna nie pokrywała wartości miesięcznych alimentów i nie przyczyniała się do istotnego zredukowania zadłużenia, które już wówczas znacząco przekraczało wartość trzymiesięcznych świadczeń. C. M. nie płacił alimentów wyłącznie ze złej woli, bo nie tylko mógł pozyskać na ten środki, jako osoba w sile wieku, zdolna do pracy i wyposażona w popłatny, poszukiwany na rynku zawód, ale z całą pewnością środki takie pozyskiwał, choć nie przeznaczał ich w żadnej części na regulowanie zobowiązań nałożonych wyrokiem. Trudno o inny wniosek, skoro nawet nie zarejestrował się w PUP, a razem ze swoją nową rodziną żył na wysokim poziomie spłacając m.in. kredyt obecnej żony. Całej jego rodzinie dobrze się wiodło - spłacano raty za dwa samochody, finansowano studia synom K. M., a we wspólnym gospodarstwie pozostawali teściowie i krewny mający własne, niemałe dochody. Samo utrzymanie 280-metrowego domu było wystarczającym powodem, aby pracować i w ocenie Sądu oskarżony to czynił naigrywając się z obowiązku określonego prawomocnym wyrokiem. Informacje o tym docierały do pokrzywdzonej potęgując jej rozgoryczenie, któremu trudno się dziwić. Próba dowodowego eksploatowania choroby matki przypadającej na 2013 r. oraz oczywiste wyolbrzymianie stopnia zaabsorbowania pomocą w organizowaniu jej wizyt lekarskich, a potem również zaangażowania w opiekę nad teściem, który miał bliższych krewnych zdolnych i zobowiązanych do takiej opieki (np. własną żonę, dwie córki i dorosłych wnuków) jawi się wyłącznie jako nieprzekonujący pretekst do świadomego unikania alimentów poprzez udaremnienie egzekucji komorniczej prostą metodą wyzbycia się oficjalnego zatrudnienia. Negatywny stosunek C. M. do obowiązku alimentacyjnego dobitnie ilustruje fakt, że nawet po oficjalnym zatrudnieniu z deklarowanymi dochodami na poziomie 8.000 zł nie wpłacił ani złotówki na poczet bieżących bądź zaległych alimentów. Taka postawa przekonuje o tym, że oskarżony cynicznie i długotrwale lekceważył obowiązek alimentacyjny przedkładając lojalność wobec nowej rodziny ponad obowiązek względem pozostawionej w niedostatku byłej żony. Uporczywość oskarżonego w stwarzaniu pozorów niezdolności do łożenia na rzecz pokrzywdzonej oraz utrwalona skłonność do kierowania się sprytem życiowym w omijaniu prawa, świadczy o negatywnym stosunku psychicznym do obowiązków nałożonych orzeczeniem sądowym, co odpowiada pojęciu uchylania się w rozumieniu art. 209 kk. Zważywszy, że wysokość powstałej wskutek zachowania oskarżonego zaległości przekracza równowartość trzykrotności miesięcznych alimentów, w zachowaniu oskarżonego można rozpoznać komplet ustawowych znamion występku z art. 209 § 1 kk i taki mu przypisano.

☐

3.2.  Podstawa prawna skazania albo warunkowego umorzenia postępowania niezgodna z zarzutem

Zwięźle o powodach przyjętej kwalifikacji prawnej

☐

3.3.  Warunkowe umorzenie postępowania

Zwięzłe wyjaśnienie podstawy prawnej oraz zwięźle o powodach warunkowego umorzenia postępowania

☐

3.4.  Umorzenie postępowania

Zwięzłe wyjaśnienie podstawy prawnej oraz zwięźle o powodach umorzenia postępowania

☐

3.5.  Uniewinnienie

Zwięzłe wyjaśnienie podstawy prawnej oraz zwięźle o powodach uniewinnienia

4.  KARY, Środki Karne, PRzepadek, Środki Kompensacyjne i środki związane z poddaniem sprawcy próbie

Oskarżony

Punkt rozstrzygnięcia
z wyroku

Punkt z wyroku odnoszący się
do przypisanego czynu

Przytoczyć okoliczności

C. M.

1

1

Przestępstwo niealimentacji jest zagrożone alternatywnie, jednak w okolicznościach sprawy żadna z kar wolnościowych nie byłaby karą adekwatną i nie zapewniłaby ochrony słusznym prawom pokrzywdzonej. Oskarżony dopuścił się w/w występku w okolicznościach świadczących o jego wyjątkowym cynizmie i bezprzykładnej gotowości do wykorzystywania możliwości obchodzenia prawa, jakie stworzyło mu zawarcie kolejnego małżeństwa. Wieloletni okres niealimentacji, podczas którego sam żył na wysokim poziomie ukrywając się za majątkiem obecnej żony i jej rodziny, inwestując w ten majątek z pominięciem praw pokrzywdzonej, wskazuje, że kara lżejszego rodzaju nie powtrzyma go przed ponownym atakiem na ważne dobro prawne jakim jest ochrona podstaw materialnego bytu rodziny. W tym stanie rzeczy orzeczono wobec niego karę 1 roku pozbawienia wolności. Jako okoliczność obciążającą potraktowano długi okres niealimentacji, dużą wartość zadłużenia z tego tytułu, brak skruchy i starań o naprawienie szkody oraz jej wpływ na sytuację życiową pokrzywdzonej, która nie może liczyć na alimenty z FA, a żyjąc w tym samym mieście co oskarżony i znając jego rzeczywistą sytuację materialną ma prawo czuć się rozgoryczona i rozczarowana niemocą organów państwa niezdolnych wesprzeć jej w wyegzekwowaniu prawomocnego wyroku. Na korzyść oskarżonego zaliczono uprzedni brak konfliktów z prawem.

C. M.

1

2

Dotychczasowa niekaralność, wymiar kary oraz ustabilizowane życie rodzinne i zawodowe stwarzały podstawy do pozytywnej prognozy kryminologicznej, czego skutkiem jest warunkowe zawieszenie wykonania kary na okres konieczny do zdyscyplinowania oskarżonego i trwałego wdrożenia do respektowania obowiązku alimentacyjnego.

C. M.

1

3

obowiązek bieżącego łożenia na utrzymanie pokrzywdzonej ma zabezpieczać jej słuszny interes oraz uzmysławiać oskarżonemu, że od jego wykonania zależy los okresu próby

C. M.

1

4

korzystając z elastycznej formuły obowiązku probacyjnego orzekanego na podstawie art. 72 § 1 1 pkt 8 kk zobowiązano oskarżonego do spłaty zadłużenia alimentacyjnego w części wynoszącej 25.000 zł w terminie adekwatnym do jego sytuacji materialnej i możliwości zarobkowych. Obowiązek ten z pewnością zapobiegnie popełnieniu analogicznego przestępstwa w przyszłości wypełniając tym samym cel przeznaczony mu przez Ustawodawcę. C. M. musi wyzbyć się iluzji, że oficjalny brak zatrudnienia chroni go przed odpowiedzialnością karną za przestępstwo z art. 209 kk i naprawić zło wyrządzone przez lata zawinionej, karygodnej bezczynności. Powyższy obowiązek czyni nadto zadość elementarnemu poczuciu sprawiedliwości dając pokrzywdzonej możliwość odzyskania choć części należnych jej świadczeń, z których latami, pozostając w niedostatku, nie mogła korzystać.

5.  1Inne ROZSTRZYGNIĘCIA ZAwarte w WYROKU

Oskarżony

Punkt rozstrzygnięcia
z wyroku

Punkt z wyroku odnoszący się do przypisanego czynu

Przytoczyć okoliczności

6. inne zagadnienia

W tym miejscu sąd może odnieść się do innych kwestii mających znaczenie dla rozstrzygnięcia,
a niewyjaśnionych w innych częściach uzasadnienia, w tym do wyjaśnienia, dlaczego nie zastosował określonej instytucji prawa karnego, zwłaszcza w przypadku wnioskowania orzeczenia takiej instytucji przez stronę

Rezultaty postepowania dowodowego, w szczególności wgląd w wykaz wpłat oraz informację o zadłużeniu alimentacyjnym, a także treść zeznań pokrzywdzonej zobowiązywały do rozszerzenia ram czasowych przestępstwa, bowiem w/w dowody jednoznacznie i spójnie wskazywały, iż oskarżony nie zaczął realizować obowiązku alimentacyjnego - mimo podjętego zatrudnienia - do końca stycznia 2024 r. Fakt ten trudno było zignorować akceptując opis czynu, który nie odpowiadał ustaleniom faktycznym popartym jednoznacznymi w swojej wymowie dowodami.

7.  KOszty procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

5

O kosztach postępowania orzeczono w myśl art. 627 kpk, a złożyły się na nie wydatki związane z uzyskaniem wywiadu środowiskowego, danych z KRK oraz doręczeniem korespondencji. Opłatę wymierzono stosowanie do art. 2 ust. 1 pkt 3 Ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych (tekst jednolity: Dz. U. 1983 r. Nr 49 poz. 223).

6.  1Podpis