Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 1

Sygnatura akt

II K 21/24

Jeżeli wniosek o uzasadnienie wyroku dotyczy tylko niektórych czynów lub niektórych oskarżonych, sąd może ograniczyć uzasadnienie do części wyroku objętych wnioskiem. Jeżeli wyrok został wydany w trybie art. 343, art. 343a lub art. 387 k.p.k. albo jeżeli wniosek o uzasadnienie wyroku obejmuje jedynie rozstrzygnięcie o karze i o innych konsekwencjach prawnych czynu, sąd może ograniczyć uzasadnienie do informacji zawartych w częściach 3–8 formularza.

1.  USTALENIE FAKTÓW

1.1.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Czyn przypisany oskarżonemu (ewentualnie zarzucany, jeżeli czynu nie przypisano)

1.

R. B.

Został oskarżony o to, że w dniu 12 października 2023 r. w R., woj. (...), usiłował kierować w ruchu lądowym samochodem – czterokołowcem marki A. (...) o nr rej. (...), będąc w stanie nietrzeźwości w ilości 3,26 ‰ alkoholu we krwi, lecz zamierzonego celu nie osiągnął z uwagi na interwencję dwóch osób, które uniemożliwiły mu jazdę poprzez zabranie kluczyków od pojazdu,

tj. o przestępstwo z art. 13 § 1 kk w zw. z art. 178a § 1 k.k.

Przy każdym czynie wskazać fakty uznane za udowodnione

Dowód

Numer karty

1/ W dniu 12 października 2023 r. w godzinach nocnych, po godz. 1.00, po kłótni z żoną, R. B. przyjechał na stację benzynową w R. swoim samochodem – czterokołowcem marki A. (...) o nr rej. (...). Przed wyjazdem zażył dwie tabletki C., aby się uspokoić.

Przed budynkiem stacji przebywali J. C. i M. M., którzy tego wieczora spożywali duże ilości alkoholu. R. B. zaczął z nimi rozmawiać, a następnie udał się na stację benzynową, zakupił alkohol w postaci wódki o pojemności 200 ml. Przysiadł się do nieznajomych i wypił alkohol.

1/ wyjaśnienia oskarżonego R. B.

2/ zeznania świadka J. C.

3/ zeznania świadka M. M.

1/ k. 18-19 w zw. z k. 45v, k. 45v

2/ k. 9 w zw. z k. 46v, k. 46-47

3/ k. 7 w zw. z k. 47v, k. 47-47v

2/ Po spożyciu alkoholu R. B. wsiadł do swojego pojazdu, w którym grała muzyka, a kluczyk był przekręcony na zapłon. Silnik nie był włączony. R. B. sięgał po telefon, który znajdował się w pojeździe w uchwycie, chciał też zamknąć okna w pojeździe i zabrać dokumenty.

Z uwagi na deklarowaną w rozmowie przez R. B. chęć jechania pojazdem, J. C. wsiadł do auta na siedzenie pasażera i wyciągnął kluczyki ze stacyjki. M. M. zadzwonił po patrol policji.

R. B. wskazywał na chęć przenocowania u kolegi, zamieszkującego w R. w niewielkiej odległości od stacji benzynowej.

1/ wyjaśnienia oskarżonego R. B.

2/ zeznania świadka J. C.

3/ zeznania świadka M. M.

1/ k. 18-19 w zw. z k. 45v, k. 45v

2/ k. 9 w zw. z k. 46v, k. 46-47

3/ k. 7 w zw. z k. 47v, k. 47-47v

3/ Przybyli na miejsce funkcjonariusze policji dokonali zatrzymania R. B. i udali się z nim na (...) celem udzielenia pomocy medycznej (przy wysiadaniu z pojazdu R. B. przewrócił się i rozciął sobie łuk brwiowy) oraz celem pobrania krwi w celu zbadania stanu trzeźwości.

1/ wyjaśnienia oskarżonego R. B.

2/ zeznania świadka J. C.

3/ zeznania świadka M. M.

4/ notatka urzędowa

1/ k. 18-19 w zw. z k. 45v, k. 45v

2/ k. 9 w zw. z k. 46v, k. 46-47

3/ k. 7 w zw. z k. 47v, k. 47-47v

4/ k. 1 w zw. z k. 48

4/ W pobranych próbkach krwi ujawniono 3,26 ‰ i 3,27 ‰, przy czym próbki były pobierane odpowiednio o godz. 4.25 i 5.25.

1/ notatka urzędowa

2/ opinie biegłych wraz z protokołami pobrania krwi

1/ k. 1 w zw. z k. 48

2/ k. 11-15 w zw. z k. 48

5/ R. B. urodził się (...) Jest żonaty, ma dwoje dorosłych, samodzielnych dzieci. Posiada wykształcenie podstawowe, ukończył kurs ślusarza-spawacza. Pracuje jako pracownik gospodarczy z dochodem w kwocie ok. 3.500 zł miesięcznie netto, jego żona nie pracuje. Codziennie dojeżdża do pracy samochodem, ponieważ w jego miejscu zamieszkania nie ma komunikacji publicznej.

R. B. nie był karany za przestępstwa, a także za wykroczenia drogowe. Posiada prawo jazdy kategorii A i T.

1/ zeznania V. B.

2/ wyjaśnienia oskarżonego R. B.

3/dane z systemu (...)

4/ informacja z ewidencji kierujących pojazdami

5/ karta karna

1/ k. 48

2/ k. 18-19 w zw. z k. 45v, k. 45v

3/ k. 21-22 w zw. z k. 48

4/ k. 23 w zw. z k. 48

5/ k. 25 w zw. z k. 48

1.2.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Czyn przypisany oskarżonemu (ewentualnie zarzucany, jeżeli czynu nie przypisano)

1

R. B.

Został oskarżony o to, że w dniu 12 października 2023 r. w R., woj. (...), usiłował kierować w ruchu lądowym samochodem – czterokołowcem marki A. (...) o nr rej. (...), będąc w stanie nietrzeźwości w ilości 3,26 ‰ alkoholu we krwi, lecz zamierzonego celu nie osiągnął z uwagi na interwencję dwóch osób, które uniemożliwiły mu jazdę poprzez zabranie kluczyków od pojazdu,

tj. o przestępstwo z art. 13 § 1 kk w zw. z art. 178a § 1 k.k.

Przy każdym czynie wskazać fakty uznane za nieudowodnione

Dowód

Numer karty

1/ Nie ustalono, aby R. B. swoim zachowaniem przekroczył czynność sprawczą z niekaralnego przygotowania do usiłowania kierowania pojazdem mechanicznym w stanie nietrzeźwości.

2.  OCena DOWOdów

2.1.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1,2, 3,5

wyjaśnienia oskarżonego R. B.

Oskarżony od początku postępowania nie przyznawał się do popełnienia zarzucanego mu czynu. Składał obszerne, szczere wyjaśnienia. Były one co do zasady spójne z zeznaniami świadka V. B. oraz świadków, którzy przebywali na stacji paliw – J. C. i M. M.. Oceniając wyjaśnienia oskarżonego, jak i zeznania dwóch ostatnich świadków Sąd miał na uwadze, iż znajdowali się oni pod znacznym działaniem alkoholu, co mogło wpływać na sposób odbierania przez nich obiektywnych zdarzeń, a także na sposób zapamiętania zdarzeń.

1,2,3

zeznania świadka J. C.

Świadek J. C. wypił tego wieczora znaczne ilości alkoholu, również na stacji paliw. Jednocześnie w toku całego postępowania świadek podkreślał, iż silnik w pojeździe oskarżonego nie był zapalony. Co prawda zapłon był uruchomiony, jednak nie potrafił z pełnym przekonaniem stwierdzić, czy przez cały czas pobytu oskarżonego na stacji (gdzie przyznawał, że w aucie grała muzyka), czy dopiero po ponownym zajęciu miejsca w aucie przez R. B.. Świadek wyciągał kluczyki ze stacyjki, zatem informacje dotyczące nieuruchomionego silnika były wiarygodne.

1,2,3

zeznania świadka M. M.

Świadek M. M. również wypił tego wieczora znaczne ilości alkoholu, dopił także na stacji paliw. Wskazywał na niechęć do rozmowy z oskarżonym, a także na sposób spożycia alkoholu przez R. B.. Nie wiedział w jakich okolicznościach J. C. wyciągnął kluczyki ze stacyjki, ponieważ nie przebywał wówczas w aucie, natomiast także pewien był, że silnik nie był uruchomiony. Jego zeznania były szczere.

3,4

notatka urzędowa

Dokument bezsporny, wydany przez właściwy organ.

4

opinie biegłych wraz z protokołami pobrania krwi

Opinie zostały sporządzone w sposób rzetelny, były spójne, żadna ze stron nie kwestionowała prawidłowości pobrania próbek krwi, a także sposobu wydania opinii.

5

zeznania świadka V. B.

Świadek zeznawała przede wszystkim przedstawiając sylwetkę oskarżonego. Zeznania świadka były szczere, spójne i logiczne.

5

dane z systemu (...)

Dokument bezsporny, wydany przez właściwy organ.

5

informacja z ewidencji kierujących pojazdami

Dokument bezsporny, wydany przez właściwy organ.

5

karta karna

Dokument bezsporny, wydany przez właściwy organ.

2.2.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 1.1 albo 1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  PODSTAWA PRAWNA WYROKU

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Oskarżony

☐

3.1.  Podstawa prawna skazania albo warunkowego umorzenia postępowania zgodna z zarzutem

Zwięźle o powodach przyjętej kwalifikacji prawnej

☐

3.2.  Podstawa prawna skazania albo warunkowego umorzenia postępowania niezgodna z zarzutem

Zwięźle o powodach przyjętej kwalifikacji prawnej

☐

3.3.  Warunkowe umorzenie postępowania

Zwięzłe wyjaśnienie podstawy prawnej oraz zwięźle o powodach warunkowego umorzenia postępowania

☐

3.4.  Umorzenie postępowania

Zwięzłe wyjaśnienie podstawy prawnej oraz zwięźle o powodach umorzenia postępowania

☒

3.5.  Uniewinnienie

1

R. B.

Zwięzłe wyjaśnienie podstawy prawnej oraz zwięźle o powodach uniewinnienia

R. B. został oskarżony o to, że w dniu 12 października 2023 r. w R., woj. (...), usiłował kierować w ruchu lądowym samochodem – czterokołowcem marki A. (...) o nr rej. (...), będąc w stanie nietrzeźwości w ilości 3,26 ‰ alkoholu we krwi, lecz zamierzonego celu nie osiągnął z uwagi na interwencję dwóch osób, które uniemożliwiły mu jazdę poprzez zabranie kluczyków od pojazdu, tj. o popełnienie przestępstwa z art. 13 § 1 kk w zw. z art. 178a § 1 kk.

W sprawie nie budzi wątpliwości, iż:

- w momencie zdarzenia R. B. znajdował się w stanie nietrzeźwości,

- R. B. w rozmowie z J. C. i M. M. sugerował, że pojedzie autem (w jego odczuciu żartował w związku z „dziwnymi pytaniami” świadków, nie miał zamiaru kierować pojazdem),

- wsiadł do samochodu po wypiciu wódki,

- J. C. wyciągnął kluczyki ze stacyjki samochodu.

Nie można jednak bez żadnych wątpliwości uznać, iż R. B. swoim zachowaniem przekroczył czynność sprawczą z niekaralnego przygotowania do usiłowania kierowania pojazdem mechanicznym w stanie nietrzeźwości. Nie można jednoznacznie stwierdzić:

- iż oskarżony uruchomił silnik w pojeździe – świadek J. C. podkreślał, że silnik nie był włączony, M. M. ten fakt potwierdzał,

- czy oskarżony włożył kluczyki do stacyjki kiedy ponownie wsiadł do samochodu, czy też kluczyki były cały czas w stacyjce od momentu wjazdu na stację (a w samochodzie grała przez cały czas muzyka),

- że R. B. wsiadł do samochodu celem dalszej jazdy – oskarżony podał, iż chciał zabrać telefon i dokumenty, zamknąć okna i zamknąć auto,

- że wyłącznie zachowanie J. C. spowodowało, iż oskarżony odstąpił od kierowania samochodem – z wyjaśnień oskarżonego wynikało, iż nie miał zamiaru jazdy autem, a chciał przenocować u kolegi w R. (żona oskarżonego potwierdziła, że ma on tam kolegów i rodzinę).

Zgodnie z orzecznictwem i judykaturą:

„Przez prowadzenie pojazdu należy rozumieć każdą czynność, która bezpośrednio wpływa na ruch pojazdu, w szczególności wprawianie go w ruch, kierowanie nim, nadawanie prędkości i hamowanie w sposób zgodny z konstrukcją pojazdu. Takie stanowisko zajął Sąd Najwyższy, uznając, że „do skazania na podstawie art. 28 § 1 ustawy o zwalczaniu alkoholizmu niezbędne jest ustalenie, że sprawca znajdujący się w stanie nietrzeźwości wprawił w ruch pojazd mechaniczny, którym wówczas zamierzał kierować. Samo zajęcie przez nietrzeźwego kierowcę miejsca za kierownicą i uruchomienie motoru z zamiarem prowadzenia pojazdu rozważać należy w płaszczyźnie usiłowania”. „Prowadzenie” może dotyczyć jedynie pojazdu w ruchu, podjęcie zaś czynności zmierzających do rozpoczęcia tego ruchu jest usiłowaniem prowadzenia. W przypadku pojazdów mechanicznych dodatkowym, niezbędnym elementem jest uruchomienie pojazdu, tj. uruchomienie mechanizmu wprawiającego pojazd w ruch.

Warunkiem uznania osoby za prowadzącą pojazd jest to, by pojazd znajdował się w ruchu. Jeżeli pojazd nie znajduje się w ruchu, to nie można uznać za prowadzącą pojazd osobę, która nawet siedzi za kierownicą i ma kontakt ze wszystkimi urządzeniami służącymi do wprawiania go w ruch i kierowania nim. Należy bowiem podkreślić, że jeżeli sprawca nie przejechał nawet minimalnego odcinka drogi, ale miał zamiar jechać, to popełnia przestępstwo w formie usiłowania. Samo bowiem zajęcie przez nietrzeźwego kierowcę miejsca za kierownicą i uruchomienie motoru z zamiarem prowadzenia pojazdu rozważać należy w płaszczyźnie usiłowania (vide uchwała Sądu Najwyższego z dnia 8 grudnia 1960 roku, sygn. akt VI KO 64/60).” [por. Krzysztof Kazmiruk „Przestępstwo prowadzenia pojazdu w stanie nietrzeźwości – wybrane aspekty prawnokarne i kryminologiczne”]

„Nie jest‘prowadzeniem’samo siedzenie za kierownicą pojazdu mechanicznego, którego jeszcze nie uruchomiono. ‘Prowadzeniem’ jest wprawienie w ruch silnika i pojazdu. Pojazd ‘gotowy każdej chwili do odjazdu’ nie jest pojazdem ‘prowadzonym’, dopóki człowiek nie wprawi w ruch jego motoru, a pojazd wskutek tego nie zacznie się poruszać”. [por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 8 grudnia 1960 r., VI KO 64/60, OSNCK 1961/2/31]

„Samo siedzenie za kierownicą pojazdu mechanicznego, którego jeszcze nie uruchomiono, nie jest prowadzeniem pojazdu (uchw. SN z 8.12.1960 r., VI KO 64/60, Legalis; tak także A. Marek, KK. Komentarz, 2007, s. 362, odmiennie R. Góral, KK. Komentarz, 2005, s. 290). Również uruchomienie silnika niepołączone z poruszaniem się pojazdu nie może być uznane za jego prowadzenie.”

„Możliwe jest usiłowanie prowadzenia pojazdu mechanicznego przez sprawcę. Kwestia, czy w konkretnym wypadku usiłowanie zachodzi, tj. czy sprawca przedsięwziął działanie, które skierowane było bezpośrednio ku urzeczywistnieniu takiego zamiaru prowadzenia, pozostaje do rozstrzygnięcia przez sąd w każdym z takich wypadków na podstawie całokształtu okoliczności. Jako usiłowanie należy rozważać samo zajęcie miejsca za kierownicą i uruchomienie silnika z zamiarem prowadzenia pojazdu.

[por. Komentarz do art. 178a kk, T. II red. Królikowski/Zawłocki 2023, wyd. 5, podobnie Komentarz do art. 178a, T. 8 red. Gardocki 2018, wyd. 2]

Powołane wyżej orzeczenia i komentarze wskazują, iż dla przyjęcia usiłowania prowadzenia pojazdu mechanicznego konieczne jest zajęcie miejsca za kierownicą samochodu i uruchomienie silnika z zamiarem prowadzenia pojazdu. Zatem samo uruchomienie silnika bez zamiaru prowadzenia pojazdu, np. celem zamknięcia szyb elektrycznych, celem uruchomienia muzyki w pojeździe itp. nie będzie stanowiło usiłowania prowadzenia pojazdu mechanicznego.

Sytuacja kiedy kierujący siada na swoim miejscu w pojeździe i nawet mówi, że chce jechać pojazdem, nie stanowi – zdaniem Sądu Rejonowego w Kościanie – usiłowania prowadzenia pojazdu mechanicznego, albowiem jeszcze w tej fazie brakuje działania, które skierowane było bezpośrednio ku urzeczywistnieniu takiego zamiaru prowadzenia.

W przedmiotowej sprawie mamy do czynienia z sytuacją, gdzie oskarżony R. B. faktycznie usiadł na siedzeniu kierowcy w samochodzie, ale uczynił to nie w celu prowadzenia auta (chociaż przekomarzał się ze świadkami, że pojedzie), lecz w celu zabrania dokumentów, telefonu i zamknięcia okien w pojeździe. W samochodzie włączony był zapłon, ponieważ grała muzyka. Zasada in dubio pro reo przewidziana w art. 5 § 2 kpk wskazuje, iż nie dające się usunąć wątpliwości rozstrzyga się na korzyść oskarżonego.

Jak wskazano wyżej – nie można jednoznacznie stwierdzić, w którym momencie doszło do włączenia zapłonu. Mogło być tak jak wskazywał oskarżony, iż zapłon (bez uruchomienia silnika) był włączony cały czas w związku z odtwarzaną muzyką. Świadkowie nie zaprzeczali jednoznacznie temu twierdzeniu. W tej sytuacji należało przyjąć wersję najkorzystniejszą dla oskarżonego, z której wynika, iż zapłon włączony był przez cały czas.

R. B. na żadnym etapie zdarzenia – po wypiciu alkoholu – nie uruchomił silnika pojazdu. Kwestia ta pozostaje bezsporna, wynika jednoznacznie z wyjaśnień oskarżonego i zeznań bezpośrednich świadków. W tej sytuacji nie można byłoby mówić o działaniu skierowanym bezpośrednio ku urzeczywistnieniu zamiaru prowadzenia samochodu, albowiem bezpośrednią czynnością poprzedzającą prowadzenie auta jest uruchomienie silnika, włączenie biegu, zwolnienie hamulca ręcznego. Bez tych czynności niemożliwym byłoby uruchomienie pojazdu i jego prowadzenie.

Świadek J. C. zareagował w sposób prawidłowy wyciągając kluczyki ze stacyjki uniemożliwiając uruchomienie silnika (jeżeli oskarżony miałby faktycznie taki zamiar). Jego reakcja była jednak w takiej fazie zdarzenia, że uniemożliwiła faktyczne i jednoznaczne rozpoznanie zamiaru oskarżonego. Możliwe, iż gdyby nastąpiła później, doszłoby do np. uruchomienia silnika przez oskarżonego. Wówczas ocena zachowania R. B. nie budziłaby żadnych wątpliwości. W sytuacji jednak, kiedy nie doszło do żadnej czynności będącej bezpośrednio zmierzaniem do prowadzenia pojazdu, nie można mówić o usiłowaniu prowadzenia przez oskarżonego samochodu.

Jak wskazuje się w orzecznictwie i judykaturze, samo mówienie o zamiarze popełnienia przestępstwa nie świadczy jeszcze o tym, że osoba taka przekroczyła granicę pomiędzy niekaralnym przygotowaniem a usiłowaniem popełnienia przestępstwa.

Biorąc pod uwagę powyższe ustalenia i rozważania, Sąd uniewinnił oskarżonego R. B. od popełnienia zarzucanego mu czynu.

4.  KARY, Środki Karne, PRzepadek, Środki Kompensacyjne i środki związane z poddaniem sprawcy próbie

Oskarżony

Punkt rozstrzygnięcia
z wyroku

Punkt z wyroku odnoszący się
do przypisanego czynu

Przytoczyć okoliczności

5.  1Inne ROZSTRZYGNIĘCIA ZAwarte w WYROKU

Oskarżony

Punkt rozstrzygnięcia
z wyroku

Punkt z wyroku odnoszący się do przypisanego czynu

Przytoczyć okoliczności

6. inne zagadnienia

W tym miejscu sąd może odnieść się do innych kwestii mających znaczenie dla rozstrzygnięcia,
a niewyjaśnionych w innych częściach uzasadnienia, w tym do wyjaśnienia, dlaczego nie zastosował określonej instytucji prawa karnego, zwłaszcza w przypadku wnioskowania orzeczenia takiej instytucji przez stronę

7.  KOszty procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

2

W związku z uniewinnieniem oskarżonego od popełnienia zarzucanego mu czynu, Sąd obciążył kosztami Skarb Państwa.

6.  1Podpis

/-/ Agnieszka Olszewska