Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 1

Sygnatura akt

II K 589/23

Jeżeli wniosek o uzasadnienie wyroku dotyczy tylko niektórych czynów lub niektórych oskarżonych, sąd może ograniczyć uzasadnienie do części wyroku objętych wnioskiem. Jeżeli wyrok został wydany w trybie art. 343, art. 343a lub art. 387 k.p.k. albo jeżeli wniosek o uzasadnienie wyroku obejmuje jedynie rozstrzygnięcie o karze i o innych konsekwencjach prawnych czynu, sąd może ograniczyć uzasadnienie do informacji zawartych w częściach 3–8 formularza.

1.  USTALENIE FAKTÓW

1.1.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Czyn przypisany oskarżonemu (ewentualnie zarzucany, jeżeli czynu nie przypisano)

1.1.1.

K. R.

w okresie od 1 lipca 2015 r. do 20 sierpnia 2015 r., w bliżej nieokreślonym miejscu, w krótkich odstępach czasu i w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia mieniem M. K. (1) w kwocie 2.500 zł poprzez wprowadzenie jej w błąd co do możliwości i zamiaru realizacji pisemnego zobowiązania z dnia 1 lipca 2015 r. dotyczącego pomocy prawnej w sprawach związanych z pobytem pokrzywdzonej na terytorium Wielkiej Brytanii, tj. o czyn z art. 286 § 1 kk w zw. z art. 12 § 1 kk;

Przy każdym czynie wskazać fakty uznane za udowodnione

Dowód

Numer karty

Na podstawie umowy datowanej na dzień 1 lipca 2015 roku K. R. zobowiązał się do udzielenia M. K. (1) nieodpłatnej pomocy w sprawach prawnych związanych z pobytem na terenie Wielkiej Brytanii, poprzez pośredniczenie w korespondencji z kancelarią finansową w L. oraz doradztwo w sprawie podejmowania decyzji związanych z działalnością gospodarczą. M. K. (1) miała natomiast pokryć wydatki, które powstaną w związku z realizacją jej planu przeniesienia się do Wielkiej Brytanii, a na które składać się będą następujące koszty: koszty rejestracji osoby w urzędzie pracy (300 GBP - 1.800 PLN), koszty adresu zameldowania do dokumentów (300 GBP - 1.800 PLN), koszty ubezpieczenia zdrowotnego (540 GBP - 3.240 PLN), tłumaczenie dokumentów (300 GBP - 1.800 PLN), koszty sądowe (800 BGP - 4.800 PLN), koszty prawnika w UK (400 GBP - 2.400 PLN), koszty wyrejestrowania plus wydania certyfikatu z company house (150 GB - 900 PLN). Łączna kwota kosztów wynosić miała16.740 PLN.

umowa - zobowiązanie z dnia 01 lipca 2015

57

wyjaśnienia K. R.

124v-125, 162-165

częściowo zeznania M. K. (1)

17-18, 165-168

wydruk korespondencji mailowej

8-13

Na dzień 12 sierpnia 2015 r. K. R. zrealizował częściowo zadania nakreślone umową z dnia 1 lipca 2015 roku, a mianowicie w zakresie poniesionych kosztów rejestracji osoby w urzędzie pracy, kosztów adresu zameldowania do dokumentów, kosztów ubezpieczenia zdrowotnego oraz kosztów prawnika w UK, co dało sumę 6.600 PLN.

M. K. (1), pod pisemnym oświadczeniem złożonym przez K. R. na oryginale umowy, zapisała, że w dniu 12 sierpnia 2015 roku zapłaciła kwotę 4.500 zł., co także swoim podpisem potwierdził K. R..

Ponadto w dniu 20 sierpnia 2015 roku M. K. przekazała K. R. kwotę 2.100 zł, które - jak odnotowała w swoim oświadczeniu - K. R. zobowiązał się przkazać prawnikowi A. L.. Otrzymanie tej kwoty K. R. pokwitował swoim podpisem.

oryginał umowy - zobowiązanie z dnia 01 lipca 2015 r. wraz z pokwitowanie przekazania kwoty

57

wydruk korespondencji mailowej

8-14

wyjaśnienia K. R.

124v-125, 162-165

częściowo zeznania M. K. (1)

17-18, 165-168

zeznania A. L.

109-110

Od marca 2016 roku M. K. (1) zaczęła przesyłać do K. R. sms-y, w których groziła mu m.in. słowami: „ jeśli nadal będziesz złośliwie zwlekał to dojdą Ci koszta tzw. "windykacyjne" dla pewnych gentlemanów, którzy świetnie poradzili sobie np. z moimi dłużnikami", czy też groziła sprzedażą długu „ jakimś "miastowym" panom, którzy na pewno będą skuteczni w jego odzyskaniu, (...) być może zdewastują Ci mieszanie, podpalą samochód, czy będą dręczyć członków Twojej rodziny".

kopia wiadomości SMS

32-37

Najpóźniej w marcu 2016 r. M. K. (1) otrzymała zwrot kwoty w wysokości 3.600 zł

wyjaśnienia K. R.

aaa

częściowo zeznania M. K. (1)

17v,

1.2.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Czyn przypisany oskarżonemu (ewentualnie zarzucany, jeżeli czynu nie przypisano)

1.2.1.

K. R.

W okresie od 1 lipca 2015 r. do 20 sierpnia 2015 r., w bliżej nieokreślonym miejscu, w krótkich odstępach czasu i w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia mieniem M. K. (1) w kwocie 2.500 zł poprzez wprowadzenie jej w błąd co do możliwości i zamiaru realizacji pisemnego zobowiązania z dnia 1 lipca 2015 r. dotyczącego pomocy prawnej w sprawach związanych z pobytem pokrzywdzonej na terytorium Wielkiej Brytanii, tj. o czyn z art. 286 § 1 kk w zw. z art. 12 § 1 kk;

Przy każdym czynie wskazać fakty uznane za nieudowodnione

Dowód

Numer karty

Działanie oskarżonego obliczone na wprowadzenie M. K. (2) w błąd co do tego, na jakie cele będą przeznaczone wpłacane przez nią pieniądze oraz działanie oskarżonego z zamiarem doprowadzenia jej do niekorzystnego rozporządzenia mieniem.

wyjaśnienia K. R.

124v-125, 162-165

częściowe zeznania M. K. (1)

17v, 165-168

2.  OCena DOWOdów

2.1.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1.1.1

wyjaśnienia K. R.

Wyjaśnienia oskarżonego, nie przyznającego się do popełnienia zarzucanego mu czynu, były są spójne, logiczne i rzeczowe. Oskarżony nie kwestionował, ani zawarcia umowy z M. K. (1), ani też otrzymania od niej wpłaty w łącznej kwocie 6.600 zł. Wskazał także, co znalazło potwierdzenie w odręcznym zapisie na umowie, że część zaplanowanych czynności została zrealizowana, za co też otrzymał od M. K. (1) środki pieniężne. (k. 57). Oskarżony w sposób logiczny i przekonywujący wyjaśnił powody, dla których nie doszło do pełnej realizacji tego zobowiązania, wskazując, że M. K. (1) zmieniła swoje plany co do przeprowadzki, czemu też nie zaprzeczała w swoich zeznaniach, natomiast oczekiwała zwrotu całości wpłaconej kwoty. Nie przyjmowała bowiem do wiadomości, że zrealizowanie jej pierwotnych planów spowodowało wydatki, które jeszcze w sierpniu 2015 r. akceptowała. W wyjaśnieniach oskarżony podał, jakie czynności podjął, aby zrealizować przyjęte na siebie zobowiązanie i wbrew stanowisku M. K. (1), doświadczenie życiowe podpowiada, że nawet zainicjowanie czynności czy też "zainteresowanie" daną sprawą innych podmiotów wymaga uiszczenia opłat, jak to było np. w przypadku Kancelarii (...). Wycofanie się przez M. K. (1) z przedmiotowej umowy wiązać się musiało zatem z wymiernymi dla niej stratami. Takiego stanu rzeczy jednak nie akceptowała, stąd konflikt, który pomiędzy stronami powstał, a którego niewątpliwym dowodem są sms-y zawierające groźby pod adresem oskarżonego.

Znaczny zaś upływ czasu, jak też niewybredne sms-y wysyłane przez M. K. (1), usprawiedliwiają to, że oskarżony nie odesłał jej dokumentów, które od niej otrzymał, czy też wykonanych tłumaczeń. Zapowiedź wysłania "gentlemanów", którzy mieliby ściągnąć dług, nie wskazywało na to, że byliby oni zainteresowani zapoznawaniem się z pisemnymi dowodami częściowej realizacji zobowiązania, co mogłoby ewentualnie skłaniać do jednakowoż zachowania tychże dowodów.

częściowo zeznania M. K. (1)

Zeznania wiarygodne w części, co do okoliczności związanych z zawarciem umowy z dnia 01.07.2015 r., zapłaty częściowej kwoty, tj. 4.500 zł, albowiem w tym zakresie korespondują one z dowodami osobowymi w postaci wyjaśnień oskarżonego, jak i nieosobowymi w postaci adnotacji na dokumencie umowy (k. 57).

zeznania A. L.

Zeznania wiarygodne co do okoliczności, że świadek był pracownikiem działu prawnego w firmie (...) w latach 2009-2018 doradzał w międzynarodowym prawie gospodarczym, wskazując, że wszystkie opłaty z załatwieniem formalności były dokonywane na rzecz Kancelarii. Potwierdził także, że umowę o współpracy z tą Kancelarią zawarł też K. R.. W tym zakresie jego depozycje były niesprzeczne z wyjaśnieniami oskarżonego.

oryginał umowy - zobowiązanie z dnia 01 lipca 2015 r. wraz z pokwitowanie przekazania kwoty

Dokument prywatny, nie kwestionowany przez strony tej umowy, pozwalający odtworzyć w sposób kategoryczny treść ustaleń pomiędzy oskarżonym a M. K. (1), jak też wysokość i daty dokonanych wpłat.

wydruk korespondencji mailowej

Dowód nie budzący wątpliwości co do jego treści i pochodzenia od stron.

kopia wiadomości SMS

Dowód obiektywny, zgodny m.in. z wyjaśnieniami oskarżonego K. R., jak również częściowo z zeznaniami M. K. (1), która nie kwestionowała pochodzenia części z tych wiadomości od niej bezpośrednio, natomiast w odniesieniu do niektórych z nich przedstawiła nieprzekonywujące twierdzenia, jakoby to jej "niezrównoważony" ówczesny partner miał takie sms-y wysyłać, bądź sms-y miały być wysyłane z nieznanych jej zupełnie numerów. Twierdzenia te są nieprzekonywujące, skoro ich nadawca był w pełni zorientowany, czego i z jakiego powodu żąda.

2.2.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 1.1 albo 1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

1.1.1

częściowe zeznania M. K. (1)

Zeznania świadka w zakresie w jakim podaje ona w wątpliwość, że nie miała wiedzy bądź pewności, iż pieniądze które wpłynęły na jej rachunek, były faktycznie zwrotem tej części środków, które nie zostały przez K. R. wykorzystane, nie są wiarygodne. Należy w tym miejscu zauważyć, że wymiana korespondencji mailowej pomiędzy nią a K. R. następował z adresu (...) i z rachunku tego podmiotu miała otrzymać środki pieniężne w kwocie 3.600 zł. Świadek pieniędzy tych nie zwróciła do nadawcy, tym samym dając wyraz temu, że skojarzyła ten przelew z formułowanym do K. R. żądaniem zwrotu wpłaconych przez nią pieniędzy.

W ocenie nie zasługują na wiarę kategoryczne twierdzenia świadka, że już w dacie przyjmowania na siebie zobowiązania do udzielenia pomocy oraz kwoty w łącznej wysokości 6.600 zł, K. R. działał z zamiarem wprowadzenia M. K. (1) w błąd i doprowadzenia jej do niekorzystnego rozporządzenia mieniem. Jak widać z przedstawionego rozliczenia dokonanych wpłat, świadek skrupulatnie rozliczała oskarżonego z podjętych i zrealizowanych przez niego działań, akceptowała kwoty wydatków, jakie będą się wiązały z jej przeniesieniem się na tzw. (...). Wbrew zarzutom M. K. (1), że została wprowadzona w błąd co do tego, że A. L. jest prawnikiem w Kancelarii (...), zauważyć należy, że ten ostatni potwierdził fakt pracy w tej kancelarii w dziale prawnym, a zwyczajowo takie osoby nazywa się prawnikami. To zaś, że świadek A. L. nie kojarzył sprawy M. K. (1), nie pozbawia wiarygodności depozycji oskarżonego, iż takie działania były przez tę Kancelarię realizowane, gdyż świadek A. L. był przesłuchiwany w lutym 2023 r. na okoliczność jednej z klientek z lipca-sierpnia 2015 r. Nie może zatem dziwić fakt, że nie pamiętał, czy otrzymał zlecenie odnoszące się do konkretnej osoby.

W ocenie Sądu, o braku doprowadzenia M. K. (1) do niekorzystnego rozporządzenia mieniem na skutek wprowadzenia jej w błąd przez K. R. świadczy też pośrednio czas, w jakim zdecydowała się ona złożyć zawiadomienie o rzekomo popełnionym na jej szkodę przestępstwie oszustwa. Z zawiadomieniem tym zwlekała ona do grudnia 2018 roku, mimo, że jak utrzymywała o tym, że została oszukana zorientowała się około miesiąca po wpłaceniu K. R. „drugiej transzy”, a zatem we wrześniu 2015 roku. Skoro, zdaniem M. K. (1), otrzymanie przez K. R. na podstawie spisanej przez strony umowy środków pieniężnych było tak oczywiście nienależne, to najprostszym rozwiązaniem było skierowanie sprawy na drogę cywilnoprawną. M. K. (1) nie jest osobą nieporadną, umiejętnie formułuje swoje stanowiska ustnie i na piśmie, miała zatem wszelkie ku temu możliwości, aby z takim żądaniem wystąpić. Skoro z tego nie skorzystała, natomiast posuwała się do formułowania gróźb w celu zmuszenia do zwrotu całości wpłaconej przez nią kwoty, mimo że była informowana, na jakie cele środki te zostały już przeznaczone, to tym samym dała też wyraz temu, że jej żądanie nie jest uzasadnione.

O wprowadzeniu M. K. (1) w błąd co do tego, że kwota 2.100 zł wręczona K. R. będzie przekazana A. L., nie dowodzi fakt, iż w rozmowie telefonicznej z pracownikiem Kancelarii (...) uzyskać miała ona informację, że taka osoba nie jest tam znana. Należy bowiem dostrzec, że po pierwsze, nie ma konkretnych danych pozwalających stwierdzić, kiedy rzekomo taka rozmowa miała być przeprowadzona, po wtóre, kto faktycznie miałby takiej informacji udzielić M. K. (1). Po trzecie wreszcie, sam A. L. zeznał, że był pracownikiem działu prawnego w tej kancelarii, na poparcie czego dołączono do akt wydruk ze strony internetowej odnośnie zakresu działania tego podmiotu (k. 47-48)

3.  PODSTAWA PRAWNA WYROKU

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Oskarżony

☐

3.1. Podstawa prawna skazania albo warunkowego umorzenia postępowania zgodna z zarzutem

Zwięźle o powodach przyjętej kwalifikacji prawnej

☐

3.2. Podstawa prawna skazania albo warunkowego umorzenia postępowania niezgodna z zarzutem

Zwięźle o powodach przyjętej kwalifikacji prawnej

☐

3.3. Warunkowe umorzenie postępowania

Zwięzłe wyjaśnienie podstawy prawnej oraz zwięźle o powodach warunkowego umorzenia postępowania

☐

3.4. Umorzenie postępowania

Zwięzłe wyjaśnienie podstawy prawnej oraz zwięźle o powodach umorzenia postępowania

☒

3.5. Uniewinnienie

I

K. R.

Zwięzłe wyjaśnienie podstawy prawnej oraz zwięźle o powodach uniewinnienia

Występek oszustwa stypizowany w art. 286 § 1 k.k. polega na wprowadzeniu w błąd, albo wykorzystania błędu innej osoby i doprowadzeniu jej w ten sposób do niekorzystnego rozporządzenia własnym lub cudzym mieniem. Jest to przestępstwo umyślne, zaliczane do tzw. celowościowej odmiany przestępstw kierunkowych. Charakterystyczny dla strony podmiotowej tego przestępstwa zamiar bezpośredni powinien obejmować zarówno cel działania sprawcy, jak i sam sposób działania zmierzającego do zrealizowania tego celu. Przypisanie przestępstwa z art. 286 § 1 k.k. wiąże się z wykazaniem, że sprawca obejmował swoją świadomością i zamiarem bezpośrednim kierunkowym wprowadzenie w błąd innej osoby oraz to, że doprowadza ją w ten sposób do niekorzystnego rozporządzenia mieniem (tak m.in. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 4 stycznia 2011 r. sygn. akt III KK 181/10)

Wprowadzenie w błąd oznacza zachowanie zmierzające do wywołania (powstania) u danej osoby błędu, a więc fałszywego odzwierciedlenia rzeczywistości w świadomości tej osoby, przy czym przed podjęciem działania przez sprawcę pokrzywdzony nie ma błędnego wyobrażenia o rzeczywistości. Innymi słowy, w sytuacji wprowadzenia w błąd sprawca wywołuje w świadomości pokrzywdzonego fałszywe wyobrażenie (rozbieżność między rzeczywistością a stanem świadomości) o rzeczywistości. Nieprawidłowe odzwierciedlenie rzeczywistości w świadomości rozporządzającego mieniem stanowić ma więc rezultat podejmowanych przez sprawcę działań (tak np. nadal aktualna teza zawarta w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 27 października 1986 r., sygn. akt II KR 134/86)

W orzecznictwie Sądu Najwyższego konsekwentnie podkreśla się, że aby można było przyjąć popełnienie przestępstwa z art. 286 § 1 k.k., sąd powinien, dokonując analizy strony podmiotowej, ustalić na podstawie przeprowadzonych dowodów, że sprawca obejmował swoim bezpośrednim i kierunkowym zamiarem nie tylko wprowadzenie w błąd (wyzyskanie błędu) i działanie w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, ale także to, że w momencie działania mającego na celu uzyskanie świadczenia obejmował swym bezpośrednim i kierunkowym zamiarem, że osoba rozporządzająca mieniem czyni to z niekorzyścią dla siebie (tak m.in. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 22 listopada 2007 r. sygn. akt II KK 147/07).

W jednym z ostatnich judykatów, a mianowicie w postanowieniu Sądu Najwyższego z dnia 8 lutego 2023 roku w sprawie o sygn. akt I KK 508/22, Sąd ten wyraził zapatrywania, zgodnie z którymi przypisanie przestępstwa z art. 286 § 1 k.k. wiąże się z wykazaniem, że sprawca obejmował swoją świadomością i zamiarem bezpośrednim kierunkowym wprowadzenie w błąd innej osoby oraz to, że doprowadza ją w ten sposób do niekorzystnego rozporządzenia mieniem, tym samym potwierdzając utrwaloną linię orzecznictwa. To, co niezwykle doniosłe, to stwierdzenie, że powyższe okoliczności muszą zostać udowodnione ponad wszelką wątpliwość. Karalne jest bowiem tylko takie doprowadzenie do niekorzystnego rozporządzenia mieniem, w przypadku którego sprawca obejmuje swą świadomością to, że wprowadza w błąd inną osobę albo wyzyskuje błąd, i jednocześnie chce wypełnienia tych znamion. Nie wystarcza zatem przekonanie osoby o tym, że została oszukana bądź też poczucie straty, jaką w wyniku rozporządzenia mieniem osoba poniosła, nie realizując celu, który sobie założyła dokonując rozporządzenia mieniem.

Zdaniem Sądu, przeprowadzone postępowanie dowodowe nie wykazało, że K. R. podpisując umowę z M. K. (1) w 2015 r. działał z zamiarem wprowadzenia jej w błąd i doprowadzenia jej do niekorzystnego rozporządzenia mieniem.

Zgromadzone dowody ponad wszelką wątpliwość wykazały, że K. R. zrealizował część punktów z umowy, na poczet czego otrzymał częściową zapłatę w łącznej kwocie 6.600 zł, jednakże na skutek późniejszego wycofania się przez M. K. (1) z planów przeprowadzenia się do Wielkiej Brytanii i odstąpienia od umowy, nie czyni podjętych przez oskarżonego działań czy też podpisanej umowy - oszukańczymi. Ponadto otrzymany zwrot części niewykorzystanych środków świadczy o tym, że nie doszło spełnienia przesłanki niekorzystnego rozporządzenia mieniem przez M. K. (1).

Powyższe okoliczności prowadzą do wniosku, że oskarżony nie obejmował swoim zamiarem wprowadzenia w błąd M. K. (1), co do możliwości i zamiaru realizacji pisemnego zobowiązania z dnia 1 lipca 2015 r. dotyczącego pomocy w sprawach związanych z zalegalizowaniem jej pobytu na terytorium Wielkiej Brytanii. W konsekwencji tego, Sąd uznał, że nie zostały wyczerpane elementy podmiotowe, jak i przedmiotowe przestępstwa oszustwa i tym samym, kierując się dyrektywą zawartą w art. 414 § 1 kpk oskarżonego od popełnienia zarzucanego mu czynu uniewinnił.

4.  KARY, Środki Karne, PRzepadek, Środki Kompensacyjne i
środki związane z poddaniem sprawcy próbie

Oskarżony

Punkt rozstrzygnięcia
z wyroku

Punkt z wyroku odnoszący się
do przypisanego czynu

Przytoczyć okoliczności

5.  Inne ROZSTRZYGNIĘCIA ZAwarte w WYROKU

Oskarżony

Punkt rozstrzygnięcia
z wyroku

Punkt z wyroku odnoszący się do przypisanego czynu

Przytoczyć okoliczności

6.  inne zagadnienia

W tym miejscu sąd może odnieść się do innych kwestii mających znaczenie dla rozstrzygnięcia,
a niewyjaśnionych w innych częściach uzasadnienia, w tym do wyjaśnienia, dlaczego nie zastosował określonej instytucji prawa karnego, zwłaszcza w przypadku wnioskowania orzeczenia takiej instytucji przez stronę

7.  KOszty procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

II

Wobec uniewinnienia oskarżonego na podstawie art. 632 pkt 2 kpk koszty procesu zostały przejęte na rachunek Skarbu Państwa

7.  Podpis

sędzia Justyna Koska-Janusz