Pełny tekst orzeczenia

Przewodniczący:

Sędzia SO Karol Troć

Protokolant:

st. sekr. sąd. Beata Defut-Kołodziejak

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II Ka 121/24

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

wyrok Sądu Rejonowego w Siedlcach z dnia 19 grudnia 2023 r. w sprawie II K 971/22

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☒ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

----

----------------------

--------------------------------------------------------------

--------------

--------------

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

---------

----------------------

--------------------------------------------------------------

--------------

--------------

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

------------------

-------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

------------------

-------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------

.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

1. obrazy przepisów postępowania karnego, a mianowicie:

- art. 117 § 2 kpk poprzez nieodroczenie rozprawy w dniu 19 grudnia 2023 r. pomimo usprawiedliwionej nieobecności pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego na jej terminie i złożenia wniosku o jej odroczenie, w sytuacji gdy poinformował on Sąd, iż w związku z koniecznością stawienia się w szpitalu, o czym został poinformowany dzień wcześniej, nie miał możliwości w tak krótkim czasie ustanowienia substytuta, jak również wcześniejszego poinformowania Sądu o tym fakcie ze względu na wskazany sposób przekazania mu informacji o rozpoczęciu hospitalizacji, co uniemożliwiło pełnomocnikowi wygłoszenie mowy końcowej oraz ustosunkowanie się do treści opinii biegłego;

2. błędu w ustaleniach faktycznych polegający na błędnym uznaniu, że:

- pokrzywdzony przyczynił się do zaistniałego czynu, podczas gdy zgromadzony w toku postępowania materiał dowodowy jednoznacznie wskazuje, iż bezpośrednią przyczyną wybuchu było zaniechanie przez oskarżonego obowiązku zbadania powietrza wewnątrz zbiornika na zawartość tlenu oraz gazów i innych substancji sklasyfikowanych jako niebezpieczne bezpośrednio przed przystąpieniem do prac, nadto M. C. nie został zapoznany z oceną ryzyka zawodowego na stanowisku pomocnika wiertacza studni, w tym z zachowaniami jakie pozostają zabronione w obrębie miejsca wykonywania czynności zawodowych, co prowadzi do wniosku, iż zachowanie M. C. winno być oceniane w kontekście posiadanej przez niego wówczas wiedzy, a nie stanu zgodnego z procedurami BHP, z którymi nie został on zapoznany i nie były mu one znane;

- orzeczenie nawiązki na rzecz oskarżyciela posiłkowego w kwocie 2.000 zł i przyjęciu, że kwota ta jest adekwatna do rozmiaru krzywdy doznanej przez M. C., jak również, iż koresponduje z faktycznym zakresem obrażeń doznanych przez pokrzywdzonego, podczas gdy zgodnie ze zgromadzonym materiałem dowodowym obrażenia ciała stwierdzone u pokrzywdzonego należały do kategorii ciężkich i spowodowały naruszenie czynności narządów ciała na okres przekraczający 7 dni, przy tym M. C. do chwili obecnej odczuwa trwałe skutki doznanych obrażeń i pozostaje pod opieką lekarską w związku z powstałymi na jego ciele oparzeniami, co uzasadniało orzeczenie na jego rzecz nawiązki w kwocie 20.000 zł;

- przyjęciu, iż stopień społecznej szkodliwości czynu, którego dopuścił się oskarżony Z. R. nie jest znaczny, a jego postawa, właściwości i warunki osobiste oraz dotychczasowy sposób życia uzasadniają przypuszczenie, że pomimo warunkowego umorzenia postępowania będzie on przestrzegał porządku prawnego, w sytuacji gdy prawidłowa ocena okoliczności niniejszej sprawy w tym przede wszystkim daleko idące lekceważenie obowiązków pracodawcy wynikających z przepisów BHP i dopuszczenie na stanowisko pracy szczególnie niebezpiecznej pracownika bez jakiegokolwiek przeszkolenia oraz wynikający z tego skutek w postaci odniesienia przez M. C. ciężkich obrażeń ciała, jak również zachowania oskarżonego nieprzyznającego się konsekwentnie do popełnienia zarzucanego mu czynu, niewyrażającego jakiejkolwiek skruchy, jak również starającego się przenieść odpowiedzialność za zaistniały czyn na pokrzywdzonego prowadzi do wniosku przeciwnego;

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Apelacja pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego okazała się skuteczna o tyle, iż w następstwie jej wywiedzenia należało zmienić zaskarżony wyrok i podwyższyć orzeczoną na rzecz pokrzywdzonego nawiązkę. Wbrew stanowisku skarżącego nie było natomiast podstaw do dalej idącej ingerencji w treść zaskarżonego wyroku.

Sąd Rejonowy nie dopuścił się mającego zasadniczy wpływ na treść wyroku naruszenia przepisu art. 117 § 2 kpk. Faktem jest, że pełnomocnik wskazał wiarygodną, usprawiedliwiającą jego nieobecność na rozprawie głównej przyczynę niestawiennictwa i niemożności ustanowienia substytuta, co winno skutkować wstrzymaniem się przez Sąd z przeprowadzeniem czynności procesowych, zwłaszcza tak doniosłych, jak zamknięcie przewodu sądowego i odebranie głosów stron oraz wydanie wyroku. Tym niemniej naruszenie przepisów postępowania winno skutkować kasacją wyroku tylko wówczas, gdy uchybienie procesowe miało charakter na tyle doniosły, że nie da się tego sanować w postępowaniu odwoławczym, bowiem trzeba przeprowadzić przewód sądowy na nowo w całości. Tymczasem skarżący nie wykazał, by jego nieobecność na ostatnim terminie rozprawy głównej mogła skutkować czymś więcej, niż zdołał dokonać w apelacji, tj. wykazaniem wyższego stopnia krzywdy pokrzywdzonego, niż ustalił to Sąd meriti. Skoro więc skutki uchybienia procesowego dało się w prosty sposób naprawić, mimo formalnej zasadności tego zarzutu nie było podstaw do stwierdzenia, by wymagało to ponowienia przewodu sądowego w całości.

Odnosząc się natomiast do zarzutu błędu w ustaleniach faktycznych wskazać należy, że ustalenia dokonane przez sąd meriti wynikają z dokonanej przez ten sąd i nie kwestionowanej przez skarżącego oceny dowodów, która mieści się w ramach swobodnej oceny tychże i pozostaje pod ochroną art. 7 kpk. Ocena ta została bowiem poprzedzona ujawnieniem w toku rozprawy całokształtu okoliczności sprawy, stanowiła wynik rozważenia wszystkich okoliczności przemawiających zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść oskarżonego oraz była logicznie i wyczerpująco, z uwzględnieniem wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego, uargumentowana w pisemnych motywach wyroku, nie była nadto kwestionowana przez żadną ze stron postępowania. Przypomnieć tu należy, że Sąd odwoławczy rozpoznaje apelację wyłącznie w granicach sformułowanych zarzutów środka zaskarżenia, szerzej zaś jedynie w przypadkach wskazanych przez ustawę. Sąd Rejonowy przeprowadził szczegółową analizę zgromadzonych dowodów odnosząc się do okoliczności mogących stanowić podstawę ustaleń faktycznych. Precyzyjnie wskazał też na przesłanki dokonanej oceny dowodów. Tok rozumowania sądu rejonowego przedstawiony w pisemnych motywach wyroku jest czytelny i poprawny logicznie, nie zawiera sprzeczności i dwuznaczności, a wywiedzione wnioski oparte zostały w całości na wynikających z materiału dowodowego przesłankach. Sąd Rejonowy prawidłowo ustalił, że przyczyną wybuchu było nagromadzenie się w studzience gazu palnego (metanu) powstałego w wyniku fermentacji i rozkładu materii organicznej, a zapłon mieszaniny palnej wewnątrz studzienki został zainicjowany przy użyciu otwartego ognia. Ponadto prawidłowo ustalono, że oskarżony będąc osobą kierującą pracownikami przyczynił się do zaistnienia zdarzenia w ten sposób, że nie zbadał powietrza wewnątrz studzienki na zawartość tlenu oraz zawartości gazów i par substancji niebezpiecznych, a stwierdzenie stężenie wybuchowego wewnątrz studzienki powinno skutkować nieprzystąpieniem do rozpoczęcia prac do czasu wyeliminowania powyższego zagrożenia. Ustalono ponadto, że pokrzywdzony również przyczynił się do zaistnienia zdarzenia w ten sposób, że znajdując się wewnątrz studzienki korzystał z otwartego ognia, przez co zainicjował zapłon metanu. Powyższe ustalenia dokonano na podstawie zarówno wyjaśnień oskarżonego, który wskazał, iż przed przystąpieniem do wykonywania prac w dniu zdarzenia nie dokonał pomiarów stężenia gazów, a pokrzywdzony przed wybuchem sięgał w studni po papierosa, jak również opinii biegłego z zakresu bhp oraz biegłego z zakresu pożarnictwa, który wykluczył inną niż podjęcie przez pokrzywdzonego próbę zapalenia papierosa przyczynę zapłonu zgromadzonych w studzience gazów. Jeśli więc skarżący nie zakwestionował oceny tych dowodów, zarzut dokonania na ich podstawie ustaleń faktycznych sprzecznych z ich wymową musiał być uznany za nietrafny.

Ponadto wskazać należy, iż decyzja Sądu Rejonowego w przedmiocie zastosowania względem oskarżonego instytucji warunkowego umorzenia postępowania w ocenie Sądu Okręgowego jawi się jako prawidłowa. Zgodnie z treścią art. 66 § 1 kk sąd może warunkowo umorzyć postępowanie karne, jeżeli wina i społeczna szkodliwość czynu nie są znaczne, okoliczności jego popełnienia nie budzą wątpliwości, a postawa sprawcy niekaranego za przestępstwo umyślne, jego właściwości i warunki osobiste oraz dotychczasowy sposób życia uzasadniają przypuszczenie, że pomimo umorzenia postępowania będzie przestrzegał porządku prawnego, w szczególności nie popełni przestępstwa. Sąd Rejonowy, wbrew twierdzeniom pełnomocnika, wziął pod uwagę wszystkie, wynikające z art. 115 § 2 k.k. dyrektywy określające stopień społecznej szkodliwości czynu. Rozważył je przez pryzmat ustalonych dowodowo okoliczności popełnienia czynu przez oskarżonego oraz nadał tym czynnikom odpowiednią wartość i znaczenie. Tym samym płynący z uzasadnienia zaskarżonego wyroku wniosek Sądu Rejonowego, że czyn oskarżonego nie charakteryzował się znacznym stopniem społecznej szkodliwości czynu był w pełni prawidłowy i słuszny. Sąd Okręgowy również doszedł do przekonania, że w zachowaniu oskarżonego nie stwierdzono wysokiego natężenia społecznej szkodliwości czynu ani znacznego stopnia winy, które byłyby przeszkodą do zastosowania warunkowego umorzenia postępowania.

Zasadnym okazał się natomiast zarzut pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego w zakresie w jakim kwestionował wysokość orzeczonej nawiązki na rzecz pokrzywdzonego. W tym miejscu podkreślić należy, że zgodnie z art. 67 § 3 kk umarzając warunkowo postępowanie karne Sąd nakłada na sprawcę obowiązek naprawienia szkody w całości albo w części, a w miarę możliwości również obowiązek zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, albo zamiast tych obowiązków orzeka nawiązkę. Podkreślić należy, że środki orzekane w trybie art. 67 § 3 kk (obowiązek naprawienia szkody w części i w całości, zadośćuczynienie za doznaną krzywdę oraz nawiązka) mają charakter stricte kompensacyjny. W ocenie Sądu Okręgowego orzeczona przez Sąd Rejonowy nawiązka w kwocie 2000 złotych nie jest adekwatna do obrażeń poniesionych przez pokrzywdzonego. Wskazać należy, że w wyniku zdarzenia pokrzywdzony doznał obrażeń ciała w postaci rozległych oparzeń termicznych IIb/III stopnia twarzy, oparzeń termicznych IIb/III stopnia obu dłoni oraz oparzeń termicznych II/III stopnia okolicy krzyżowej, która to obrażenia ciała należą do kategorii średnio-ciężkich i powodują naruszenie czynności narządu ciała na czas przekraczający siedem dni. Mając zatem powyższe na uwadze w ocenie Sądu Okręgowego adekwatną nawiązką, która zrekompensuje pokrzywdzonemu poniesione krzywdy oraz pozwoli na dalsze leczenie będzie nawiązka w wysokości 10.000 złotych.

Wniosek

o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Siedlcach,

ewentualnie

o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez wymierzenie oskarżonemu Z. R. kary 6 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres lat 2 oraz orzeczenie nawiązki na rzecz oskarżyciela posiłkowego w kwocie 20.000 zł.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

częściowa zasadność zarzutów pełnomocnika oskarżycielki posiłkowej warunkowała uwzględnienie wniosku apelacyjnego we wskazanym zakresie. Jak wskazano powyżej, nie było podstaw do ponowienia przewodu sądowego w całości, dlatego niezasadny był zarzut o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania w całości. Brak było też zarzutu błędu w ustaleniach faktycznych w zakresie istnienia przesłanek do warunkowego umorzenia postępowania czy obrazy przepisów materialnych w tym zakresie, wobec czego nie wynikający z zarzutów wniosek o zmianę wyroku poprzez skazanie oskarżonego również nie mógł być uznany za uzasadniony.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

wyrok Sądu Rejonowego w Siedlcach z dnia 19 grudnia 2023 r. w sprawie II K 971/22 w części niewymienionej w podsekcji 5.2.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

w zakresie tych rozstrzygnięć zaskarżony wyrok - jako słuszny i odpowiadający prawu - należało utrzymać w mocy.

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

Sąd Okręgowy zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że orzeczoną w pkt II nawiązkę podwyższył do 10 000 zł

Zwięźle o powodach zmiany

Szerzej o powodach w rubryce 3.1

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

-----------------------------------------------------------------------------------

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

4.1.

-----------------------------------------------------------------------------------

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

----------------------

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------

6.  Koszty Procesu

P unkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

II.

Na podstawie art. 636 § 1 kpk Sąd Okręgowy zasądził od oskarżonego na rzecz oskarżyciela posiłkowego kwotę 840 złotych tytułem zwrotu poniesionych przez niego kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu odwoławczym, ustalając wysokość tych kosztów zgodnie z § 11 ust. 2 pkt 4 w zw. z ust. 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokacie (Dz. U. 2023, poz. 1964).

III.

Na podstawie art. 636 § 1 kpk i art. 7 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych (Dz. U. z 2023 r. poz. 123 z późn. zm.), zasądzono od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 120 złotych tytułem kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze .

7.  PODPIS

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Pełnomocnik oskarżyciela posiłkowego

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Cały wyrok

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana