Pełny tekst orzeczenia

Przewodniczący:

SSO Agnieszka Karłowicz

Protokolant:

sekr. sąd. Beata Wilkowska

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II Ka 163/24

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Siedlcach z dnia 9 sierpnia 2023 roku w sprawie o sygnaturze akt II K 1630/22.

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☐

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

1

P. K.

przebieg wypadku drogowego, brak śladów nagłego zjazdu, relacje uczestników, że pojazdem jechała oskarżona

zeznania S. S., D. K., P. B., M. G., M. W.

k. 183, 193-194,214-215

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

---------

----------------------

--------------------------------------------------------------

--------------

--------------

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1.

zeznania S. S., D. K., P. B., M. G., M. W.

zeznania funkcjonariuszy policji i przypadkowych świadków zdarzenia były wiarygodne, świadkowie nie mieli przesłanek do składania nieprawdziwych zeznań, a strony ich nie kwestionowały

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

------------------

-------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------

.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzuty

1.

a.  obrazę przepisów prawa procesowego tj. art. 386 § 1 k.p.k. w zb. z art. 386 § 3 k.p.k. w zw. z art. 7 k.p.k. w zw. z art. 410 k.p.k. i w zw. z art. 6 k.p.k. polegający na braku przesłuchania oskarżonej, która stawiła się po raz pierwszy na rozprawie głównej w dniu 24 lipca 2023 roku w zakresie tego, jak ustosunkowuje się do przedstawionych jej zarzutów oraz, czy chce w sprawie złożyć wyjaśnienia i ewentualnie jakie,

b.  obrazę przepisów prawa procesowego tj. art. 4 k.p.k., art. 7 k.p.k. i art. 410 k.p.k. mającą wpływ na treść orzeczenia, a polegającą na dowolnej, a nie swobodnej ocenie zebranego materiału dowodowego i braku oparcia orzeczenia o całokształt zgromadzonych w toku rozprawy głównej dowodów polegający na:

-

braku obdarzenia walorem wiarygodności zeznań świadka A. G. w zakresie ustalenia przyczyn wypadku komunikacyjnego w ruchu lądowym przez dokonanie ustalenia, iż świadek ma motywację w obciążeniu oskarżonej o spowodowanie wypadku, co powoduje, że składane przez świadka zeznania nie zasługują na obdarzenie walorem wiarygodności;

-

oparcie rozstrzygnięcia o wyjaśnienia oskarżonej składane jedynie w toku postępowania przygotowawczego w sytuacji obiektywnej możliwości uzyskania wyjaśnień w toku rozprawy głównej oraz odniesienia się przez oskarżoną do swoich wyjaśnień składanych na etapie dochodzenia;

- brak wyjaśnienia powstałych wątpliwości co do przyczyn i przebiegu zdarzeń prowadzących do zaistnienia wypadku komunikacyjnego poprzez brak przesłuchania oskarżonej celem wyjaśnienia tych wątpliwości, brak konfrontacji jej oświadczeń z zeznaniami świadków, jak również poprzez odstąpienie od zwrócenia się do Komendy Miejskiej Policji w S. o przesłanie posiadanych dokumentów dotyczących kolizji drogowej w tym wykonywanego na miejscu przez funkcjonariuszy Wydziału Ruchu Drogowego uproszczonego szkicu mogącego pozwolić na wyjaśnienie wątpliwości w zakresie okoliczności, czy samochód zjeżdżał do przydrożnego rowu w linii prostej lub zbliżonej do prostej lub, czy zjechał z drogi w wyniku gwałtownego manewru, którego ślady, możliwe, że łącznie ze śladami prób podjęcia manewrów obronnych były widoczne na jezdni, oraz poprzez brak przesłuchania S. S. w charakterze świadka na okoliczności zdarzenia, w sytuacji gdy osoba ta była na miejscu zdarzenia jako funkcjonariusz Wydziału Ruchu Drogowego i wykonywała czynności w celu ustalenia przyczyny zaistnienia i przebiegu wypadku komunikacyjnego;

-

braku właściwej oceny zeznań świadka D. K. wskazujących, że przyczyną zaistnienia wypadku komunikacyjnego w dniu 10 marca 2022 roku w rejonie miejscowości B. było umyślne naruszenie zasad bezpieczeństwa w ruchu lądowym spowodowane kierowaniem pojazdem mechanicznym po drodze publicznej przez kierującą znajdującą się w stanie nietrzeźwości;

☒ zasadne

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Apelacja wniesiona co do czynu z punkt I aktu oskarżenia przez oskarżyciela publicznego jest zasadna, a wniosek o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji zasługiwał na uwzględnienie. Analiza całości akt przedmiotowej sprawy prowadzi do wniosku o słuszności stanowiska prokuratora, że zaskarżony wyrok wydany został z obrazą przepisów art. 4 k.p.k., art. 7 k.p.k. i art. 410 k.p.k., która miała wpływ na jego treść. Z kolei konsekwencją naruszenia wskazanych przepisów są poczynione przez Sąd I instancji błędne ustalenia faktyczne, które stały się podstawą uniewinnienia oskarżonej od popełnienia czynu z punktu I aktu oskarżenia. Wydaje się, że wyrok został wydany przedwcześnie z uwag i na to, iż Sąd wydał orzeczenie bez przeprowadzenia wszelkich możliwych do przeprowadzenia dowodów, które mogły mieć wpływ na dokonanie ustaleń faktycznych.

Podkreślenia w tym miejscu wymaga, iż w każdej sprawie, kiedy oskarżony nie przyznaje się do winy i podaje okoliczności mogące świadczyć o jego niewinności, obowiązkiem organów postępowania przygotowawczego, jak i Sądu rozpoznającego sprawę, jest dokładne sprawdzenie obrony oskarżonego i poddanie ocenie dopiero tak zebranego materiału dowodowego (wyrok SN z 20.07.1987r., II KR 167/87, Inf. Praw. 1-3/1988, poz. 16). Zdaniem Sądu Okręgowego wyjaśnienia oskarżonej co do przyczyn wypadku podlegały weryfikacji, jak pozostałe dowody, w szczególności w świetle zasad doświadczenia życiowego i logicznego rozumowania. Słusznie skarżący wskazał, że Sąd zaniechał w trakcie prowadzenia przewodu sądowego przesłuchania oskarżonej na rozprawie w dniu 27 lipca 2023 roku, w sytuacji, w której Sąd winien uzyskać od oskarżonej stanowisko względem postawionych zarzutów i dać możliwość złożenia wyjaśnień. Było to o tyle istotne, że oskarżona przesłuchiwana po raz kolejny 23 grudnia 2022 roku przyznała się do popełnienia obu zarzucanych jej czynów, a Sąd nie podjął czynności, aby wyjaśnić to stanowisko procesowe oskarżonej. Sąd miał również możliwość przesłuchania świadków i możliwość skonfrontowania ich zeznań pomiędzy sobą, jak też ze stanowiskiem oskarżonej.

Skarżący słusznie wskazał, że Sąd I instancji dowolnie ocenił zgromadzony w przedmiotowej sprawie materiał dowodowy, w tym między innymi zeznania A. G. i nie dał im wiary. Uwadze Sądu uszło to, że działanie świadka byłoby nieracjonalne w stopniu wysokim nawet jak na standardy osoby pijanej, ponieważ świadek ingerując w ruchy kierownicą narażał się na zaistnienie wypadku, w którym on sam mógł odnieść obrażenia i w którym uszkodzeniu lub zniszczeniu mógł ulec samochód będący jego własnością. Istotne okoliczności wskazali świadkowie D. K. i P. B. przesłuchani w toku postępowania odwoławczego, iż samochód znajdował się po lewej stronie jedni. W zasadzie Sąd nie ustalił gdzie po wypadku znajdował się samochód, a ma to znaczenie, gdyż trudno przyjąć, aby szarpanie za kierownicę przez pasażera odbywało się w lewą stronę, a więc na pas ruchu innych pojazdów. Słusznie wskazał skarżący, że zasady prawidłowego rozumowania, wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego jednoznacznie pozwalają na ocenę, że prowadzenie samochodu jest oparte nie tylko o interakcję z kierownicą, ale również o zmianą biegów i pracę z pedałami gazu, sprzęgła i hamulca. W tej sytuacji, nawet przyjęcie, że pasażer auta ingeruje w ruch kierownicy, to kierowca nadal zachowuje nad samochodem kontrolę, ponieważ może wrzucić bieg jałowym, lub hamować, czy nawet przyspieszyć, aby zażegnać stan niebezpieczeństwa. Przesłuchani świadkowie nie zauważyli śladów wskazujących na nagły zjazd pojazdu, ale również śladów wskazujących na ewentualne manewry obronne. Wynikającym z powyższych argumentem jest to, iż wprawienie się przez kierującego w stan nietrzeźwości w sposób oczywisty utrudnia wykonywanie wszelkich manewrów autem, w tym manewrów pozwalających na uniknięcie niebezpieczeństwa przy jego prowadzeniu. Niewątpliwe to oskarżona prowadziła pojazd, a ocena przez Sąd I instancji, że świadek A. G. złożył zeznania negujące linię obrony oskarżonej z obawy przed odpowiedniością karną są chybione. W zasadzie świadek nie ponosiłby żadnych konsekwencji za wypadek drogowy, bo oskarżona nie doznała żadnych obrażeń ciała. W przedstawionej sytuacji brak dania wiary zeznaniom świadków wskazującym, iż przyczyną zdarzenia było umyślne naruszenie zasad bezpieczeństwa w ruchu lądowym przez oskarżoną polegające na spowodowaniu wypadku drogowego przez kierującą znajdującą się w stanie nietrzeźwości, prowadzącą pojazd bez uprawnień do kierowania pojazdami i złożenie oceny przyczyny zaistnienia zdarzenia na przypuszczalne działania A. G., mającego przeszkadzać oskarżonej w prowadzeniu auta jest uchybieniem Sądu I instancji. Na marginesie należy podkreślić, że wskazanie przez oskarżoną na świadek jako tego który odpowiada za zdarzenie nie było spontaniczne, gdyż jako pierwsi na miejscu zdarzenia byli M. G. i M. W. i oni nie słyszeli wersji dotyczącej wykonania manewrów przez świadka, Niewykluczone, że oskarżona w tym czasie przemyślała swoją linię obrony i dlatego przybyłym na miejsce funkcjonariuszom policji przestawiła wersję zdarzeń prezentowaną następnie w wyjaśnieniach.

Wskazane wyżej okoliczności uprawniają do uznania, że dokonana przez Sąd I instancji analiza materiału dowodowego była zbyt powierzchowna i dowolna. Oceniając materiał dowodowy zebrany w tej sprawie Sąd dopuścił się obrazy przepisów postępowania, przekroczył granice swobodnej oceny dowodów, przeprowadził ich analizę bardziej na korzyść oskarżonej, nie uwzględnił wszystkich okoliczności przemawiających na jej niekorzyść oraz dokonał oceny materiału dowodowego w sposób sprzeczny ze wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego oraz zasad prawidłowego rozumowania. Uchybienia te doprowadziły do błędnego ustalenia stanu faktycznego i w konsekwencji uniewinnienia oskarżonej od czynu z pkt I aktu oskarżenia.

Reasumując powyższe stwierdzić należy, iż poczyniona przez Sąd Okręgowy analiza zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego doprowadziła do uznania, iż realnym jest do przyjęcia analiza prawna przyjęta w złożonej apelacji. Na potwierdzenie tej wersji zdarzenia istnieją dowody i okoliczności, które zostały odrzucone przez Sąd Rejonowy lub nie nadano im odpowiedniego znaczenia przy ocenie sprawstwa zarzucanego oskarżonej czynu z art. 177§1 kk.

Zasada swobodnej oceny dowodów, jest bezpośrednio związana z zawartą w art. 4 kpk zasadą obiektywizmu, która z kolei jest wyrazem ustawowego postulatu, aby ustalenia faktyczne odpowiadały prawdzie, co jest możliwe tylko wtedy, gdy przedmiotem zainteresowania jest cały zebrany w sprawie materiał dowodowy bez pominięcia istotnych jego części i gdy całokształt tego materiału - po prawidłowym ujawnieniu go w procesie - stanie się następnie przedmiotem rozważań sądu (wyrok SN z 29.06.1999r., V KKN 459/99, Prok. i Pr. 2000/2/10). Mając na uwadze powyższe orzeczenie Sądu Najwyższego, należy stwierdzić, że Sąd Rejonowy w Siedlcach wyrokując w niniejszej sprawie, nie sprostał przedstawionym wyżej warunkom dotyczącym wszechstronnego rozważenia wszystkich okoliczności sprawy w stosunku do oskarżonej, dochodząc w efekcie do wniosku, iż zgromadzony materiał dowodowy nie pozwala na przypisanie oskarżonej czynu z art. 177 § 1 kk. Opisane wyżej uchybienia procesowe, jakich dopuścił się Sąd Rejonowy w Siedlcach miały niewątpliwie wpływ na treść wyroku i musiały skutkować jego uchyleniem i przekazaniem sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji z uwagi na treść przepisu art. 454 § 1 kpk.

Wniosek

Wniosek oskarżyciela publicznego o uchylenie zaskarżonego wyroku w części i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd Rejonowy w Siedlcach

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wobec zasadności zarzutów podniesionych przez oskarżyciela publicznego, wniosek apelacyjny zasługiwał na uwzględnienie.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Zwięźle o powodach zmiany

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

----------------------------------------------------------------------------------

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

2.1.

---------------------------------------------------------------------------------

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

4.1.

Sąd Okręgowy z uwagi na treść przepisu art. 454 § 1 kpk nie mógł skazać oskarżonej za czyn, co do którego Sąd I instancji uniewinnił oskarżoną.

☒ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

Konfrontacja apelacji prokuratora i uzasadnienia zaskarżonego wyroku oraz ocena dowodów z postępowania odwoławczego doprowadziła Sąd II instancji do przekonania, iż w realiach tej sprawy zarzuty prokuratorskie są trafne, a rozstrzygnięcie uniewinniające oskarżoną od czynu z punkt I aktu oskarżenia błędne.

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

Procedując po raz kolejny, Sąd I instancji przeprowadzi postępowanie w sposób pozbawiony wyżej opisanych uchybień, analizując zebrany materiał dowodowy, a w szczególności wyjaśnienia oskarżonej podejmując czynności zmierzające do przesłuchania jej, jeśli będzie wyrażała wolę składania wyjaśnień. Jednocześnie, w zakresie dowodów, które nie miały wpływu na treść zaskarżonego rozstrzygnięcia rozważy poprzestanie na ich ujawnieniu na rozprawie głównej w myśl art. 442 § 2 kpk.

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

---------------------

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

---------------------

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------

7.  PODPIS

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

oskarżyciel publiczny

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

wyroku Sądu Rejonowego w Siedlcach z dnia 9 sierpnia 2023r. sygn. akt II K 1630/22

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☐

zmiana