Pełny tekst orzeczenia

Przewodniczący:

SSO Karol Troć

Protokolant:

sekr. sąd. Beata Wilkowska

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II Ka 232/24

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Mińsku Mazowieckim z dnia 28 listopada 2023 r., sygn. akt II K 620/23

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☒ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☒

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☒

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

----

----------------------

--------------------------------------------------------------

--------------

--------------

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

--------

---------------------

--------------------------------------------------------------

--------------

--------------

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

------------------

-------------------------------------

--------------------------------------------------------------------------

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

-----------------

-------------------------------------

-------------------------------------------------------------------------

.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

1

Obrońca oskarżonego w apelacji zakwestionował wyrok Sądu I instancji w części dotyczącej rozstrzygnięcia o karze wskazując, iż kara o charakterze wolnościowym umożliwi oskarżonemu znalezienie zatrudnienia, co pozwoli mu na uzyskanie środków finansowych przeznaczonych na łożenie na utrzymanie dziecka.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Oskarżony jako podmiot wnoszący apelację we własnym imieniu, zgodnie z art. 427 §2 k.p.k, nie miał obowiązku formułowania zarzutów stawianych skarżonemu rozstrzygnięciu. Natomiast w treści apelacji (k. 166-167 akt sprawy) skarżący wskazał, iż:

- nie zgadza się ze stanowiskiem Sądu I instancji dotyczącym jego możliwości zarobkowych, bowiem oskarżony wielokrotnie starał się podjąć pracę w wyuczonym zawodzie stolarza, jednak jego uprzednia karalność oraz aktualny pobyt w Zakładzie Karnym eliminuje go z rynku pracy. Ponadto skarżący nie zgadza się z twierdzeniem Sądu, iż praca stolarza jest bardzo dobrze płatną działalnością.

- skarżący nie zgadza się ze stanowiskiem Sądu, iż z nieustępliwością uchylał się od obowiązku alimentacyjnego, ponieważ wielokrotnie kontaktował się on z byłą partnerką w sprawie syna i proponował jej inną formę pomocy.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarówno apelacja obrońcy oskarżonego, jak i jego własna jako bezzasadna, nie zasługiwała na uwzględnienie. Poddając zaskarżony wyrok kontroli instancyjnej Sąd Okręgowy nie stwierdził, aby został on wydany w następstwie obrazy przepisów prawa procesowego bądź materialnego. Sąd Odwoławczy nie dopatrzył się jakichkolwiek uchybień w procedowaniu Sądu I instancji, który prawidłowo zebrał i ujawnił konieczną ilość dowodów, które następnie zostały poddane swobodnej ocenie z uwzględnieniem zasad prawidłowego rozumowania oraz wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego, co pozwoliło na ustalenie stanu faktycznego w przedmiotowej sprawie.

Odnosząc się w pierwszej kolejności do treści apelacji obrońcy oskarżonego, na wstępie należy podkreślić, iż formułowanie zarzutu odnoszącego się do rażącej niewspółmierności kary musi wiązać się z wykazaniem, że kara wymierzona nie uwzględnia w wystarczającym lub jakimkolwiek stopniu okoliczności, które winny być wzięte pod uwagę, co czyni ją niesprawiedliwą i nie dającą się zaakceptować. Podnosząc zarzut rażącej niewspółmierności kary skarżący zobowiązany jest do wykazania, że faktycznie doszło do tego rodzaju uchybień. W przedmiotowej sprawie obrońca oskarżonego ograniczył się do niezwykle lakonicznego stwierdzenia, iż to w ocenie oskarżonego zachodzą okoliczności uzasadniające orzeczenie wobec niego kary o charakterze wolnościowym, bowiem pozwoli mu to na znalezienie zatrudnienia i uzyskanie środków finansowych w celu łożenia na utrzymanie dziecka. Formułując zarzut rażącej niewspółmierności, obrońca w żaden sposób nie wykazał, że represja karna wobec oskarżonego jest nieadekwatna do ustalonych okoliczności, ani również że skala niewspółmierności jest bardzo duża (rażąca). W myśl art. 427 § 2 k.p.k. to po stronie obrońcy leży obowiązek wykazania, dlaczego nie zgadza się z zaskarżonym orzeczeniem, jak też przedstawienia rzeczowej w tym przedmiocie argumentacji. Kwestionowanie ustaleń Sądu I instancji nie może ograniczać jedynie do bardzo ogólnych stwierdzeń.

Niezależnie od poziomu merytorycznego apelacji obrońcy oskarżonego, Sąd Okręgowy po zbadaniu stanu faktycznego stoi na stanowisku, iż w przedmiotowej sprawie nawet przez chwilę nie można odnieść wrażenia, aby kara 10 miesięcy pozbawienia wolności orzeczona wobec oskarżonego była surową, a tym bardziej rażąco surową. Sąd Rejonowy w sposób szczegółowy zbadał, uwzględnił oraz opisał w uzasadnieniu okoliczności przemawiające zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść oskarżonego, które miały wpływ na orzeczony wymiar kary, w szczególności jego dotychczasową karalność za przestępstwo niealimentacji. Jak Sąd Rejonowy słusznie zauważył, uprzednio orzeczone kary ograniczenia wolności nie spełniły swojego celu. Wobec powyższego, Sąd Okręgowy stoi na stanowisku, iż kara wymierzona przez Sąd I instancji odpowiada prawu.

Odpowiadając na stanowisko oskarżonego wyrażone w apelacji, należy wskazać, iż zgodnie z brzmieniem artykułu 209 k.k, czynność sprawcza tego przestępstwa polega na uchylaniu się od wykonania obowiązku alimentacyjnego, jeżeli łączna wysokość powstałych wskutek tego zaległości stanowi równowartość co najmniej 3 świadczeń okresowych albo jeżeli opóźnienie zaległego świadczenia innego niż okresowe wynosi co najmniej 3 miesiące. Ustawodawca określając przesłanki tego czynu zabronionego, nie zawarł w treści przepisu warunku, że zachowanie sprawcy ma nosić cechę nieustępliwości, jednak jak wynika z orzecznictwa dla skazania za przestępstwo niealimentacji określone w art. 209 §1 k.k. nie wystarczy samo potwierdzenie, że oskarżony nie płaci alimentów, do których łożenia był zobowiązany, lecz konieczne jest równoczesne ustalenie, iż od tego obowiązku "uchyla się", przy czym uchylanie się od obowiązku łożenia na rzecz osoby uprawnionej do alimentów zachodzi wtedy, gdy zobowiązany mając obiektywną możliwość wykonywania tego obowiązku, nie dopełnia go ze złej woli. W szczególności ma to miejsce wtedy, kiedy wykazuje negatywny stosunek psychiczny do wykonywania ciążącego na nim obowiązku, co sprawia, że mimo obiektywnej możliwości jego wykonania, obowiązku tego umyślnie nie wypełnia, gdyż wypełnić go nie chce lub też lekceważy. (Wyrok SN z 10.05.2023 r., II KK 135/23, LEX nr 3563358.) W związku z powyższym, dla przypisania odpowiedzialności sprawcy konieczne jest zweryfikowanie przyczyn niewykonywania obowiązku alimentacyjnego. Zdaniem Sądu Okręgowego, Sąd I instancji w sposób prawidłowy przeanalizował sytuację oskarżonego, a przy tym wziął pod uwagę jego wyuczony zawód. Nie ulega wątpliwości, iż Sąd Rejonowy przy ocenie możliwości zarobkowych kierował się również doświadczeniem życiowym, bowiem w trakcie całej kariery orzeczniczej, przed Sądem stają przedstawiciele różnych zawodów, którzy ujawniają swoje zarobki, dlatego Sąd Okręgowy, mając również własne wskazania wiedzy i doświadczenia życiowego, stoi na stanowisku, iż Sąd Rejonowy dokonał prawidłowej oceny tej kwestii. Pomijając materię tego, ile może zarobić stolarz, o zasadności oceny możliwości realizacji obowiązku alimentacyjnego świadczą również dokumenty z Państwowego Urzędu Pracy w M. (...), z których wynika, iż w 2018 roku oskarżony podjął pracę lub inne zatrudnienie i od tego czasu nie zarejestrował się w urzędzie jako bezrobotny oraz nie skorzystał z pomocy urzędu w podjęciu pracy. Jak wynika z karty karnej (k. 45-47) oraz informacji uzyskanych z Sądu Rejonowego w Mińsku Mazowieckim (k. 97), oskarżony w przyjętym w zarzucie czasookresie 5-ciu miesięcy będąc na wolności nie podjął stałej pracy, jednak jak wynika z jego wyjaśnień, utrzymywał się z prac dorywczych. Nie może więc oskarżony zasłaniać się trudnościami w znalezieniu pracy. Wobec powyższego, zdaniem Sądu Okręgowego, słuszny jest wniosek Sądu Rejonowego, że dopuszczenie do powstania zaległości o równowartości przynajmniej 3 miesięcznych świadczeń, pomimo uzyskiwania dochodu z prac dorywczych, świadczy o złej woli i lekceważącym nastawieniu psychicznym oskarżonego wobec ciążącego na nim obowiązku alimentacyjnego. Utrzymywanie kontaktów z synem i sporadyczne zakupy nie mogą świadczyć o chęci bieżącego wykonywania obowiązku łożenia na utrzymanie dziecka, bowiem jego potrzeby (związane z wyżywieniem, ubraniem, korzystaniem z mediów) są codzienne, a nie od święta.

Konkludując, Sąd Okręgowy nie podzielił argumentacji przedstawionej w apelacji obrońcy oraz apelacji oskarżonego, czego konsekwencją było uznanie tych twierdzeń za niezasadne.

Wniosek

Wniosek sformułowany w apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego:

- o orzeczenie na podstawie art. 37b kk kary 3 miesięcy pozbawienia wolności oraz jednego roku i 2 miesięcy pozbawienia wolności.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Wniosek sformułowany w apelacji wniesionej przez oskarżonego:

- o uchylenie zaskarżonego wyroku i skierowanie sprawy do ponownego rozpatrzenia

lub

- o zmianę orzeczenia na łagodniejsze, tj. o wymierzenie kary ograniczenia wolności

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Bezzasadność zarzutów warunkowała bezzasadność wniosków.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Zaskarżony wyrok utrzymano w mocy w całości.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Bezzasadność wniesionych apelacji i brak okoliczności podlegających uwzględnieniu z urzędu.

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

----------------------------------------------------------------------------------------

Zwięźle o powodach zmiany

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

----------------------------------------------------------------------------------

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

4.1.

-----------------------------------------------------------------------------------

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

--------------------

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------

6.  Koszty Procesu

P unkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

II, III

Sąd Okręgowy w pkt II wyroku, na podstawie §17 ust. 2 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 14 maja 2024 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa albo jednostki samorządu terytorialnego kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz. U. poz. 763) zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adw. K. M. kwotę 1033,20 zł (w tym 193,20zł podatku VAT) za obronę oskarżonego z urzędu w postępowaniu odwoławczym. Sąd Okręgowy ponadto na podstawie art. 624 §1 k.p.k zwolnił oskarżonego od kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze stwierdzając, że jego wydatki ponosi Skarb Państwa.

7.  PODPIS

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca oskarżonego, prokurator

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Cały wyrok

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana