Pełny tekst orzeczenia

Przewodniczący:

SSO Karol Troć

Protokolant:

st. sekr. sądowy Agnieszka Walerczak

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II Ka 340/24

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Siedlcach z dnia 14 lutego 2024 r., sygn. akt II K 284/23

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

----

---------------------

--------------------------------------------------------------

--------------

--------------

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

--------

----------------------

--------------------------------------------------------------

--------------

--------------

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

---------------

------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

---------------

---------------------------------

---------------------------------------------------------------------------

.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

- obrazy przepisów postępowania mianowicie art. 424 § 1 pkt 1 k.p.k. poprzez - poza wskazaniem, że wiarygodnymi czyni Sąd meriti zeznania pokrzywdzonej - nie przywołanie w treści uzasadnienia jakichkolwiek innych dowodów, które potwierdzałyby przestępczy charakter zachowań oskarżonego w zakresie przyjętej w skazaniu kwalifikacji prawnej czynu za wyjątkiem zeznań osób zatrudnionych przez krótki okres czasu w (...) Sp. z O.O. a nie mających wiedzy o sposobie reprezentacji spółki i decydentach w zakresie prowadzonej działalności bez weryfikacji tych dowodów w oparciu choćby o umowy o pracę dla wykazania, że to oskarżony umowy te sygnował w imieniu spółki co mogłoby stanowić materiał pomocniczy w ocenie jego zachowań, nie przeprowadzenie dowodu z opinii księgowego dla wykazania czy i w jaki sposób doszło do rzekomego zawłaszczenia środków na szkodę pokrzywdzonego podmiotu, w szczegółowości wobec prowadzenia księgowości w formie ksiąg handlowych nie przeanalizowano przepływów pieniężnych związanych ze zleceniem ze strony pokrzywdzonego podmiotu przez co nie doszło do rzetelnego rozpoznania sprawy przez Sąd meriti i nie wskazując jakie działania albo zaniechania były udziałem oskarżonego Sąd nie wykazuje aby rozpoznał merytorycznie sprawę właściwe oceniając stronę przedmiotową i podmiotową czynu,

- błędu w ustaleniach faktycznych powodującego naruszenie zasad swobodnej oceny dowodów, a przez to stojącego w sprzeczności z zasadami określonymi w art. 4 i 7 k.p.k. poprzez przyjęcie, że stan dowodów powoduje uznanie, że to zindywidualizowane zachowania oskarżonego jak gdyby wykorzystującego fakt prowadzenia działalności w spółce kapitałowej wyczerpały dyspozycję art. 286 § 1 k.k. w sytuacji, gdy T. D. podejmując współpracę z pokrzywdzoną nie działał we własnym lecz firmy, której był reprezentantem, imieniu, a sprawa ma wyłącznie charakter typowego deliktu cywilnego, lecz nie stanowi przestępstwa.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Wniesiony środek odwoławczy był bezzasadny i jako taki na uwzględnienie nie zasługiwał. Sąd Okręgowy nie podzielił żadnego z argumentów przytoczonych przez obrońcę oskarżonego w uzasadnieniu zarzutów podnoszonych w apelacji. W ocenie Sądu II instancji, w trakcie ferowania zaskarżonego wyroku, nie doszło do wskazanych we wniesionym środku odwoławczym uchybień ani też nie ujawniono w tracie kontroli instancyjnej innych uchybień o charakterze bezwzględnym, które mogłyby zobowiązać Sąd Odwoławczy do uchylenia zaskarżonego orzeczenia i cofnięcia sprawy do stadium postępowania przed Sądem I instancji.

Sąd Okręgowy nie popiera zdania obrońcy oskarżonego, według którego Sąd I instancji nie odniósł się do wszystkich dowodów, które w przedmiotowej sprawie świadczyły o sprawstwie oskarżonego. Wbrew twierdzeniom skarżącego, Sąd meriti swoje ustalenia oparł nie tylko na zeznaniach świadków, bowiem materiał dowodowy stanowiły również informacje z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych dotyczące zadłużenia spółki (k. 36, k. 53, k. 201, k. 203), informacje z Urzędu Skarbowego dotyczące zaległości podatkowych spółki (k. 46-52, k. 204) oraz inne dokumenty. Dowody te zostały przedłożone przez uprawnione podmioty, są obiektywne oraz nie były kwestionowane przez strony. Zdaniem Sądu Okręgowego ich wartość dowodowa jest znaczna, bowiem przedstawiają rzeczywistą kondycję finansową spółki również na dzień zlecenia firmie pokrzywdzonej przewozu towaru z Polski do Francji. Nie ma też racji skarżący, zarzucając sądowi I instancji, że dokonał niekorzystnych dla oskarżonego ustaleń faktycznych, nie wskazując dowodów, które wprost potwierdzałyby przestępczy charakter działań oskarżonego. Sąd rozpoznając sprawę nie może poszukiwać wyłącznie dowodów bezpośrednich, np. świadków, mających wprost od oskarżonego wiedzę, że ewidentnie zamierzał oszukać kontrahenta. Wręcz przeciwnie, Sąd ma badać wszystkie dostępne dowody, tak bezpośrednie, jak i pośrednie, w tym również poszlaki i dopiero oceniając je łącznie, przez pryzmat logicznego myślenia i doświadczenia zawodowego oceniać, jak w przypadku oskarżonego, czy zaciągając zobowiązanie miał on zamiar rzetelnego wywiązania się z niego, czy też, w określonej sytuacji finansowej spółki, pod szyldem której działał, wiedział, że ze swego zobowiązania wzajemnego się nie wywiąże. Przy braku dowodów bezpośrednich Sąd I instancji miał nie tylko prawo, ale i obowiązek wykorzystać wszelkie dostępne dowody i choć z treści żadnego z nich nie można wprost wyczytać świadomości i zamiaru oskarżonego, ich całokształt słusznie Sąd złożył w całość, która niezbicie wskazuje na istnienie po stronie oskarżonego takiego oszukańczego zamiaru.

O tym, że oskarżony T. D. był osobą w firmie decyzyjną, świadczą zeznania świadków I. K. oraz H. S., którzy spójnie zeznali, że to właśnie oskarżony wydawał im polecenia służbowe, był wg nich ich bezpośrednim przełożonym. Nie ma tu nawet większego znaczenia formalna prawidłowość takiego przekonania – jeśli to pracownik obsługiwał dany kontrakt, działając na polecenie właśnie oskarżonego, jeżeli to on podejmował też decyzje dot. płatności za faktury, to nawet gdyby robił to, nie będąc formalnie do tego uprawnionym, jako tzw. falsus procurator, nie zmienia to ustaleń w zakresie wprowadzenia pokrzywdzonej w błąd – to on polecił zawarcie z nią umowy, znając złą sytuację spółki i wiedząc, że spółka nie ma środków, by za usługę zapłacić (skoro zalegała z należnościami publicznoprawnymi, z wypłatą wynagrodzeń, skoro ostatecznie nie zlecił zapłaty za tę usługę mimo braku zastrzeżeń do jej wykonania. Jak wynika z zeznań świadka H. S., został on zatrudniony przez oskarżonego T. D., który następnie nadzorował jego pracę. Świadek zeznał również, że oskarżony był odpowiedzialny za dokonanie płatności, a w biurze w którym pracował nie było innej osoby, oprócz oskarżonego T. D., która pełniła w tamtym czasie funkcje kierownicze. Świadek I. K. również zeznała, że oskarżony był dla niej szefem i nadzorował jej pracę. Wobec tak przedstawiającej się treści zeznań świadków, Sąd Rejonowy doszedł do prawidłowego wniosku, że oskarżony jako osoba stojąca wysoko w hierarchii firmy i rzeczywiście kierująca oddziałem spółki (...) Sp. z o.o. we W., znał kondycję finansową spółki, która na dzień zawarcia umowy z firmą pokrzywdzonej posiadała zadłużenie m.in. w ZUS. Nie ulega wątpliwości, że oskarżony miał świadomość trudności płatniczych spółki w dniu 16 czerwca 2020 roku, a pomimo to zlecił podwładnym zawarcie umowy z firmą pokrzywdzonej, wprowadzając ją w błąd i doprowadzając ją do niekorzystnego rozporządzenia mieniem. W przedmiotowej sprawie, jak słusznie ustalił Sąd Rejonowy, oskarżony świadomie zaakceptował nierealne zobowiązanie do zapłaty w określonym terminie, a co najmniej zataił przed kontrahentem obiektywnie istniejącą sytuację, która miała wpływ na możliwość realizacji warunków wynikających z zawartej umowy.

Skarżący w apelacji podnosi, że w trakcie postępowania przed Sądem I instancji nie wykazano czy i w jaki sposób doszło do zawłaszczenia środków przez oskarżonego, jednak podkreślenia wymaga, że w przypadku przestępstwa z art. 286 §1 k.k. właściwe znamię czynnościowe „doprowadza inną osobę do rozporządzenia mieniem” przesądza, że oszustwo jest przestępstwem materialnym ze skutkiem w postaci niekorzystnego rozporządzenia przez inną osobę mieniem (por. wyrok SN z 7 lutego 2001 r., IV KKN 496/00, LEX nr 51425), a nie tak jak sugeruje skarżący – przywłaszczenie mienia przez sprawcę, tudzież osiągnięcie przez niego faktycznej korzyści majątkowej. Wystarczającym jest, by pokrzywdzony niekorzystnie dla siebie rozporządził swoim lub nawet cudzym mieniem – na rzecz innej osoby, niekoniecznie sprawcy – by znamiona oszustwa zostały wyczerpane. Dlatego kompletnie nieistotne jest, czy środki pokrzywdzonej weszły do majątku oskarżonego, czy też do majątku reprezentowanej przez niego spółki, jakie były przepływy finansowe i zbędnym byłoby dowodzenie tego poprzez ewentualne opinie księgowe – pokrzywdzona swoim mieniem niekorzystnie rozporządziła i to właśnie na skutek oszukańczych zabiegów oskarżonego.

Mając powyższe rozważania na uwadze, w ocenie Sądu Okręgowego, a wbrew twierdzeniom skarżącego, Sąd I instancji w uzasadnieniu w sposób logiczny wskazał, na jakich dowodach oparł ustalenie każdego istotnego dla sprawy faktu, a także należycie rozważył i ocenił wszystkie dowody przemawiające za przyjętymi przez ten Sąd ustaleniami faktycznymi, dlatego zarzut naruszenia art. 424 §1 pkt 1 k.p.k. należało uznać za chybiony.

Odnosząc się do zarzutu błędu w ustaleniach faktycznych, na marginesie należy wskazać, że jak słusznie wskazał skarżący, postępowanie w tej sprawie toczyło się po raz kolejny przed Sądem I instancji z uwagi na uchylenie przez Sąd Okręgowy w Siedlcach poprzednio zapadłego rozstrzygnięcia. Niemniej jednak, Sąd Rejonowy w Siedlcach skorzystał z zaproponowanych przez Sąd Okręgowy wskazań co do dalszego postępowania i przeprowadził postępowanie dowodowe w zdecydowanie szerszym zakresie, rozszerzając materiał dowodowy m.in. o zeznania świadków I. K. oraz H. S.. Sąd Okręgowy nie stwierdził żadnych sprzeczności w zeznaniach tych świadków, ponadto są oni obcy dla stron i nie mają interesu by zeznawać na korzyść czy niekorzyść którejkolwiek z nich. Formułując (formalnie w ramach zarzutu błędu w ustaleniach faktycznych) proceduralny jednak zarzut naruszenia art. 7 k.p.k, skarżący nie wskazał, jakich konkretnie uchybień w zakresie zasad logicznego rozumowania dopuścił się sąd w ocenie zebranego materiału dowodowego, formułując karkołomną konstrukcję, że ustalenia faktyczne sądu dotyczą stanu dowodów i ich treści (co jest domeną proceduralną) oraz kwestii wyczerpania znamion przestępstwa (subsumpcja, a więc zastosowanie przepisów prawa materialnego), a nie faktów, wydarzeń, a Sąd Okręgowy we własnym zakresie wskazywanych naruszeń również nie stwierdził. Przypomnieć tu można, że proces rozpoznawania sprawy polega na tym, że stosując określone w przepisach postępowania karnego reguły Sąd najpierw prowadzi postępowanie dowodowe, potem zgromadzone dowody ocenia i w zależności o wyników tej oceny dokonuje ustaleń co do faktów (zdarzeń historycznych), a potem zaś ustalone fakty ocenia pod kątem tego, czy ustalone zachowania wyczerpują znamiona przestępstwa – potem zaś przechodzi do etapu określenia właściwej sankcji karnej. Etapy te należy rozróżniać i w konsekwencji nie należy traktować ich łącznie – również na etapie formułowania zarzutów odwoławczych, nie można formułować zarzutów błędnych ustaleń faktycznych co do tego, że sprawcy należało wymierzyć aż tak surową karę czy może obrazy przepisów dotyczących sposobu procedowania poprzez uznanie, że 2‰ alkoholu we krwi to stan nietrzeźwości.

Także dla skutecznego podniesienia zarzutu obrazy przepisów postępowania, w szczególności art. 4 k.p.k. nie wystarczy ogólne jego wskazanie czy też stwierdzenie, że sądowi brak obiektywizmu, opierające się wyłącznie na subiektywnym odczuciu strony postępowania, w szczególności wynikające z odmiennej od dokonanej przez sąd oceny materiału dowodowego. W żaden bardziej konkretny sposób skarżący tego zarzutu nie uzasadnił. Wobec powyższego, zarzut naruszenia tych przepisów również należało uznać za nietrafny.

Po dokonaniu analizy akt przedmiotowej sprawy, Sąd Okręgowy nabrał przekonania, że Sąd Rejonowy przeprowadził postępowanie dowodowe w sposób prawidłowy, wyprowadzając ze zgromadzonego materiału dowodowego w pełni trafne wnioski końcowe. Tok rozumowania i sposób wnioskowania Sądu I instancji przedstawiony w pisemnych motywach zaskarżonego wyroku jest prawidłowy pod względem logicznym i zgodny ze wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego. Przedstawiona w uzasadnieniu tego wyroku ocena dowodów, w tym zeznań świadków I. K. oraz H. S., jest zdaniem Sądu Okręgowego prawidłowa i nie sposób doszukać się najmniejszych podstaw do zakwestionowania jej trafności, a tym samym i ustaleń faktycznych Sądu Rejonowego.

Sąd I instancji wyrokując co do kary, w sposób niebudzący zastrzeżeń Sądu II instancji, uwzględnił wszystkie dyrektywy jej wymiaru wynikające z art. 53 k.k. w szczególności, wziął pod uwagę zasadę proporcjonalności kary do stopnia społecznej szkodliwości czynu, okoliczności obciążające i okoliczności łagodzące. Mając na względzie, iż oskarżony w przeszłości już wchodził w konflikt z prawem, Sąd Okręgowy aprobuje wymiar kary zasadniczej z warunkowym zawieszeniem jej wykonania określony przez Sąd I instancji, a także skorzystanie z instytucji orzeczenia obowiązku naprawienia szkody, którą (niezależnie od potencjalnych roszczeń cywilnych pokrzywdzonej do spółki) oskarżony swym działaniem wyrządził.

Wniosek

- o zmianę skarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonego od stawianego mu zarzutu w całości,

ewentualnie o:

- zwrot sprawy Sądowi I instancji celem przeprowadzenia postępowania dowodowego w sposób niewadliwy.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

niezasadność podniesionych przez obrońcę zarzutów skutkowała niezasadnością postulowanych wniosków.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Zaskarżony wyrok utrzymano w mocy w całości.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Bezzasadność wniesionej apelacji i brak okoliczności podlegających uwzględnieniu z urzędu.

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

--------------------------------------------------------------------------------------------

Zwięźle o powodach zmiany

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

------------------------------------------------------------------------------------

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

4.1.

-----------------------------------------------------------------------------------

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

----------------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------

6.  Koszty Procesu

P unkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

II.

Sąd Okręgowy na podstawie art. 636 §1 k.p.k. w zw. z art. 8 i art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych (tekst jedn. Dz. U. z 1983 r., Nr 49, poz. 223 z późn. zm.), obciążył oskarżonego kosztami sądowymi za II instancję (120 zł opłaty od kary i 20 zł ryczałtu za doręczenia pism w postępowaniu apelacyjnym).

7.  PODPIS

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

obrońca

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana