Pełny tekst orzeczenia

Formularz UWO

Sygnatura akt

II Ko 43/23

WNIOSKODAWCA

J. Z.

ZWIĘZŁE PRZEDSTAWIENIE ZGŁOSZONEGO ŻĄDANIA

1.

Odszkodowanie (kwota główna)

Odsetki

Wnioskodawca J. H. (1) wniósł o zasądzenie kwoty 1 200 000 zł. tytułem odszkodowania za szkodę doznaną na skutek niewątpliwie niesłusznego zatrzymania zastosowanego wobec niego na mocy postanowienia Prokuratora Prokuratury Okręgowej w Olsztynie z dnia 07 września 2021 r. w sprawie o sygn. akt: 3003 – 2.Ds.8.2022 (poprzednia: PO II Ds. 16.2021)

Wnioskodawca wniósł o zasądzenie kwoty odszkodowania wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia wyroku do dnia zapłaty.

2.

Zadośćuczynienie (kwota główna)

Odsetki

Wnioskodawca J. H. (1) wniósł o zasądzenie kwoty 5 000 000 zł. tytułem zadośćuczynienia za krzywdę doznaną na skutek niewątpliwie niesłusznego zatrzymania zastosowanego wobec niego na mocy postanowienia Prokuratora Prokuratury Okręgowej w Olsztynie z dnia 07 września 2021 r. w sprawie o sygn. akt: 3003 – 2.Ds.8.2022 (poprzednia: PO II Ds. 16.2021)

Wnioskodawca wniósł o zasądzenie kwoty zadośćuczynienia wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia wyroku do dnia zapłaty.

3.

Inne

Wnioskodawca J. H. (1) wniósł o zasądzenie kosztów ustanowienia pełnomocnika z wyboru według przedłożonego spisu

Ustalenie faktów

Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Fakt

Dowód

Numer karty

3.1.1.

J. H. (1), lat 53 ma wykształcenie zawodowe – mistrz lakierniczy. Jest przedsiębiorcą. Prowadził rozliczne interesy w Polsce, jak i na terenie Niemiec. Jest członkiem Związku (...). Jest znany w środowisku lokalnym na P. ze swojej działalności zawodowej, charytatywnej, społecznej, medialnej (współpraca z lokalną Gazetą (...)). Wyznacznikiem tego jest członkostwo w Zakonie św. J., w Związku (...) (prezes zarządu okręgu (...) oraz do zatrzymania członek zarządu ogólnopolskiego), w stowarzyszeniu (...) (prezes zarządu).

Aktualnie przebywa na zwolnieniu lekarskim w związku z przebytym zabiegiem. Pozostaje w związku partnerskim z M. T.. Jest ojcem pięciorga dzieci, przy czym na troje małoletnich jest zobowiązany alimentacyjnie. Nie był dotychczas karany sądownie.

zeznania wnioskodawcy odnośnie zawodowego i społecznego statusu, prowadzonej działalności i źródeł dochodu

141v – 145v

dokument z akt sprawy PO w Olsztynie 3003 – 2Ds.8.2022 – protokół przesłuchania podejrzanego

86 - 87

zwolnienie lekarskie wraz z zaświadczeniem

395a – 395b

dane o karalności/informacja ze sprawy PO Olsztyn o sygn. akt: 3003 – 2Ds.8.2022

46

zeznania M. S.

196 – 196v

zeznania T. H. odnośnie zawodowego i społecznego statusu wnioskodawcy

196v – 198v

zeznania G. P. odnośnie zawodowego i społecznego statusu wnioskodawcy

199v – 200v

zeznania W. D.

200v - 201

zeznania T. S.

201 – 201v

zeznania H. R. odnośnie zawodowego i społecznego statusu wnioskodawcy

282v - 285

zeznania M. T. odnośnie zawodowego i społecznego statusu wnioskodawcy

285 - 287

zrzut z ekranu ze (...)

165

zeznania D. H. odnośnie zawodowego i społecznego statusu wnioskodawcy

287 – 288v

3.1.2.

W dniu 01 lutego 2022 r. o godz. 12:50, w budynku Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim, ul. (...), przed salą rozpraw, na oczach innych uczestników postępowania, doszło do zatrzymania J. H. (1) w wykonaniu postanowienia Prokuratora Prokuratury Okręgowej w Olsztynie z dnia 07 września 2021 r. wydanego w sprawie PO II Ds. 16.2021 r. (ostatecznie 3003 – 2.Ds.8.2022) o zarządzeniu poszukiwania J. H. (1) celem ustalenia jego miejsca pobytu wraz z poleceniem w przypadku ustalenia miejsca pobytu zatrzymania i doprowadzenia do Prokuratury Okręgowej w Olsztynie. Wnioskodawca został skuty w kajdanki, poinformowany o przyczynie zatrzymania. Na skutek interwencji obecnego na miejscu pełnomocnika podjęto próby wyjaśnienia sytuacji lecz jedynie potwierdzono aktualność zarządzonych poszukiwań i podstawy zatrzymania. J. H. (1) został doprowadzony do Komendy Miejskiej Policji w P., przetransportowany (skuty za ręce i nogi) do B., gdzie został przejęty przez funkcjonariuszy CBŚ z G.. Został osadzony w pomieszczeniu dla osób zatrzymanych w G., po czym rankiem dnia następnego został przetransportowany do siedziby Prokuratury Okręgowej w Olsztynie celem przeprowadzenia z jego udziałem czynności.

Po przesłuchaniu trwającym od godz. 10:15 i wręczeniu decyzji o zastosowaniu środków zapobiegawczych o charakterze wolnościowym (dozór policji, poręczenie majątkowe w wysokości 50 000 zł.) J. H. (1) został zwolniony o godz. 14:10. Zatrzymanie trwało 25 godzin i 20 minut.

Postanowieniem z dnia 02 lutego 2022 r. Prokurator Prokuratury Okręgowej w Olsztynie odwołał poszukiwania podejrzanego w celu ustalenia jego miejsca pobytu.

Postanowieniem z dnia 29 marca 2022 r., na skutek zażalenia obrońcy wnioskodawcy, Sąd Rejonowy w Olsztynie w sprawie o sygn. akt: II Kp 260/22 uznał zarządzenie poszukiwań i zatrzymanie J. H. (1) za niezasadne.

W sprawie, w której dokonano zatrzymania wnioskodawcy, w dniu 27 września 2022 r. Prokuratura Okręgowa w Olsztynie wniosła akt oskarżenia przeciwko wymienionemu do Sądu Rejonowego w Kartuzach. Sprawa została zarejestrowana pod sygn. akt: II K 739/22. Postępowanie jest w toku.

zeznania J. H. (1)

141v – 145v

dokumenty z akt sprawy Sądu Rejonowego w Kartuzach o sygn. akt: II K 739/22

46 - 129

dokumenty z akt sprawy Sądu Rejonowego w Olsztynie o sygn. akt: II Kp 260/22

załącznik do akt – I tom

3.1.3

Na skutek niewątpliwie niesłusznego zatrzymania J. H. (1) doznał krzywdy. Związana była z zatrzymaniem, którego oczywistym skutkiem było pozbawienie wolności przez okres 25 godzin i 20 minut. Do zatrzymania doszło w miejscu publicznym (w sądzie), w obecności pełnomocnika, na oczach uczestników postępowania. J. H. (1) został wyprowadzony z miejsca zatrzymania skuty w kajdanki. Do chwili przesłuchania dnia następnego o godz. 10:15 był – po uprzednim przetransportowaniu z P. przez B. do G. – osadzony w pomieszczeniu dla osób zatrzymanych.

Wnioskodawca doznał krzywdy w postaci przeżycia sytuacji stresowej związanej z samym zatrzymaniem. Stopień negatywnych doznań doświadczonych w związku z zatrzymaniem był odczuwalny. Zatrzymanie miało niekorzystny wpływ na stan jego zdrowia, w tym psychicznego. J. H. (1) podjął w dniu 11 lutego 2022 r. terapię psychologiczną (trzy wizyty w lutym – 11, 18, 25 luty), a następnie od 16 marca 2022 r. leczenie psychiatryczne (pozostawał na zwolnieniu lekarskim), co przekładało się na ograniczenie jego aktywności zawodowej i społecznej. U wnioskodawcy nie wystąpiły istotne kliniczne zakłócenia czynności psychicznych w związku z zatrzymaniem. Przykre emocje, jakich doznał niosły za sobą pogorszenie stanu zdrowia psychicznego, co najwyżej łączące się z wystąpieniem objawów zaburzeń reaktywnych/adaptacyjnych (bezsenność, lękliwość, podenerwowanie, niemoc, apatia) będących także wynikiem szeregu innych wydarzeń/zdarzeń datujących się od końca roku 2021 r., w tym również zatrzymania oraz odbioru społecznego tego wydarzenia w społeczności lokalnej. Z powodu odczuwalnych lęków pozakładał monitoring w miejscach swojego pobytu.

Fakt zatrzymania naraził na uszczerbek dobre imię wnioskodawcy - osoby dotychczas niekaranej oraz jego pozycję zawodową w lokalnej społeczności. J. H. (1) nie jest osobą anonimową, jest znany w środowisku lokalnym na P. ze swojej działalności zawodowej, charytatywnej, społecznej, medialnej jako członek szeregu organizacji, stowarzyszeń. Konsekwencją zatrzymania było pozbawienie wnioskodawcy członkostwa w zarządzie (...) Związku (...). Zatrzymanie J. H. (1) odbiło się negatywnym echem w społeczności przedsiębiorców P. – niektórzy zapowiedzieli z uwagi na utratę zaufania, że nie chcą z nim dalej robić interesów.

zeznania J. H. (2) odwołujące się do stresu związanego z faktem zatrzymania, podjętej terapii i leczenia, montażu monitoringu, negatywnych konsekwencji w życiu zawodowym i społecznym związanych z faktem zatrzymania

141v – 145v

historia choroby

36 - 41

dokumentacja od psychologa

154

158 - 159

zeznania M. S.

196 – 196v

zeznania W. D.

200v - 201

zeznania T. S.

2021 – 201v

opinia sądowo – psychiatryczno – psychologiczna (pisemna i uzupełniająca ustna)

248 – 255

289 - 293

zeznania H. R. odwołujące się do negatywnych konsekwencji w życiu osobistym, zawodowym i społecznym wnioskodawcy na skutek zatrzymania

282v - 285

zeznania M. T. odwołujące się do negatywnych konsekwencji w życiu osobistym, zawodowym i społecznym wnioskodawcy na skutek zatrzymania

285 - 287

zeznania D. H. odwołujące się do negatywnych konsekwencji w życiu osobistym, zawodowym i społecznym wnioskodawcy na skutek zatrzymania

287 – 288v

Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Fakt

Dowód

Numer karty

3.2.1.

Nie wykazano/nie udowodniono, by J. H. (1) na skutek niewątpliwie niesłusznego zatrzymania poniósł szkodę w dochodzonej wysokości tj. 1 200 000 zł.

brak dowodów

ocena DOWODów

Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 3.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

3.1.1

zeznania wnioskodawcy odnośnie zawodowego i społecznego statusu, prowadzonej działalności i źródeł dochodu przed zatrzymaniem

- w omawianym zakresie zeznania spójne, rzeczowe i szczere;

- znajdują potwierdzenie w zeznaniach pozostałych świadków;

- nie zachodzą okoliczności, które mogłyby podważać prawdziwość depozycji świadka

dokument z akt sprawy PO w Olsztynie 3003 – 2Ds.8.2022 – protokół przesłuchania podejrzanego

treść dokumentu nie kwestionowana przez strony

zwolnienie lekarskie wraz z zaświadczeniem

treść dokumentu nie kwestionowana przez strony

dane o karalności/informacja ze sprawy PO Olsztyn o sygn. akt: 3003 – 2Ds.8.2022

informacja nie kwestionowana przez strony

zeznania M. S.

- w omawianym zakresie zeznania spójne, rzeczowe i szczere;

- w swej treści odwołują się do współpracy, jaka miała miejsce przez zatrzymaniem pomiędzy wnioskodawcą – znanym lokalnym przedsiębiorcą, a lokalną Gazetą (...);

- nie zachodzą okoliczności, które mogłyby podważać prawdziwość depozycji świadka

zeznania T. H. odnośnie zawodowego i społecznego statusu wnioskodawcy

- w omawianym zakresie zeznania rzeczowe i szczere;

- w swej treści odwołują się do pozyskanej od R. K. wiedzy odnośnie wnioskodawcy jako znanym miejscowym biznesmenie, szeroko działającym w Polsce i w Niemczech;

- w omawianym zakresie korespondują z zeznaniami pozostałych świadków;

- nie zachodzą okoliczności, które mogłyby podważać prawdziwość depozycji świadka

zeznania G. P. odnośnie zawodowego i społecznego statusu wnioskodawcy

- w omawianym zakresie zeznania rzeczowe i szczere;

- w swej treści odwołują się do przyznania faktu, iż wnioskodawca jest znaną postacią na P. i K.;

- w omawianym zakresie korespondują z zeznaniami pozostałych świadków;

- nie zachodzą okoliczności, które mogłyby podważać prawdziwość depozycji świadka

zeznania W. D.

- w omawianym zakresie zeznania rzeczowe i szczere;

- w swej treści odwołują się do współpracy świadka jako dyrektora (...) w Ł. z wnioskodawcą jako prezesem Związku (...) okręg (...);

- nie zachodzą okoliczności, które mogłyby podważać prawdziwość depozycji świadka

zeznania T. S.

- w omawianym zakresie zeznania spójne, rzeczowe i szczere;

- w swej treści odwołują się do współpracy świadka jako wiceprezesa Związku (...) okręg (...) z wnioskodawcą jako prezesem Związku okręg (...);

- nie zachodzą okoliczności, które mogłyby podważać prawdziwość depozycji świadka

zeznania H. R. odnośnie zawodowego i społecznego statusu wnioskodawcy

- w omawianym zakresie zeznania rzeczowe i szczere;

- nie zachodzą okoliczności, które mogłyby podważać prawdziwość depozycji świadka;

- w omawianym zakresie znajdują potwierdzenie w zeznaniach pozostałych świadków

zeznania M. T. odnośnie zawodowego i społecznego statusu wnioskodawcy

- zeznania spójne i rzeczowe;

- nie zachodzą okoliczności, które mogłyby podważać prawdziwość depozycji świadka;

- w omawianym zakresie znajdują potwierdzenie w zeznaniach pozostałych świadków

zrzut z ekranu ze (...)

dowód nie kwestionowany przez strony

zeznania D. H. odnośnie zawodowego i społecznego statusu wnioskodawcy

- zeznania spójne i rzeczowe;

- nie zachodzą okoliczności, które mogłyby podważać prawdziwość depozycji świadka;

- w omawianym zakresie znajdują potwierdzenie w zeznaniach pozostałych świadków

3.1.2

zeznania J. H. (1)

- w omawianym zakresie zeznania spójne i rzeczowe;

- korespondujące z treścią dokumentów z akt sprawy Sądu Rejonowego w Gdańsku o sygn. akt: II K 739/22;

- odwołują się do faktu i okoliczności zatrzymania wnioskodawcy, następczo przeprowadzonych czynności z jego udziałem w Prokuraturze Okręgowej w Olsztynie (przedstawienie zarzutów, przesłuchanie, zastosowanie środków zapobiegawczych o charakterze wolnościowym);

- nie zachodzą okoliczności, które mogłyby podważać prawdziwość depozycji świadka

dokumenty z akt sprawy Sądu Rejonowego w Kartuzach o sygn. akt: II K 739/22

treść dokumentów nie kwestionowana przez strony

dokumenty z akt sprawy Sądu Rejonowego w Olsztynie o sygn. akt: II Kp 260/22

treść dokumentów nie kwestionowana przez strony

3.1.3.

zeznania J. H. (2) odwołujące się do przeżytego stresu związanego z faktem zatrzymania, podjętej terapii i leczenia, montażu monitoringu, negatywnych konsekwencji w życiu zawodowym i społecznym związanych z faktem zatrzymania

- zeznania co do zasady rzeczowe i spójne, choć nie wolne od nadmiernego emocjonalnego zaangażowania, co nie pozostaje bez wpływu na wiarygodność przekazu w całościowym jego aspekcie i jego obiektywizm;

- odwołują się do okresu funkcjonowania w warunkach kilkunastogodzinnej izolacji, po zwolnieniu w dniu następnym i następstw owego faktu w życiu osobistym i zawodowym;

- subiektywny przekaz wnioskodawcy odnośnie negatywnych następstw zatrzymania w odniesieniu czy to do stanu zdrowa psychicznego, wymagający podjęcia terapii i leczenia, czy ograniczenia aktywności zawodowej i społecznej, po narażenie na uszczerbek dobrego imienia wnioskodawcy i jego pozycji zawodowej w lokalnej społeczności, po weryfikacji przez pryzmat wniosków opinii biegłych psychiatry M. P. i psychologa I. K., zeznania szeregu świadków z grona bliskich i znajomych, a także osób dotychczas z nim współpracujących, doznaje istotnych ograniczeń tak w zakresie negatywnych konsekwencji zatrzymania, jeśli chodzi głównie o stan zdrowia (brak rozpoznania zaburzenia stresowego pourazowego PTSD), ale także rozmiar społecznej „infamii” (odbiór społeczny faktu zatrzymania był bezsprzecznie negatywny lecz nie w takim zakresie, w jakim starał się to przedstawić wnioskodawca).

historia choroby

załączona dokumentacja potwierdza fakt podjętego z dniem 16 marca 2022 r. leczenia u lekarza psychiatry, wdrożonego leczenia po postawionej tego samego dnia diagnozie: zespół stresu pourazowego w oparciu o subiektywne twierdzenia wnioskodawcy

dokumentacja od psychologa

załączona dokumentacja potwierdza fakt odbytych przez wnioskodawcę w okresie od 11 do 25 lutego 2022 r. trzech spotkań w ramach terapii u psychologa

zeznania M. S.

- w omawianym zakresie zeznania spójne i rzeczowe;

- świadek potwierdził, że zatrzymanie wnioskodawcy niosło za sobą negatywny odbiór w lokalnej społeczności (część przedsiębiorców zadeklarowała, że nie chce robić interesów z J. H. (1)), odbiło się szerokim echem, powstało wiele hipotez co mogło być podstawą zatrzymania. Świadek dodał, iż pewien czas po zatrzymaniu nie było kontaktu z wnioskodawcą, wycofał się z życia społecznego powiatu, nie był w dobrej kondycji psychicznej. Jednocześnie M. S. zaprzeczył twierdzeniom wnioskodawcy, by zapowiedział J. H. (1) zakończenie współpracy gazety z nim, choć się nad tym zastanawiał;

- nie zachodzą okoliczności, które mogłyby podważać prawdziwość depozycji świadka

zeznania W. D.

- w omawianym zakresie zeznania rzeczowe i szczere;

- świadek potwierdził, iż na skutek zatrzymania nie odbyło się planowane na dzień 02 lutego 2022 r. spotkanie organizacyjne grupy stowarzyszeń dotyczące pomocy uchodźcom z Ukrainy. Odnotował także, iż do kwietnia 2022 r. (do tej daty pełnił obowiązki dyrektora (...) w Ł.) działalność J. H. (1) w mediach społecznościowych dot. promocji Związku (...) praktycznie zamarła;

- nie zachodzą okoliczności, które mogłyby podważać prawdziwość depozycji świadka

zeznania T. S.

- w omawianym zakresie zeznania rzeczowe i szczere;

- świadek potwierdził, iż na skutek zatrzymania nie odbyło się planowane na dzień 02 lutego 2022 r. spotkanie organizacyjne grupy stowarzyszeń dotyczące pomocy uchodźcom z Ukrainy. Potwierdził, że zatrzymanie prezesa Związku miało bardzo zły oddźwięk: „jak zatrzymują prezesa to musi być coś poważnego” k – 201. Niosło za sobą utratę przez J. H. (1) członkowska w zarządzie krajowym Związku. Świadek – jak zaznaczył – był zmuszony przejąć częściowo obowiązki prezesa. Dotychczasowa aktywność wnioskodawcy jako kierującego Związkiem „zamarła, upadła” (k – 201);

- nie zachodzą okoliczności, które mogłyby podważać prawdziwość depozycji świadka

opinia sądowo – psychiatryczno – psychologiczna (pisemna i uzupełniająca ustna)

- jasna,

- logiczna we wnioskach,

- pełna - uwzględniająca w sposób pełny uwagi i zastrzeżenia zgłoszone przez wnioskodawcę i jego pełnomocnika podczas składania ustnej uzupełniającej opinii;

- wnioski należycie umotywowane;

- sposób sformułowania wniosków pozwala na zrozumienie zawartych w niej wywodów;

- opinia biegłych stanowi - z racji posiadanej przez biegłych wiedzy i doświadczenia zawodowego - najbardziej miarodajny dowód odnoszący się do konsekwencji zatrzymania w zakresie stanu zdrowia. W myśl opinii biegłych – psychiatry i psychologa na skutek zatrzymania u wnioskodawcy nie wystąpiły istotne kliniczne zakłócenia czynności psychicznych. Biegli nie rozpoznali u niego postawionego przez prowadzącego go lekarza psychiatrę (co zasługuje na uwagę, już pierwsza wizyta u psychiatry skutkuje postawieniem takiej diagnozy) zaburzenia stresowego pourazowego. W ocenie biegłych zaistniałe w wyniku tego zdarzenia niewątpliwie przykre emocje, pogorszenie stanu zdrowia psychicznego, co najwyżej łączące się z wystąpieniem objawów zaburzeń reaktywnych/adaptacyjnych będących wynikiem szeregu wydarzeń/zdarzeń, w tym zatrzymania, odbioru społecznego tego wydarzenia utrzymujące się do października 2022 r. były adekwatne do tego obiektywnie stresującego i przykrego wydarzenia w życiu wnioskodawcy.

zeznania H. R. odwołujące się do negatywnych konsekwencji w życiu osobistym, zawodowym i społecznym wnioskodawcy na skutek zatrzymania

- zeznania w zasadniczej części zasługują na podzielenie jako spójne i logiczne;

- świadek (wieloletni przyjaciel wnioskodawcy, a nadto – jak wynika z analizy odpisu KRS spółki (...) wymieniony jest wspólnie z wnioskodawcą prokurentem samoistnym) w swojej relacji odnośnie funkcjonowania J. H. (1) po zatrzymaniu, przyjmuje tożsamą do wnioskodawcy narrację uwypuklając negatywne aspekty faktu zatrzymania w kontekście czy to stanu zdrowia wymienionego (bezsenność, nerwowość, zmienność nastroju, apatia, depresja) wymagające konsultacji psychologicznej i leczenia psychiatrycznego czy spadku jego aktywności na niwie zawodowej (rezygnacja z pełnienia funkcji prezesa zarządu w dwóch spółkach kapitałowych) i społecznej (znaczne ograniczenie działalności w ramach Stowarzyszenia (...)). Świadek zaznaczył nadto, że moment zatrzymania stanowił punkt kulminacyjny stanu napięcia, w jakim funkcjonował wnioskodawca od co najmniej końca 2021 r., kiedy to pojawili się w P. (...) przedstawiciele służb (ABW), co przywoływało negatywne skojarzenia z działaniem służb w stosunku do spółek wnioskodawcy podejmowanych jeszcze w latach 2011 – 2012 r. Z relacji świadka wynika także, że okres wycofania z życia zawodowego, społecznego trwał dość długo, utrzymywał się do sierpnia – października 2023 r.

- dokonując oceny depozycji świadka nie można pominąć tego, że należy on do grona osób zaufanych wnioskodawcy (wieloletni przyjaciel), ma świadomość przedmiotu toczącego się postępowania, a tym samym ma interes w przedstawianiu określonych okoliczności w sposób oczekiwany przez wnioskodawcę i chociażby ta perspektywa nakazuje ostrożne podejście do tych zeznań, których subiektywny niejednokrotnie wydźwięk musi być tonowany dowodami obiektywnymi w postaci czy to wniosków opinii biegłych psychiatry i psychologa czy depozycji osób postronnych

zeznania M. T. odwołujące się do negatywnych konsekwencji w życiu osobistym, zawodowym i społecznym wnioskodawcy na skutek zatrzymania

- zeznania w zasadniczej części zasługują na podzielenie jako spójne i logiczne;

- świadek (partnerka wnioskodawcy) w swojej relacji odnośnie funkcjonowania J. H. (1) po zatrzymaniu, przyjmuje tożsamą do wnioskodawcy narrację uwypuklając negatywne aspekty faktu zatrzymania w kontekście czy to stanu zdrowia wymienionego (zaburzenia lękowe, depresyjne, wycofanie, nerwowość, niemożność kierowania pojazdem mechanicznym) wymagające konsultacji psychologicznej i leczenia psychiatrycznego czy spadku jego aktywności na niwie zawodowej (rezygnacja z pełnienia funkcji prezesa zarządu w spółkach kapitałowych) i społecznej (znaczne ograniczenie działalności w ramach Stowarzyszenia (...), Związku (...) czy Zakonie), po utratę wiarygodności J. H. (1) w oczach partnerów biznesowych. Świadek podkreśliła, że moment zatrzymania stanowił punkt kulminacyjny stanu napięcia (lęki i kłopoty ze snem przybrały na sile), w jakim funkcjonował wnioskodawca od co najmniej trzech miesięcy przed zatrzymaniem, kiedy to w P. (...) pojawili się przedstawiciele służb (ABW, CBA), co przywoływało negatywne skojarzenia z działaniem służb w stosunku do spółek wnioskodawcy podejmowanych w latach 2011 – 2012 r. Z relacji świadka wynika, że znaczącą poprawę stanu zdrowia partnera zaobserwowała po 7 – 8 miesiącach, co łączyło się z zakończeniem procesu leczenia farmakologicznego u psychiatry we wrześniu/październiku 2022 r., co kłóci się z depozycjami świadka H. R., który zeznając na tę okoliczność wskazywał z klei okres: sierpień – październik 2023 r.;

- dokonując oceny depozycji świadka, podobnie jak i świadka H. R. nie można pominąć tego, że należy do grona osób najbliższych wnioskodawcy (życiowa partnerka), ma świadomość przedmiotu toczącego się postępowania, a tym samym ma interes w przedstawianiu określonych okoliczności w sposób oczekiwany przez wnioskodawcę i chociażby ta perspektywa nakazuje ostrożne podejście do tych zeznań, których subiektywny niejednokrotnie wydźwięk musi być tonowany dowodami obiektywnymi w postaci czy to wniosków opinii biegłych psychiatry i psychologa czy depozycji osób postronnych

zeznania D. H. odwołujące się do negatywnych konsekwencji w życiu osobistym, zawodowym i społecznym wnioskodawcy na skutek zatrzymania

- zeznania w omawianej części zasługują na podzielenie jako spójne i logiczne;

- świadek (syn wnioskodawcy) w swojej relacji odnośnie funkcjonowania J. H. (1) po zatrzymaniu, przyjmuje tożsamą do wnioskodawcy narrację uwypuklając negatywne aspekty faktu zatrzymania w kontekście czy to stanu zdrowia wymienionego (bezsenność, nerwowość, nieufność, apatia) wymagające leczenia psychiatrycznego czy spadku jego aktywności na niwie zawodowej („przez to wszystko przestał inwestować, handlował samochodami, pomagał społecznie, walczył, inwestował w nieruchomości, a teraz nie robi nic” k – 288) i społecznej („wycofał się z tej pomocy społecznej, więcej siedzi w domu” k - 288);

- dokonując oceny depozycji świadka, podobnie jak i świadków H. R. i M. T. nie można pominąć tego, że należy do grona osób najbliższych wnioskodawcy (syn wnioskodawcy), ma świadomość przedmiotu toczącego się postępowania, a tym samym ma interes w przedstawianiu określonych okoliczności w sposób oczekiwany przez wnioskodawcę i chociażby ta perspektywa nakazuje ostrożne podejście do tych zeznań, których subiektywny niejednokrotnie wydźwięk musi być tonowany dowodami obiektywnymi w postaci czy to wniosków opinii biegłych psychiatry i psychologa czy depozycji osób postronnych

Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 3.1 albo 3.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.2.1

kopie dokumentów z KRS

160 - 164

Przedłożone dokumenty dowodzą faktu rezygnacji J. H. (1) z pełnienia funkcji prezesa zarządu w spółce (...) sp. z o. o. w B. z dniem 20 września 2022 r. oraz w (...) sp. z o. o. w W. z dniem 15 marca 2023 r. W obu przypadkach wnioskodawcę w pełnieniu funkcji prezesa zarządu obu spółek zastąpił O. H..

J. H. (1) nie wykazał, by owe działania były wymuszone faktem jego zatrzymania. Wymieniony - przy wsparciu świadków H. R. i M. T. - wskazał wprawdzie, iż zły stan zdrowia (stres) będący konsekwencją zatrzymania uniemożliwiał mu dalsze pełnienie tych funkcji w spółkach, które były „znaczące w konflikcie z prokuraturą” (k – 145v). Podał, że to udziałowcy namawiali go do rezygnacji z prezesostwa.

Sięgając do ogólnodostępnych zapisów w KRS dot. obu spółek warto podkreślić, iż w podmiocie A. (...), mimo zmian w zarządzie, prokurentem samoistnym pozostaje syn wnioskodawcy D. H., z kolei jeśli chodzi o spółkę (...) prokurentem samoistnym jest H. R., jak i sam wnioskodawca przy de facto większościowym pakiecie udziałów w spółce należącym do wnioskodawcy (trzeci ze (...) sp. z o. o. również jest powiązana kapitałowo z osobą J. H. (1)).

W tym stanie rzeczy, nie wykluczając innych, jednakowo znaczących, a tym samym wyłącznych przyczyn rezygnacji z pełnienia funkcji prezesa zarządu w obu podmiotach uznać należy za nie udowodniony fakt podnoszony przez J. H. (1), a dot. rezygnacji z pełnienia tych funkcji z powodu li tylko faktu zatrzymania.

3.2.1

zeznania J. H. (1) dot. transakcji zakupu nieruchomości w S.

141v – 145v

375 - 376

- w ocenie Sądu depozycje wnioskodawcy w części dot. transakcji zakupu nieruchomości w S., z czego J. H. (1) wywodzi roszczenie o zasądzenie na jego rzecz odszkodowania w wysokości 1 200 000 zł. stanowiącego równowartość utraconego zadatku uiszczonego w gotówce przy zawarciu umowy przedwstępnej sprzedaży nieruchomości z dnia 21 stycznia 2021 r. nie zasługują na podzielenie jako niewiarygodne, sprzeczne z zasadami doświadczenia życiowego i zasadami logiki, po części wewnętrznie sprzeczne, a nadto wykazujące rozbieżności z depozycjami T. H. co do chociażby kwestii zmiany zapisów w umowie przedwstępnej;

- szerszy wywód w omawianym zakresie zostanie zaprezentowany w pkt 3 uzasadnienia: „Rozstrzygnięcie sądu w przedmiocie żądania”, by nie powielać tożsamych treści wymagających wspólnego omówienia.

3.2.1

dokumenty dot. transakcji zakupu nieruchomości w S.

166 - 184

szerszy wywód odnośnie oceny przedłożonych dokumentów zostanie zaprezentowany w pkt 3 uzasadnienia: „Rozstrzygnięcie sądu w przedmiocie żądania”, by nie powielać tożsamych treści wymagających wspólnego omówienia.

3.2.1

zeznania T. H. dot. transakcji kupna – sprzedaży nieruchomości w S.

196v – 198v

376v - 378

- w ocenie Sądu depozycje świadka w części dot. transakcji zakupu nieruchomości w S., z czego J. H. (1) wywodzi roszczenie o zasądzenie na jego rzecz odszkodowania w wysokości 1 200 000 zł. stanowiącego równowartość utraconego zadatku uiszczonego w gotówce przy zawarciu umowy przedwstępnej sprzedaży nieruchomości z dnia 21 stycznia 2021 r. nie zasługują na podzielenie jako niewiarygodne, sprzeczne z zasadami doświadczenia życiowego i zasadami logiki, po części wewnętrznie sprzeczne, a nadto wykazujące rozbieżności z depozycjami J. H. (1) co do chociażby kwestii zmiany zapisów w umowie przedwstępnej;

- szerszy wywód odnośnie oceny depozycji świadka zostanie zaprezentowany w pkt 3 uzasadnienia: „Rozstrzygnięcie sądu w przedmiocie żądania”, by nie powielać tożsamych treści wymagających wspólnego omówienia.

3.2.1

zeznania R. K. dot. transakcji kupna – sprzedaży nieruchomości w S.

198v – 199v

- w ocenie Sądu depozycje świadka w części dot. transakcji zakupu nieruchomości w S., z czego J. H. (1) wywodzi roszczenie o zasądzenie na jego rzecz odszkodowania w wysokości 1 200 000 zł. stanowiącego równowartość utraconego zadatku uiszczonego w gotówce przy zawarciu umowy przedwstępnej sprzedaży nieruchomości z dnia 21 stycznia 2021 r. nie zasługują na podzielenie jako niewiarygodne, sprzeczne z zasadami doświadczenia życiowego i zasadami logiki;

- szerszy wywód odnośnie oceny depozycji świadka zostanie zaprezentowany w pkt 3 uzasadnienia: „Rozstrzygnięcie sądu w przedmiocie żądania”, by nie powielać tożsamych treści wymagających wspólnego omówienia.

3.2.1

zeznania G. P. dot. transakcji kupna – sprzedaży nieruchomości w S.

199v – 200v

- w ocenie Sądu zeznania świadka w części dotyczącej zawarcia w dniu 02 lutego 2022 r., o godz. 14:00 w kancelarii notarialnej notariusz K. B. w G. umowy przedwstępnej sprzedaży nieruchomości w miejscowości S., dla której Sąd Rejonowy w Kartuzach prowadzi kw o nr (...) stanowiącej działkę ewidencyjną nr (...) pomiędzy K. M. jako sprzedającą, a E. M. reprezentowaną przez G. P. jako kupującą, zasługują na uwzględnienie, albowiem ich wiarygodność znajduje potwierdzenie w informacji przekazanej przez notariusz K. B. wspartej konkretnymi zapisami w kalendarzu i repertorium A kancelarii (k 379 – 383). Powyższa okoliczność ma jednakże drugorzędne znaczenie dla ustaleń czynionych w sprawie z wniosku J. H. (1);

- z kolei w zakresie depozycji świadka odnoszących się do okresu poprzedzającego zawarcie umowy przedwstępnej (na marginesie, na uwagę zasługuje to, iż finalnie do zawarcia umowy przyrzeczonej również nie doszło z przyczyn wskazanych przez T. H.) i wyrażanego przez świadka zainteresowania kupnem przedmiotowej nieruchomości, to zważyć należy iż wszelka wiedza, jaką dysponował świadek, a dotycząca planów pierwotnego zakupu tej działki przez J. H. (1) (podpisanej umowy przedwstępnej, wydłużenia terminów zawarcia umowy przyrzeczonej, finalnie nie dojścia umowy przyrzeczonej do skutku) pochodzi li tylko z przekazu T. H. i stanowi niejako powtórzenie narracji prezentowanej przez wnioskodawcę i wspomnianego świadka.

W sferze jedynie przypuszczeń pozostaje kwestia powodów, dla których G. P. złożył zeznania tej treści.

Co ważne, z relacji świadka wynikało, że mocodawczyni E. M. była żywotnie zainteresowana zakupem ośrodka położonego w miejscowości S. (świadek posługiwał się nazwą: S.), po czym – przywołując zeznania T. H. – do zawarcia umowy przyrzeczonej jednak nie doszło z winy dotychczasowego najemcy, który miał dopuścić się zniszczenia systemu grzewczego i wodnego. Zdziwienie budzi fakt, iż osoba poważnie zainteresowana zakupem nieruchomości i posadowionego na niej ośrodka, gotowa wyłożyć na ten projekt niebagatelną kwotę 1 670 000 zł. (jak wynika z zeznań T. H. uiszczona zaliczka de facto pokrywała wysokość ceny zakupu k – 377), chcąc czerpać pożytki w postaci czynszu najmu nie sprawdza stanu nieruchomości, w tym ośrodka przed zawarciem umowy przedwstępnej, zamraża tak znaczącą kwotę na ponad rok (termin zawarcia umowy przyrzeczonej został ustalony na 30 marzec 2023 r.).

3.2.1

dowody sprzedaży waluty euro w miesiącu styczniu 2022 r.

281

szerszy wywód odnośnie oceny przedłożonych dokumentów zostanie zaprezentowany w pkt 3 uzasadnienia: „Rozstrzygnięcie sądu w przedmiocie żądania”, by nie powielać tożsamych treści wymagających wspólnego omówienia.

3.2.1

zeznania D. H. dot. transakcji kupna – sprzedaży nieruchomości w S.

287v – 288v

- w ocenie Sądu depozycje świadka w części dot. transakcji zakupu nieruchomości w S., z czego J. H. (1) wywodzi roszczenie o zasądzenie na jego rzecz odszkodowania w wysokości 1 200 000 zł. stanowiącego równowartość utraconego zadatku uiszczonego w gotówce przy zawarciu umowy przedwstępnej sprzedaży nieruchomości z dnia 21 stycznia 2021 r. nie zasługują na podzielenie jako niewiarygodne, sprzeczne z zasadami doświadczenia życiowego i zasadami logiki;

- szerszy wywód odnośnie oceny depozycji świadka zostanie zaprezentowany w pkt 3 uzasadnienia: „Rozstrzygnięcie sądu w przedmiocie żądania”, by nie powielać tożsamych treści wymagających wspólnego omówienia.

3.2.1

kopie dokumentów dot. nieruchomości w S. stanowiące podstawę wpisów w kw

316 - 342

treść dokumentów nie kwestionowana przez strony

3.2.1

informacja od notariusz K. B. z załącznikami

379 - 383

szerszy wywód odnośnie oceny przedłożonej informacji po fakcie zwolnienia pani notariusz z tajemnicy notarialnej zostanie zaprezentowany w pkt 3 uzasadnienia: „Rozstrzygnięcie sądu w przedmiocie żądania”, by nie powielać tożsamych treści wymagających wspólnego omówienia.

PODSTAWA PRAWNA

Odszkodowanie

1.

Kwota główna

Odsetki

art. 552 § 4 kpk a contrario

art. 359 § 2 kc w zw. z art. 552 § 4 kpk a contrario

Zwięźle o powodach podstawy prawnej

Zgodnie z treścią art. 552 § 4 kpk odszkodowanie i zadośćuczynienie przysługuje również w wypadku niewątpliwie niesłusznego tymczasowego aresztowania lub zatrzymania.

W ocenie Sądu w sprawie mamy do czynienia z niewątpliwie niesłusznym zatrzymaniem. Ta okoliczność pozostaje w sprawie bezsporna.

Decyzja prokuratora z dnia 07 września 2021 r. w przedmiocie zarządzenia poszukiwań celem ustalenia miejsca pobytu wraz z poleceniem zatrzymania i doprowadzenia J. H. (1) do Prokuratury Okręgowej w Olsztynie była błędna. Wynika to z oceny okoliczności faktycznych poprzedzających wydanie owej decyzji w oparciu o niepełne dane (w istocie jedynie bazując na ustaleniach policji zawartych w notatce z dnia 23 lipca 2021 r. k - 68), jak również z treści postanowienia Sądu Rejonowego w Olsztynie z dnia 29 marca 2022 r. wydanego w sprawie o sygn. akt: II Kp 260/22 na skutek rozpoznania zażalenia zatrzymanego m.in. na decyzję o zatrzymaniu, uznającego zatrzymanie za niezasadne w uznaniu, że „nie było ono zasadne wskutek błędnej oceny istnienia podstaw do jego wydania, co wynika z braku przeprowadzenia dostatecznych czynności sprawdzenia okoliczności faktycznych”. Odpowiedzialność Skarbu Państwa wynikająca z art. 552 kpk opiera się na zasadzie ryzyka. Ustalenie zatem, że nie było podstaw do zatrzymania, a organ stosujący ten środek przymusu błędnie przyjmował istnienie takich podstaw skutkuje uznaniem, że zatrzymanie było niewątpliwie niesłuszne. Nie decyduje bowiem świadomość organu, a całokształt okoliczności z momentu rozstrzygania w przedmiocie wniosku o zasądzenie odszkodowania i zadośćuczynienia. Przyjęcie odmiennej interpretacji, tj. ograniczenie uznania zatrzymania za oczywiście niesłuszne jedynie do zatrzymań dokonanych z naruszeniem przepisów prawa skutkowałoby uznaniem, że odpowiedzialność Skarbu Państwa oparta jest na zasadzie winy, co nie ma miejsca (wyrok SA w Gdańsku z dnia 19 maja 2021 r., II AKa 373/20).

Wnioskodawca nie wnosił zastrzeżeń co do samego sposobu zatrzymania, a jedynie do jego podstawy prawnej, co wynika z treści protokołu zatrzymania (k – 80). Fakt ów w żadnym razie nie może uzasadniać twierdzenia, że wnioskodawca nie doznał krzywdy. Rzecz bowiem w tym, że w ogóle nie powinien zostać zatrzymany. Zatrzymanie było nieuzasadnione i stanowiło niepotrzebną represję.

Do zatrzymania doszło w dniu 01 lutego 2022 r., o godz. 12:30 w budynku Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim, przed salą rozpraw. Następnie J. H. (1) został doprowadzony do Komendy Miejskiej Policji w P., przetransportowany do B., gdzie został przejęty przez funkcjonariuszy CBŚ z G.. Został osadzony w pomieszczeniu dla osób zatrzymanych w G., po czym rankiem dnia następnego został przetransportowany do siedziby Prokuratury Okręgowej w Olsztynie celem przeprowadzenia z udziałem zatrzymanego czynności. Po przesłuchaniu i wręczeniu decyzji o zastosowaniu środków zapobiegawczych o charakterze wolnościowym J. H. (1) został zwolniony o godz. 14:10. Zatrzymanie trwało zatem 25 godzin i 20 minut.

W rozpoznanej sprawie mamy do czynienia z niewątpliwie niesłusznym zatrzymaniem. Nie wykazano jednakże, by na skutek niewątpliwie niesłusznego zatrzymania J.doznał szkody majątkowej w wysokości 1 200 000 zł. stanowiącego równowartość utraconego zadatku uiszczonego w gotówce po zawarciu umowy przedwstępnej sprzedaży nieruchomości z dnia 21 stycznia 2021 r. Zatem żądanie w części dotyczącej zasądzenia odszkodowania należało oddalić w całości (pkt II wyroku).

Zadośćuczynienie

2.

Kwota główna

Odsetki

art. 552 § 4 kpk

art. 359 § 2 kc w zw. z art. 552 § 4 kpk

Zwięźle o powodach podstawy prawnej

Zgodnie z treścią art. 552 § 4 kpk odszkodowanie i zadośćuczynienie przysługuje również w wypadku niewątpliwie niesłusznego tymczasowego aresztowania lub zatrzymania.

W rozpoznanej sprawie mamy do czynienia z niewątpliwie niesłusznym zatrzymaniem (aktualne uwagi jak wyżej), na skutek którego J. H. (1) doznał krzywdy, zatem żądanie w części dotyczącej zasądzenia zadośćuczynienia co do zasady uznać należy za zasadne.

Inne

3.

Zwięźle o powodach podstawy prawnej

ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU W PRZEDMIOCIE ŻĄDANIA

Zwięźle o powodach rozstrzygnięcia

Odszkodowanie

1.

Kwota główna

Odsetki

Odnosząc się do żądania zasądzenia kwoty 1 200 000 zł. tytułem odszkodowania za szkodę, jakiej miał J. H. (1) doznać w związku z niewątpliwie niesłusznym zatrzymaniem, a odnoszącej się do utraty równowartości zaliczki (o zaliczce jest mowa w uzasadnieniu wniosku k - 17; na późniejszym etapie, odnosząc się do treści przedłożonych dokumentów wskazuje się na zadatek jako źródło żądanej kwoty), Sąd w tym zakresie wniosek oddalił uznając, że przedłożone dokumenty mające dokumentować przebieg transakcji zakupu przedmiotowej nieruchomości w S., zeznania świadków: wnioskodawcy, T. H., R. K., D. H., niepełna odpowiedzi udzielona przez notariusz K. B., historia nieruchomości wyłaniająca się z dokumentów nadesłanych przez Sąd Rejonowy w Kartuzach, nie stanowią pewnego dowodu na fakt zaistnienia okoliczności, z której wnioskodawca wywodzi przedmiotowe żądanie.

Jeżeli wnioskodawca twierdzi, że poniósł szkodę wskutek stosowania wobec niego środka przymusu w postaci niesłusznego zatrzymania w postaci konieczności zwrotu uiszczonego zadatku to jego obowiązkiem jest przedstawienie dowodów uzasadniających takie żądanie (wyrok SA w Szczecinie z dnia 14 kwietnia 2022 r., II AKa 169/21).

Pobieżna analiza przywołanych dokumentów początkowo przywodzi do zgoła odmiennych wniosków, a mianowicie co do zasadności żądania, niemniej jednak szczegółowa analiza danych na taki wniosek – zdaniem Sądu - nie pozwala, rodzi szereg wątpliwości, które dyskredytują ostatecznie zarówno twierdzenia związanych z tym żądaniem świadków, jak i przedłożone dokumenty jako celowo wykreowane na potrzeby niniejszego postępowania.

Sposób dowodzenia żądania w omawianym zakresie, mimo występowania profesjonalnego pełnomocnika jest dość specyficzny wskazujący na pewien rodzaj „dawkowania dowodów”. Do samego wniosku na poparcie żądania nie załączono żadnych dokumentów, a samo uzasadnienie żądania jest lakoniczne. Dopiero we wniosku dowodowym z 25 lipca 2023 r. zostają przez pełnomocnika przedłożone dokumenty tj. umowa przedwstępna, kolejne aneksy do umowy, protokół przeliczenia wręczonej gotówki tytułem zadatku, pisma z 04 stycznia i 02 lutego 2022 r. oraz treść porozumienia z dnia 19 stycznia 2023 r. (k – 166 i nast.) mające stanowić poparcie dowodowe zgłoszonego żądania. Dokumenty mające powstać 1,5 - 2,5 roku temu nie noszą śladów użytkowania, są jak nowe, wyjęte wprost z drukarki.

Dodatkowo zdziwienie budzi historia owej nieruchomości mającej pozostawać w zainteresowaniu wnioskodawcy. W dniu 25 lutego 2010 r. R. K. reprezentowany nota bene przez T. H. stał się właścicielem owej nieruchomości, dnia następnego, tenże reprezentowany również przez T. H. sprzedaje ową nieruchomość K. M. – konkubinie T. H. i R. W.. W dniu 07 stycznia 2014 r. K. M. staje się jedyną właścicielką wspomnianych gruntów. Z kolei 02 lutego 2022 r. miała być podpisana umowa przyrzeczona sprzedaży przedmiotowej nieruchomości pomiędzy wnioskodawcą, a K. M. reprezentowaną przez T. H. w wykonaniu zawartej w dniu 21 stycznia 2021 r. umowy przedwstępnej, nie doszła jednak do skutku, przy czym co ważne – udzielona przez notariusz K. B. informacja co do tego faktu (k – 379), mimo wyraźnego zapytania ze strony Sądu, nie znajduje potwierdzenia w zapisach ewidencyjnych kancelarii (w kalendarzu), w przeciwieństwie do widniejących tam zapisów odnośnie czynności notarialnej przeprowadzonej w tym dniu następczo, kilka godzin później (godz. 14:00) z udziałem G. P. reprezentującego E. M. i K. M. (k 380 – 383). Odpowiedź notariusz po uprzednim powołaniu się na istnienie tajemnicy notarialnej, co skutkowało zwolnieniem jej z tej tajemnicy, jest nad wyraz lakoniczna – przyznaje zdawkowo fakt zaplanowania owej czynności na ten dzień, bez podania jednakże godziny z niezrozumiałym uchyleniem się od odpowiedzi, z jakim wyprzedzeniem owa czynność została zaplanowana i kto dostarczył dokumenty (prawdopodobnie T. H.). Przyjmując dalej, umowa przyrzeczona pomiędzy obu paniami nie dochodzi do skutku z przyczyn, o których wspomina w swoich zeznaniach T. H., a w dniu 16 maja 2023 r. przedmiotowa nieruchomość zostaje zbyta w trybie zamiany osobom trzecim.

W omawianej transakcji stanowiącej źródło żądania ponownie występują tożsame osoby R. K. jako pośrednik i T. H. jako pełnomocnik sprzedającej.

Przywołując zeznania T. H. wskazał, iż przekazanie zadatku w formie gotówki było jego wymogiem i wynikało z okresu pocowidowego, podyktowane było tym że w bankach brakowało gotówki, że on nie trzyma pieniędzy w banku, a poza tym z K. M. kupował wtedy jakąś nieruchomość, za którą również rozliczał się gotówkowo. Z kolei z załączonego porozumienia z dnia 16 stycznia 2023 r. wynika, że do przekazania gotówki przez niego dla pani M. doszło właśnie tego dnia, a więc dwa lata po zawarciu umowy przedwstępnej i przekazaniu gotówki przez J. H. (1). Świadek w konfrontacji z owym faktem tłumaczył to nieudolnie względami podatkowymi. Zdziwienie budzi fakt, że sprzedająca – w świetle zeznań świadka T. H. - potrzebująca gotówki, mająca w planach finalizowanie innej transakcji gotówkowej akceptuje to, że gotówka leży przez kolejne lata niejako w depozycie T. H., który godzi się na kolejne przesunięcia terminów zawarcia umowy przyrzeczonej na prośbę wnioskodawcy. Protokół przekazania gotówki miał odbyć się w obecności mecenasa M. A., który niestety zmarł i nie może być przesłuchany na tę okoliczność. Zastanawia to, iż w tego rodzaju transakcjach, nie opiewających przecież na kilka tysięcy zł. strony w rozliczeniach posługują się gotówką, gdzie zawarcie kolejnej umowy przedwstępnej z udziałem już E. M. wieńczy przekazanie zaliczki ale już w formie przelewu.

Kolejną wątpliwość wzbudza forma czynności prawnej, jaką jest zwykła forma pisemna w przypadku zawarcia umowy przedwstępnej, wszak prawnie dopuszczalna. Przywołując zeznania T. H. nalegał na nią J. H. (1). Niezrozumiałym z punku widzenia dbałości o własne interesy jest zgoda pełnomocnika skarżącej na tego rodzaju rozwiązanie, zważywszy że kolejna umowa przedwstępna formę aktu notarialnego już miała.

Kwestia zadatku także nastręcza poważne wątpliwości niezależnie już od tego, że w uzasadnieniu wniosku jest mowa o zaliczce, co ma fundamentalne znaczenie prawne w przypadku niedojścia umowy do skutku w zakresie przysługujących stronom uprawnień. Zadatek ustalono w tej sprawie na kwotę 1 250 000 zł. przy cenie całkowitej 1 980 000 zł. Z relacji T. H. i J. H. (1) było to ostatecznie ich wspólne stanowisko, z tym zastrzeżeniem że propozycja co do wysokości zadatku wyszła od T. H. przy jednoczesnym zejściu z ceny ostatecznej. J. H. (1) starał się wręcz przekonywać, że taka wysokość zadatku w jego biznesach to nic nadzwyczajnego.

Wysokość zadatku nie jest determinowana normatywnie. W związku z przyjmowanym powszechnie znaczeniem zadatku, z którym koreluje treść przepisu art. 394 kc, zadatek oznacza raczej mniejszą część świadczenia. Zadatek o skutkach wynikających z cytowanego przepisu należy przede wszystkim odróżnić od zaliczki, a więc części świadczenia spełnianej na poczet świadczenia zasadniczego. Różnią się one możliwością ich zwrotu stronie, która je dała, w razie niewykonania przez nią umowy. Wysokość zadatku musi pozostawać w stosownej relacji do wartości kontraktu. Zadatek ustalony w nadmiernej wysokości stanowi przejaw obejścia prawa i z tego względu jest nieważny (wyrok SN z dnia 15 maja 2003 r., I CKN 340/01).

Przepis art. 394 § 2 kc stanowi, że w razie wykonania umowy zadatek ulega zaliczeniu na poczet świadczenia strony, która go dała. Z takiego sformułowania można wyprowadzić wniosek, że wysokość zadatku pozostaje w stosownej relacji do wartości kontraktu. Jeżeli dodać, że zadatek może spełniać funkcję odszkodowawczą, a według dominującego zarówno w orzecznictwie, jak i doktrynie zapatrywania, zawinione nie dojście do skutku umowy przyrzeczonej sprowadza odpowiedzialność odszkodowawczą w granicach ujemnego interesu umownego, to nasuwa się jedynie możliwy do przyjęcia wniosek, że nie jest zadatkiem świadczenie wielkością odpowiadające wartości przedmiotu umowy, czy prawie odpowiadający jej wysokości (w rozpoznawanej sprawie ¾ wartości ceny). Zapatrywanie odmienne przeczy naturze zadatku. W literaturze - jeszcze pod rządami kodeksu zobowiązań - zadatek ustalony w nadmiernej wysokości - traktowany był jako przejaw obejścia prawa i z tego względu uważany za nieważny. Nie sposób bowiem uznać za racjonalne uzyskanie korzyści równej wartości spodziewanej transakcji, z tego tylko powodu, ze jedna ze stron nie dotrzymała warunków umowy.

Skoro przedmiot zadatku jest utożsamiany tylko z pewną częścią świadczenia i stanowi zazwyczaj stosunkowo nieznaczny jego ułamek, to reguła interpretacyjna z art. 394 kc nie może znajdować zastosowania, gdy przy zawieraniu umowy wręczane są rzeczy lub pieniądze, których wartość jest zbliżona do wartości umówionego świadczenia, równa jej albo nawet ją przekracza (wyrok SN z 27 stycznia 2000 r., II CKN 707/98, OSP 2000, z. 10, poz. 147; F. Błahuta (w:) Komentarz, t. II, 1972, s. 938; odmiennie W.J. Katner, glosa do wyroku NSA z 21 listopada 1996 r., I SA/Po 292/96, Glosa 1999, nr 7, s. 18).

Przenosząc powyższe zapatrywania na grunt niniejszej sprawy zapisy odnośnie zadatku winny zostać uznane za nieważne, co z kolei rodzi po stronie K. M. obowiązek zwrotu wskazanej kwoty J. H. (1).

Co ważne, mając na uwadze zapis § 4 ust. 2 umowy zmieniony aneksem do umowy z dnia 29 listopada 2021 r. (k 177 – 178) przerzucający na kupującego wszelkie ryzyko związane z dojściem umowy przyrzeczonej do skutku, a więc zapis skrajnie niekorzystny dla J. H. (1), depozycje J. H. (1) i T. H. w omawianym zakresie odbiegają od siebie. Wnioskodawca zeznał, iż za namową swego mecenasa zgodził się bez problemu na takowy zapis będąc zdeterminowanym co do zakupu nieruchomości, z kolei T. H. wskazał, że J. H. (1) „uniósł się, że nie chce takiego zapisu, bo zawsze coś się może wydarzyć”. Przekonany jednak przez R. K. podpisał ostatecznie ten aneks w takim kształcie.

Co do dnia 04 stycznia 2022 r. kiedy to po raz kolejny z winy wnioskodawcy nie doszło do zawarcia umowy przyrzeczonej nie sposób przyjąć argumentacji prezentowanej przez T. H. jakoby za radą swego prawnika był zmuszony w realiach sprawy wyznaczyć J. H. (1) dodatkowy termin zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego, co też miało miejsce i akurat termin ostateczny został wyznaczony na dzień 02 lutego 202 r., godz. 11:30 (co ważne, J. H. (1) zeznając wskazał, iż organom ścigania podał, że musi być w G. na godz. 12:00 celem podpisania aktu).

Otóż w razie niewykonania umowy oraz jej nienależytego wykonania w tak istotnym stopniu, że zatraceniu ulegałby cel zawarcia umowy dla wierzyciela, wierzyciel może bez wyznaczania terminu dodatkowego od umowy odstąpić i zachować otrzymany zadatek albo zażądać go w podwójnej wysokości. Warunkiem jest jednak, aby niewykonanie (istotne nienależyte wykonanie) umowy było skutkiem okoliczności, za które odpowiedzialność ponosi wyłącznie druga strona umowy wedle ogólnych reguł odpowiedzialności kontraktowej. W tym stanie rzeczy T. H. nie musiał w dniu 04 stycznia 2022 r. wyznaczać J. H. (1) dodatkowego terminu do wykonania umowy przyrzeczonej pod rygorem odstąpienia i zatrzymania zadatku, tylko od razu mógł odstąpić od umowy i zatrzymać kwotę zadatku.

Poza tym otwartą pozostaje kwestia tego czy J. H. (1) miał w dniu 02 lutego 2022 r. środki finansowe na sfinalizowanie zakupu nieruchomości (brakująca kwota 730 000 zł.) Twierdzenia odnośnie niekorzystnego kursu walut na dzień 04 stycznia 2022 r. nie przekonują w świetle załączonych wydruków z tabel średniego kursu euro przed 04 stycznia i po 04 stycznia (powyższe dane wskazują na zgoła odmienną sytuację). Załączone dowody wpłat z tytułu sprzedaży euro nie dowodzą tego faktu, a stanowią jedynie dowód sprzedaży waluty w miesiącu styczniu 2022 r., co przy deklarowanym przez J. i D. H. prowadzeniu interesów zarówno na terenie Polski, jak i Niemiec, nie musi dziwić. Mimo trwającego ponad rok postępowania dowodowego wnioskodawca nie przedłożył finalnie żadnych dowodów świadczących w sposób nie budzący wątpliwości o posiadanych środkach na zakup gruntu tym bardziej, że brak środków w tym zakresie miał stanowić przyczyny kolejno przekładanych terminów zawarcia umowy przyrzeczonej.

Z powyższych przyczyn, w świetle licznych rysujących się wątpliwości Sąd wniosek w omawianym zakresie oddalił.

.

Oddalenie żądania głównego skutkowało oddaleniem żądania w zakresie odsetek.

Zadośćuczynienie

2.

Kwota główna

Odsetki

Sąd uznał zasadność wniosku w zakresie dochodzonego zadośćuczynienia do kwoty 20 000 zł.

O należnym zadośćuczynieniu winien decydować zobiektywizowany stopień negatywnych doznań osoby zatrzymanej, a nie jedynie subiektywne odczucia zatrzymanego, czas trwania dolegliwości i konsekwencje, jakie powodują dla jej funkcjonowania, tak w dziedzinie jej życia osobistego, jak i społecznego (wyrok SA w Warszawie z dnia 22 marca 2023 r., II AKa 51/22). Ustalenie adekwatnej kwoty zadośćuczynienia wymaga uwzględnienia skutków orzeczenia dla dobrego imienia wnioskodawcy, pozycji w środowisku, jej cierpień fizycznych i negatywnych przeżyć psychicznych, konsekwencji w sferze zawodowej, rodzinnej, czy zdrowotnej. O zasadności ocen w tym zakresie nie decyduje tylko czasokres pozbawienia wolności, ale przede wszystkim towarzyszące temu stanowi okoliczności faktyczne, które w zależności od ich indywidualnego charakteru, negatywne przeżycia i skutki oczywiście niesłusznego pozbawienia wolności potęgują, bądź łagodzą. Dlatego sama kwota w przeliczeniu na jeden dzień zatrzymania może być zadośćuczynieniem adekwatnym w jednym wypadku, a zbyt wygórowanym, czy też niedostatecznym w innych. Nie istnieją żadne normatywne "stawki dzienne" zadośćuczynienia z tego tytułu (wyrok SA w Warszawie z dnia 27 października 2022 r., II AKa 214/22).

Zadośćuczynienie ma charakter kompensacyjny, wobec czego jego wysokość nie może stanowić zapłaty symbolicznej, lecz musi przedstawiać ekonomicznie odczuwalną wartość. Z drugiej strony przyjmuje się, że wysokość ta nie może być nadmierną w stosunku do doznanej krzywdy, ale musi być „odpowiednia”. W związku z tym, że nie istnieją weryfikowalne kryteria w ustalaniu kwoty zadośćuczynienia, koniecznym jest indywidualne rozważenie w każdej sprawie, na ile okoliczności uzasadniają przyznanie takiej, a nie innej sumy zadośćuczynienia (wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 27 stycznia 2022 r., sygn. akt: II AKa 25/21, Legalis). Podobnie - zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego zaprezentowanym w wyroku z dnia 30 listopada 2017 r. (sygn. akt: III KK 181/17, Legalis) zadośćuczynienie ma charakter świadczenia kompensacyjnego i aby mogło uchodzić za odpowiednie, jego wysokość musi być przede wszystkim adekwatną rekompensatą doznanej krzywdy. Zadośćuczynienie ma na celu przede wszystkim wyrównanie, złagodzenie cierpień fizycznych i psychicznych, tj. negatywnych doznań, których doznała osoba występująca z roszczeniem.

W realiach niniejszej sprawy zadośćuczynienie w wysokości 20 000 zł. jest adekwatne do całokształtu okoliczności towarzyszących zatrzymaniu i dolegliwości z tym związanych właściwie kompensując doznaną krzywdę, jakiej niewątpliwie doznał wnioskodawca. Krzywda, jakiej doznał związana była z zatrzymaniem, którego oczywistym skutkiem było pozbawienie wolności przez okres 25 godzin i 20 minut. Do zatrzymania doszło w miejscu publicznym, w sądzie, w obecności pełnomocnika, na oczach innych uczestników postępowania. J. H. (1) został wyprowadzony z miejsca zatrzymania skuty w kajdanki. Do chwili przesłuchania dnia następnego o godz. 10:15 był – po uprzednim przetransportowaniu z P. przez B. do G. – osadzony w pomieszczeniu dla osób zatrzymanych. Do przesłuchania wnioskodawcy jako podejrzanego doszło dopiero dnia następnego, a więc ponad 22 godziny od chwili zatrzymania.

Wnioskodawca doznał krzywdy w postaci przeżycia sytuacji stresowej związanej z samym zatrzymaniem. Stopień negatywnych doznań doświadczonych w związku z zatrzymaniem był odczuwalny. Zatrzymanie miało niekorzystny wpływ na stan jego zdrowia, w tym psychicznego (zaburzenia reaktywne/adaptacyjne), co skutkowało podjęciem terapii i leczenia oraz zdolność kontynuowania aktywności zawodowej i społecznej w takim rozmiarze i z takim natężeniem i zaangażowaniem jak dotychczas. Z powodu odczuwanych lęków pozakładał monitoring w miejscach swojego pobytu.

Całe zdarzenie naraziło na uszczerbek dobre imię wnioskodawcy – osoby dotychczas niekaranej oraz jego pozycję zawodową w lokalnej społeczności, lecz w ocenie Sądu, przywołując stanowisko biegłych, nie należy tych skutków wyolbrzymiać, czynić ich pierwszoplanowymi. J. H. (1) nie jest osobą anonimową, jest znany w środowisku lokalnym na P. ze swojej działalności zawodowej, charytatywnej, społecznej, medialnej. Wyznacznikiem tego jest członkostwo w zakonie św. J., w Związku (...) (konsekwencją zatrzymania była konieczność rezygnacji z członkostwa w zarządzie krajowym związku), w stowarzyszeniu (...), w Związku (...). Zatrzymanie J. H. (1) odbiło się negatywnym echem w społeczności przedsiębiorców P. - niektórzy zapowiedzieli z uwagi na utratę zaufania z racji tylko tego faktu, że nie chcą z nim robić interesów.

Sam fakt zatrzymania przez organy ścigania co do zasady w odbiorze publicznym niesie za sobą jednoznacznie negatywne konotacje, poddaje w wątpliwość wiarygodność danej osoby, jej dobre imię. Takie konsekwencje były również udziałem wnioskodawcy.

W tym stanie rzeczy, mając na uwadze powyższe okoliczności Sąd uznał, iż przyznana wnioskodawcy kwota w wysokości 20 000 zł. stanowi właściwą rekompensatę pieniężną za doznaną krzywdę i jej rozmiar. Materiał dowodowy nie wskazuje, by przedmiotowe zatrzymanie nosiło cechy odbiegające od podobnych działań Policji, a tym samym - nakazujące w sposób szczególny zadośćuczynić poniesionym krzywdom. Przyznawane zadośćuczynienia nie mogą być ustalane w całkowitym oderwaniu od orzecznictwa w zakresie kompensacji szkód za pozbawienie wolności (wyrok AS w Warszawie z dni 15 grudnia 2021 r., II AKa 314/21).

Jedynie na marginesie, na uwagę zasługuje fakt, iż uważna lektura treści wniosku wskazuje, iż pojawiają się tam twierdzenia zupełnie przeczące lansowanym tezom odnośnie skutków zatrzymania w sferze zdrowia wnioskodawcy cyt.: pomimo odczuwanych lęków „zatrzymanie nie pozostawiło trwałych śladów w jego psychice i nie ma wpływu na jego dalsze funkcjonowanie” (k – 14 wniosku) czy odnosząc się do wyjątkowo trudnych warunków przebywania w izolacji, które miało łączyć się z załamaniem nerwowym pojawia się twierdzenie: „że stosowanie środków przymusu i przebywanie w warunkach izolacji przeważnie wiąże się z typowymi dla takiej izolacji niedogodnościami, dolegliwościami (k – 14 wniosku). Niektóre z twierdzeń mających obrazować stan psychiczny wnioskodawcy są niejako wyjęte z treści uzasadnień orzeczeń sądów powszechnych odnoszących się do omawianej tematyki, jak chociażby: „Po zwolnieniu wnioskodawca przez pewien czas przeżywał to zdarzenie, miał lęki, płakał, bał się Policji, choć zatrzymanie nie pozostawiło trwałych śladów w jego psychice i nie ma wpływu na jego dalsze funkcjonowanie (k – 14; fragment uzasadnienia wyroku SA w Gdańsku z dnia 16 marca 2022 r., II AKa 362/21)

Kwotę zadośćuczynienia zasądzono wraz z ustawowymi odsetkami od dnia uprawomocnienia wyroku do dnia zapłaty nie podzielając żądania pełnomocnika wnioskodawcy w zakresie żądania odsetek ustawowych za opóźnienie.

W wypadku roszczeń dotyczących odszkodowania i zadośćuczynienia tak na podstawie przepisów rozdziału 58 Kodeksu postępowania karnego, jak i ustawy lutowej, określone kwoty muszą zostać zasądzone wraz z odsetkami ustawowymi. Wynika to z treści art. 359 § 2 kc. Zobowiązanym do zapłaty zasądzonego odszkodowania i zadośćuczynienia jest Skarb Państwa, którego - do czasu prawomocnego rozstrzygnięcia w powyższym przedmiocie - nie łączył z wnioskodawcą żaden stosunek zobowiązaniowy. Ponieważ roszczenie w tym wypadku ma charakter oparty o ustawę, art. 481 kc regulujący odsetki za opóźnienie nie może mieć zastosowania (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 marca 2023 r., I KA 22/22).

Tożsame stanowisko w omawianym zakresie zajął Sąd Apelacyjny w Szczecinie w wyroku z dnia 01 czerwca 2023 r. w sprawie o sygn. akt: II AKa 44/22 wskazując, iż domaganie się odsetek ustawowych za opóźnienie nie znajduje uzasadnienia, zostały one bowiem przewidziane jako instrument dyscyplinowania dłużników na gruncie stosunków prywatnoprawnych. W realiach niniejszej sprawy tego rodzaju okoliczności nie aktualizują się, bowiem zobowiązanym do zapłaty zasądzonej kwoty jest Skarb Państwa, przy czym wysokość świadczenia jest znana dopiero od czasu prawomocności orzeczenia sądu w tym przedmiocie.

Podzielając w pełni wyrażone w obu judykatach stanowisko Sąd zasądził stosowną kwotę tytułem zadośćuczynienia wraz z ustawowymi odsetkami.

2.

Zasądzenie zadośćuczynienia w kwocie zdecydowanie niższej niż żądał wnioskodawca skutkowało oddaleniem wniosku w pozostałym zakresie (pkt II wyroku)

Inne

Inne ROZSTRZYGNIĘCIA Zawarte w WYROKU

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

IV.

Na mocy art. 554 § 4 kpk i § 11 ust. 6, § 17 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych, Sąd zasądził od Skarbu Państwa reprezentowanego przez Prokuraturę Okręgową w Olsztynie na rzecz wnioskodawcy J. H. (1) kwotę 432,00 zł. tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w związku z ustanowieniem pełnomocnika z wyboru (pełnomocnik wnioskodawcy nie przedstawił zapowiedzianego spisu kosztów).

KOszty procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

V.

W myśl art. 554 § 4 kpk Sąd stwierdził, że koszty sądowe ponosi Skarb Państwa.

PODPIS