Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 lipca 2023 roku

Sąd Rejonowy Szczecin – Centrum w Szczecinie Wydział III Cywilny

w składzie:

Przewodniczący – Sędzia Sądu Rejonowego Anna Szarek

Protokolant – stażysta Daria Parol

po rozpoznaniu w dniu 27 lipca 2023 roku w Szczecinie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Bank (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W.

przeciwko M. Z. (1), J. Z.

o zapłatę

I uchyla nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym z dnia 4 listopada 2019 roku i oddala powództwo;

II zasądza od powódki (...) Bank (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. solidarnie na rzecz pozwanych M. Z. (1) i J. Z. kwotę 3 617 (trzech tysięcy sześciuset siedemnastu) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu;

III nakazuje pobrać od powódki (...) Bank (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego Szczecin – Centrum w Szczecinie kwotę 750 (siedmiuset pięćdziesięciu) złotych tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych.

Sygn. akt III C 295/20

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 27 lipca 2023 roku

Pozwem z dnia 23 sierpnia 2019 r. powód (...) Bank (...) spółka akcyjna w W., reprezentowany przez zawodowego pełnomocnika, wniósł o zasądzenie solidarnie od M. Z. (1) i J. Z. kwoty 18.642,88 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 20 września 2018 r. do dnia zapłaty oraz kosztami postępowania, w tym kosztami zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu żądania pozwu powód wskazał, że 23 stycznia 2014 r. zawarł z pozwanym umowę kredytu, której zabezpieczeniem był weksel własny in blanco wraz z poręczeniem wekslowym pozwanej. Powód wypowiedział pozwanemu umowę i dochodzi pozwem zapłaty roszczenia wynikającego z weksla, stanowiącego samodzielne zobowiązanie, którego termin wymagalności roszczenia przypada na 19 września 2018 r., tj. dzień po upływie terminu płatności. Po wypełnieniu weksla pozwany dokonał dwóch wpłat po 100 zł każda, dlatego powód dochodzi kwoty o 200 zł niniejszej niż ta, na która opiewa weksel.

4 listopada 2019 r. Sąd wydał nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym (ówczesna sygnatura akt III Nc 2259/19).

W zarzutach od nakazu zapłaty pozwani, reprezentowani przez zawodowego pełnomocnika, wnieśli o uchylenie nakazu zapłaty i oddalenie powództwa oraz zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwani podnieśli zarzuty: wypełnienia weksla niezgodnie z deklaracją wekslową i przepisami prawa wekslowego; niewykazania wysokości oraz zasadności dochodzonego roszczenia; spłaty kredytu; abuzywności oraz niezgodności z zasadami współżycia społecznego klauzul umownych występujących w umowie, a także brak wymagalności roszczenia. Ponadto wnieśli o zwolnienie z kosztów sądowych.

Postanowieniem z dnia 13 marca 2020 r. Sąd zwolnił pozwanych z kosztów sądowych w całości.

Pismem z 18 maja 2020 r. powód oświadczył, że w związku z wpłatami dokonanymi przez pozwanych po wniesieniu pozwu w wysokości 200 zł oraz korektą wyliczenia odsetek umownych cofa pozew o dokonane wpłaty i kwotę 105,13 zł, tytułem różnicy w wysokości odsetek umownych wskazanych w wyliczeniu, a wysokość odsetek wskazanych w pozwie. Powód wniósł w związku z powyższym o zasądzenie solidarnie od M. Z. (1) i J. Z. kwoty 18.337,75 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 20 września 2018 r. Ponadto powód ustosunkował się do zarzutów strony powodowej i przedstawił dalsze dowody.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

23 stycznia 2014 r. Bank (...) S.A. w W., aktualnie (...) Bank (...) spółka akcyjna w W. zawarł z M. Z. (1) umowę kredytu na działalność gospodarczą o numerze (...).

Zgodnie z definicjami zawartymi w par. 1.01 umowy rachunek bieżący to złotowy rachunek bieżący Kredytobiorcy o numerze (...) prowadzony w (...) S.A. Oddział w (...) (ust. 1); rachunek kredytu to rachunek o numerze (...) 0000 0001 2271 (...) prowadzony w (...) S.A. Oddział w (...), na którym ewidencjonowane jest zadłużenie Kredytobiorcy z tytułu udzielonego na podstawie niniejszej Umowy kredytu (ust. 2).

Stosownie do par. 3.01 umowy bank udzielił kredytobiorcy kredytu w wysokości 75 000,00 PLN. Ustalono przy tym miesięczne okresy odsetkowe kończące się 27. dnia miesiąca kalendarzowego (par. 3.03. ust. 1). Pierwszy Okres odsetkowy rozpoczynał się w dniu podpisania niniejszej umowy, a kończył się w dniu 27-02-2014 (par. 3.03 ust. 2.

Z tytułu wykorzystania kredytu kredytobiorca zobowiązany był zapłacić bankowi odsetki (par. 3.04. ust. 1).

Wykorzystana kwota kredytu oprocentowana była według zmiennej stawki WIBOR dla trzymiesięcznych depozytów międzybankowych w PLN powiększonej o 7,1000 punktu procentowego (par. 3.04 ust. 2).

W przypadku niewywiązania się Kredytobiorcy z terminowej spłaty kredytu lub jego raty kredytobiorca zobowiązany był do zapłaty bankowi odsetek od kredytu przeterminowanego (par. 3.05 ust. 1). Kredyt przeterminowany oprocentowany był wg stawki zmiennej, odpowiadającej trzykrotnej wysokości stepy kredytu lombardowego NBP (par. 3.05. ust. 2). Odsetki od kredytu przeterminowanego naliczane miały być wg zasad określonych do naliczania odsetek od kredytu wykorzystanego (par. 3.05 ust. 3). Niespłacona przez Kredytobiorcę w terminie należność banku z tytułu kredytu lub odsetek, w dniu płatności stawała się wymagalna. Od dnia następnego po dniu wymagalności od niespłaconej kwoty kredytu naliczane miało być oprocentowanie od kredytu przeterminowanego (par. 3.04 ust. 4). Odsetki od kredytu przeterminowanego były niezwłocznie wymagalne (par. 3.05. ust. 5).

Kredytobiorca zobowiązał się dokonać spłaty wykorzystanego kredytu w 60 ratach po 1.250 zł każda (par. 3.07 ust. 1). Za dzień spłaty kredytu uważany był dzień uznania Rachunku kredytu kwotą należnej spłaty (par. 3.07 ust. 3). Na spłatę kredytu lub jego raty bank miał pobierać w terminach ich płatności środki z Rachunku bieżącego przed innymi płatnościami bez odrębnej dyspozycji Kredytobiorcy (par. 3.07 ust. 4). Z tytułu udzielenia kredytu kredytobiorca zobowiązany był do zapłacenia bankowi prowizji przygotowawczej, przy czym wysokość prowizji wynosiła 2.0000% kwoty udzielonego kredytu, tj. 1 500.00 PLN (słownie, jeden tysiąc pięćset złotych 00/100), a prowizja płatna była w dniu zawarcia niniejszej Umowy (par. 3.09 ust. 1). Z tytułu udostępnienia kredytu Kredytobiorca miał zapłacić Bankowi prowizję za gotowość, przy czym postanowiono, że wysokość prowizji wynosi 2.0160% w skali roku tj. 0.0056% za każdy dzień, prowizja naliczana jest od niewykorzystanej części kredytu postawionego do dyspozycji w oparciu o zasadę stosowaną przy naliczaniu odsetek od kredytu wykorzystanego, prowizja należna za dany Okres odsetkowy płatna jest w pierwszym Dniu roboczym po zakończeniu danego okresu odsetkowego (par. 3.09 ust. 3).

Kredytobiorca udzielił Bankowi pełnomocnictwa do dysponowania środkami pieniężnymi zgromadzonymi na Rachunku walutowym, Rachunku bieżącym oraz innych rachunkach prowadzonych w Banku (par. 3.11. ust. 1).

Bank był upoważniony do pobierania środków z ww. rachunków tytułem zapłaty należnych Bankowi na mocy niniejszej Umowy odsetek, prowizji i opłat oraz spłaty należności Banku z tytułu udzielonego kredytu (par. 3.11 ust. 2). Niniejsze pełnomocnictwo było nieodwołalne do czasu realizacji wszelkich zobowiązań Kredytobiorcy wynikających z niniejszej Umowy (par. 3.11 ust. 3).

Kredytobiorca, w związku z udzielonym kredytem, w celu zabezpieczenia roszczeń Banku, udzielił prawnego zabezpieczenia w postaci:

1. jednego weksla własnego in blanco z wystawienia Kredytobiorcy poręczonego przez małżonkę wraz z deklaracja wekslową Wystawcy i Poręczyciela.

2. poręczenia na wekslu własnym in blanco z wystawienia Kredytobiorcy przez Panią J. Z. pesel: (...) (par. 4.01 ust. 2).

Kredytobiorca dodatkowo zobowiązał się do:

1. wykorzystania kredytu zgodnie z jego przeznaczeniem, z zastrzeżeniem, że na żądanie Banku (...) przedłoży dokumenty potwierdzające wykorzystanie kredytu w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą.

2. utrzymywania na Rachunku bieżącym lub innych swoich rachunkach prowadzonych w Banku środków pieniężnych, w sposób umożliwiający terminowe regulowanie wierzytelności Banku z tytułu niniejszej Umowy,

3. uzyskania i utrzymania w okresie obowiązywania Umowy ważności wszelkich pozwoleń i licencji koniecznych dla celów prowadzonej działalności oraz wykonywania i przestrzegania powszechnie obowiązujących przepisów prawa i uregulowań przyjętych w niniejszej Umowie.

4. zachowania w mocy i skuteczności prawnych zabezpieczeń wierzytelności Banku, wynikających z niniejszej Umowy.

5. ponoszenia wszelkich kosztów związanych z realizacją niniejszej Umowy. Jeżeli Kredytobiorca narusza warunki niniejszej Umowy, w szczególności nieterminowo reguluje swoje zobowiązania wobec Banku z tytułu kredytu, odsetek, opłat i prowizji. Bank ma prawo dokonać aktualizacji wyceny rzeczowych zabezpieczeń prawnych, zlecając jej wykonanie firmom zewnętrznym oraz obciążyć Kredytobiorcę kosztami takiej wyceny (par. 5.01).

W razie stwierdzenia przez Bank, że:

a) warunki udzielenia kredytu nie zostały dotrzymane, lub

b) zagrożona jest terminowa spłata kredytu z powodu złego stanu majątkowego Kredytobiorcy Bank uprawniony był do:

- renegocjowania warunków niniejszej Umowy

- zażądania dodatkowego zabezpieczenia wierzytelności Banku z tytułu udzielenia kredytu,

- zażądania przedstawienia w określonym terminie programu naprawczego i jego realizacji po zatwierdzeniu przez Bank,

- obniżenia kwotę przyznanego i niewykorzystanego kredytu. Obniżenie kwoty przyznanego i niewykorzystanego kredytu nie wymaga podpisania aneksu do Umowy i dokonywane jest przez Bank w drodze zawiadomienia określającego kwotę obniżenia oraz termin, od którego obowiązuje nowa kwota przyznanego kredytu. Powyższe zawiadomienie zostanie wysłane wraz z nowym harmonogramem wypłat oraz spłat rat kredytu,

- wypowiedzenia Umowy w całości lub w części z zachowaniem trzydziestodniowego terminu wypowiedzenia, a w razie zagrożenia upadłością Kredytobiorcy z zachowaniem siedmiodniowego terminu wypowiedzenia, oraz zażądać od Kredytobiorcy po upływie okresu wypowiedzenia niezwłocznego zwrotu wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami należnymi Bankowi za okres korzystania z kredytu (par. 6.01 ust. 1).

W par. 6.01. ust. 2 umowy Kredytobiorca, na zaspokojenie wierzytelności wynikających z niniejszej Umowy, na podstawie art. 102 Prawa bankowego, przeniósł na własność Banku środki pieniężne i ustanawia na rzecz Banku nie oprocentowaną kaucję w kwocie

- w przypadku określonym powyżej w punkcie a) - stanowiącej sumę 6 najwcześniej wymagalnych rat spłaty kredytu

- w przypadkach określonych powyżej w punktach b), c) - pozostającej do spłaty kwoty kredytu i jednocześnie upoważnia Bank do pobrania w/w kwoty z Rachunku bieżącego lub innych rachunków i przekazania ich na rachunek kaucji począwszy od następnego dnia od wystąpienia jednej z okoliczności wskazanych w punktach a), b). c).

Bank zawiadomi Kredytobiorcę o przekazaniu środków z Rachunku bieżącego lub z innych rachunków na rachunek kaucji podając numer rachunku kaucji oraz okoliczność stanowiącą podstawę jej utworzenia.

W przypadku braku dostatecznych środków na Rachunku bieżącym lub innych rachunkach Bank może wezwać Kredytobiorcę do wpłaty kaucji w terminie 30 dni wskazując jej kwotę, numer rachunku kaucji oraz termin, do którego wpłata powinna być dokonana.

Każde zawiadomienie, informacja lub wniosek sporządzane w ramach niniejszej Umowy dla Banku lub dla Kredytobiorcy musi mieć formę pisemną. Zawiadomienie takie przekazane teleksem lub telefaksem wymaga na żądanie strony potwierdzenia listem poleconym lub dostarczenia do siedziby adresata za pokwitowaniem. dla celów niniejszej umowy zawiadomienia kierowane będą na adres podany niżej tj.: dla kredytobiorcy: Pan M. R. M. Z. (1), 70-771 (...) ul. (...) (par. 7.01 ust. 1).

Stosownie do treści par. 7.02 ust. 1 umowy kredytu wszelkie zmiany niniejszej umowy wymagały formy pisemnej pod rygorem nieważności.

Dowód:

- umowa z 23 stycznia 2014 r. – k. 12-16v,

- wyciąg z KRS – k. 32-33.

23 stycznia 2013 w S. M. Z. (1) podpisał weksel własny in blanco, za który poręczyła J. Z..

Tego samego dnia M. Z. (1) podpisał deklarację wystawcy weksla in blanco.

W pkt 1 deklaracji wekslowej M. Z. (1) oświadczył, że składa do dyspozycji Banku (...) S.A. z siedzibą we W., zwanego dalej Bankiem, jeden weksel in blanco, jako zabezpieczenie jego zobowiązań wynikających z umowy o kredyt na działalność gospodarczą (...) Ekspres nr (...) zawartej dnia 23 stycznia 2014 r. W pkt 2 wskazano, że Bank ma prawo:

1) wypełnić ten weksel w każdym czasie w przypadku niedotrzymania umownych terminów spłaty kredytu zaciągniętego przeze mnie/przez nas na podstawie Umowy Kredytowej na sumy odpowiadające aktualnym roszczeniom Banku, w walucie w jakiej są wyrażone, które są zgodne z księgami Banku i obejmują: kwotę wierzytelności głównej wraz z odsetkami i innymi kosztami na dzień przedstawienia weksla do zapłaty. W przypadku, gdy wierzytelność zabezpieczona wekslem wyrażona jest w walucie obcej, Bank może dokonać przeliczenia kwoty zadłużenia na złote stosując kurs sprzedaży dewiz obowiązujący w Banku w chwili uzupełnienia weksla, jeśli dokona także zamiany na złote waluty wierzytelności zabezpieczonej stosownie do postanowień Umowy Kredytowej,

2) opatrzyć weksel datą płatności według swego uznania, zawiadamiając mnie/nas o tym każdorazowo listem poleconym. List ten powinien być wysłany najpóźniej 7 dni przed terminem płatności do Wystawcy wekslowego.

Zgodnie z pkt 5 deklaracji weksel miał być płatny w miejscu: Bank (...) S.A. Oddział 1 W (...). W pkt 6 wskazano, że weksel może być opatrzony klauzulą „bez protestu”.

Tego samego dnia J. Z. podpisała deklarację wystawcy weksla in blanco, w której poręczyła za zobowiązania wekslowe Pan M. Z. (1). PESEL: (...), zamieszkały pod adresem (...)-(...) S., ul. (...) zwanego dalej (...), będącego wystawcą jednego weksla, złożonego w celu zabezpieczenia kredytu zaciągniętego w Banku (...) S.A. z siedzibą we W., zwanego dalej Bankiem na podstawie umowy o kredyt na działalność gospodarczą (...) Ekspres nr (...) z dnia 23 stycznia 2014 zwanej dalej (...) i wyrażam zgodę na treść deklaracji wystawcy weksla. Nadto przyjęła do wiadomości, że Bank ma prawo:

1) wypełnić ten weksel w każdym czasie w przypadku niedotrzymania umownych terminów spłaty kredytu zaciągniętego przez Kredytobiorcę na podstawie Umowy Kredytowej na sumy odpowiadające aktualnym roszczeniom Banku, w walucie w jakiej są wyrażone, które są zgodne z księgami Banku i obejmują: kwotę wierzytelności głównej wraz z odsetkami i innymi kosztami na dzień przedstawienia weksla do zapłaty. W przypadku, gdy wierzytelność zabezpieczona wekslem wyrażona jest w walucie obcej, Bank może dokonać przeliczenia kwoty zadłużenia na złote stosując kurs sprzedaży dewiz obowiązujący w Banku w chwili uzupełnienia weksla. Jeśli dokona także zamiany na złote waluty wierzytelności zabezpieczonej stosownie do postanowień Umowy Kredytowej.

2) opatrzyć weksel datą płatności według swego uznania, zawiadamiając mnie/nas o tym każdorazowo listem poleconym. List ten powinien być wysiany najpóźniej 7 om przed terminem płatności wystawcy i Poręczyciela wekslowego.

Zgodnie z pkt 3 deklaracji wekslowej Bank miał powiadomić Poręczyciela wekslowego o opóźnieniu w spłacie zobowiązania wynikającego z tej umowy listem poleconym w terminie 30 dni od dnia upływu terminu spłaty wskazanego w Umowie Kredytowej.

Dowód:

- weksel – k. 17,

- poręczenie wekslowe – k. 17v,

- deklaracje wekslowe – k. 18-19.

5 lutego 2018 r. kredytodawca sporządził wezwania do zapłaty, którymi wezwał M. Z. (1) i M. Z. (2) do zapłaty kwoty 7.032 zł, tytułem zadłużenia z umowy z 23 stycznia 2014 r., na które składają się:

- 6.250 zł przeterminowanego kapitału,

- 662,13 zł przeterminowanych odsetek,

- 89,96 zł odsetek karnych,

- 30 zł opłat

- w terminie do 23 lutego 2018 r.. pod rygorem wypowiedzenia umowy kredytu.

W piśmie jako nr rachunku spłaty kredytu wskazano numer (...).

11 maja 2018 r. kredytodawca sporządził oświadczenia o wypowiedzeniu M. Z. (1) i J. Z. umowy kredytu z 23 stycznia 2014 r. wzywając jednocześnie do zapłaty kwoty 18.999,44 zł, tytułem zadłużenia z tytułu ww. umowy wg stanu na 11 maja 2018 r., w tym:

- 11.250 zł nieprzeterminowanego kapitału,

- 44 zł nieprzeterminowanych odsetek,

- 7.379,77 zł przeterminowanego kapitału,

- 182,70 zł przeterminowanych odsetek,

- 142,97 zł odsetek karnych.

W piśmie jako nr rachunku spłaty kredytu wskazano numer (...).

Oświadczenia te odebrał M. Z. (3) w dniu 29 maja 2018 r.

2 czerwca 2018 r. M. Z. (1) sporządził wniosek o restrukturyzację kredytu z 23 stycznia 2014 r.

Dowód:

- wezwania do zapłaty – k. 112-113,

- oświadczenie o wypowiedzeniu umowy – k. 20-20v (114-114v) i 117-118,

- potwierdzenia odbioru – k. 115-116, 19-120,

- wniosek – k. 89.

5 września 2018 r. kredytodawca wezwał M. Z. (1) do wykupu weksla w terminie do 19 września 2018 r., będącego zabezpieczeniem umowy z 23 stycznia 2014 r., wypełnionego na kwotę 18.842,88 zł.

W piśmie jako nr rachunku spłaty kredytu wskazano numer (...).

Pismo to zostały odebrane przez M. Z. (1) 15 września 2018 r.

Dowód:

- wezwanie do wykupu weksla – k. 21,

- potwierdzenie odbioru – k. 22-22v.

6 września 2018 r. kredytodawca wezwał J. Z. do wykupu weksla w terminie do 19 września 2018 r., będącego zabezpieczeniem umowy z 23 stycznia 2014 r., wypełnionego na kwotę 18.842,88 zł.

W piśmie jako nr rachunku spłaty kredytu wskazano numer (...).

Pismo to zostały odebrane przez M. Z. (1) 15 września 2018 r.

Dowód:

- wezwanie do wykupu weksla – k. 23,

- potwierdzenie odbioru – k. 24-24v.

Pismem z dnia 28 czerwca 2019 r. kredytodawca wezwał J. Z. i M. Z. (1) do zapłaty kwoty 18.529,73 zł, tytułem zadłużenia z umowy z 23 stycznia 2014 r.

W piśmie jako nr rachunku spłaty kredytu wskazano numer (...).

Dowód:

- wezwania do zapłaty – k. 25-26.

17 września 2019 r. J. Z. wpłacił na rachunek o numerze (...) (...) kwotę 18.500 zł w tytule operacji wskazując Spłata Kredytu Umowa nr (...).

Pismem z dnia 2 grudnia 2019 r. kredytodawca poinformował J. Z., że wpłata 18.500 zł została przekazana Naczelnikowi III US w S. z powodu zajęcia egzekucyjnego obciążającego rachunek bieżący, na który dokonano wpłaty. Dalej wskazano, że po dokonaniu wypowiedzenia umowy wpłat należało dokonywać na numer rachunek (...).

J. Z. pismem z 23 grudnia 2019 r. złożyła skargę wskazując, że nie była informowana o zmianie rachunku do spłat i wcześniejsze wpłaty na ten rachunek, pomimo wypowiedzenia umowy, były księgowane na poczet zadłużenia wynikającego z umowy z 23 stycznia 2104 r.

Dowód:

- potwierdzenie przelewu – k. 90,

- pismo z 2 grudnia 2019 r. – k. 121,

- pismo z 23 grudnia 2019 r. z kopertą – k. 122-123.

W zestawieniu spłat za okres od 23 stycznia 2014 roku do 5 sierpnia 2021 roku wskazano, że saldo kredytu po spłacie na dzień 12 listopada 2019 roku wynosiło 16 649,38 zł.

Dowód:

- zestawienie spłat (k. 159 – 161)

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Powództwo okazało się niezasadne.

Podstawę prawną żądania pozwu stanowią przepisy art. 28 oraz art. 48 pkt 2 w związku z art. 104, a w stosunku do pozwanej J. Z. także przepis art. 32 Ustawy z dnia 28 maja 1936 roku – Prawo wekslowe (Dz. U. Nr 37, poz. 282).

W rozpoznawanej sprawie powódka dochodziła zapłaty z weksla od pozwane go M. Z. (1) jako jego wystawcy i pozwanej J. Z. jako poręczyciela wekslowego.

Pozwani w treści swych zarzutów, podnieśli, że weksel został wypełniony niezgodnie z zawartym porozumieniem.

Przystępując do rozważań w przedmiocie zarzutu wypełnienia weksla niezgodnie z porozumieniem wekslowym, podkreślić trzeba, że zasadniczo zobowiązanie wekslowe ma charakter abstrakcyjny. Oznacza to, że zobowiązanie wekslowe jest oderwane od swej przyczyny prawnej (tzw. causa), stanowiącej gospodarczą przyczynę wystawienia weksla. Innymi słowy - brak, nieważność lub inna wadliwość stosunku kauzalnego nie mają wpływu na ważność zobowiązania wekslowego. Z tego względu posiadacz weksla nie musi wykazywać podstawy gospodarczej zobowiązania wekslowego ani tego, że ta podstawa w ogóle istniała. Tym samym kto dochodzi zapłaty jako wierzyciel wekslowy, musi tylko przedłożyć dokument weksla, na który się powołuje, i wykazać, że jest jego prawnym posiadaczem. Abstrakcyjność zobowiązania wekslowego zostaje jednak złagodzona we wzajemnych stosunkach pomiędzy wystawcą a pierwszym wierzycielem wekslowym (remitentem). W wymienionych stosunkach dopuszczalne jest podnoszenie przez dłużnika wekslowego wszelkich zarzutów, także zarzutów osobistych w rozumieniu art. 17 Prawa wekslowego. Możliwość podnoszenia zarzutów wynikających z wzajemnych stosunków stron dotyczy w szczególności weksla in blanco. W przypadku weksla in blanco dopuszczalne jest zwłaszcza podniesienie zarzutu, że weksel został wypełniony niezgodnie z łączącym strony porozumieniem. Wobec osoby, która otrzymała weksel in blanco, ten, kto go jej wręczył, może powoływać się na niezgodne z udzielonym upoważnieniem uzupełnienie weksla in blanco bez żadnych ograniczeń, co wynika a contrario z art. 10 Prawa wekslowego (vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 czerwca 1999 r., I CKN 51/98, OSNC 2000/2/27; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 lutego 1998 r., III CKN 342/97, OSNC 1998/9/141).

Dla skutecznego uchylenia się pozwanego M. Z. (1) jako wystawcy weksla i pozwanej J. Z. jako poręczyciela wekslowego od odpowiedzialności wekslowej wobec powódki jako posiadacza weksla konieczne było ustalenie, że weksel został wypełniony niezgodnie z porozumieniem. Pozwana J. Z. ponosi odpowiedzialność wyłącznie jako poręczyciel wekslowy, a zatem – stosownie do treści art. 32 ust. 1 ustawy – Prawo wekslowe – tak samo, jak osoba, za którą udzielili poręczenia wekslowego. W konsekwencji o zakresie jej odpowiedzialności decyduje co do zasady i co do wysokości zakres odpowiedzialności pozwanego M. Z. (1) będącego wystawcą weksla. Stąd też wyżej wskazana pozwana jako poręczyciel weksla in blanco mogła zgłosić skutecznie zarzut wskazujący na wypełnienie weksla niezgodnie z deklaracją wekslową z dnia 23 stycznia 2014 roku (wyrok SN z 12 grudnia 2008 r. II CSK 360/08, LEX nr 584726).

W celu rozważenia zasadności zarzutu wypełnienia weksla niezgodnie z porozumieniem wekslowym należało ustalić czy w dniu uzupełnienia weksla istniało zadłużenie pozwanego M. Z. (1) z tytułu umowy pożyczki odpowiadające sumie wekslowej. Pozwani bowiem temu zaprzeczyli.

Zgodnie z art. 75 ust. 1 – 3 i 75 c ust. 1-3 Prawa bankowego w przypadku niedotrzymania przez kredytobiorcę warunków udzielenia kredytu albo w przypadku utraty przez kredytobiorcę zdolności kredytowej bank może, z zastrzeżeniem art. 75 c, obniżyć kwotę przyznanego kredytu albo wypowiedzieć umowę kredytu. Jeżeli kredytobiorca opóźnia się ze spłatą zobowiązania z tytułu udzielonego kredytu, bank wzywa go do dokonania spłaty, wyznaczając termin nie krótszy niż 14 dni roboczych. W wezwaniu, o którym mowa z ust. 1, bank informuje kredytobiorcę o możliwości złożenia w terminie 14 dni roboczych od dnia otrzymania wezwania, wniosku o restrukturyzację zadłużenia. Bank powinien na wniosek kredytobiorcy, umożliwić restrukturyzację zadłużenia poprzez zmianę określonych w umowie warunków lub terminów spłat kredytu, jeśli jest to uzasadnione dokonaną przez bank oceną sytuacji finansowej i gospodarczej kredytobiorcy. Nowe brzmienie art. 75 ust. 1 oraz nowy przepis art. 75 c Prawa bankowego dodano ustawą z dnia 25 września 2015 roku o zmianie ustawy – Prawo bankowe oraz niektórych innych ustaw (DZ. U. 2015r., poz. 1854), która weszła w życie w dniu 27 listopada 2015 roku (art. 13 ustawy). Ustawa nie zawiera przepisów przejściowych dotyczących umów kredytowych zawartych przed tą data, a zatem znajduje zastosowania do wszystkich umów, a zatem i do spornej umowy z dnia 23 stycznia 2014 roku. Słusznie zatem pozwani podnieśli, że powód nie dochował względem nich wyżej opisanej procedury naprawczej, co czyni wypowiedzenie z dnia 11 maja 2018 roku bezskutecznym. Jakkolwiek w wezwaniu do zapłaty z dnia 2 lutego 2018 roku powódka poinformowała pozwanego o tym, że przysługuje mu uprawnienie do złożenia wniosku o restrukturyzację warunków kredytowania, to jednak w żaden sposób nie wykazała, by wezwanie to zostało pozwanym doręczone, a jeśli tak, to w jakiej dacie. Powódka przedłożyła jedynie dowody doręczenia wezwania do zapłaty z dnia 11 maja 2018 roku (k. 114-120), w którym brak było pouczenia o prawie do złożenia wniosku o restrukturyzację zadłużenia. Tym samym powódka nie wykazała, że wypełniła wymogi określone w art. 75 c ustawy – Prawo bankowe. Tymczasem na gruncie art. 75c prawa bankowego, wypowiedzenie umowy kredytu przez bank wymaga podjęcia dwóch odrębnych czynności. Pierwszej, polegającej na sporządzeniu wezwania do zapłaty zaległej płatności z jednoczesnym poinformowaniem kredytobiorcy o możliwości złożenia wniosku o restrukturyzację zadłużenia, pod rygorem wypowiedzenia umowy, a w przypadku bezskuteczności wezwania – drugiej polegającej na wypowiedzeniu umowy. Opisane działania upominawcze muszą dodatkowo objąć wystosowanie wezwania zawierającego wymogi z tego przepisu (vide: uzasadnienie wyroku SA w Lublinie z 4.11.2020 r. w sprawie I ACa 705/19). Dopiero zatem po skierowaniu do kredytobiorcy przez bank wezwania do dokonania spłaty w terminie nie krótszym niż 14 dni roboczych z jednoczesnym poinformowaniem kredytobiorcy o możliwości złożenia wniosku o restrukturyzację zadłużenia bank może wobec kredytobiorcy złożyć oświadczenie woli w sprawie wypowiedzenia umowy kredytowej. Wobec niewykazania przez powódkę faktu dopełnienia opisanej wyżej procedury wypowiedzenia umowy zachodziły podstawy do uznania bezskuteczności wypowiedzenia umowy, a w konsekwencji braku wymagalności roszczenia w chwili wypełnienia weksla na wskazaną w nim sumę wekslową, a w konsekwencji wypełnienia weksla niezgodnie z deklaracją wekslową.

Mając powyższe na uwadze stwierdzić należy, że w chwili wypełniania weksla in blanco umowa z dnia 23 stycznia 2014 roku nadal obowiązywała, a tym samym należność z niej wynikająca nie była jeszcze w całości wymagalna, gdyż termin płatności ostatniej raty przypadał na dzień 21 stycznia 2019 roku, i tym samym brak było podstaw do wypełnienia weksla kwotą w nim wskazaną. Zarzut wypełnienia weksla niezgodnie z deklaracją wekslową okazał się zatem zasadny i tym samym brak było podstaw do zasądzenia tej należności z weksla. W piśmie z dnia 11 maja 2018 r. zawierającym oświadczenie o wypowiedzeniu M. Z. (1) i J. Z. umowy kredytu z 23 stycznia 2014 r. wprost wskazano, że zadłużenie z tytułu przeterminowanego kapitału wg stanu na 11 maja 2018 r. wynosiło 7.379,77 zł, natomiast w pozostałym zakresie co do kwoty 11.250 zł kapitał nie był jeszcze wymagalny. Weksel in blanco został wypełniony natomiast na kwotę 18 842,88 zł.

Przechodząc na grunt stosunku podstawowego wskazać należy, że powód również nie wykazał zasadności swojego żądania. Pozwani podnieśli zarzut spełnienia świadczenia przedkładając potwierdzenie przelewu na kwotę 18 500 zł z dnia 17 września 2019 r. Wpłata ta została dokonana na rachunek o numerze (...) , a w tytule operacji wskazano spłatę Kredytu Umowa nr (...). Podkreślenia wymaga, że numer rachunku bankowego jest tożsamy z numerem rachunku podanego w par. 1.01 umowy oraz w wezwaniu do zapłaty z dnia 5 lutego 2018 roku, gdzie jako nr rachunku spłaty kredytu wskazano numer (...) . Powódka nie wykazała, by strony zawarły aneks do umowy kredytu, w którym zmieniłyby par. 1.01 umowy i inaczej określiły numer rachunku do spłat, w związku z tym dokonanie przez pozwanych wpłaty na ten rachunek bankowy stanowi wykonanie przez nich swego zobowiązania umownego. Stosownie do treści par. 7.02 ust. 1 umowy kredytu wszelkie zmiany niniejszej umowy wymagały formy pisemnej pod rygorem nieważności. Powódka wskazując, że dokonana wpłata nie mogła zostać zaliczona na poczet należności wynikających z umowy kredytu, albowiem rachunek ten został zajęty przez komornika i środki na nim zgromadzone zostały przekazane wierzycielowi w żaden sposób nie wykazała tej okoliczności. Pomimo zaprzeczenia tej okoliczności przez pozwanych powódka nie naprowadziła żadnych dowodów na tę okoliczność poprzestając jedynie na swoich twierdzeniach w tym zakresie. W tej sytuacji brak było podstaw do ustalenia, że pozwani nie uczynili zadość swojemu obowiązkowi spłaty zadłużenia. Podkreślenia wymaga, że w piśmie procesowym z dnia 14 lutego 2023 roku, złożonym w wykonaniu nałożonego na pełnomocnika zobowiązania, pełnomocnik powoda poza dotychczasowymi twierdzeniami nie naprowadził żadnego dowodu na okoliczności wskazane w tym piśmie. Brak jest zatem podstaw do tego, by Sąd opierając się wyłącznie na twierdzeniach powoda, którym pozwani zaprzeczyli, ustalił, że wpłacona przez pozwanych na rachunek podany w umowie kredytu kwota 18 500 zł została zajęta i pobrana przez komornika i tym samym nie mogła zostać zaliczona na spłatę zadłużenia pozwanych.

W zestawieniu spłat za okres od 23 stycznia 2014 roku do 5 sierpnia 2021 roku sporządzonym przez powódkę (k. 159 – 161) wskazano, że saldo po spłacie wynosiło na dzień 12 listopada 2019 roku, bez uwzględnienia wpłaty w kwocie 18 500 zł, 16 649,38 zł. Tymczasem pozwani w dniu 17 września 2019 roku dokonali na poczet spłaty zadłużenia wynikającego z kredytu wpłaty w kwocie 18 500 zł. Powódka nie wykazała, by wpłata ta nie pokryła całości zadłużenia wynikającego z umowy. Przedstawione przez nią zestawienia wyliczenia odsetek zostały bowiem przez nią sporządzone przy założeniu, że umowa kredytu została skutecznie pozwanym wypowiedziana pismem z dnia 11 maja 2018 roku, co jednak, jak już wyżej wskazano, nie nastąpiło.

Sąd uznał oświadczenie powódki o częściowym cofnięciu pozwu za nieskuteczne z uwagi na to, że w okolicznościach niniejszej sprawy działanie takie jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego (art. 203 par. 4 kpc). Cofnięcie powództwa z uwagi na częściową spłatę zadłużenia bez jednoczesnego zrzeczenia się roszczenia w tym zakresie, a w konsekwencji umorzenie z tej przyczyny postępowania w tym zakresie skutkowałoby brakiem definitywnego rozstrzygnięcia sporu między stronami z uwagi na brak możliwości merytorycznego rozstrzygnięcia o całości żądania powódki.

Z uwagi na to, że weksel in blanco został wypełniony przez powódkę niezgodnie z zawartym porozumieniem, a dodatkowo powódka nie wykazała istnienia i wysokości należności dochodzonej pozwem, które przysługiwałoby jej na podstawie stosunku podstawowego, Sąd orzekł jak w pkt I wyroku.

O kosztach procesu orzeczono w pkt II wyroku zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu wyrażoną w art. 98 par. 1 kpc, zgodnie z którą strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić drugiej stronie poniesione przez nią koszty celowej obrony. Na zasądzoną z tego tytułu kwotę 3600 zł składa się wynagrodzenie pełnomocnika pozwanych oraz kwota 17 zł z tytułu opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.

Z uwagi na to, że pozwani zostali zwolnieni od kosztów sądowych w całości, Sąd nakazał w pkt IV wyroku pobrać od powódki jako przegrywającej sprawę nieuiszczone koszty sądowe w kwocie 750 zł odpowiadające wysokości należnej opłaty od zarzutów od nakazu zapłaty.