Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 października 2023 roku

Sąd Rejonowy Szczecin – Centrum w Szczecinie Wydział III Cywilny

w składzie:

Przewodniczący – Sędzia Sądu Rejonowego Anna Szarek

Protokolant – stażysta D. P.

po rozpoznaniu w dniu 27 października 2023 roku w Szczecinie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością Spółki komandytowej w P.

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w S.

o zapłatę

I zasądza od pozwanej (...) Spółki Akcyjnej
z siedzibą w S. na rzecz powódki (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością Spółki komandytowej w P. kwotę 12 331,61 zł (dwunastu tysięcy trzystu trzydziestu jeden złotych i sześćdziesięciu jeden groszy) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od kwot:

- 12 031,61 zł (dwunastu tysięcy trzydziestu jeden złotych i sześćdziesięciu jeden groszy) od dnia 11 grudnia 2020 roku do dnia zapłaty,

- 300 (trzystu) złotych od dnia 22 marca 2021 roku do dnia zapłaty;

II zasądza od pozwanej (...) Spółki Akcyjnej
z siedzibą w S. na rzecz powódki (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością Spółki komandytowej w P. kwotę 4 867 (czterech tysięcy ośmiuset sześćdziesięciu siedmiu) złotych tytułem kosztów procesu wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie za okres od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty;

III nakazuje pobrać pozwanej (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w S. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego Szczecin – Centrum w Szczecinie kwotę 848 (ośmiuset czterdziestu ośmiu) złotych tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych.

Sygn. akt III C 368/21

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 27 października 2023 roku

Powódka (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Spółki komandytowej w P. wniosła o zasądzenie od (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w S. na rzecz powoda kwoty 11.494,07 złotych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi:

- od kwoty 11.194,07 złotych od dnia 11 grudnia 2020 r. do dnia zapłaty;

- od kwoty 300,00 zł od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty

wraz z kosztami procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu żądania pozwu (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Spółki komandytowej w P. podniosła, że pozwana uznała co do wysokości dług dochodzony niniejszym pozwem. Strony zawarły bowiem porozumienie w formie dokumentowej, co do sposobu zaspokajania roszczeń powoda wobec pozwanego z tytułu odszkodowania za szkodę w pojeździe z obowiązkowego ubezpieczenia OC (...). Zgodnie z tym porozumieniem pozwany był zobowiązany w terminie 14 dni (który następnie został skrócony do 7 dni) zaspokoić roszczenie powoda na podstawie jego prywatnej ekspertyzy, w tym zwrócić koszt wykonania tejże ekspertyzy. Na podstawie tego porozumienia strony rozliczyły pomiędzy sobą ponad 250 spraw.

Z czasem pozwany zaprzestał terminowej realizacji porozumienia, a następnie dnia 18 stycznia 2021 r. dokonał jego wypowiedzenia. Zgodnie z ustaleniami, okres wypowiedzenia trwał 1 miesiąc, a więc upływa z dniem 18 lutego 2021 r. W ocenie powoda, wszystkie roszczenia zgłoszone do tego dnia winny być rozliczone na postawie ww. porozumienia w terminie 7 dni.

Ponadto strona powodowa przedstawiła okoliczności zdarzenia (kolizji drogowej) oraz przebieg postępowania likwidacyjnego. Do kolizji drogowej doszło dnia 16 października 2020 r. W wyniku tego zdarzenia uszkodzony został pojazd marki B. o nr rej. (...) należący do T. vel T. G. (poszkodowany). Odpowiedzialność cywilna sprawcy szkody objęta była umową obowiązkowego ubezpieczenia OC zawartą z pozwaną spółką. W toku postępowania likwidacyjnego pozwany przyjął odpowiedzialność za szkodę i przyznał na rzecz poszkodowanego odszkodowanie za szkodę w pojeździe w łącznej wysokości 6.535,46 złotych. Wypłacona kwota jest rażąco zaniżona w stosunku do rzeczywistej wysokości szkody.

Powódka na podstawie umowy cesji wierzytelności nabyła w drodze umowy cesji wszystkie wierzytelności wobec pozwanego wynikające z uszkodzenia ww. pojazdu w związku ze zdarzeniem z dnia 16 października 2020 r., a które pierwotnie przysługiwały poszkodowanemu.

W odpowiedzi na pozew (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w S. wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie na jej rzecz kosztów procesu według norm przewidzianych.

Pozwana nie zakwestionowała okoliczności zdarzenia ubezpieczeniowego i własnej odpowiedzialności. Zdaniem pozwanej, pozew w niniejszej sprawie jest jednak niezasadny, ponieważ postępowanie likwidacyjne było przeprowadzone w sposób rzetelny, a dokonana wnikliwa analiza całokształtu sprawy skutkowała zapłata odszkodowania w kwocie 6.535,46 zł w związku ze szkodą w pojeździe. Pozwana wskazała, że wypłacone odszkodowanie było słuszne i wobec tego spór oscyluje wokół kwoty należnego odszkodowania w związku ze szkodą w pojeździe poszkodowanego.

Strona pozwana wskazała, że wyszła naprzeciw oczekiwaniom poszkodowanego i zaproponowała dokonanie naprawy w jednym z warsztatów współpracujących z pozwaną, za kwotę wskazaną w wykonywanym przez siebie kosztorysie, za kwotę przyznanego i wypłaconego odszkodowania. Jednakże poszkodowany nie skorzystał z tej możliwości i nie wykazał żadnego zainteresowania nią, nie nawiązał kontaktu celem poznania szczegółowej oferty, nie był zainteresowany zakupem części z rabatem, ani rabatem od całości kosztów naprawy. Tym samym naruszył zasadę minimalizacji szkody i współdziałania wierzyciela z dłużnikiem. Ponadto pozwana stwierdziła, iż poszkodowany może naprawić swój pojazd za ile chce, ale tylko uzasadniona część kosztu będzie stanowiła szkodę.

W odpowiedzi na pozew zakwestionowano także legitymację czynną powódki z uwagi na niezłożenie załączników do umów przelewu wierzytelności oraz zaprzeczono, by pozwana kiedykolwiek uznała dług w stosunku do powoda. Przyznano, że pomiędzy stronami były pewne ustalenia co do likwidacji szkód, ale przestały one być stosowane i nie dotyczą przedmiotowej sprawy. Zawarte porozumienie, na które powołuje się strona powodowa, to ustalone w toku negocjacji ogólne, nie zindywidualizowane warunki, na jakich strony akceptują możliwość zawarcia ugody w poszczególnych roszczeniach. To zdefiniowanie zasad, na jakich strony są skłonne znosić niepewność stosunków i eliminować spory. Owo porozumienie nie zawierało, bo z zasady zawierać nie mogło, zobowiązania którejkolwiek ze stron do zawarcia ugody na warunkach w nich określonych, w odniesieniu do przyszłych, niewskazanych wierzytelności i roszczeń.

W piśmie z dnia 19 maja 2023 r. powódka rozszerzyła powództwo o kwotę 837,54 złotych tytułem należności głównej wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 11 grudnia 2020 r. do dnia zapłaty, a pismem z dnia 4 października 2023 r. strona powodowa sprecyzowała, iż wnosi o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty 12.331,61 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi:

- od kwoty 12.031,61 zł od dnia 11 grudnia 2020 r. do dnia zapłaty;

- od kwoty 300 zł od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty.

Pismem z dnia 28 lipca 2023 r. pozwana w pełni podtrzymała dotychczasowe stanowisko w sprawie, w tym także w zakresie rozszerzonym przez stronę powodową. Zdaniem pozwanej powództwo jako nieuzasadnione zasługuje na oddalenie w całości.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 16 października 2020 r. doszło do kolizji, w której uszkodzony został należący do G. T. (1) vel T. pojazd marki B. o nr rej. (...).

W dniu zdarzenia sprawca kolizji legitymował się umową ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej za szkody związane z ruchem pojazdu mechanicznego w (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w S..

Niesporne, a nadto dowód:

- oświadczenie sprawcy szkody k. 61 (płyta CD).

Szkoda została zarejestrowana w (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w S. pod numerem (...).

Niesporne, a nadto dowód:

- pismo z dnia 21 października 2020 r. k. 61 (płyta CD).

Dnia 10 grudnia 2020 r. w S. pomiędzy G. T. (2) vel T. (zbywcą) a DoplatyDoAuta.pl (...) (nabywcą) została zawarta umowa przelewu wierzytelności. Przedmiotem niniejszej umowy jest cesja wierzytelności, jaka przysługuje zbywcy w stosunku do (...) S.A. oraz wszystkich podmiotów odpowiedzialnych za likwidację przedmiotowej szkody, wynikająca z dochodzenia należności z tytułu uszkodzenia pojazdu marki B. o nr rej. (...), powstałej na skutek zdarzenia z dnia 16 października 2020 r, (numer szkody (...)).

Dowód:

- umowa przelewu wierzytelności z dnia 10 grudnia 2020 r. k. 22,

- pełnomocnictwo A. G. do zawarcia umowy przelewu k. 23.

Dnia 15 grudnia 2020 r. w W. pomiędzy DoplatyDoAuta.pl (...) (zbywcą) a przeliczszkode.pl spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w L. (nabywcą) została zawarta umowa przelewu wierzytelności. Przedmiotem niniejszej umowy jest cesja wierzytelności, jaka przysługuje zbywcy w stosunku do (...) S.A. oraz wszystkich podmiotów odpowiedzialnych za likwidację przedmiotowej szkody, wynikająca z dochodzenia należności z tytułu uszkodzenia pojazdu marki B. o nr rej. (...), powstałej na skutek zdarzenia z dnia 16 października 2020 r, (numer szkody (...)).

Dowód:

- umowa przelewu wierzytelności z dnia 15 grudnia 2020 r. k. 24.

Dnia 17 grudnia 2020 r. w M. została zawarta umowa przelewu wierzytelności pomiędzy przeliczszkode.pl spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w L. (zbywcą) a (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w M. (nabywcą). Przedmiotem niniejszej umowy jest cesja wierzytelności, jaka przysługuje zbywcy w stosunku do (...) S.A. oraz wszystkich podmiotów odpowiedzialnych za likwidację przedmiotowej szkody, wynikająca z dochodzenia należności z tytułu uszkodzenia pojazdu marki B. o nr rej. (...), powstałej na skutek zdarzenia z dnia 16 października 2020 r, (numer szkody (...)).

Dowód:

- umowa przelewu wierzytelności z dnia 17 grudnia 2020 r. k. 25,

- akt notarialny z dnia 29 maja 2020 r., k. 26-29.

Dnia 29 stycznia 2021 r. pomiędzy (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w M. (zbywcą) a (...) spółką z ograniczona odpowiedzialnością spółką komandytową (nabywcą) została zawarta umowa przelewu wierzytelności. Przedmiotem niniejszej umowy jest cesja wierzytelności, jaka przysługuje zbywcy w stosunku do (...) S.A. oraz wszystkich podmiotów odpowiedzialnych za likwidację przedmiotowej szkody, wynikająca z dochodzenia należności z tytułu uszkodzenia pojazdu marki B. o nr rej. (...), powstałej na skutek zdarzenia z dnia 16 października 2020 r, (numer szkody (...)).

Dowód:

- umowa przelewu wierzytelności z dnia 29 stycznia 2021 r. k. 30.

Dnia 27 października 2020 r. po przeprowadzeniu postępowania likwidacyjnego ubezpieczyciel ustalił koszt naprawy pojazdu na kwotę 6.406,81 złotych brutto. Ceny części, ujęte w kosztorysie, uwzględniają 25.00% upust (wskazany w kalkulacji jako 25.00% potrącenie cen części). Kalkulacja uwzględnia, ujęty w niej, 8.00% rabat na całość naprawy, udzielany przy naprawach tego typu przez wszystkie warsztaty sieci partnerskiej. E. Hestia zagwarantował możliwość ich zakupu we współpracujących warsztatach. Poinformowano, iż w przypadku decyzji właściciela pojazdu o kosztorysowym rozliczeniu szkody (bez dokumentowania naprawy fakturami) odszkodowanie ustalone zostanie w kwocie wskazanej w niniejszej kalkulacji.

Dowód:

- kalkulacja kosztów naprawy nr (...) k. 61 (płyta CD).

W wiadomości e-mail z dnia 29 października 2020 r. G. T. (1) po przeanalizowaniu kosztorysu naprawy, odwołał się od oszacowanych kosztów naprawy i wniósł o ponowne przeliczenie i ewentualne ponowne oględziny z uwagi na to, że kosztorys nie uwzględnia wymiany elementów takich jak lewy przedni błotnik, lewe przednie drzwi, lewe tylne drzwi, lewe tylne poszycie błotnika, lewa przednia felga, które uległy uszkodzeniu w wyniku kolizji i których jedynie wymiana przywróci do stanu sprzed szkody. Ponadto kosztorys uwzględnia wymianę elementów takich jak reflektor na niskiej jakości zamiennik, co jest niedopuszczalne w przypadku tego samochodu.

Dowód:

- wiadomość e-mail z dnia 29 października 2020 r. k. 61 (płyta CD).

Dnia 10 listopada 2020 r. ubezpieczyciel ponownie sporządził kosztorys naprawy i ustalił koszt naprawy na 6.535,46 zł brutto, a dnia 12 listopada 2020 r. ubezpieczyciel podjął decyzję o przyznaniu odszkodowania w wysokości 6.535,46 zł brutto.

Dowód:

- kalkulacja naprawy nr (...) k. 61 (płyta CD),

- decyzja k. 61 (płyta CD).

Dnia 12 lutego 2021 r. rzeczoznawca X. sporządził kalkulację naprawy, z którego wynika, że łączny koszt naprawy samochodu poszkodowanego wynosi 17.729.53 zł.

Dowód:

- kalkulacja naprawy nr ZS 293ME k. 35-40.

Wartość szkody w uszkodzonym pojeździe B. wynosi 18.567,07 zł. Kwota ta wyraża się w kosztach przywrócenia pojazdu do stanu poprzedniego według cen części zamiennych obowiązujących w miesiącu październiku 2020 roku. Jednocześnie kwota ta uwzględnia oryginalne części zamienne. Zakres uszkodzeń wskazanych zarówno w kalkulacji wykonanej na zlecenie D. X. jak i w kalkulacji kosztów naprawy (...) Towarzystwa (...) jest zgodny. (...) Towarzystwo (...) pominęło we własnej kalkulacji technologię naprawy producenta pojazdu B., umniejszyło ilość materiałów lakierniczych o 50%, pominęło materiały drobne i dodatkowe w wysokości 2% wartości części zamiennych zakwalifikowanych do wymiany, zaniżoną stawkę roboczogodziny, której nie stosuje się już od wielu lat w zakładach napraw powypadkowych pojazdów (54.50 zł netto za roboczogodzinę), umniejszono końcowe wartości skalkulowanych kosztów naprawy o 8%.

Dowód:

- opinia biegłego sądowego Z. K. z dnia 7 września 2022 r. k. 141 - 147,

- uzupełniająca opinia biegłego sądowego Z. K. z dnia 12 kwietnia 2023 r. k. 179 – 188.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo okazało się uzasadnione w całości.

Podstawę prawną żądania pozwu stanowią przepisy art. 822 § 1 i 2 k.c., art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczeń Komunikacyjnych (teks jednolity: Dz. U. z 2018 roku, poz. 473 ze zmianami) oraz art. 436 § 1 k.c. i 415 k.c.

Przepis art. 822 § 1 i 2 k.c. stanowi, że przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony (§ 1 ). Jeżeli strony nie umówiły się inaczej, umowa ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej obejmuje szkody, o jakich mowa w § 1, będące następstwem przewidzianego w umowie zdarzenia, które miało miejsce w okresie ubezpieczenia (§ 2). Zgodnie natomiast z przepisem art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczeń Komunikacyjnych z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, będącą następstwem śmierci, uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia bądź też utraty, zniszczenia lub uszkodzenia mienia. Stosownie zaś do treści przepisu art. 436 § 1 k.c. odpowiedzialność przewidzianą w przepisie art. 435 k.c. ponosi również samoistny posiadacz mechanicznego środka komunikacji poruszanego za pomocą sił przyrody. Jednakże gdy posiadacz samoistny oddał środek komunikacji w posiadanie zależne, odpowiedzialność ponosi posiadacz zależny. Przepis art. 415 k.c. stanowi natomiast, że kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia.

Okoliczności kolizji z dnia 16 października 2020 r. nie były pomiędzy stronami sporne. Również legitymacja bierna po stronie pozwanej (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. do występowania w niniejszym procesie nie budziła wątpliwości, ponieważ wynika z przepisu art. 19 ust. 1 zdanie pierwsze przywołanej wyżej ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych (…), zgodnie z treścią którego poszkodowany w związku ze zdarzeniem objętym umową ubezpieczenia obowiązkowego odpowiedzialności cywilnej może dochodzić roszczeń bezpośrednio od zakładu ubezpieczeń. Było bowiem okolicznością niekwestionowaną, iż sprawca szkody posiadał ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych u pozwanego ubezpieczyciela.

Strona powodowa zakwestionowała legitymację czynną powódki, wskazując, że nie złożono załączników do umów przelewu wierzytelności. Strona powodowa w odpowiedzi na ten zarzut przedłożyła w piśmie procesowym z dnia 30 sierpnia 2021 r. załączniki do umów cesji wierzytelności na fakt istnienia legitymacji czynnej. Wobec tego uznać należało, że skutecznie doszło do przeniesienia wierzytelności z poszkodowanego na powódkę. Zgodnie z przepisem art 509 § 1 i 2 k.c. wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki.

Pozwana nie kwestionowała zasady swojej odpowiedzialności za szkodę powstałą w pojeździe należącym do powódki i wypłaciła odszkodowanie w kwocie 6.535,46 złotych. Nie budziło bowiem wątpliwości, iż do przedmiotowego zdarzenia drogowego doszło na skutek zawinionego działania uczestnika ruchu drogowego posiadającego polisę w zakresie odpowiedzialności cywilnej za szkody związane z ruchem pojazdu mechanicznego u pozwanego ubezpieczyciela.

Niesporne było pomiędzy stronami również i to, że szkoda w pojeździe wyraża się w kosztach jego przywrócenia do stanu poprzedniego. Przedmiotem sporu jest natomiast – zważywszy na stanowisko strony pozwanej – czy pojazd uszkodzony wymagał naprawy przekraczającej kwotę 6.535,46 złotych wypłaconą przez ubezpieczyciela. Nadto strona pozwana powoływała się na fakt możliwości dokonania naprawy pojazdu w warsztacie współpracującym z ubezpieczycielem.

Na wstępie wskazać należy, że świadczenie ubezpieczyciela z tytułu umowy ubezpieczenia majątkowego ma charakter odszkodowawczy i ta funkcja kompensacyjna determinuje podstawową treść pojęciową, zakres i poziom odszkodowania. Odpowiedzialność natomiast zakładu ubezpieczeń jest szczególną postacią odpowiedzialności cywilnej, a prawo ubezpieczeń majątkowych jest częścią prawa odszkodowawczego. Pojęcie szkody w ubezpieczeniach jest zatem takie samo jak w innych działach prawa odszkodowawczego, zasada odszkodowania nie może być bowiem traktowana w oderwaniu od ogólnych zasad odszkodowawczych, które znalazły wyraz i zostały uregulowanie w kodeksie cywilnym. Dotyczy to samych pojęć szkody i odszkodowania. Wskazać przy tym należy, że zakład ubezpieczeń obowiązany jest do naprawienia szkody tylko w formie wypłaty odpowiedniej sumy pieniężnej, nie zaś wedle wyboru poszkodowanego także przez przywrócenie stanu poprzedniego, co wyłącza stosowanie w tych okolicznościach art. 363 § 1 k.c. Niezależnie od tego, czy poszkodowany naprawił, uszkodzoną rzecz, należy mu się od zakładu ubezpieczeń odszkodowanie ustalone według zasad art. 363 § 2 k.c., w związku z art. 361 § 2 k.c., co oznacza, że jego wysokość ma odpowiadać kosztom przywrócenia rzeczy jej wartości sprzed wypadku.

Zgodnie z art. 361 § 1 k.c. zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. W literaturze dominującą jest teoria adekwatnego związku przyczynowego, od której odstępstwa mogą wystąpić w warunkach opisanych w art. 361 § 2 k.c., zgodnie z którym granicach określonych w art. 361 § 1 k.c., w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Co do zasady normalny związek przyczynowy pełni zatem w prawie cywilnym funkcję przesłanki odpowiedzialności odszkodowawczej, a nadto wyznacza jej granice w tym sensie, że zobowiązany ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa zdarzeń, z którymi ustawa łączy jego obowiązek odszkodowawczy. Skutki zaś pozostające poza granicami adekwatnej przyczynowości nie są objęte takim obowiązkiem. Adekwatny związek przyczynowy pozwala na uznanie prawnej doniosłości tych skutków, które są dla badanego zdarzenia zwykłe (typowe, normalne), a na odrzucenie takich, które oceniamy jako niezwykłe, nietypowe, nienormalne. Następstwo zdarzenia ma zaś normalny charakter wówczas, gdy w danym układzie stosunków i warunków oraz w zwyczajnym biegu rzeczy, bez zaistnienia szczególnych okoliczności, szkoda jest następstwem danego zdarzenia lub gdy zazwyczaj, w zwykłym porządku rzeczy jest konsekwencją danego zdarzenia ( por. wyrok SN z dnia 11.09.2003 r., sygn. III CKN 473/01 oraz wyrok SN z dnia 26.01.2006 r., II CK 372/05). W świetle powyższego przepisu wysokość odszkodowania ubezpieczeniowego świadczonego z tytułu ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej za szkody związane z ruchem pojazdu mechanicznego jest zakreślona granicami odpowiedzialności cywilnej posiadacza, kierowcy samochodu. Reguła płynąca z przywołanego przepisu nakazuje także przestrzeganie zasady pełnego odszkodowania w granicach wspomnianego adekwatnego związku przyczynowego. Podstawową bowiem funkcją odszkodowania jest kompensacja, co oznacza, że odszkodowanie powinno przywrócić w majątku poszkodowanego stan rzeczy naruszony zdarzeniem wyrządzającym szkodę, nie może ono jednak przewyższać wysokości faktycznie poniesionej szkody.

Odnosząc się do żądania zwrotu kosztów naprawy pojazdu wskazać należy, że zgodnie z treścią przepisu art. 822 § 1 k.c. przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony. Z przepisu art. 34 ust. 1 i art. 36 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych (...) wynika natomiast, że odszkodowanie, które zakład ubezpieczeń, w ramach odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych, zobowiązany jest wypłacić poszkodowanemu, ustala się w granicach odpowiedzialności cywilnej posiadacza lub kierującego pojazdem, jeżeli są oni zobowiązani do odszkodowania za szkodę wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu. Zgodnie natomiast z art. 363 § 1 k.c., naprawienie szkody, jeżeli taki jest wybór poszkodowanego, powinno nastąpić przez przywrócenie stanu poprzedniego. Odszkodowanie, jakie zobowiązany jest w takiej sytuacji wypłacić zakład ubezpieczeń, obejmuje wszelkie celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki poniesione w celu przywrócenia stanu poprzedniego rzeczy. Przywrócenie uszkodzonej rzeczy do stanu poprzedniego oznacza zaś doprowadzenie jej do stanu używalności i jakości w zakresie istniejącym przed wypadkiem; w razie uszkodzenia pojazdu mechanicznego chodzi o przywrócenie mu sprawności technicznej, zapewniającej bezpieczeństwo kierowcy i innych uczestników ruchu, oraz wyglądu sprzed wypadku ( por. uchwałę SN z dnia 12 kwietnia 2012 r., II CZP 80/11). Podkreślenia wymaga, że poszkodowanemu w związku z ruchem pojazdu mechanicznego przysługuje w ramach ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej roszczenie odszkodowawcze z chwilą powstania obowiązku naprawienia szkody, a nie gdy powstaną koszty naprawy pojazdu. W myśl przepisów Kodeksu cywilnego i istoty instytucji odszkodowania, roszczenie i świadczenie odszkodowawcze jest niezależne od tego, czy naprawa została dokonana. Wysokość świadczeń należy obliczać na podstawie ustaleń co do zakresu uszkodzeń i technicznie uzasadnionych sposobów naprawy, przy przyjęciu przewidzianych kosztów niezbędnych materiałów i robocizny według cen z daty ich ustalenia, a naprawa pojazdu przed uzyskaniem świadczeń z zakładu ubezpieczeń i jej faktyczny zakres, nie ma zasadniczego wpływu na powyższy sposób ustalania ich wysokości. Zastosowanie takiego miernika dla ustalenia wysokości odszkodowania wymaga przede wszystkim jego kompensacyjna funkcja. Powstanie roszczenia w stosunku do ubezpieczyciela o zapłatę odszkodowania, a tym samym zakres odszkodowania, nie zależą od tego, czy poszkodowany dokonał (w ogóle lub w części) restytucji i czy ma taki zamiar. Dla powstania roszczenia o naprawienie szkody w postaci kosztów naprawy pojazdu nie mają również znaczenia późniejsze zdarzenia, choćby w postaci sprzedaży uszkodzonego lub już naprawionego pojazdu. Zbycie rzeczy jest uprawnieniem właściciela tak samo, jak korzystanie z niej. Skorzystanie z tego uprawnienia nie może ograniczać wysokości należnego poszkodowanemu odszkodowania; ubezpieczyciel sprawcy szkody powinien bowiem wyrównać uszczerbek w majątku poszkodowanego do pełnej wysokości szkody ( por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 października 2021 r., I NSNc 150/20 i przywołane tam orzecznictwo).

Na podstawie opinii z dnia 24 sierpnia 2021 roku biegłego sądowego z zakresu techniki samochodowej, identyfikacji i wyceny wartości pojazdów, kalkulacji warsztatowej oraz analizy kosztorysów, oceny technologicznej, jakości napraw i eksploatacji pojazdów, technicznej rekonstrukcji, korelacji uszkodzeń pojazdów w zdarzeniach drogowych – Z. K. oraz opinii uzupełniającej tego biegłego z dnia 12 kwietnia 2023 r., Sąd ustalił, że wartość szkody w pojeździe wynosi 18 567,07 zł. Kwota ta wyraża się w kosztach przywrócenia pojazdu do stanu poprzedniego według cen części zamiennych obowiązujących w miesiącu październiku 2020 roku. Jednocześnie kwota ta uwzględnia oryginalne części zamienne, ponieważ zastosowanie oryginalnych części zamiennych pozwala na w pełni przywrócić pojazd do stanu sprzed szkody, bez dalszych czynności naprawczych oraz kosztów.

Zakres uszkodzeń wskazanych zarówno w kalkulacji wykonanej na zlecenie powoda jak i w kalkulacji kosztów naprawy pozwanej jest zgodny. Pozwana pominęła we własnej kalkulacji technologię naprawy producenta pojazdu B., umniejszyła ilość materiałów lakierniczych o 50%, pominęła materiały drobne i dodatkowe w wysokości 2% wartości części zamiennych zakwalifikowanych do wymiany, zaniżoną stawkę roboczogodziny, której nie stosuje się już od wielu lat w zakładach napraw powypadkowych pojazdów (54.50 zł netto za roboczogodzinę), umniejszenie końcowe wartości skalkulowanych kosztów naprawy o 8%. Wobec tego kalkulacja pozwanej nie odpowiada kosztom przywrócenia pojazdu do stanu sprzed szkody, pomimo tego, że obejmuje wszystkie uszkodzenia. W świetle technologii napraw powypadkowych pojazdów nie jest zasadne pomniejszanie (urealnianie lub amortyzowanie) cen części zamiennych oraz ilości materiału lakierniczego koniecznego do przeprowadzenia naprawy zgodnej z technologią producenta pojazdu B..

Zaś kalkulacja powoda (k. 35-39) jest technicznie prawidłowa i wykonana na jej podstawie naprawa powypadkowa pozwoli przywrócić pojazd do stanu sprzed szkody, po uzupełnieniu o operacje technologiczne, jakie biegły sądowy wskazał we własnej kalkulacji kosztów naprawy (demontażu i montażu podzespołów do naprawy poszycia błotnika tylnego lewego, wymiana uszczelek drzwi, które po zdemontowaniu nie nadają się do ponownego montażu oraz zabezpieczenie antykorozyjne).

Ustalenia w tym zakresie biegły poczynił na podstawie materiału technicznego zgromadzonego w aktach niniejszej sprawy, który pozwolił w pełni na udzielenie odpowiedzi na zadane przez Sąd pytania. Dokumentacja w sprawie była pełna i zakres uszkodzeń nie budził wątpliwości, w szczególności, że biegły sądowy przeanalizował szczegółową dokumentacje fotograficzną uszkodzeń pojazdu i pełne akta szkody. Biegły sądowy poddał analizie także, czy ustalona przez pozwanego bezsporna kwota kosztów naprawy, pozwoliłaby na usunięcie uszkodzeń pokolizyjnych samochodu B. zgodnie z technologią producenta pojazdu i takiej samej analizie poddano kalkulację kosztów naprawy załączoną do pozwu przez powoda.

Pełnomocnik pozwanej złożył zastrzeżenie do opinii pismem z dnia 13 października 2022 r., wskazując, że biegły powinien dokonać kalkulacji wysokości szkody wariantowo, a więc dodatkowo oszacować, jaki byłby koszt naprawy pojazdu, gdyby poszkodowany skorzystał z przedstawionej przez pozwaną propozycji. Biegły sądowy ustosunkował się do tych zastrzeżeń i wskazał, że wartość skalkulowanych kosztów naprawy, w oparciu o kryteria pozwanego, wynosiłaby 7.798,74 złotych w czasie, kiedy szkoda komunikacyjna powstała. Nie zmienia to jednak faktu, że założenia ubezpieczyciela sprawcy szkody to uwzględnienie technologii naprawy producenta pojazdu B., ilość materiałów lakierniczych 50%, stawkę roboczogodziny 54,50 zł netto i umniejszenie końcowe wartości skalkulowanych kosztów naprawy.

Jednym z podstawowych obowiązków strony, która z danego faktu wywodzi skutki prawne, jest jego udowodnienie (art. 6 k.c.). Ponadto, stosownie do art. 3 k.p.c., strony obowiązane są dokonywać czynności procesowych zgodnie z dobrymi obyczajami, dawać wyjaśnienia co do okoliczności sprawy zgodnie z prawdą i bez zatajania czegokolwiek oraz przedstawiać dowody. Przepis ten nakłada na strony określone w nim obowiązki o charakterze moralnym, etycznym oraz procesowym i przenosi na strony obowiązek dążenia do wyjaśnienia wszystkich istotnych okoliczności sprawy. Rolą sądu jest zatem jedynie ocena stanowisk i materiału dowodowego zaoferowanego przez strony. Sąd nie może domyślać się, jakie są faktycznie intencje strony, czy też korygować formułowane przez stronę tezy dowodowe, tak aby zgłaszane dowody stały się przydatne dla rozstrzygnięcia sprawy. Sąd nie może bowiem w toku postępowania wchodzić w zakres kompetencji stron sporu i podejmować działań zmierzających do udowodnienia zasadności roszczenia. Takie czynności sądu byłyby oczywiście sprzeczne z zasadami kontradyktoryjności sporu i równości stron postępowania ( por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 września 2022 r., I CSK 1298/22). W świetle powyższego na pozwanej spoczywał ciężar dowodu co do faktów mających wpływ na ustalenie wysokości odszkodowania na poziomie nieprzekraczającym kwoty wskazanej w kalkulacji naprawy sporządzonej przez nią w postępowaniu likwidacyjnym. Takie dowody nie zostały przedstawione.

Strona powodowa powoływała się obowiązek współpracy poszkodowanego z ubezpieczycielem. Z argumentacji strony powodowej wynika, iż poszkodowany powinien skorzystać z propozycji naprawy w warsztacie współpracującym z ubezpieczycielem z uwagi na gwarantowane zniżki. Zarówno sprawca szkody jak i ubezpieczyciel nie są uprawnieni do ingerowania w to, w jakim warsztacie poszkodowany dokona naprawy pojazdu i fakt, że wybrał warsztat, który stosuje ceny wyższe niż te, które ubezpieczyciel byłby skłonny zaakceptować, nie zwalnia ani sprawcy szkody ani ubezpieczyciela z obowiązku zwrotu tych kosztów, o ile były one celowe i ekonomicznie uzasadnione w celu przywrócenia stanu poprzedniego pojazdu. Poszkodowany nie jest również zobowiązany do dokonywania naprawy pojazdu w warsztacie, który oferuje najniższe ceny za tego rodzaju usługi. Stąd też koszty naprawy pojazdu, którego poszkodowany dotychczas nie naprawił winny być ustalone przy uwzględnieniu rzeczywistego, prognozowanego kosztu naprawy pojazdu. Ubezpieczyciel byłby zwolniony z obowiązku wypłaty odszkodowania jedynie w takim zakresie, w jakim poniesione koszty naprawy pojazdu prowadziłyby do wzbogacenia poszkodowanego. Jednakże ciężar wykazania tej okoliczności, tj. wzbogacenia poszkodowanego, spoczywa na pozwanym, który z faktu tego wywodzi skutki prawne. Faktu tego pozwany w toku procesu nie wykazał.

Szkoda, jaką poszkodowany poniósł na skutek kolizji z dnia 16 października 2020 r. wynosi 18.567,07 złotych brutto. Pozwana przed wytoczeniem powództwa zapłaciła powódce kwotę 6.535,46 złotych. Do zapłaty pozostała zatem kwota 12.031,61 złotych (18.567,07 zł – 6.535,46 zł). Powódka, opierając się na kalkulacji naprawy sporządzonej na jej zlecenie, rozszerzając powództwo z uwagi na opinię biegłego, domagała się zapłaty kwoty 12.031,61 złotych i żądanie w tym zakresie jest uzasadnione. Sąd uznał także za zasadne roszczenie w wysokości 300 zł z tytułu poniesionych przez powódkę kosztów kalkulacji, które pozostają w adekwatnym związku przyczynowym ze zdarzeniem, które wywołało szkodę. Potwierdza to orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 29 maja 2019 r., sygn. III CZP 68/18, z którego wynika, iż nabywcy - w drodze przelewu - wierzytelności o odszkodowanie za szkodę komunikacyjną przysługuje od ubezpieczyciela odpowiedzialności cywilnej zwrot uzasadnionych kosztów ekspertyzy zleconej osobie trzeciej.

Mając powyższe na uwadze, Sąd w punkcie I wyroku zasądził od pozwanej na rzecz powódki kwotę 12.331,61 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od kwot:

- 12.031,61 zł od dnia 11 grudnia 2020 r. do dnia zapłaty;

- 300 zł od 22 marca 2021 (dzień wniesienia pozwu) do dnia zapłaty.

Roszczenie o odsetki ustawowe za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego znajduje oparcie w treści art. 359 § 1 k.c., art. 481 § 1 i 2 k.c. oraz art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych (…). Zgodnie z treścią przepisu art. 481 § 1 k.c. jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Dłużnik popada w opóźnienie jeśli nie spełnia świadczenia pieniężnego w terminie, w którym stało się ono wymagalne także wtedy, gdy kwestionuje istnienie lub wysokość świadczenia ( por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 października 2003 r., sygn. II CK 146/02). Ubezpieczyciel, stosownie do treści art. 14 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych (…) stanowi, że zakład ubezpieczeń wypłaca odszkodowanie w terminie 30 dni licząc od dnia złożenia przez poszkodowanego lub uprawnionego zawiadomienia o szkodzie. Zgodnie natomiast z ust. 2 tego przepisu, w przypadku gdyby wyjaśnienie w terminie, o którym mowa w ust. 1, okoliczności niezbędnych do ustalenia odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń albo wysokości odszkodowania okazało się niemożliwe, odszkodowanie wypłaca się w terminie 14 dni od dnia, w którym przy zachowaniu należytej staranności wyjaśnienie tych okoliczności było możliwe, nie później jednak niż w terminie 90 dni od dnia złożenia zawiadomienia o szkodzie, chyba że ustalenie odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń albo wysokości odszkodowania zależy od toczącego się postępowania karnego lub cywilnego. W terminie, o którym mowa w ust. 1, zakład ubezpieczeń zawiadamia na piśmie uprawnionego o przyczynach niemożności zaspokojenia jego roszczeń w całości lub w części, jak również o przypuszczalnym terminie zajęcia ostatecznego stanowiska względem roszczeń uprawnionego, a także wypłaca bezsporną część odszkodowania. Świadczenie ubezpieczyciela ma zatem charakter terminowy, a spełnienie świadczenia w terminie późniejszym niż wynikający z cytowanego przepisu może być usprawiedliwione jedynie wówczas, gdy ubezpieczyciel wykaże istnienie przeszkód w postaci niemożliwości wyjaśnienia okoliczności koniecznych do ustalenia odpowiedzialności albo wysokości świadczenia, mimo działań podejmowanych z wymaganą od niego starannością profesjonalisty, według standardu, którego reguły wyznacza przepis art. 355 par. 2 k.c.

Powódka domagała się zapłaty odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia 11 grudnia 2020 r. w zakresie kwoty 12.031,61 złotych oraz od dnia wniesienia pozwu w zakresie kwoty 300 złotych. Zgłoszenie szkody miało miejsce 10 listopada 2020 r., co nie było miedzy stronami sporne. Roszczenie powoda stało się wymagalne z upływem dnia 10 grudnia 2020 r. Z tego względu pozwana pozostaje od dnia następnego w opóźnieniu z zapłatą pozostałej części odszkodowania za szkodę w pojeździe. Pozwana nie podniosła przy tym ani nie udowodniła, aby w terminie zakreślonym przepisem art. 14 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych (…), nie było możliwe wyjaśnienie okoliczności koniecznych do ustalenia odpowiedzialności ubezpieczyciela albo wysokości świadczenia. Wysokość zaś szkody powstałej w pojeździe powódki została ustalona w toku niniejszego procesu wyłącznie na podstawie materiału zgromadzonego w postępowaniu likwidacyjnym, a więc na podstawie okoliczności istniejących i znanych pozwanej w postępowaniu likwidacyjnym jeszcze przed dniem skierowania wezwania do uzupełnienia odszkodowania. Skoro zatem pozwana nie spełniła świadczenia z tytułu naprawienia szkody w pełnej wysokości do dnia 10 grudnia 2020 roku, to od dnia następnego pozostaje w opóźnieniu, co uzasadnia zasądzenie odsetek ustawowych za opóźnienie od kwoty uzupełniającej odszkodowanie od dnia wskazanego w pozwie, tj. 11 grudnia 2020 roku.

Natomiast w zakresie kwoty 300 zł (żądanie zwrotu kosztów ekspertyzy sporządzonej na zlecenie powoda), jako bezterminowego zobowiązania w rozumieniu art. 455 k.c., zostało zawarte w zawiadomieniu o przelewie wierzytelności i ostatecznym przedsądowym wezwaniu do zapłaty. Roszczenie strony powodowej w tym zakresie stało się wymagalne z dniem 23 lutego 2021 r., a więc przed dniem wniesienia pozwu.

Stan faktyczny sprawy Sąd ustalił na podstawie dokumentów i wydruków złożonych przez obydwie strony, w tym akt szkody na płycie CD, powstałych w toku postępowania likwidacyjnego, co do prawdziwości i wiarygodności których strony nie podnosiły zastrzeżeń. Ustalenia faktyczne natomiast co do wysokości szkody, jako że wymagała wiadomości specjalnych, Sąd poczynił na podstawie opinii biegłego sądowego z zakresu techniki samochodowej Z. K.. Żadna ze stron nie podważała prawdziwości ani wartości dowodowej dokumentów zawartych w aktach sprawy i aktach szkodowych, na których biegły oparł swoje ustalenia, a i Sąd nie stwierdził okoliczności podważających ich wartość dowodową. Biegły sądowy w sposób logiczny i klarowny przedstawił wyliczenia kosztu naprawy pojazdu uszkodzonego. Dlatego też Sąd mając na uwadze, że opinia została sporządzona zgodnie ze zleceniem, a także że jej treść wskazuje, że twierdzenia i wnioski biegłego znajdują oparcie w materiale dowodowym sprawy i nie stoją w sprzeczności z zasadami logiki, uznał opinię za przydatną do poczynienia ustaleń faktycznych w sprawie.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie przepisu art. 98 par. 1 k.p.c., który stanowi, że strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu).

Zgodnie z przepisem art. 98 § 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez radcę prawnego zalicza się wynagrodzenie, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych przepisach i wydatki jednego radcy prawnego, koszty sądowe oraz koszty nakazanego przez sąd osobistego stawiennictwa strony.

Powódce należy się tytułem zwrotu kosztów procesu kwota 4.867 złotych, na którą składają się:

opłata od pozwu w kwocie 750 złotych,

zaliczka na poczet wynagrodzenia biegłego sądowego w kwocie 500 złotych,

wynagrodzenie pełnomocnika powoda, które zgodnie z przepisem art. § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2023 r. poz. 1935) wynosi 3 600 złotych,

opłata skarbowa od złożonego dokumentu pełnomocnictwa procesowego w kwocie 17 złotych.

O nieuiszczonych kosztach sądowych, na które składa się kwota 848 złotych tytułem wyłożonego tymczasowo przez Skarb Państwa wynagrodzenia biegłego sądowego Z. K., Sąd orzekł na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jednolity: Dz. U. z 2023 r. poz. 1144 z późn. zm.). Zważywszy że, stosownie do treści przywołanego przepisu, przy rozstrzyganiu o obowiązku ponoszenia kosztów sądowych należy stosować zasady obowiązujące przy zwrocie kosztów procesu, kosztami tymi należało obciążyć pozwaną, jako stronę przegrywająca sprawę, o czym Sąd orzekł w punkcie III wyroku.