Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 lipca 2023 roku

Sąd Rejonowy Szczecin – Centrum w Szczecinie Wydział III Cywilny

w składzie:

Przewodniczący – Sędzia Sądu Rejonowego Anna Szarek

Protokolant – stażysta Daria Parol

po rozpoznaniu w dniu 21 lipca 2023 roku w Szczecinie

na rozprawie

sprawy z powództwa A. T.

przeciwko (...) Towarzystwu (...) Spółce Akcyjnej w W.

o zapłatę

I uchyla wyrok zaoczony z dnia 10 października 2022 roku i umarza postepowanie;

II znosi wzajemnie między stronami koszty procesu.

Sygn. akt III C 460/22

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 21 lipca 2023 roku

Pozwem z dnia 17 maja 2022 r. powódka – A. T., reprezentowana przez zawodowego pełnomocnika, wniosła o zasądzenie od pozwanego – (...) Towarzystwa (...) spółki akcyjnej w (...) (dalej (...) S.A. w W.) kwoty 1.500,72 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie, liczonymi od dnia 17 maja 2022 r. do dnia zapłaty oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie.

W uzasadnieniu pozwu powódka wskazała, że dochodzona pozwem kwota stanowi uzupełniające odszkodowania z tytułu najmu pojazdu zastępczego w wysokości 1.439,10 zł oraz skapitalizowane na 16 maja (...). odsetki za opóźnienie. Powódka przedstawiła przebieg postępowania likwidacyjnego, w toku którego ubezpieczyciel uznał swoją odpowiedzialność, ustalił szkodę całkowitą w pojeździe oraz wypłacił odszkodowanie z tytułu najmu pojazdu zastępczego i parkingu, które w ocenie powódki nie naprawia szkody w całości. Pomimo pisemnego wezwania do zapłaty pozwany nie dokonał zapłaty, co czyni pozew koniecznym i uzasadnionym.

Złożona przez pozwanego odpowiedź na pozew została zwrócona na podstawie art. 205 [1] §2 k.p.c. z powodu jej złożenia z uchybieniem terminu.

10 października 2022 r. Sąd wydał wyrok zaoczny.

W skutecznie wniesionym sprzeciwie od wyroku zaocznego pozwany, reprezentowany przez zawodowego pełnomocnika, wniósł o uchylenie wyroku zaocznego w całości, zawieszenie rygoru natychmiastowej wykonalności, oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego. Pozwany wniósł o merytoryczne rozpoznaje sprawy. Zarzucił, że przyznane odszkodowanie w pełni naprawiało szkodę, informował poszkodowaną o uznawanej stawce najmu i zakwestionował stawkę powódki.

Postanowieniem z 30 stycznia 2023 r. Sąd oddalił wniosek pozwanego o zawieszenie rygoru natychmiastowej wykonalności nadanego wyrokowi zaocznemu z dnia 10 października 2022 r.

Pismem z dnia 21 lutego 2023 r. powódka cofnęła pozew podtrzymując żądanie zasądzenia na jej rzecz kosztów postępowania. W uzasadnieniu wskazała, że decyzją z 12 października 2022 r. pozwany uznał roszczenie w kwocie 2.863,33 zł i przyznał odszkodowanie. Na kwotę tę składają się: 1.500,72 zł należności głównej, 262,61 zł tytułem odsetek ustawowych za opóźnienie i 1.100 zł tytułem kosztów procesu. Powódka wskazała, że zapłata została dokonana po wniesieniu pozwu, zatem do pozwany jest stroną przegrywającą proces.

Pismem z 10 marca 2023 r. pozwany oświadczył, że nie uznał dochodzonego roszczenia, a zapłaty dokonał celem uniknięcia przymusowej egzekucji, albowiem wydany w sprawie wyrok zaoczny zaopatrzony był w rygor natychmiastowej wykonalności. W konsekwencji pozwany podtrzymał stanowisko ze sprzeciwu w tym co merytorycznego rozpoznania sprawy.

Pismem z dnia 31 maja 2023 r. powódka sprecyzowała swoje stanowisko wskazując, że cofa pozew ze zrzeczeniem się roszczenia.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 15 września 2021 r. doszło do kolizji drogowej, w której samochód marki T. (...) o numerze rejestracyjnym (...)m, stanowiący własność E. G., został uszkodzony przez sprawcę kolizji posiadającego polisę od odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych w (...) S.A. w W..

Niesporne, nadto dowód:

- dowód rejestracyjny – k. 16v-17.

Uszkodzony pojazd nie nadawał się do dalszej eksploatacji. Poszkodowana potrzebowała samochodu w codziennych czynnościach i wykorzystywała najęty pojazd przy codziennych czynnościach życia prywatnego.

15 września 2021 r. E. G. zawarła z A. T. umowę usługi parkingowej przechowania uszkodzonego pojazdu za dobową stawkę 30 zł netto.

17 września 2021 r. E. G. udzieliła pełnomocnictwa A. T. do reprezentowania jej w postępowaniu likwidacyjnym.

Szkoda została zgłoszone ubezpieczycielowi sprawcy szkody, który potwierdził jej przyjęcie i informował o możliwości najmu pojazdu zastępczego.

17 września 2021 r. E. G. zawarła z A. T. umowę najmu pojazdu zastępczego R. (...) z rozliczeniem bezgotówkowym oraz: nielimitowanym przebiegiem kilometrów, brakiem ograniczeń co do wirku kierowcy, brakiem ograniczeń co do liczby kierowców, możliwością wyjazdu za granicę, zniesieniem udziału własnego w szkodach i A. 24h na terenie UE. Stawka dobowa wynosiła 140 zł netto. Umowa trwała do 8 października 2021 r.

Poszkodowana oświadczyła również, że po zapoznaniu się z warunkami najmu pojazdu zastępczego u ubezpieczyciela podejmie decyzję co do skorzystania z jego oferty.

Najem pomiędzy E. G. i A. T. miał odbyć się bezgotówkowo.

Dowód:

- umowa usługi parkingowej – k. 20v,

- umowa najmu – k. 21,

- cennik usług – k. 14v,

- pełnomocnictwo – k. 14,

- druk zgłoszenia szkody – k. 19-19v (109-109v),

- informacja o możliwości najmu pojazdu zastępczego – k. 110-111,

- e-mail z 17 września 2021 r. – k. 24-26,

- potwierdzenie rejestracji szkody – k. 108-108v,

- pismo z 17 września 2021 r. – k. 112,

- wydruk z programu ubezpieczyciela – k. 407,

- formularz z przyjęcia szkody – k. 104-106,

- oświadczenia poszkodowanej – k. 15-16,

- oświadczenie A. T. – k. 18,

- protokół przekazania pojazdu – k. 54.

Pismem z dnia 17 września 2021 r. pełnomocnik poszkodowanej przesłał ubezpieczycielowi dokumenty dotyczące naprawienia szkody w zakresie najmu pojazdu zastępczego i kosztów usługi parkingowej.

Pismem z dnia 17 września pełnomocnik poszkodowanej wezwał ubezpieczyciela do przyjęcia odpowiedzialności za szkodę i wezwał do wypłaty odszkodowania.

Wiadomością e-mail z 17 września 2021 r. pełnomocnik poszkodowanej zwrócił się o przesłanie ogólnych warunków najmu pojazdu zastępczego, regulaminu najmu w także wskazania, czy oferta obejmuje najem z nielimitowanym przebiegiem kilometrów, brakiem ograniczeń co do wirku kierowcy, brakiem ograniczeń co do liczby kierowców, możliwością wyjazdu za granicę, zniesieniem udziału własnego w szkodach i A. 24h na terenie UE.

Kolejnymi wiadomościami z 21, 22, 23, 24, 27 i 29 września 2021 strony prowadziły rozmowy dotyczące najmu pojazdu zastępczego zorganizowanego przez ubezpieczyciela.

E-mailem z 29 września 2021 r. pełnomocnik poszkodowanej zwrócił się o podstawienie pojazdu zastępczego. żądanie to ponowił 30 września 2021 r.

Wiadomością z 30 września 2021 r. ubezpieczyciel poinformował o ustaleniu szkody całkowitej w pojeździe oraz przesłał sporządzony arkusz kosztów naprawy.

Dowód:

- pismo z 17 września 2021 r. z dowodem nadania – k. 12v-13,

- wezwanie do zapłaty – k. 17v,

- e-mail z 17 września 2021 r. – k. 27,

- e-maile z okresu 21 – 29 września 2021 r. – k. 27v-35v,

- e-miale z 29 i 30 września 2021 r. – k. 36-37,

- e-mail z 30 września 2021 r. – k. 38,

- arkusz kosztów naprawy – k. 38v-48.

Decyzją z 1 października 2021 r. ubezpieczyciel uznał swoją odpowiedzialność i przyznał odszkodowanie w wysokości 6.120 zł.

Odszkodowanie zostało wypłacone 4 października 2021 r.

Dowód:

- decyzja z 1 października 2021 r. – k. 49-49v,

- potwierdzenie przelewu – k. 50.

6 października 2021 r. E. G. przekazała wrak pojazdu do stacji demontażu.

Dowód:

- oświadczenie E. G. – k. 21v,

- wiadomości e-mail – k. 22-22v.

8 października 2021 r. A. T. wystawiła E. G. fakturę VAT (...) na łączną kwotę 3.972,90 zł, w tym:

- 774,90 zł brutto tytułem usługi parkingu za 21 dni od 15 września 2021 r. do dnia 6 października 2021 r. przy dobowej stawce 30 netto,

- 2.410,80 zł brutto tytułem wynajmu pojazdu zastępczego za 14 dni od dnia 17 września 2021 r. do 30 września 2021 r. przy dobowej stawce 140 zł netto,

- 787,20 zł brutto tytułem wynajmu pojazdu zastępczego za 8 dni od dnia 30 września 2021 r. do 8 października 2021 r. przy dobowej stawce 140 zł netto.

8 października 2021 r. E. G. zawarła z A. T. umowę cesji wierzytelności, na podstawie której cedentka przelała na rzecz cesjonariuszki wierzytelność przysługującą jej w związku ze szkodą komunikacyjną w pojeździe w zakresie kosztów najmu pojazdu zastępczego oraz usługi parkingowej przysługujące jej od (...) S.A. w (...).

Pismem z 8 października 2021 r. ubezpieczyciel został zawiadomiony o dokonanej cesji.

Wiadomością e-mail oraz pismem z 8 października 2021 r. A. T. wezwała ubezpieczyciela do wypłaty kwoty wynikającej z faktury vat (...) .

Dowód:

- faktura VAT (...) – k. 20,

- umowa przelewu wierzytelności – k. 11,

- pełnomocnictwo – k. 10-10v,

- zawiadomienie o cesji z dowodem nadani a- k. 11v-12,

- e-mail z 8 października 2021 r. – k. 50v,

- ostateczne wezwanie do zapłaty z 8 października 2021 r. z dowodem nadania – k. 51-51v.

Decyzją z 21 października 2021 r. ubezpieczyciel przyznał odszkodowanie w kwocie 516,60 zł tytułem kosztów parkingu uznając cały okres świadczenia usługi, ale przy dobowej stawce 24,60 zł. decyzją z 22 listopada 2021 r. dopłacił z tego tytułu dalsza kwotę 258,30 zł.

Kwota ta została wypłacone 25 października 2021 r.

Decyzją z 16 listopada 2021 r. ubezpieczyciel przyznał odszkodowanie w kwocie 1.758,90 zł tytułem kosztów najmu pojazdu zastępczego parkingu uznając cały okres najmu, ale przy dobowej stawce 79,95 zł.

Kwota ta została wypłacone 18 listopada 2021 r.

Pomimo odwołania od decyzji z 16 listopada 2021 r. ubezpieczyciel nie zmienił swojego stanowiska.

Dowód:

- decyzja z 21 października 2021 r. – k. 52-52v (115-115v),

- potwierdzenia przelewów – k. 53 i 61v,

- decyzja z 16 listopada 2021 r. – k. 56-56v (113-113v),

- potwierdzenie przelewu – k. 57,

- odwołanie z 18 listopada 2021 r. z dowodem nadania – k. 58-59,

- pismo ubezpieczyciela z 22 listopada 2021 r. – k. 60-61 (117-118),

- e-miał z 30 listopada 2021 r. – k. 62,

- wezwanie z 30 listopada 2012 r. – k. 62v,

` - pismo ubezpieczyciela z 8 grudnia 2021 r. – k. 63-64.

Decyzją z 12 października 2022 r. ubezpieczyciel przyznał A. T. odszkodowanie w kwocie 2.863,33 zł, w tym: 1.500,72 zł należności głównej, 262,61 zł tytułem odsetek ustawowych za opóźnienie i 1.100 zł tytułem kosztów procesu z postępowania III C 460/22.

Kwota ta została wypłacona 14 października 2022 r.

Dowód:

- decyzja z 12 października 2022 r. – k. 128,

- potwierdzenia przelewu – k. 129-130.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Na skutek cofnięcia pozwu ze zrzeczeniem się roszczenia wydany w sprawie wyrok zaoczny podlegał uchyleniu, a postępowanie umorzeniu, zaś szczególne okoliczności sprawy przemawiały w ocenie Sądu za wzajemnym zniesieniem między stronami kosztów procesu.

10 października 2022 r. Sąd wydał w sprawie wyrok zaoczny wobec niezłożenia przez pozwanego odpowiedzi na pozew (ściślej rzecz ujmując złożona odpowiedź na pozew została zwrócona jako złożona z uchybieniem terminu, czemu pozwany przyznał) oraz uznając, że materiał sprawy jest wystarczający do wydania wyroku zaocznego.

Pozwany wniósł przy tym skuteczny sprzeciw od wydanego w sprawie wyroku zaocznego.

Zgodnie z art. 345 k.p.c. w przypadku wniesienia sprzeciwu przewodniczący zarządza doręczenie go powodowi i nadaje sprawie bieg, w razie potrzeby podejmując czynności przewidziane w przepisach o organizacji postępowania.

Stosownie zaś do art. 347 k.p.c. po ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd wydaje wyrok, którym wyrok zaoczny w całości lub części utrzymuje w mocy albo uchyla go i orzeka o żądaniu pozwu, bądź też pozew odrzuca lub postępowanie umarza. przepis art. 332 § 2 stosuje się odpowiednio.

Zgodnie z ww. art. 332 §2 k.p.c. w przypadku cofnięcia pozwu przed uprawomocnieniem się wyroku albo przedstawieniem akt z apelacją sądowi drugiej instancji, z jednoczesnym zrzeczeniem się dochodzonego roszczenia, a za zgodą pozwanego również bez tego zrzeczenia, Sąd pierwszej instancji postanowieniem uchyli swój wyrok i umorzy postępowanie, jeżeli uzna takie cofnięcie za dopuszczalne.

W ocenie Sądu cofnięcie pozwu było w sprawie dopuszczalne, nastąpiło wraz ze zrzeczeniem się roszczenia na skutek dokonanej przez pozwanego zapłaty. W konsekwencji wydany w sprawie wyrok zaoczny został uchylony, zaś postępowanie w sprawie umorzone.

Rozstrzygnięcie o kosztach postępowania Sąd oparł na art. 102 k.p.c.

Zgodnie z art. 102 k.p.c. w wypadkach szczególnie uzasadnionych Sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami. powołany przepis urzeczywistnia zasadę słuszności i stanowi wyłom w zasadzie odpowiedzialności za wynik procesu, przewidzianej w przepisie art. 98 k.p.c. pozostawiając sądowi pewną swobodę w przyznawaniu zwrotu kosztów procesu. W art. 102 k.p.c. określone zostały przesłanki, których zaistnienie warunkuje możliwość obciążenia strony przegrywającej jedynie częścią kosztów albo nieobciążania jej w ogóle tymi kosztami. Obejmują one wystąpienie w sprawie wypadków szczególnie uzasadnionych, które powodują, że zasądzenie kosztów na rzecz wygrywającego przeciwnika w całości, a nawet w części, byłoby sprzeczne z powszechnym odczuciem sprawiedliwości oraz zasadami współżycia społecznego. Zalicza się do tych "wypadków" okoliczności związane z przebiegiem postępowania, jak charakter dochodzonego roszczenia, jego znaczenie dla strony, przedawnienie roszczenia, subiektywne przekonanie o zasadności roszczenia wsparte na obiektywnych podstawach. Zakwalifikowanie konkretnego przypadku jako ”szczególnie uzasadnionego” wymaga rozważenia całokształtu okoliczności sprawy łączących się z charakterem żądania poddanego pod osąd, przy uwzględnieniu zasad współżycia społecznego (por. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 13 października 1976 r., IV PZ 61/76, Legalis 19667, z 19 września 2013 r., sygn. akt I CZ 183/12, Legalis 924560).

W ocenie Sądu w sprawie zachodził szczególnie uzasadniony przypadek uzasadniający rozstrzygnięcia o kosztach postępowania o art. 102 k.p.c. Wynika to z okoliczności, że w sprawie nie sposób w sposób jednoznaczny wskazać strony, która proces wygrała i strony, która proces przegrała.

Z jednej bowiem strony zasadą jest, że powód cofający pozew jest stroną przegrywającą proces. Jeżeli jednak cofnięcie to jest skutkiem zaspokojenia roszczenia w toku procesu, to strona powodowa uznawana jest za stronę proces wygrywająca i w tym zakresie Sąd podziela stanowisko z pisma powoda z datą 21 lutego 2023 r. Jednakże pozwany dokonując zapłaty oświadczył w procesie, że uczynił to nie dlatego, że uznał roszczenia, a dlatego, że chciał uniknąć postępowania egzekucyjnego opartego o natychmiast wykonalny wyrok zaoczny zaopatrzony w klauzulę wykonalności. Okoliczności te były wskazywane w sprzeciwie jak i dalszych pismach, w których pozwany domagał się równocześnie merytorycznego rozpoznania sprawy. Spełnienie świadczenia przez stronę pozwaną, niezależnie od przyczyn z jakich to nastąpiło, skutkowałoby już z tej przyczyny oddaleniem powództwa. Na skutek dopuszczalnego cofnięcia pozwu ze zrzeczeniem się roszczenia z powodu spełnienia świadczenia przez stronę pozwaną, Sąd nie dokonywał merytorycznej oceny zasadności roszczenia. W konsekwencji Sąd doszedł do przekonania, że w zaistniałych okolicznościach, jedyną zasadą orzekania o kosztach procesu, która odpowiadałaby zasadom słuszności i współżycia społecznego, jest wzajemne zniesienie pomiędzy stronami kosztów procesu. Poniesione przez każdą ze stron koszty były bardzo zbliżone (dla powoda i pozwanego wynosiły odpowiednio 1.100 zł i 1.000 zł), a strony należy traktować jako wygrywające i jednocześnie przegrywające sprawę w tym samym zakresie, czyli analogicznie jak przy ugodzie, gdzie koszty procesu podlegają wzajemnemu zniesieniu między stronami.

W świetle powyższych okoliczności orzeczono jak w wyroku.