Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 29 marca 2022 roku Sąd Rejonowy w Zgierzu, w sprawie z powództwa Gminy M. Z. reprezentowanej przez Miejskiej Przedsiębiorstwo (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w Z. przeciwko J. P. i D. P. o zapłatę

1.  oddalił powództwo,

2.  o kosztach procesu orzekł zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu, pozostawiając szczegółowe rozlicznie referendarzowi sądowemu.

Sąd Rejonowy wskazał, że pozwem z dnia 18 lutego 2021 r. Gmina M. Z. reprezentowana przez Miejskie Przedsiębiorstwo (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Z. wystąpiła o zasądzenie solidarnie od J. P. i D. P. kwoty 3968,63 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie co do kwoty 3687,70 zł od dnia 1 lutego 2021 r. do dnia zapłaty i co do kwoty 280,93 zł od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz kosztów procesu.

W uzasadnieniu pozwu powódka wskazała, iż na podstawie umowy najmu z dnia
23 listopada 2015 r. J. D. P. byli najemcami lokalu nr (...) położonego
w Z. na ul. (...) administrowanego przez powoda. Na mocy wypowiedzenia
z dnia 28 czerwca 2018 r. pozwani utracili tytuł prawny do lokalu. Z informacji uzyskanej przez administratora budynku wynika, że pozwani nie przebywają w lokalu. Pozwani
w okresie od 1 sierpnia 2018 r. do 31 stycznia 2021 r. nie uiszczali opłat za korzystanie
z lokalu, które powód nalicza w wysokości opłat czynszowych. Na kwotę dochodzonego roszczenia składa się kwota 3687,70 zł za ww. okres, w której skład wchodzą opłaty z tytułu odszkodowania za bezumowne korzystanie z lokalu, wywóz nieczystości stałych oraz dostawa zimnej wody i odprowadzania ścieków wg stanu na dzień 31 stycznia 2021 r. oraz kwota 280,93 zł z tytułu skapitalizowanych odsetek za zwłokę w płatności należności głównej za okres od 1 sierpnia 2018 r. do 31 stycznia 2021 r. wg stanu na dzień 31 stycznia 2021 r. (pozew – k. 4-4v)

Postanowieniem z dnia 6 kwietnia 2021 r. Starszy Referendarz sądowy ustanowił
dla nieznanych z miejsca pobytu pozwanych kuratora w osobie adw. A. K..

W dniu 13 października 2021 r. Starszy Referendarz sądowy wydał przeciwko pozwanym nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, uwzględniając żądanie pozwu.

W sprzeciwie od nakazu zapłaty kurator pozwanych wniósł o oddalenie powództwa. Podniósł zarzut nieudowodnienia roszczenia co do zasady i co do wysokości oraz braku uprawdopodobnienia, że miejsce pobytu pozwanych nie jest znane. Z ostrożności procesowej wniósł o nieobciążanie pozwanych kosztami procesu. Kurator wskazał, iż powód
nie udowodnił, aby pozwani byli osobami zajmującymi lokal w okresie dochodzonym pozwem. Ponadto skoro lokal był niezamieszkały, nie występowało zużycie wody ani nie powstawały nieczystości.

Pismem z dnia 3 stycznia 2022 r. powódka zgłosiła roszczenie alternatywne o zapłatę kwoty 1830,59 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie co do kwoty 1695,90 zł od dnia
1 lutego 2021 r. do dnia zapłaty oraz co do kwoty 134,69 zł od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty tytułem odszkodowania za bezumowne korzystanie z lokalu. Na powyższą kwotę składają się opłaty miesięczne za bezumowne korzystanie z lokalu w kwotach po 56,53 zł (1,34 zł stawki czynszu x pow. lokalu - 42,19 m ²) oraz odsetki od nieterminowego uiszczenia opłat w wysokości 134,69 zł.

Sąd Rejonowy poczynił następujące ustalenia faktyczne:

W dniu 23 listopada 2015 r. (...) sp. z o.o., działająca w imieniu Gminy M. Z., zawarła z J. P. i D. P. umowę najmu lokalu socjalnego nr (...) położonego w Z. na ul. (...) o pow. użytkowej 42,19 m ²
na czas określony, tj. 5 lat.

Stawka czynszu za 1 m ² za lokale socjalne i pomieszczenia tymczasowe w zasobie lokali Gminy M. Z. od 1 marca 2017 r. wynosiła 1,91 zł, zaś dla lokali bez urządzeń (woda i wc poza lokalem) – 1,34 zł.

Pismem z dnia 28 czerwca 2018 r. (...) sp. z o.o. wypowiedziała pozwanym umowę najmu lokalu nr (...) położonego w Z. na ul. (...) ze skutkiem na dzień
31 lipca 2018 r. z uwagi na zadłużenie z tytułu czynszu i innych opłat za lokal.
W przedmiotowym piśmie poinformowano pozwanych, że po dniu 31 lipca 2018 r. zobowiązani są do zdania lokalu w stanie wolnym do dyspozycji (...) sp. z o.o.

Od sierpnia 2018 r. pozwani nie dokonywali żadnych wpłat za lokal.

W dniu 10 lutego 2020 r. administrator K. Z. udał się do lokalu pozwanych, gdzie nikogo nie zastał. W rozmowie z sąsiadem P. K. zamieszkałym w lokalu nr (...) ustalił, iż od około roku J. P. wraz z córkami
nie przebywają w lokalu, gdyż wyjechała za granicę do pracy. D. P. także nie przebywa w lokalu od ponad roku, gdyż jest po rozwodzie z J. P.
i prawdopodobnie przebywa za granicą. Klucze od mieszkania J. P. zostawiła sąsiadce E. F., która od czasu do czasu dogląda mieszkanie.

Pismem z dnia 16 kwietnia 2020 r. (...) sp. z o.o. wezwała pozwanych do zapłaty kwoty 2598,81 zł z tytułu odszkodowania za bezumowne korzystanie z lokalu i kosztów upomnień.

Decyzjami z dnia 10 lutego 2021 r. Prezydent Miasta Z. orzekł o wymeldowaniu J. P. i D. P. z lokalu nr (...) na ul. (...) w Z.
na wniosek (...) sp. z o.o. W uzasadnieniu decyzji wskazano, że zgromadzony w sprawie materiał dowodowy jednoznacznie świadczy o tym, że J. P., D. P.
i ich rodzina nie przebywają w lokalu już od kilku lat. W wyniku oględzin lokalu stwierdzono, że w mieszkaniu brak jest rzeczy osobistych J. P. i D. P.. Pozostawiono meble kuchenne, pokojowe, wyposażenie łazienki i inne przedmioty wyposażenia mieszkania. Stan lokalu (brak prądu) wskazuje, że od dawna nikt
w nim nie przebywa. Fakt nieprzebywania ww. osób w lokalu potwierdziła sąsiadka E. F., która obecnie nie ma z nimi kontaktu i nie wie, gdzie przebywają. Stwierdzić zatem należało, że mieszkanie nr (...) przy ul. (...) w Z. kilka lat temu przestało być centrum życiowym stron postępowania, które opuściły lokal dobrowolnie i trwale bowiem bez możliwości powrotu (wypowiedzenie umowy najmu). Podkreślono w uzasadnieniu decyzji kilkuletni okres nieprzebywania J. P. i D. P. w lokalu i brak nim zainteresowania.

Sąd Rejonowy uznał w ustalonym stanie faktycznym, że powództwo należało oddalić.

Stosownie do art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie Gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2018 r., poz. 1234), osoby zajmujące lokal bez tytułu prawnego są obowiązane do dnia opróżnienia lokalu co miesiąc uiszczać odszkodowanie. Jak stanowi art. 18 ust. 2, z zastrzeżeniem ust. 3, odszkodowanie, o którym mowa w ust. 1, odpowiada wysokości czynszu, jaki właściciel mógłby otrzymać z tytułu najmu lokalu. Jeżeli odszkodowanie nie pokrywa poniesionych strat, właściciel może żądać od osoby, o której mowa w ust. 1, odszkodowania uzupełniającego.

W niniejszej sprawie Sąd Rejonowy doszedł do przekonania, iż pozwani nie zajmowali lokalu w okresie dochodzonym pozwem tj. od 1 sierpnia 2018 r. do 31 stycznia 2021 r. Jak wynika bowiem z ustalonego stanu faktycznego, pismem z dnia 28 czerwca 2018 r. (...) sp. z o.o. wypowiedziała pozwanym umowę najmu lokalu nr (...) położonego w Z. na ul. (...) ze skutkiem na dzień 31 lipca 2018 r. Podczas wizyty 10 lutego 2020 r. administrator ustalił, iż pozwani wyjechali za granicę i od ok. roku (tj. najpóźniej od początku 2019 r.)
nie przebywają w mieszkaniu. Decyzją z dnia 10 lutego 2021 r. zostali wymeldowani
z lokalu, a w toku postępowania administracyjnego ustalono, że już od kilku lat nie mieszkają pod wskazanym adresem i nie interesują się przedmiotowym lokalem. W mieszkaniu brak było prądu, co również oznacza, że lokatorzy od dawna z niego nie korzystali. Sąd miał
na uwadze, iż pozwani nie dopełnili formalności związanych ze zdaniem lokalu, ale od kilku lat nie zamieszkują w lokalu, z którego zabrali swoje rzeczy osobiste, a klucze do mieszkania J. P. przekazała sąsiadce E. F., która nie zna miejsca pobytu pozwanych
i nie ma z nimi kontaktu. Wskazuje to na fakt, iż pozwani nie mieli zamiaru powrócić
do lokalu i wyrazili wolę jego opuszczenia na stałe. Pozostawili co prawda w mieszkaniu meble, ale w okolicznościach niniejszej sprawy należało uznać, iż opuszczając lokal, wyzbyli się tych rzeczy z zamiarem ich porzucenia. Jak wynika natomiast z uzasadnienia wyroku Sąd Okręgowego w Lublinie z 25 lutego 2016 r. (II Ca 939/15), niezależnie od obowiązku wydania lokalu uprawnionemu przez lokatora zobowiązanego do opróżnienia lokalu, chodzi
o doprowadzenie do takiej sytuacji, w której dotychczasowy posiadacz traci, a uprawniony (właściciel) odzyskuje władztwo nad rzeczą (LEX nr 2018274). Brak zdania lokalu nie jest zatem równoznaczny z jego dalszym zajmowaniem. W niniejszej sprawie, jak wynika
z opisanych wyżej okoliczności, powódka odzyskała władztwo nad lokalem, wobec jego opuszczenia na stałe przez lokatorów i opróżnienia z rzeczy osobistych po wypowiedzeniu umowy najmu bez zamiaru powrotu do lokalu.

Roszczenie o zapłatę odszkodowania za bezumowne korzystanie z lokalu w wysokości miesięcznego czynszu należało zatem oddalić. Tym bardziej oddaleniu podlegało żądanie zapłaty za wywóz nieczystości stałych oraz dostawę zimnej wody i odprowadzanie ścieków, skoro w spornym okresie pozwani nie korzystali z lokalu. Nie generowali zatem nieczystości ani nie korzystali z wody.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 k.p.c., pozostawiając szczegółowe ich wyliczenie Referendarzowi sądowemu stosownie do art. 108 § 1 zd. 2 k.p.c.

Apelację od wyroku Sądu Rejonowego wywiodła strona pozwana, zaskarżając go w całości i zarzucając:

a) obrazę przepisów prawa materialnego, a mianowicie art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 roku o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie kodeksu cywilnego poprzez błędną jego wykładnię, wyrażającą się w niesłusznym przyjęciu przez Sąd meriti, że powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie z uwagi na to, że pozwani nie zamieszkiwali i nie przebywali w spornym lokalu w okresie od 1 sierpnia 2018 roku do 31 stycznia 2021 podczas gdy odszkodowanie za bezumowne korzystanie z lokalu naliczane jest w sytuacji, bezpodstawnego przetrzymywania lokalu i nie wydania lokalu administracji /zarządcy budynku.

b) obrazę przepisów prawa materialnego, a mianowicie art. 336 k.c. poprzez jego nieprawidłowe zastosowanie w okolicznościach przedmiotowej sprawy poprzez bezpodstawne przyjęcie, że powódka, pomimo że pozwani nie wydali zajmowanego lokalu, odzyskała władztwo nad lokalem, podczas gdy ze zgromadzonego materiału dowodowego jednoznacznie wynika, że pozwani przekazali klucze sąsiadce - co nie jest równoznaczne z porzuceniem lokalu i wyzbyciem się własności rzeczy przez pozwanych poprzez ich porzucenie,

c) obrazę przepisów prawa procesowego mogącego mieć istotny wpływ na treść skarżonego postanowienia, mianowicie art. 233 k.p.c. poprzez bezpodstawne przyjęcie przez Sąd meriti, z przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów i naruszeniem zasadami logicznego rozumowania, iż pozwani nie korzystali z lokalu wyzbywając się go i porzucając zlokalizowane w lokalu rzeczy z zamiarem się ich wyzbycia

czego skutkiem był błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę skarżonego wyroku poprzez przyjęcie, że dotychczasowi posiadacze - pozwani utracili prawo do lokalu, a powódka odzyskała władztwo nad rzeczą podczas gdy powyższe twierdzenia nie wynikają ze zgromadzonego materiału dowodowego.

Apelująca wniosła o zmianę powyższego wyroku poprzez zasądzenie od pozwanych solidarnie na rzecz Powódki kwoty 3 968,63 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie co do kwoty 3 687, 70 zł od dnia 1 lutego 2021 roku do dnia zapłaty i co do kwoty 280,93 zł od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty i zasądzenie kosztów procesu od pozwanych na rzecz powódki w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm prawem przepisanych lub uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia Sądowi Rejonowemu w Zgierzu.

W odpowiedzi na apelację w imieniu pozwanych kurator dla nieznanych z miejsca pobytu wniosła o oddalenie apelacji powoda w całości oraz o przyznanie wynagrodzenia za pełnioną funkcję kuratora ustanowionego w mojej osobie dla pozwanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja okazał się zasadna w części.

Podstawą prawną dochodzonego w rozpoznawanej sprawie żądania jest przepis art. 18 ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie kodeksu cywilnego, zgodnie z którym osoby zajmujące lokal bez tytułu prawnego są obowiązane do dnia opróżnienia lokalu co miesiąc uiszczać odszkodowanie. Zgodnie z wykładnią językową powyższego przepisu obowiązany do uiszczenia odszkodowania za bezumowne korzystanie z lokalu jest nie tylko ten kto faktycznie przebywa i zamieszkuje w lokalu, ale również też kto korzysta z pomieszczenia, użytkuje, bierze w posiadanie.

Przede wszystkim w ocenie Sądu Okręgowego ma rację apelujący odnośnie ziszczenia się w stanie faktycznym sprawy zasady odpowiedzialności pozwanych. Bezspornie lokal objęty powództwem nie został wydany przez pozwanych powódce. Lokal w spornym okresie nadal znajdował się w posiadaniu pozwanych, w tym znaczeniu, że zlokalizowane były tam przedmioty osobiste i urządzenia domowe pozwanych, a ponadto klucze od lokalu pozwana przekazała sąsiadce z lokalu nr (...) przy ul. (...) w Z. Pani E. F., która miała opiekować się mieszkaniem. Innymi słowy skoro klucze do lokalu nie zostały zwrócone powódce, a w mieszkaniu znajdowały się rzeczy pozwanych, nie sposób ocenić, jak to błędnie uczynił Sąd I instancji, że doszło do opuszczenia lokal, a pozwani wyzbyli się rzeczy pozostawionych w mieszkaniu z zamiarem ich porzucenia. Nie można zatem domniemywać, że pozwani do spornego lokalu nie powrócą. Zgodzić się należy z apelującą, że gdyby zamiarem pozwanych było wyzbycie się lokalu i porzucenie znajdujących się w nim przedmiotów, to przekazaliby klucze od lokalu powódce lub upoważniliby sąsiadkę do przekazania kluczy do dyspozycji powódki. Tym samym za nieuprawnione należało uznać stanowisko Sądu I instancji, że właściciel odzyskał władztwo nad rzeczą przez to, że pozwani porzucili rzeczy w nim się znajdujące z zamiarem wyzbycia się.

Są to twierdzenia niepoparte materiałem dowodowym w niniejszej sprawie co spowodowało, że za zasadny należało uznać zarzut apelującego naruszenia art. 233 k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów i błędne przyjęcie w ustaleniach faktycznych, że pozwani utracili prawo do lokalu, a powódka odzyskała władztwo nad rzeczą.

Powyżej przedstawione rozważania prowadzą również do wniosku o trafności zarzutu naruszenia art.18 ust. 1 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 roku o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie kodeksu cywilnego poprzez błędną jego wykładnię, wyrażającą się w niesłusznym przyjęciu przez Sąd Rejonowy, że powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie z uwagi na to, że pozwani nie zamieszkiwali i nie przebywali w spornym lokalu w okresie od 1 sierpnia 2018 roku do 31 stycznia 2021.

Natomiast w ocenie Sądu Okręgowego roszczenie strony powodowej, co do samej wysokości odszkodowania za bezumowne korzystanie z lokalu, podlegało uwzględnieniu jedynie w części, to jest, co do kwoty 1830,59 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie co do kwoty 1695,90 zł od dnia 1 lutego 2021 r. do dnia zapłaty oraz co do kwoty 134,69 zł od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty. Na powyższą kwotę składają się opłaty miesięczne za bezumowne korzystanie z lokalu w kwotach po 56,53 zł (1,34 zł stawki czynszu x pow. lokalu - 42,19 m ²) oraz odsetki od nieterminowego uiszczenia opłat w wysokości 134,69 zł. W pozostałym zakresie, to jest odnośnie do kosztów wody i nieczystości, to skoro bezspornie lokal był niezamieszkały fizycznie przez pozwanych, to nie występowało zużycie wody ani nie powstawały nieczystości, a zatem powództwo w tej części podlegało oddaleniu.

W konsekwencji Sąd Okręgowy zmienił zaskarżony wyrok, orzekając na podstawie art. 386§1 k.p.c. wobec uwzględnienia apelacji w części, jak w punkcie I. wyroku. W pozostałym zakresie apelacja podlegała oddaleniu, a to na podstawie art. 385 k.p.c. jako bezzasadna (punkt II. wyroku).

O kosztach procesu i o kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art.100 k.p.c..

Powódka wygrała proces i postępowanie apelacyjne w 46%.

Koszty procesu to opłata od pozwu w kwocie 400 zł. Zasądzeniu solidarnie od pozwanych na rzecz powódki podlegała zatem kwota 184 zł.

Koszty w postępowaniu apelacyjnym poniesione przez powódkę to 200 zł opłata od apelacji oraz koszty wynagrodzenia pełnomocnika ustanowionego w postępowaniu apelacyjnym po raz pierwszy w kwocie 675 zł ustalone na podstawie § 2 pkt 3 oraz § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych z dnia 22 października 2015 r. (tj. Dz.U. 2018 r. poz. 265 ze zm.). Zasądzeniu solidarnie od pozwanych na rzecz powódki podlegała kwota 402,50 zł (875 zł x 46%) zł tytułem zwrotu kosztów w postępowaniu apelacyjnym.

O kosztach należnych kuratorowi dla nieznanych z miejsca pobytu pozwanych orzeczono na podstawie §1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 9 marca 2018 roku w sprawie wysokości wynagrodzenia i zwrotu wydatków poniesionych przez kuratorów ustanowionych dla strony w sprawie cywilnej (Dz.U. z 2018 r., poz 536).