Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 sierpnia 2024 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach III Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący – Sędzia Sądu Okręgowego Magdalena Balion-Hajduk

Protokolant Monika Piasecka

po rozpoznaniu w dniu 25 lipca 2024 r. w Gliwicach

na rozprawie

sprawy z powództwa M. D.

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej w W.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego w Gliwicach

z dnia 21 września 2023 r., sygn. akt I C 820/23

1.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że:

a)  zasądza od pozwanej na rzecz powoda 4 467,72 zł (cztery tysiące czterysta sześćdziesiąt siedem złotych i siedemdziesiąt dwa grosze) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od kwoty 3 470,08zł (trzy tysiące czterysta siedemdziesiąt złotych i osiem groszy) od 31 grudnia 2022r. i od kwoty 480 zł (czterysta osiemdziesiąt złotych) od 13 stycznia 2023 r. ;

b)  zasądza od pozwanej na rzecz powoda 1317zł (jeden tysiąc trzysta siedemnaście) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu z ustawowymi odsetkami za opóźnienie po upływie tygodnia od ogłoszenia niniejszego orzeczenia;

2.  zasądza od pozwanej na rzecz powoda 2350 (dwa tysiące trzysta pięćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu z ustawowymi odsetkami za opóźnienie po upływie tygodnia od prawomocności postanowienia o kosztach;

3.  nakazuje pobrać od pozwanej na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Gliwicach 163 (sto sześćdziesiąt trzy) złote tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych.

SSO Magdalena Balion-Hajduk

Sygn. akt: III Ca 1028/23

UZASADNIENIE

Sąd Rejonowy w Gliwicach wyrokiem z 21 września 2023 r. oddalił powództwo M. D. przeciwko (...) Spółce Akcyjnej w W.

o zapłatę 4 467,72 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od kwot:

- 3 470,08 zł od dnia 31 grudnia 2022 roku

- 480 zł od dnia wniesienia pozwu oraz zasądził od powoda na rzecz pozwanej 917 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sąd Rejonowy ustalił, że 14 marca 2021 roku doszło do kolizji drogowej, w wyniku której został uszkodzony samochód osobowy marki V. (...) o numerze rejestracyjnym (...), należący do poszkodowanego T. B.. Sprawca szkody był objęty ochroną ubezpieczeniową z tytułu obowiązkowego ubezpieczenia OC wykupionym u pozwanej (...) Spółki Akcyjnej w W.. Poszkodowany zgłosił powstałą szkodę pozwanej, która zarejestrowała ją pod numerem (...).

Po przeprowadzeniu postępowania likwidacyjnego pozwana decyzją z 17 marca 2021 roku wypłaciła na rzecz T. B. kwotę 1.429,38 zł tytułem odszkodowana za naprawę uszkodzonego pojazdu. Na kwotę wypłaconą poszkodowanemu składa się 181,88 zł tytułem części zamiennych, kwota 184,50 zł tytułem prac blacharskich i mechanicznych, 798,56 zł tytułem materiałów lakierniczych oraz kwota 264,55 zł tytułem prac lakierniczych.

30 listopada 2022 roku poszkodowany T. B. zawarł z (...) z siedzibą w E. reprezentowaną przez powoda M. D. umowę przelewu wierzytelności z tytułu kosztów naprawy OC posiadacza pojazdu. 30 listopada 2022 roku T. B. oświadczył między innymi, że za szkodę w pojeździe V. o numerze rejestracyjnym (...) odpowiedzialna jest pozwana jako ubezpieczyciel OC sprawcy zdarzenia, z którego szkoda wynika i została ona zarejestrowana pod numerem (...). W oświadczeniu poszkodowany oświadczył, że kwota dotychczas wypłacona w ramach postępowania likwidacyjnego wynosi 1.429,38 zł, a kwota ta nie była wystarczająca do przywrócenia pojazdu do stanu sprzed zdarzenia. Wszystkie części, które uległy uszkodzeniu na skutek szkody były częściami oryginalnymi, złączonymi z pojazdem od jego wytworzenia przez producenta.

Powód zlecił sporządzenie prywatnej kalkulacji kosztów naprawy uszkodzonego pojazdu nr (...)PRO, przeprowadzona przez Centrum (...) Sp. z o.o. sp. k. w W.. Z kalkulacji wynikało, że uzasadnione koszty naprawy pojazdu V. (...) o numerze rejestracyjnym (...) wynoszą 3.983,30 zł. Powiększając tę kwotę o podatek VAT, koszty naprawy pojazdu poszkodowanego wynosiłyby 4.899,46 zł. Tytułem sporządzonej kalkulacji powód zapłacił kwotę 480 zł brutto, na podstawie faktury VAT nr (...).

W pojeździe poszkodowanego T. B. był zarysowany prawy przedni błotnik i zderzak. Poszkodowany naprawił pojazd we własnym zakresie. Błotnik i zderzak były malowane i szpachlowane, elementy nie wymagały wymiany. Podczas zdarzenia z dnia 14 marca 2021 roku szyba i klamka drzwi nie była uszkodzona, pojawiły się tylko uszkodzenia lakiernicze, które były usunięte samodzielnie przez poszkodowanego. T. B. poniósł koszt naprawy pojazdu w kwocie około 1.000 zł. Wypłacona po przeprowadzeniu postępowania likwidacyjnego przez ubezpieczyciela kwota była wystarczająca do naprawy szkody, pokryła ją w całości. Poszkodowany nie domagał się dopłaty z tytułu odszkodowania, natomiast skorzystał z propozycji powoda, licząc na dopłatę do szkody.

Sąd Rejonowy pominął dowód z opinii biegłego na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 2-3 oraz 5 k.p.c. albowiem okoliczności na jakie dowód miał być powołany, w świetle zgromadzonego materiału dowodowego, nie miały znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy, a jego przeprowadzenie prowadziłoby jedynie do nieuzasadnionego przedłużenia postępowania.

Sąd I instancji wskazał, że zasada odpowiedzialności nie była kwestionowana. Jako podstawę prawną powołał art. 822 k.c., art. 361 i 363 k.c. oraz art. 34 ust. 1 ustawy z 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. z 2003 r., Nr 124 poz. 1152 ze zm.), art. 436 k.c.. Natomiast odpowiedzialność posiadacza pojazdu w niniejszej sprawie oparta jest o w zw. z art. 415 k.c. .

Sąd wskazał, że przywrócenie uszkodzonego pojazdu do stanu poprzedniego polega na doprowadzeniu do takiego stanu używalności i jakości, jaki istniał przed wypadkiem. Jeżeli wymaga to użycia nowych części i materiałów, wydatki poniesione z tego tytułu powinny być uznane jako koszty naprawienia szkody. Odszkodowanie obejmuje koszty zakupu niezbędnych nowych części i innych materiałów pod warunkiem ich konieczności i niezbędności pod względem technicznym, bezpieczeństwa oraz estetyki i trwałości części zamiennych.

Miedzy stronami sporna pozostawała wysokość należnego powodowi odszkodowania, którą, zgodnie z art. 6 k.c., winien był wykazać powód. Powód przedstawił w tym celu prywatną kalkulację, którą, jako dokument prywatny nie wykazała wysokości odszkodowania. Poszkodowany T. B. poniósł koszt naprawy pojazdu w kwocie około 1.000 zł. Wypłacona po przeprowadzeniu postępowania likwidacyjnego przez ubezpieczyciela kwota 1.429,38 zł była wystarczająca do naprawy szkody. Uszkodzone elementy w pojeździe powoda nie wymagały wymiany. Niezbędne okazało się jedynie ich malowanie i szpachlowanie uszkodzonych elementów, które zostało przeprowadzone samodzielnie przez poszkodowanego. Tym samym Sąd Rejonowy uznał, że w świetle zaprezentowanego materiału dowodowego dowód z opinii biegłego sądowego nie miał znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy, a w dodatku mógłby jedynie spowodować nieuzasadnione przedłużenie niniejszego postępowania.

Sąd Rejonowy, oddalając powództwo powołał jako podstawę prawną art. 6 k.c.

Powód wniósł apelację od wyroku w całości, w której zarzucił m.in. naruszenie art. 233 k.p.c. przez nieuwzględnienie okoliczności faktycznych istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy i uznanie, że poszkodowany może przez własne oświadczenie wskazać czy doszło do obiektywnej szkody i ma możliwość samodzielnej oceny w jaki sposób naprawić samochód i czy jest on przywrócony do stanu poprzedniego,

,naruszenie prawa materialnego tj. art. 363 § 1 k.c., 361 § 2 k.c., art. 354 § 2 k.c. i 826 § 1 k.c. przez przyjęcie, ze kwota odszkodowania ustalona przez pozwanego jest zasadna, naruszenie art. 509 i 513 k.c. przez niezastosowanie i przyjęcie, że koszty kalkulacji prywatnej nie stanowią szkody związanej ze zdarzeniem i naruszenie art. 6 k.c. przez błędne zastosowanie. Powód wniósł o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania ewentualnie o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego na okoliczności wskazane w pozwie.

Pozwany wniósł o oddalanie apelacji i zasądzenie kosztów postępowania odwoławczego.

Sąd Okręgowy, rozpoznając apelację dopuścił dowód z opinii biegłego z zakresu techniki samochodowej na okoliczność kosztów przywrócenia pojazdu do stanu poprzedniego samochodu marki V. (...) należącego do T. B. uszkodzonego podczas kolizji w dniu 14 marca 2021r., ustalenia czy uszkodzone elementy samochodu były oryginalne i czy naprawa dokonana przez właściciela doprowadziła pojazd do stanu przed powstaniem szkody oraz ustalenia kosztów rzeczywistej dokonanej naprawy po przeprowadzeniu oględzin samochodu.

Biegły po przeprowadzeniu oględzin pojazdu ustalił, że w pojeździe zamontowano części oryginalne i w czasie naprawy żadne części nie zostały wymienione. Biegły wskazał także, że koszt naprawy pojazdu brutto wynosi 5 570,82zł, a naprawa nie spowoduje wzrostu wartości pojazdu. Dotychczas przeprowadzona naprawa była prowizoryczna, nie przywracała pojazdu do stanu poprzedniego, nie obejmowała koniecznych czynności. Biegły ponadto ocenił, że ubezpieczyciel w sporządzonej przez siebie kalkulacji manipulował stawkami, narzutami na części zamienne, materiał lakierniczy, przyjął stawkę z 1 rob/godz. z lat 80 –tych.

Podkreślić należy, że szkoda powstaje w chwili wypadku, wtedy gdy następuje pogorszenie stanu pojazdu i o sposobie jej naprawy decyduje właściciel pojazdu. Zgodnie z art. 363 § 1 k.c. naprawienie szkody winno nastąpić według wyboru poszkodowanego, bądź przez przywrócenie stanu poprzedniego bądź przez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej. Pozwany jako odpowiedzialny za szkodę ubezpieczyciel powinien wyrównać uszczerbek majątkowy powódki, który powstał w chwili wypadku. Innymi słowy szkoda jest kategorią obiektywną i nie zależy od wyboru sposobu naprawy, uzyskanych rabatów i od tego czy w ogóle pojazd został naprawiony czy też nie.

Takie stanowisko wielokrotnie zabierał Sąd Najwyższy w swoich orzeczeniach jak np. w wyroku z dnia 16 stycznia 2002 r., sygn. IV CKN 635/00, w którym orzekł, że roszczenie o świadczenie należne od ubezpieczyciela w ramach ustawowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej z tytułu kosztów przywrócenia uszkodzonego pojazdu do stanu pierwotnego jest wymagalne niezależnie od tego czy naprawa została już dokonana. Wysokość odszkodowania w takim wypadku należy ustalać według przewidywanych kosztów naprawy i według cen z daty ich ustalania czy w postanowieniu z dnia 11 kwietnia 2019 r., sygn. III CZP 102/18, w którym Sąd Najwyższy orzekł, że obowiązek ubezpieczyciela odpowiedzialności cywilnej polega wprawdzie na zapłacie odszkodowania, a więc na spełnieniu świadczenia pieniężnego (art. 822 § 1 k.c.), jednak poszkodowany może, według swojego wyboru, żądać od ubezpieczyciela zapłaty kosztów hipotetycznej restytucji albo zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej ustalonej zgodnie z metodą różnicy. Przepis art. 822 § 1 k.c. modyfikuje normę wynikającą z art. 363 § 1 k.c. bowiem jedynie w ten sposób, że roszczenie o przywrócenie stanu poprzedniego przekształca w roszczenie o zapłatę kosztów restytucji. Poszkodowany w ramach ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu mechanicznego, w przypadku szkody częściowej, może żądać odszkodowania w wysokości odpowiadającej niezbędnym i uzasadnionym ekonomicznie kosztom przywrócenia pojazdu do stanu poprzedniego, także wtedy, gdy naprawy nie dokonał lub dokonał jej nie w pełnym zakresie, prowizorycznie.

Sąd Okręgowy na podstawie uzupełnionego postępowania dowodowego ustalił, że koszt naprawy przywracający pojazd poszkodowanego do stanu poprzedniego wyniósł 5 570,72zł. Stanowisko Sądu I instancji oddalające powództwo na podstawie art. 6 k.c. nie zasługuje aprobatę. Szybkość postępowania nie może przesłaniać Sądowi nadrzędnego celu jakim jest sprawiedliwe i rzetelne odniesienie się do zgłoszonego roszczenia i wniosków stron. Powód wnosił o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego celem wykazania wysokości swojego roszczenia, a Sąd I instancji wniosek ten pominął, opierając się jedynie na zeznaniach świadka – właściciela pojazdu. Sąd nie zauważył, że właściciel nie jest fachowcem w zakresie naprawy pojazdów, nie ma te temat wiedzy specjalistycznej, nawet jeśli uznał, że pewne elementy samochodu uszkodzone w trakcie kolizji nie wymagały wymiany czy lakierowania, to skoro powód z tym stanowiskiem się nie zgadzał i zgłosił na poparcie swojej tezy wniosek dowodowy, to zadaniem Sądu było dowód ten przeprowadzić celem zweryfikowania tych stanowisk i ustalenia prawidłowo stanu faktycznego. Powód dochodził w niniejszym postępowaniu 4 467,72 zł, w tym kwoty 3470,08 zł tytułem odszkodowania. Pozwany wypłacił przed procesem kwotę 1 429,38 zł, żądana kwota mieści się w wysokości szkody ustalonej na kwotę 5 570,72 zł. W tych okolicznościach sprawy Sąd II instancji uznał także za uzasadniony koszt prywatnej wyceny, która posłużyła do wykazania nieprawidłowości kalkulacji sporządzonej przez pozwanego i dała asumpt do przeprowadzenia dalszego postępowania dowodowego. Był to zatem koszt celowy.

Sąd Okręgowy, mając powyższe na uwadze na mocy art. 386 § 1 k.p.c. zmienił zaskarżony wyrok i orzekł jak w sentencji. O kosztach za obie instancje orzeczono na mocy art. 98 k.p.c.

Na koszty procesu złożyły się opłata o pozwy 400 zł i wynagrodzenie pełnomocnika powoda wraz z opłata od pełnomocnictwa 917 zł.

Na koszty postępowania odwoławczego złożyły się 400 zł opłata od apelacji, 1500 zł zaliczka na koszt opinii biegłego i wynagrodzenie pełnomocnika 450 zł.

Sąd Okręgowy na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych nakazał również pobrać od pozwanej na rzecz Skarbu Państwa 163 zł tytułem pozostałej części wynagrodzenia biegłego.

SSO Magdalena Balion - Hajduk