Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 19 maja 2021 roku w sprawie z powództwa Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo-Kredytowej im. F. S. z siedzibą w G. przeciwko I. S. o zapłatę, Sąd Rejonowy dla Łodzi – Widzewa w Łodzi oddalił powództwo oraz zasądził od powoda na rzecz pozwanej kwotę 3.617 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Powód w swej apelacji zaskarżył wyrok w całości, zarzucając skarżonemu rozstrzygnięciu:

naruszenie prawa materialnego, mające istotny wpływ na wynik sprawy, to jest:

art. 61 k.c., poprzez uznanie, że nie doszło do skutecznego złożenia stronie pozwanej oświadczenia woli przez powoda w zakresie wezwania do zapłaty z dnia 14 maja 2019 r. i ostatecznego wezwania do zapłaty z dnia 17 czerwca 2019 r., podczas gdy zgodnie z brzmieniem tego przepisu, oświadczenie woli powoda zostało złożone skutecznie z uwagi na fakt, iż strona pozwana mogła zapoznać się z jego treścią;

art. 17 ustawy Prawo pocztowe, poprzez jego niezastosowanie i odebranie książkom nadawczym potwierdzającym nadanie listu do strony pozwanej waloru dokumentu urzędowego, podczas gdy taki przymiot nadaje owym dokumentom sama ustawa;

przepisów postępowania, których uchybienie miało istotny wpływ na rozstrzygnięcie w postaci:

art. 233 § 1 k.p.c. poprzez błędną ocenę materiału dowodowego, tj. błędne ustalenie jakoby powód w sposób nienależyty wykazał spełnienie obowiązku na nim spoczywającego a mianowicie nie wykazał przelania kwoty pożyczki na rzecz strony pozwanej, podczas gdy przedłożone przez powoda w toku procesu dokumenty w postaci wydruku operacji na rachunku pozwanej oraz wydruku z rachunku IKS+ pozwanej powinny być uznane za wystarczający dowód w sprawie na wykazanie faktu przekazania pozwanej środków wynikających z zawartej z powodem umowy pożyczki;

art. 309 k.p.c. poprzez brak jego zastosowania tj. nieprzyznanie mocy dowodowej wykazowi operacji na rachunku strony pozwanej oraz zestawieniu operacji z rachunku IKS+ strony pozwanej, podczas gdy ww. dokumenty powinny być uznane za wystarczający dowód w sprawie na wykazanie faktu przekazania pozwanej środków wynikających z zawartej z powodem umowy pożyczki;

art. 233 § 1 k.p.c., poprzez dokonanie sprzecznej z zasadami logiki i rozumowania oceny materiału dowodowego w zakresie wypłaty pozwanej kwoty wynikającej z umowy pożyczki zawartej między stronami, z uwagi na zupełne pomięcie przez Sąd I Instancji okoliczności, iż pozwana przez okres dwóch lat dokonywała wpłat na poczet zadłużenia wynikającego z umowy pożyczki nr (...) z dnia 18 października 2017 r., co jednoznacznie dowodzi, że otrzymała wynikające z umowy środki od powoda, gdyż wątpliwym jest, aby ktoś kto pożyczki nie otrzymał, spłacał ją od 2 grudnia 2017 r. do dnia 2 grudnia 2019 r., a więc przez tak długi okres;

art. 233 § 1 k.p.c., poprzez dokonanie dowolnej oceny postanowień umowy pożyczki, polegającej na nieprawidłowej ocenie, że przedłożone przez powoda potwierdzenia nadania pism stanowiących wezwanie do zapłaty z dnia 14 maja 2019 r. i ostateczne wezwanie do zapłaty z dnia 17 czerwca 2019 r. nie są wystarczającym dowodem dla wykazania faktu doręczenia pozwanej owych pism, a w konsekwencji błędne uznanie, iż w związku z powyższą okolicznością, wypowiedzenie umowy było nieskuteczne, a zatem umowa między stronami nadal obowiązuje, podczas gdy pocztowe potwierdzenia nadania ww. pism są wystarczającym środkiem dowodowym na wykazanie faktu doręczenia pozwanej owych pism, co wprost wynika ze stanowiska doktryny i judykatury;

art. 129 § 2 k.p.c. poprzez jego błędne zastosowanie, tj. założenie, iż strona powodowa powinna poświadczyć za zgodność z oryginałem kopie posiadanych dokumentów w sytuacji, w której oryginałami dokumentów dysponuje wyłącznie strona pozwana, a powód posiada jedynie kopie owych dokumentów, podczas gdy w wyżej opisanej sytuacji na pełnomocniku powoda nie ciąży taki obowiązek.

W konkluzji powód wniósł o zmianę wyroku w całości i zasądzenie od strony pozwanej na rzecz powoda kwoty 29902,74 zł wraz z odsetkami umownymi w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie od dnia 5 marca 2020 roku do dnia zapłaty. Ponadto skarżący wniósł o zasądzenie od strony pozwanej na rzecz powoda zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych za obie instancje wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia je przyznającego do dnia zapłaty, według norm przepisanych, z uwzględnieniem zmiany pełnomocnika powoda, opłaty sądowej od apelacji oraz opłaty sądowej od sporządzenia i doręczenia uzasadnienia, a także opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.

Pozwana w odpowiedzi na apelację wniosła o jej oddalenie w całości oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej kosztów zastępstwa procesowego w

postępowaniu apelacyjnym według norm przepisanych wraz z kwotą 34 zł tytułem opłaty skarbowej pełnomocnictw, jak również odsetek ustawowych za opóźnienie w zapłacie tychże kosztów liczonych od dnia uprawomocniania się wyroku do dnia zapłaty.

Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja powoda jest bezzasadna i jako taka podlega oddaleniu.

Sąd Okręgowy podziela i przyjmuje za własne poczynione przez Sąd pierwszej instancji prawidłowe ustalenia faktyczne.

Odnosząc się w pierwszej kolejności do zarzutów naruszenia prawa procesowego, wskazać należy, że zgodnie z art. 233 § 1 k.p.c. sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. Zdaniem Sądu Okręgowego, ocena materiału obwodowego przeprowadzona przez Sąd I instancji nie narusza granic swobodnej oceny dowodów, wyznaczonej dyspozycją art. 233 § 1 k.p.c. Nie jest sprzeczna z zasadami logicznego rozumowania, czy doświadczenia życiowego i mieści się w ramach swobody sądu ( por. też Sąd Najwyższy w orzeczeniu z dnia 6 listopada 1998 r., sygn. III CKN 4/98, publ. LEX nr 322031). Wbrew twierdzeniom apelującego Sąd Rejonowy dokonał ustaleń faktycznych w oparciu o cały zgromadzony materiał dowodowy wskazując, że strona powodowa nie wykazała, przelania pożyczki na rzecz pozwanej oraz, że doszło do skutecznego wypowiedzenia umowy pożyczki wobec nie wykazania skutecznego doręczenia pozwanej poprzedzającego to wypowiedzenie wezwania do zapłaty. Zarzuty dotyczące naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. nie mogą ograniczać się jedynie do przedstawienia innej oceny dowodów przez stronę postępowania, a wskazywać muszą na istotne uchybienia procesu decyzyjnego będącego udziałem Sądu, inaczej bowiem stanowią jedynie nieuzasadnioną polemikę. W niniejszej sprawie brak jest podstaw do przyjęcia, że rozstrzygnięcie Sądu Rejonowego jest sprzeczne z tymi okolicznościami, które zostały ustalone w toku postępowania.

Za chybiony należało uznać także zarzut naruszenia art. 309 k.p.c., w którym to powód zarzuca nieuprawnioną odmowę przez Sąd przyznania mocy dowodowej wykazowi operacji na rachunku oraz wydrukowi z rachunku IKS+. Wskazać należy, że są to prywatne, wewnętrzne dokumenty powoda. Pierwszy z dokumentów dotyczy zestawienia operacji na rachunku (...)… (...), który nie jest jednak rachunkiem, na który zgodnie z umową pożyczki ta miała zostać przelana. Drugi ze wskazanych dokumentów został złożony do akt jedynie w formie niepotwierdzonej za zgodność z oryginałem kopii dokumentu podpisanego przez specjalistę ds. obsługi ubezpieczeń A. D., co do której nie wiadomo, biorąc pod uwagę choćby nazwę zajmowanego przez nią stanowiska, czy w ogóle była uprawniona do jego sporządzenia i podpisania. Przede wszystkim zaś, jest to wyłącznie wewnętrzny dokument pożyczkodawcy a nie potwierdzenie wykonania operacji bankowej i nie może być on postrzegany, jeśli w ogóle wobec złożenia wyłącznie jego kopii, jako dokument prywatny potwierdzający jedynie, że osoba pod nim podpisana złożyła oświadczenie wskazanej treści; nie stanowi natomiast dowodu rzeczywistego stanu rzeczy. Dokument ten został sporządzony przez pożyczkodawcę i na jego wewnętrzne potrzeby i sam w sobie nie stanowi dowodu przelania kwoty pożyczki na rzecz pozwanej.

Zamierzonego skutku nie mógł odnieść również zarzut naruszenia art. 129 § 2 k.p.c. poprzez jego błędne zastosowanie, tj. założenie, iż strona powodowa powinna poświadczyć za zgodność z oryginałem kopie posiadanych dokumentów w sytuacji, w której oryginałami dokumentów dysponuje wyłącznie strona pozwana. Złożenie w sprawie sądowej kserokopii dokumentów stanowi w istocie „powołanie się” na dokument, w rozumieniu art. 129 k.p.c.. Zgodnie z art. 129 k.p.c., strona powołująca się w piśmie na dokument obowiązana jest zaś na żądanie przeciwnika złożyć oryginał dokumentu w sądzie jeszcze przed rozprawą. Przepis ten gwarantuje stronie prawo zapoznania się z oryginałem każdego dokumentu, na jaki powołuje się strona przeciwna, w celu zweryfikowania - na podstawie złożonego w sądzie oryginału dokumentu - czy powołana w piśmie lub przedłożona w odpisie treść istotnie odpowiada jego brzmieniu. W judykaturze przyjmuje się, że obowiązek złożenia w sądzie oryginału dokumentu powstaje automatycznie z chwilą zgłoszenia przez stronę przeciwną takiego żądania, a więc bez potrzeby wydawania przez sąd jakichkolwiek rozstrzygnięć w tym przedmiocie. Artykuł 129 k.p.c. nie określa expresis verbis sankcji za niepodporządkowanie się żądaniu przeciwnika. Niewątpliwie jednak zaniechanie obowiązku wynikającego z tego przepisu podlega ocenie przez pryzmat art. 233 § 2 k.p.c. sąd powinien zatem ocenić - na podstawie własnego przekonania i wszechstronnego rozważenia zebranego materiału - jakie znaczenie należy nadać odmowie przedstawienia przez stronę dowodu, uwzględniając również dyrektywy wynikające z art. 3 k.p.c., nakazującego stronom dawanie wyjaśnienia co do okoliczności sprawy zgodnie z prawdą oraz przedstawianie dowodów. Badając znaczenie odmowy złożenia oryginałów sąd powinien mieć na uwadze, czy została ona podyktowana względami obiektywnymi, czy też zawinionymi przez stronę ( tak też SN w postanowieniu z dnia 11 marca 2013 r., II PK 305/12, Legalis nr 734517).

W realiach przedmiotowej sprawy powód przedłożył kserokopie dokumentów, które jak wskazano wyżej, mogą stanowić inny dowód w sprawie, dopóki sąd lub strona przeciwna ich nie zakwestionują lub nie zażądają przedłożenia oryginałów. Należy jednak wskazać, iż w niniejszej Sąd Rejonowy odmówił wiarygodności dowodom z dokumentów prywatnych powoda z innych przyczyn niż jedynie brak ich poświadczenia za zgodność z oryginałem.

Chybiony okazał się również zarzut naruszenia art. 61 k.c. Zgodzić należy się ze stanowiskiem Sadu I instancji, że wypowiedzenie nie było skuteczne. Wezwanie do zapłaty poprzedzające wypowiedzenie umowy kredytowej nie zostało prawidłowo doręczone pozwanej, doręczenie takiego wezwania stanowi zaś warunek sine pua non skuteczności wypowiedzenia. Co prawda powód złożył potwierdzenie odbioru wypowiedzenia umowy, jednak nie przedłożył takiego dokumentu w przypadku wezwania do zapłaty poprzedzającego wypowiedzenie umowy. Brak jest zatem dowodu, który w sposób jednoznaczny potwierdzałby doręczenie pozwanej ww. przesyłki, a tym samym zachowanie procedury przewidzianej przez prawo bankowe. Jak słusznie uznał Sąd Rejonowy, za dowód taki nie można uznać kserokopii nadania, zwłaszcza, że numery nadania wskazane w książkach nadawczych nie korespondują w żaden sposób z numerem nadawczym wskazanym na wezwaniach do zapłaty. Zatem, nie są to dokumenty potwierdzające nadanie i odebranie przez pozwaną przedłożonych wezwań do zapłaty. W niniejszej sprawie nie może być więc mowy o skutecznym wypowiedzeniu umowy kredytu. Skoro powodowa Kasa nie dopełniła obowiązków związanych z wezwaniem do zapłaty, nie kierując do pozwanej skutecznego wezwania przed dokonaniem wypowiedzenia, to ostatnie również nie mogło odnieść skutków. Skoro bowiem nie doszło do prawidłowego doręczenia wymaganego wskazanymi wyżej przepisami wezwania do zapłaty, powód zaś nie udowodnił, by jednak to zostało doręczone, to nie może być mowy o skutecznym złożeniu pozwanej jakiegokolwiek oświadczenia. Skoro nie zostało wykazane, by wymagane przepisami wezwanie było w ogóle do pozwanej kierowane, to też nie istniała możliwość, by pozwana się z nim zapoznała i by w ten sposób przyjąć, że oświadczenie takie zostało w jakikolwiek sposób złożone.

Bezzasadny okazał się również zarzut naruszenia art. 17 ustawy Prawo pocztowe. Sąd I instancji słusznie odmówił wiarygodności dowodom z dokumentów w postaci książek podawczych, z uwagi na braki przedstawionych przez powoda dokumentów, w tym kopii książek nadawczych. Powód wysyłał wypowiedzenie umowy za potwierdzeniem odbioru. Można przyjąć, że będąc profesjonalistą na rynku usług bankowych również wezwanie do zapłaty wysłałby w takiej formie, aby w razie ewentualnego sporu sądowego posiadać stosowny dowód. Niestety powód zaniechał takiej okoliczności i nie wykazał doręczenia pozwanej wezwania poprzedzającego wypowiedzenie, co w kontekście kwestionowania przez pozwaną otrzymania takiego pisma, słusznie zostało ocenione przez Sąd Rejonowy. Ponadto na podstawie kopii książki nadawczej aby w/w pisma zostały pozwanej skutecznie doręczone. Wskazania bowiem wymaga, iż na podstawie kopii książek nadawczych nie sposób określić jakiej treści pisma były kierowane do pozwanej. Książka nadawca istotnie stanowi dowód wysłania przesyłki, niemniej jednak nie dowodzi jakiej treści przesyłka została przesłana (wyrok Sądu Okręgowego w Łodzi z 31 grudnia 2015 r., sygn. akt XIII Ga 806/15) Także wydruki z systemu monitoringu Poczty Polskiej nie stanowią prawidłowego dowodu w niniejszej sprawie. Stanowisko to potwierdza (wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w K. z dnia 21 września 2017 r. wydanego w sprawie (...) SA/Kr 703/17) Wydruk ze strony internetowej Poczty Polskiej nie posiada waloru dokumentu urzędowego w rozumieniu art. 76 § 1 k.p.a.. Wskazać należy, że przedłożone wydruki z systemu śledzenia przesyłek nie zawierają danych podmiotów, między którymi miało nastąpić doręczenie, wskazują one jedynie, że jakiś podmiot kierował do innego nieznaną przesyłkę, szczególnie, że w książce nadawczej nie wskazano numeru przesyłki, którego ma dotyczyć wydruk z systemu śledzenia przesyłek. Brak jest zatem związku pomiędzy tymi dokumentami.

Reasumując, w niniejszej sprawie powód nie wykazał, by wezwanie do zapłaty, na które powód się powołuje zostało doręczone pozwanej. Z uwagi na okoliczności braku skutecznego wypowiedzenia nie sposób ustalić wysokości ewentualnego zadłużenia i z tej przyczyny Sąd Rejonowy słusznie oddalił powództwo. Powód mimo ciążącego na nim obowiązku nie wykazał wysokości zadłużenia pozwanej. Z przedstawionych przez powoda dowodów nie wynika, aby powód skutecznie wezwał pozwaną do zapłaty zaległości przed wypowiedzeniem umowy. Powód nie udowodnił też aby oświadczenia złożyły osoby to tego upoważnione. Powód nie udowodnił zarówno umocowania do skierowania do pozwanej oświadczenia o wezwaniu do zapłaty, zaś przede wszystkim umocowania do złożenia oświadczenia o wypowiedzeniu umowy.

Mając na uwadze niezasadność zarzutów apelacyjnych oraz jednocześnie brak ujawnienia okoliczności, które podlegają uwzględnieniu w postępowaniu odwoławczym z urzędu, apelacja jako bezzasadna podlegała oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c.

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd Okręgowy orzekł w punkcie 2. wyroku w oparciu o art. 98 k.p.c., gdyż powód przegrał sprawę w całości. Na koszty podlegające zwrotowi przez powoda składają się koszty zastępstwa procesowego pozwanej w kwocie 1 800 zł, obliczone w oparciu o § 10 ust. 1 pkt. 1 w związku z § 2 pkt. 5) rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1964).Sąd nie uwzględnił wniosku o zasadzenie na rzecz pozwanej kwoty 34 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictw, gdyż strona pozwana nie wykazała jej poniesienia żadnym dokumentem.