Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 15 lipca 2022 r., Sąd Rejonowy dla Łodzi – Widzewa w Łodzi:

1.  zasądził od pozwanego Towarzystwa (...) Spółce Akcyjnej w W. na rzecz powoda M. M. kwotę 29.200 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 6 lutego 2020 r. do dnia zapłaty;

2.  oddalił powództwo w pozostałej części;

3.  zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 4.101,16 zł tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od tej kwoty od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty;

4.  nakazał pobrać na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego dla Łodzi-Widzewa w Łodzi tytułem nieuiszczonych wydatków:

a.  od powoda z roszczenia zasądzonego w punkcie 1. kwotę 242,62 zł;

b.  od pozwanego kwotę 640,90 zł.

Apelację od powyższego orzeczenia złożył pozwany zaskarżając wyrok w części, tj. w zakresie punktów 1., 3. oraz 4..

Skarżący wydanemu orzeczeniu zarzucił:

1)  naruszenie przepisów prawa materialnego, art. 444 § 1 k.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i uznanie, że:

a) pozwany jest zobowiązany do wypłacenia odszkodowania obejmującego koszty w postaci nakładów budowlanych na przystosowanie lokalu mieszkalnego i wyposażenia w sytuacji, gdy koszty te nie zostały przez powoda poniesione, gdyż nabyty lokal mieszkalny był całkowicie wykończony i wyposażony i powód nie dokonywał w nim żadnych zmian;

b) wydatki poniesione przez powoda na nabycie lokalu mieszkalnego o zdecydowanie wyższym standardzie i większym metrażu od wyposażenia i powierzchni zajmowanego przed wypadkiem są wydatkami pozostającymi w adekwatnym związku przyczynowym, ze zdarzeniem i pozwany zobowiązany jest do wypłaty odszkodowania obejmujące te wydatki;

2)  sprzeczność istotnych ustaleń sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego przez przyjęcie, że:

a)  powód poniósł konieczne nakłady budowlane w kwocie 21.000 zł na przystosowanie nabytego w dniu 11 sierpnia 2016 r. lokalu mieszkalnego do potrzeb powoda, jako osoby niepełnosprawnej, gdy nabyty lokal był w pełni wykończony i powód nie wykonywał w nim żadnych robót budowlanych;

b)  powód poniósł koszty w kwocie 8.200 zł na dostosowanie do jego potrzeb wyposażenia tj. zabudowy kuchennej i łóżka sypialnego, gdy powód poniósł jedynie wydatek na nabycie krzesełka prysznicowego;

3)  naruszenie prawa procesowego, tj. art. 322 k.p.c. poprzez niewłaściwe zastosowanie i ustalenie wysokości odszkodowania według swobodnej oceny Sądu w sytuacji, gdy niniejszy przepis ma zastosowanie tylko wówczas, gdy udowodnienie żądania i jego wysokości nie jest możliwe lub nader utrudnione, co w niniejszej sprawie nie miało miejsca, co w konsekwencji doprowadziło do zasądzenia na rzecz powoda odszkodowania za przystosowanie lokalu mieszkalnego i wyposażenia do potrzeb powoda, jako osoby niepełnosprawnej, mimo iż powód nie poniósł żadnych wydatków w tym zakresie, nabył kompletnie wykończony i wyposażony lokal mieszkalny na tych samych zasadach co osoby pełnosprawne, a w pozwie żądał odszkodowania w wysokości różnicy pomiędzy ceną lokalu i ceną wyposażenia przystosowanego dla osób niepełnosprawnych i dla osób pełnosprawnych i nie wskazał dowodów dla stwierdzenia, że zapłacił za lokal mieszkalny i jego wyposażenie wyższą kwotę, aniżeli nabywcy pełnosprawni.

W związku z tak postawionymi zarzutami skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa w zaskarżonej części oraz o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu za obie instancje według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Przed przystąpieniem do merytorycznej oceny sprawy należy poczynić następujące uwagi o charakterze formalnym.

Zgodnie z obowiązującym od dnia 2 lipca 2021 r. art. 15zzs ⁽¹⁾ ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem (...)19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, w brzmieniu ustalonym ustawą z dnia 28 maja 2021 r. o zmianie ustawy – kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2021 r. poz. 1090), w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii ogłoszonego z powodu (...)19 oraz w ciągu roku od odwołania ostatniego z nich, w sprawach rozpoznawanych według przepisów kodeksu postępowania cywilnego w pierwszej i drugiej instancji sąd rozpoznaje sprawy w składzie jednego sędziego. Zasada ta, zgodnie z art. 6 powołanej ustawy z dnia 28 maja 2021 r. znajduje zastosowanie do wszystkich spraw wszczętych i niezakończonych przed dniem jej wejścia w życie. Taki stan prawny, zważywszy na datę wydania niniejszego orzeczenia, uzasadniał rozpoznanie przedmiotowej sprawy w składzie jednego sędziego.

Sąd Okręgowy rozpoznał apelację na posiedzeniu niejawnym. Żadna ze stron nie złożyła wiążącego Sąd wniosku o przeprowadzenie rozprawy z art. 374 k.p.c.. Rozważając natomiast tę kwestię z urzędu, Sąd Okręgowy nie dostrzegł powodów, dla których niniejsza sprawa powinna zostać skierowana na rozprawę.

Apelacja pozwanego podlegała oddaleniu, jako bezzasadna.

Zdaniem Sądu Okręgowego, wyrok Sądu Rejonowego jest prawidłowy. Podniesione przez apelującego zarzuty nie zasługują na uwzględnienie. Sąd Okręgowy podziela zarówno ustalenia faktyczne dokonane przez Sąd I instancji i przyjmuje je, jako własne, jak i dokonaną ocenę prawną.

W pierwszej kolejności należy wskazać, że podniesiony przez skarżącego zarzut sprzeczności istotnych ustaleń sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego, tj. zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. jest bezzasadny.

Zarzut naruszenia przepisu art. 233 k.p.c. może być uznany za zasadny jedynie w wypadku wykazania, że ocena materiału dowodowego jest rażąco wadliwa, czy w sposób oczywisty błędna, dokonana z przekroczeniem granic swobodnego przekonania sędziowskiego, wyznaczonych w tym przepisie. Sąd drugiej instancji ocenia bowiem legalność oceny dokonanej przez Sąd I instancji, czyli bada czy zostały zachowane kryteria określone w art. 233 § 1 k.p.c.. Należy zatem mieć na uwadze, że – co do zasady – Sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału, dokonując wyboru określonych środków dowodowych. Jeżeli z danego materiału dowodowego sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to ocena Sądu nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów i musi się ostać, choćby w równym stopniu, na podstawie tego materiału dowodowego, dawały się wysnuć wnioski odmienne. Przeprowadzona przez sąd ocena dowodów może być skutecznie podważona tylko wtedy, gdy brak jest logiki w wiązaniu wniosków z zebranymi dowodami lub, gdy wnioskowanie sądu wykracza poza schematy logiki formalnej albo, wbrew zasadom doświadczenia życiowego, nie uwzględnia jednoznacznych praktycznych związków przyczynowo – skutkowych (por. przykładowo postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 11 stycznia 2001 r., I CKN 1072/99, Prok. i Pr. 2001 r., Nr 5, poz. 33, postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 17 maja 2000 r., I CKN 1114/99, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 stycznia 2000r., I CKN 1169/99, OSNC 2000 r., nr 7-8, poz. 139).

Tego rodzaju uchybień w ustaleniach Sądu Rejonowego skarżący wykazać nie zdołał.

Co więcej treść stawianych zarzutów świadczy o tym, że autor apelacji nie zapoznał się z treścią uzasadnienia zaskarżonego wyroku, w szczególności z poczynionymi przez ten Sąd ustaleniami faktycznymi, bądź też, co gorsza, treść tych ustaleń świadomie przeinacza.

Wbrew bowiem wywodom apelacji Sąd Rejonowy nie ustalił, że powód poniósł konieczne nakłady budowlane w kwocie 21.000 zł na przystosowanie nabytego w dniu 11 sierpnia 2016 r. lokalu mieszkalnego do potrzeb powoda, jako osoby niepełnosprawnej, ani też nie ustalił, że powód poniósł koszty w kwocie 8.200 zł na dostosowanie do jego potrzeb wyposażenia tj. zabudowy kuchennej i łóżka sypialnego.

Sąd Rejonowy ustalił bowiem w oparciu o opinie biegłych, że: lokal mieszkalny dla osoby poruszającej się na wózku inwalidzkim powinien mieć powierzchnię większą od lokalu standardowego, być wolny od wszelkiego rodzaju progów o jednolitym poziomie, a także być wyposażony w urządzenia łatwo dostępne z pozycji siedzącej.

W lokalu nabytym przez osobę poruszającą się na wózku:

⚫

zachodzi konieczność wykonania zabudowy kuchennej na indywidualne zamówienie, co pociąga za sobą koszt na średnim poziomie 1.300 zł za metr bieżący zabudowy szafek i daje różnicę w cenie zabudowy kuchennej na poziomie 7.500 zł,

⚫

winno się dostosować łóżko sypialne poprzez wbudowanie elektrycznego mechanizmu regulowania wysokości i pozycji leża, co daje różnicę w cenie standardowego łóżka (bez materaca) i cenie łóżka specjalistycznego na poziomie 700 zł.

Każde przystosowanie lokalu do potrzeb osób niepełnosprawnych ma charakter indywidualny, odmienny dla różnych stopni niepełnosprawności. Osoby poruszające się na wózkach inwalidzkich wymagają najdalej posuniętych przystosowań, które są zależne od stopnia ograniczeń ruchowych.

Wartość nakładów na przystosowanie lokalu mieszkalnego o powierzchni 79,40 m ², odpowiadającej powierzchni lokalu powoda, do potrzeb osób niepełnosprawnych wynosi 21.000 zł.

Jak więc widać, Sąd Rejonowy wbrew tezom apelacji nie poczynił ustaleń co do poniesienia tych kosztów przez powoda. Kwestionowanie nieistniejących w istocie ustaleń Sądu Rejonowego przesądza zaś o bezzasadności zarzutu naruszenia przepisu art. 233 § 1 k.p.c..

Za chybione muszą być uznane również pozostałe zarzuty apelacji. Sąd Rejonowy bowiem w sposób prawidłowy wywiódł zasadę odpowiedzialności pozwanego, jak i wysokość należnego powodowi odszkodowania.

W szczególności nie mógł zasługiwać na uwzględnienie zarzut naruszenia art. 444 § 1 k.c..

Z treści powyższego przepisu wynika, że przewidziane w nim odszkodowanie obejmuje wszelkie wydatki pozostające w związku z uszkodzeniem ciała lub rozstrojem zdrowia, jeżeli są one konieczne i celowe. Poszkodowany ma tym samym prawo do zwrotu wszelkich kosztów związanych z uszkodzeniem ciała lub rozstrojem zdrowia. Przykładowo można wymienić wydatki związane z przewozem chorego do szpitala i na zabiegi, a także z koniecznością specjalnej opieki i pielęgnacji, w tym kosztów opieki i pomocy ze strony osób trzecich, również członków rodziny. Osoba, która została poszkodowana na skutek wypadku ma prawo domagać się w ramach naprawienia szkody pokrycia wszystkich niezbędnych i celowych wydatków wynikających z tego zdarzenia (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 3 lipca 2014 r., sygn. akt VI ACa 251/14, wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 13 czerwca 2014 r., sygn. akt I ACa 44/14). Do grupy wydatków celowych i koniecznych, pozostających w związku z uszkodzeniem ciała lub rozstrojem zdrowia zaliczyć należy w szczególności koszty leczenia, nabycia protez i innych specjalistycznych aparatów i urządzeń, utracone zarobki, koszty wywołane koniecznością dostosowania mieszkania do potrzeb spowodowanych kalectwem powypadkowym, koszty związane z odwiedzinami chorego w szpitalu, czy wynikające z konieczności specjalnej opieki i pielęgnacji nad chorym, koszty zabiegów rehabilitacyjnych (por. Z. Masłowski (w:) Kodeks..., s. 1096; M. Nesterowicz (w:) Kodeks..., s. 425, 426; A. Cisek (w:) Kodeks..., s. 791; M. Safjan (w:) Kodeks..., s. 1423). Bez wątpienia przy tym potrzeby mieszkaniowe osoby poruszającej się wyłącznie na wózku inwalidzkim są odmienne i większe niż potrzeby osoby całkowicie sprawnej.

Bez znaczenia jest przy tym to, że powód nie dokonywał adaptacji dla potrzeb osoby niepełnosprawnej zakupionego lokalu, a kupił lokal już przystosowany do jego sytuacji życiowej. Jest bowiem oczywistym i co zostało potwierdzone opiniami biegłych wydanymi w niniejszej sprawie, że cena lokalu przystosowanego do potrzeb osoby niepełnosprawnej jest wyższa niż cena takiego samego lokalu przystosowania takiego nie posiadającego. Szkodą powoda jest właśnie różnica w cenie pomiędzy takimi lokalami. Wysokość różnicy w cenach takich lokali została w przybliżeniu określona przez biegłych.

Skoro zaś opinie biegłych stanowiły jedynie pewne przybliżenie, gdyż brak było danych do określenia wprost różnicy transakcyjnej pomiędzy ceną zapłaconą przez powoda a ceną jaka zostałaby zapłacona za mieszkanie nieprzystosowane do potrzeb osoby niepełnosprawnej, to w realiach niniejszej sprawy zastosowanie art. 322 k.p.c. było prawidłowe.

Niezrozumiałe jest przy tym podnoszenie przez skarżącego kwestii powierzchni zakupionego lokalu czy jego standardu. Odpowiedzialność pozwanego dotyczy bowiem jedynie różnicy ceny lokalu przystosowanego do potrzeb osoby niepełnosprawnej i takiego samego lokalu przystosowania takiego nie posiadającego. Skarżący pomija również wnioski opinii biegłego z których wprost wynika, że siłą rzeczy aby spełniać swoje funkcje lokal przystosowany do potrzeb osoby niepełnosprawnej musi mieć powierzchnię większą niż zwykły lokal. Standard zaś przedmiotowego lokalu wynika ze stanu zdrowia powoda i jego ograniczeń ruchowych, będących skutkiem wypadku za którego skutki odpowiada pozwany. Trudno przyjąć aby jakakolwiek z cech lokalu nie była niezbędna powodowi do normalnego funkcjonowania. Lokal taki musi bowiem mieć odpowiednią powierzchnię umożliwiającą swobodne poruszanie się na wózku inwalidzkim i bezproblemowy wjazd do wszystkich pomieszczeń, budynek mieszkalny zaś musi być wyposażony w windę i posiadać odpowiednio szerokie miejsca parkingowe (w przypadku powoda wymiar taki daje nabycie dwóch sąsiadujących ze sobą miejsc parkingowych).

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy, na podstawie art. 385 k.p.c., oddalił apelację pozwanego, jako całkowicie bezzasadną.

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c., kierując się zasadą odpowiedzialności za wynik procesu.

Zasądzona z tego tytułu na rzecz powoda kwota stanowi zwrot kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym. Wysokość tych kosztów została ustalona w oparciu o przepisy § 2 pkt 5 w związku z § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie z dnia 22 października 2015 r. (Dz.U.2015.1800 ze zm.).

Biorąc pod uwagę stopień zawiłości sprawy oraz nakład pracy pełnomocnika powoda i jego wkład pracy w przyczynienie się do wyjaśnienia i rozstrzygnięcia sprawy, w szczególności fakt, iż w toku postępowania apelacyjnego nie było prowadzone postępowanie dowodowe, zaś apelację rozpoznano na posiedzeniu niejawnym, brak było podstaw do ustalenia wysokości wynagrodzenia pełnomocnika powoda w wysokości innej niż minimalne, przewidziane przepisami wyżej wskazanego rozporządzenia.