Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

w zakresie rozstrzygnięć z punktów A. i B. wyroku

W toku postępowania apelacyjnego powodowie cofnęli pozew ze zrzeczeniem się roszczenia w zakresie żądań zasądzenia na rzecz każdego
z nich kwot po 2.000 zł, gdyż pozwana uiściła te kwoty po wydaniu zaskarżonego wyroku. Powodowie wnosili o uchylenie wyroku w części, która dotyczy zasądzenia przedmiotowych kwot z umorzeniem postępowania. Jednocześnie powodowie oczekiwali zasądzenia odsetek ustawowych od dnia wywiedzenia powództwa do dnia zapłaty (odpowiednio do 5 lipca 2021 roku
i 13 października 2022 roku co do wpłat po 1.000 złotych na rzecz każdego
z nich).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Instytucję cofnięcia pozwu reguluje art. 203 k.p.c., który stanowi, iż pozew może być cofnięty bez zezwolenia pozwanego aż do rozpoczęcia rozprawy, a jeżeli z cofnięciem połączone jest zrzeczenie się roszczenia - aż do wydania wyroku. Cofnięcie pozwu jest wyrazem prawa powoda do dysponowania przedmiotem procesu oraz przejawem odwołalności czynności procesowych. Jeżeli pozew zostanie skutecznie cofnięty, to udzielenie ochrony prawnej przez wydanie wyroku stanie się bezprzedmiotowe i niedopuszczalne, co skutkuje wydaniem przez sąd na podstawie art. 355 k.p.c. postanowienia
o umorzeniu postępowania. Skuteczność cofnięcia pozwu zależy od spełnienia przesłanek z art. 203 § 4 k.p.c., to jest cofnięcie nie może być sprzeczne
z prawem, zasadami współżycia społecznego lub zmierzać do obejścia prawa.

Stosownie do treści art. 386 § 3 k.p.c., jeżeli pozew ulega odrzuceniu albo zachodzi podstawa do umorzenia postępowania, sąd drugiej instancji uchyla wyrok oraz odrzuca pozew lub umarza postępowanie. Każda
z przesłanek wymienionych w § 3 art. 386 k.p.c. stwarza bezwzględny obowiązek uchylenia zaskarżonego wyroku.

W niniejszej sprawie nie można zanegować skuteczności cofnięcia pozwu w zakresie kwot po 1.000 złotych, które zostały zapłacone przez pozwaną w toku postępowania apelacyjnego. Tym samym zaistniała konieczność umorzenia postępowania na podstawie art. 355 k.p.c.
W konsekwencji Sąd odwoławczy, stosując art. 386 § 3 k.p.c., uchylił zaskarżony wyrok w zakresie kwot po 1.000 zł z punktu 2. podpunkty od I. do V. litery a) i w tej części umorzył postępowanie w sprawie.

Dalej idące żądanie umorzenia postępowania z częściowym uchyleniem zaskarżonego wyroku było bezzasadne. Wydaje się, że omawiany wniosek wywołany został zbędnym przywołaniem w apelacji wpłaty w wysokości 5.000 zł (po 1.000 zł dla każdego z powodów). Przywołanie tej okoliczności
w apelacji wprowadziło pewien chaos w zderzeniu z zaskarżeniem wyroku tylko co do części roszczeń głównych. Analiza zakresu zaskarżenia (apelująca podważała zasądzenie z tytułu zachowku kwot po 1.437,50 zł z zasądzonych po 2.437,50 zł) prowadzi do wniosku, że zapłata kwot po 1.000 zł dla każdego z powodów nastąpiła w realizacji prawomocnie już zasądzonych, bo nieobjętych zaskarżeniem, części roszczeń zachowkowych. Zapłata tych kwot nie mogła więc w żaden sposób wpłynąć na wynik postępowania apelacyjnego, a dokonane w tym zakresie cofnięcie pozwu było bezskuteczne, jako dokonane już po zakończeniu postępowania w tej części.

Dodać należy, że powodowie nie dostrzegli wszystkich konsekwencji częściowego cofnięcia roszczeń zachowkowych. Powodowie częściowo zrezygnowali z roszczenia, które miało już nieprawomocnie zasądzone odsetki ustawowe za opóźnienie (odsetki zasądzono od kwot po 2.437,50 zł). Więc powodom na podstawie przedmiotowego wyroku Sądu I instancji nadal należą się odsetki zarówno od kwot po 1.000 zł objętych skutecznym cofnięciem pozwu, jak i od kwot po 1.000 zł zapłaconych na podstawie częściowo prawomocnego orzeczenia. Dookreślenie dat zamykających okres opóźnienia nastąpiło w ramach rozpoznania apelacji, a więc w jej granicach, i tego dotyczy punt C wyroku Sądu Okręgowego.