Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem Sądu Rejonowego w Pabianicach z 18 listopada 2021 roku w sprawie I C 211/21 z powództwa M. J. przeciwko (...) spółce akcyjnej w W.

–

w punkcie 1 oddalono powództwo;

–

w punkcie 2 ­­­zasądzono od powoda na rzecz pozwanego 137 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Dochodzone przez powoda roszczenie obejmowało niepokryte przez pozwanego koszty najmu pojazdu zastępczego przez poszkodowanego wypadkiem z 28 sierpnia 2017 roku. Przedmiotem sporu nie była zasada odpowiedzialności pozwanego jako ubezpieczyciela odpowiedzialności cywilnej sprawcy wypadku, a jedynie kwestia zasadności uwzględnienia kosztów najmu pojazdu zastępczego ponad uznane przez pozwanego. Sąd I instancji stanął na stanowisku, że poszkodowanemu prawidłowo zaoferowano najem pojazdu zastępczego, zaś powód nie wykazał żadnych szczególnych okoliczności, przemawiających za pokryciem kosztów przenoszących te, jakie wynikałyby z wynajmu pojazdu zastępczego na warunkach wskazanych przez pozwanego.

Apelację od omówionego wyżej wyroku w całości wywiódł powód, działając przez swojego pełnomocnika w osobie adwokata występującego również w I instancji. W apelacji zarzucono naruszenie prawa procesowego, jak i materialnego.

W zakresie prawa procesowego zdaniem apelującego doszło do naruszenia:

–

art. 233 § 1 k.p.c.1 przez wadliwe ustalenie prawidłowego przedstawienia poszkodowanemu oferty zawarcia najmu pojazdu zastępczego.

W zakresie prawa materialnego zarzucono naruszenie:

–

art. 361 k.c. przez przyjęcie niezasadności stawki najmu przyjętej przez powoda;

–

art. 36 ust. 1 u.u.o.2 przez przyjęcie, że stawka najmu stosowana przez powoda nie mieściła się w granicach odpowiedzialności pozwanego.

Z tych względów wniesiono o zmianę zaskarżonego wyroku przez uwzględnienie powództwa oraz o zasądzenie kosztów postępowania za obie instancje.

Pozwany nie złożył odpowiedzi na apelację.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Apelacja okazała się zasadna i skutkowała zmianą zaskarżonego wyroku.

W pierwszej kolejności należy zaznaczyć, że co do zasady w uzasadnieniu wyroku Sądu II instancji wskazanie podstawy faktycznej rozstrzygnięcia może ograniczyć się do stwierdzenia, że Sąd ten przyjął za własne ustalenia Sądu I instancji, chyba że zmieniono lub uzupełniono te ustalenia, przy czym jeżeli Sąd II instancji przeprowadził postępowanie dowodowe lub odmiennie ocenił dowody przeprowadzone w I instancji, uzasadnienie powinno także zawierać ustalenie faktów, które w II instancji uznano za udowodnione, dowodów, na których się oparto, i przyczyn, dla których innym dowodom odmówiono wiarygodności i mocy dowodowej (art. 387 § 2 ¹ pkt 1 k.p.c.), zaś wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa powinno objąć ocenę poszczególnych zarzutów apelacyjnych, a poza tym może ograniczyć się do stwierdzenia, że Sąd II instancji przyjął za własne oceny Sądu I instancji (art. 387 § 2 ¹ pkt 2 k.p.c.). Jednakże w sprawie niniejszej znajdują zastosowanie reguły dodatkowe, związane z relatywnie niewielką wartością przedmiotu sporu. Otóż jeżeli Sąd II instancji nie przeprowadził postępowania dowodowego, uzasadnienie wyroku powinno zawierać jedynie wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa (art. 505 ¹³ § 2 k.p.c.).

Zgłoszone zarzuty apelującego w zakresie prawa procesowego okazały się zasadne o tyle, że ustalenia faktyczne należało zmienić w ten sposób, że w trakcie rozmowy telefonicznej zainicjowanej przez poszkodowanego S. L. 29 sierpnia 2017 roku, w której trakcie doszło do zgłoszenia szkody, pracownik przyjmujący zgłoszenie w imieniu pozwanego poinformował poszkodowanego w podsumowaniu rozmowy, po podaniu na jej początku stawek najmu pojazdu zastępczego bez wyjaśnienia ich znaczenia, że do ubiegania się o zwrot najmu wystarczy faktura oraz że fakt iż auto zastępcze jest wynajmowane od innej firmy, nie stanowi problemu, a zwrotem kosztów najmu zajmie się w imieniu poszkodowanego tamtejszy przedsiębiorca na podstawie faktury, skoro tak zlecił poszkodowany

( (...)_ (...)_ (...)_ (...)_J._S._ (...).mp3, płyta CD-R, k. 51)

Powyższy dowód był przedmiotem badania Sądu I instancji. Nie przeprowadzono w postępowaniu apelacyjnym nowego dowodu, a jedynie uzupełniono ustalenia na podstawie dowodów już przeprowadzonych. Nagranie nie było kwestionowane co do autentyczności, nie wzbudziło również zastrzeżeń Sądu Okręgowego co do tej jego cechy.

W pozostałym zakresie ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd I instancji są prawidłowe, ponieważ mieszczą się w granicach swobodnej – w przeciwieństwie do dowolnej – oceny przeprowadzonych dowodów jako spójne, logicznie powiązane z materiałem dowodowym, niebudzące wątpliwości w świetle życiowego doświadczenia oraz zupełne z punktu widzenia zakresu ustaleń niezbędnego do prawidłowego rozstrzygnięcia. W konsekwencji, przy uwzględnieniu powyższej zmiany, Sąd Okręgowy przyjmuje owe ustalenia Sądu Rejonowego za własne.

Przystępując do oceny zarzutu naruszenia prawa materialnego stwierdzić należało iż wbrew ocenie Sądu I instancji, w sprawie wystąpiły okoliczności szczególne, nakazujące uwzględnienie kosztów rzeczywiście poniesionych przez poszkodowanego na najem pojazdu zastępczego. Konstatacja ta wynika z przebiegu rozmowy, w trakcie której zgłoszono szkodę. Z jej przebiegu wynika jednoznacznie, że poszkodowany nie należał do osób szczególnie zorientowanych w procesie naprawienia szkody, w tym najmu pojazdu zastępczego. Jednocześnie w sposób wyraźny kwestia ta była dlań ważna, w tym co do tego iż koszty tego najmu zostaną pokryte przez ubezpieczyciela sprawcy szkody. Tymczasem pracownik przyjmujący zgłoszenie w imieniu i na rzecz pozwanego, poza wskazaniem na początku rozmowy stawek najmu, nie objaśnił w żaden sposób ich rzeczywistego znaczenia w praktyce powoda. Nie wskazano wówczas jednoznacznie poszkodowanemu, że pozwany uznaje koszty najmu pojazdu zastępczego do podanych kwot, zaś najem po stawkach wyższych następuje na ryzyko poszkodowanego i winien on liczyć się z tym, że te wyższe koszty nie zostaną pokryte. Co więcej, w tym konkretnym przypadku, pod koniec rozmowy, w jej części podsumowującej dotychczasowy przebieg zgłoszenia, na wyraźne dopytywanie się poszkodowanego o to, jak będzie przebiegał proces zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego, w szczególności o dokumenty potrzebne do tego celu, pracownik wskazał iż wystarczy faktura i na jej podstawie nastąpi zwrot; przekazano również poszkodowanemu, że to wynajmujące przedsiębiorstwo będzie się rozliczało.

W tych okolicznościach nie sposób przyjąć, że poszkodowany z winy umyślnej albo rażącego niedbalstwa doprowadził do zwiększenia rozmiarów szkody, a tylko w takim przypadku pozwany jako ubezpieczyciel odpowiedzialności cywilnej sprawcy wypadku mógłby zwolnić się z odpowiedzialności w zakresie, w jakim szkoda wynikałaby z takiego postępowania poszkodowanego (art. 17 zd. I u.u.o.).

Z tych wszystkich względów, a nadto wobec braku okoliczności skutkujących nieważnością postępowania, które winny być brane pod uwagę z urzędu, zmieniono zaskarżone rozstrzygnięcie, orzekając co do istoty sprawy w ten sposób, że zasądzono dochodzone roszczenie w całości (art. 386 § 1 k.p.c.). Należy przy tym podkreślić, że Sąd Rejonowy prawidłowo wskazał jako podstawę prawną zasady odpowiedzialności powoda art. 415 w związku z art. 436 § 2 zd. I k.c. w związku z art. 34 ust. 1 u.u.o.

Odpowiednio należało dostosować również rozstrzygnięcie o kosztach procesu. Powód wygrał sprawę w całości, zaś na koszty postępowania pierwszoinstancyjnego złożyło się 30 zł opłaty od pozwu, 90 zł opłaty adwokackiej, 17 zł opłaty skarbowej od pełnomocnictwa oraz 852,64 zł wykorzystanej zaliczki na poczet wynagrodzenia biegłego (art. 98 § 3 k.p.c.). Pozwany wobec przegrania sprawy w całości, obowiązany jest zwrócić powodowi całość kosztów procesu (art. 98 § 1 k.p.c.), wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie za czas po upływie tygodnia od dnia doręczenia odpisu tego rozstrzygnięcia – jako prawomocnego z chwilą wydania – pozwanemu, do dnia zapłaty (art. 98 § 1 ¹ k.p.c.).

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art. 98 § 1, 1 ¹ i 3 w związku z art. 391 § 1 zd. I k.p.c. Na koszty postępowania apelacyjnego powoda złożyło się 100 zł opłaty od wniosku o uzasadnienie wyroku i jego doręczenie wraz z uzasadnieniem, bez którego powód nie mógł zaskarżyć wyroku, a nadto 120 zł kosztów zastępstwa procesowego według stawki minimalnej w postępowaniu apelacyjnym przed Sądem Okręgowym. Pozwany obowiązany jest zwrócić te koszty w całości powodowi jako wygrywającemu postępowanie apelacyjne w całości, wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od uprawomocnienia się rozstrzygnięcia w przedmiocie kosztów, do dnia zapłaty.

1 Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (j.t. – Dz. U. z 2021 r. poz. 1805 z późn. zm.).

2 Ustawa z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (j.t. – Dz. U. z 2022 r. poz. 2277 z późn. zm.).