Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 10 lutego 2022 roku, Sąd Rejonowy dla Łodzi - Śródmieścia w Łodzi zasądził od pozwanego (...) Towarzystwa (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. kwotę 572 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 1 października 2022 roku do dnia zapłaty oraz kwotę 387 zł tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

Sąd Rejonowy ustalił iż pozwany, u którego ubezpieczony był w zakresie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych sprawca kolizji z 2 sierpnia 2020 roku, jest obowiązany do naprawienia szkody wyrządzonej poszkodowanym w związku z tym zdarzeniem. W jego wyniku doszło do uszkodzenia pojazdu należącego do J. Ż. i M. Ż., z czym wiązała się także konieczność wynajęcia przez nich pojazdu zastępczego. Powód nabył natomiast tę wierzytelność w drodze cesji. Sąd Rejonowy ustalił także, że zasadnym czasem najmu pojazdu zastępczego był okres 3 dni, a stawka za dzień wyniosła 250 zł netto za godzinę. Była to stawka używana przez podmiot, który w rzeczywistości wynajął poszkodowanym pojazd zastępczy. Mimo skontaktowania się z ubezpieczycielem w kwestii możliwości wynajęcia w ramach jego sieci partnerskiej pojazdu zastępczego pozwany nie udzielił poszkodowanym wystarczających informacji pozwalających im przyjąć, że mają oni możliwość wynająć za jego pośrednictwem pojazd spełniający ich wszystkie potrzeby. W szczególności ubezpieczyciel nie udzielił informacji o rodzaju skrzyni biegów w pojeździe a także możliwości palenia w nim tytoniu i przewozu psów. Sąd Rejonowy uznał zatem za zasadną stawkę najmu zastosowaną przez podmiot, od którego poszkodowani wypożyczyli pojazd. Sąd podkreślił, że to do poszkodowanego należy wybór odpowiadającej mu oferty wynajmu i nie ma obowiązku poszukiwania oferty najtańszej. Wskazana stawka była niespornie stawką rynkową. To na pozwanym ciążył obowiązek wykazania okoliczności uzasadniających zastosowanie stawki niższej. Nie sprostał on temu obowiązkowi, nie wykazał bowiem że zaoferował poszkodowanym pojazd na poszukiwanych przez nich warunkach. Poszkodowani nie uchybili obowiązkowi współpracy z ubezpieczycielem, natomiast ten nie zaoferował im oferty najmu spełniającej ich warunki, przez co brak było podstaw do obniżenia stawki najmu. W związku z tym Sąd Rejonowy ustalił, że koszt wynajmu pojazdu zastępczego opiewał na 922,50 zł, a z uwagi na wypłacenie przez ubezpieczyciela z tego tytułu kwoty 350,50 zł do dopłaty pozostało 572 zł. Sąd zasądził zatem od pozwanego na rzecz powoda 572 zł, wraz z odsetkami należnymi od dnia 1 października 2020 roku, tj. dnia wydania decyzji o częściowym przyznaniu odszkodowania, bowiem już w tej dacie pozwany znał wysokość roszczenia i pozostawał w zwłoce z jego spełnieniem. Z uwagi na uwzględnienie powództwa w całości Sąd Rejonowy zasądził od pozwanego na rzecz powoda całości poniesionych przez niego kosztów procesu, na które składało się 100 zł opłaty od pozwu, 270 zł wynagrodzenia pełnomocnika i 17 zł opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.

Od powyższego wyroku apelację złożył pozwany, zaskarżając go w całości i wnosząc o jego zmianę poprzez oddalenie powództwa w całości, a także zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego zwrotu kosztów procesu za obie instancje. Pozwany zarzucił orzeczeniu naruszenie przepisów prawa procesowego w postaci naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. poprzez:

- przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów i uczynienie jej dowolną wobec uznania, że wynajęcie pojazdu w stawce dobowej 250 zł netto stanowiło wydatek celowy i ekonomicznie uzasadniony;

- brak wszechstronnego rozważenia części materiału dowodowego zebranego w sprawie i pominięcie jego istotnej części w postaci oferty najmu z 3 sierpnia 2020 roku wraz z wykazem stawek brutto za najem pojazdu, z której wynika że już przy złożeniu szkody ubezpieczyciel poinformował poszkodowanych o możliwości zorganizowania wynajmu pojazdu w stawce znacznie niższej, tj. 104,55 zł brutto za dzień.

Pozwany zarzucił także naruszenie prawa materialnego, t.j.:

- art. 361 § 1 i 2 k.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i ustalenie, że koszty wypożyczenia pojazdu z zastosowaniem stawki dobowej 307,50 zł brutto, znacząco przewyższającej stawkę wskazaną w złożonej przez pozwanego ofercie najmu, pozostają w granicach adekwatnego związku przyczynowo - skutkowego ze szkodą, a także ,iż są uzasadnione pomimo złożenia przez pozwanego oferty o stawce znacznie niższej;

- art. 826 § 1 k.c. oraz art. 16 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych z zw. z art. 362 k.c. poprzez ich niezastosowanie i nieustalenie, że poszkodowany przyczynił się do zwiększenia rozmiaru szkody wskutek zawarcia umowy najmu pojazdu zastępczego po stawce 307,50 zł brutto w sytuacji, gdy pozwany z własnej inicjatywy oferował poszkodowanemu zorganizowanie najmu po stawce 104,55 zł brutto.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja podlegała oddaleniu w całości.

W treści apelacji skarżący podniósł szereg zarzutów naruszenia w orzeczeniu prawa materialnego oraz procesowego.

Zarzuty te sprowadzają się jednak do konieczności oceny jednej kwestii – zasadności uznania przez Sąd Rejonowy za adekwatną i celową stawkę dobową najmu wskazaną przez wypożyczalnię, z której poszkodowani wypożyczyli pojazd, w odróżnieniu od stawki wskazywanej przez ubezpieczyciela w jego ofercie najmu.

Zarzuty apelacji muszą być uznane za chybione.

Zgodnie z treścią art. 233 § 1 k.p.c., Sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. Normy swobodnej oceny dowodów wyznaczone są wymaganiami prawa procesowego, doświadczenia życiowego oraz regułami logicznego myślenia, według których sąd w sposób bezstronny, racjonalny i wszechstronny rozważa materiał dowodowy jako całość, dokonuje wyboru określonych środków dowodowych i ważąc ich moc oraz wiarygodność, odnosi je do pozostałego materiału dowodowego. Swobodna ocena dowodów nie może być jednak dowolna. Granice oceny dowodów wyznaczają trzy czynniki: logiczny, ustawowy oraz ideologiczny, przez który rozumie się poziom świadomości prawnej sędziego, czyli znajomość przepisów, doktryny i orzecznictwa, a także informacje dotyczące różnych faktów życia społecznego, kultura prawna oraz system pozaprawnych reguł i ocen społecznych, do których odsyłają przepisy obowiązującego prawa.

Wbrew twierdzeniom pozwanego, przy ustalaniu wysokości stawki dobowej najmu Sąd Rejonowy nie przekroczył granic swobodnej oceny dowodów. Jak jednoznacznie wynika z treści uzasadnienia wyroku, Sąd Rejonowy zapoznał się z treścią oferty najmu przedstawionej przez ubezpieczyciela w dniu 3 sierpnia 2020 – które to pismo zostało wprost przywołane w opisie stanu faktycznego, natomiast nie uznał go za wystarczający dowód na wykazanie, że ubezpieczyciel rzeczywiście przedstawił poszkodowanemu ofertę wynajmu pojazdu w oczekiwanych przez niego warunkach. Sąd Okręgowy nie znalazł podstaw do kwestionowania takiego wniosku. Sąd zna i podziela pogląd wyrażony m.in. w Uchwale Sądu Najwyższego z 24 sierpnia 2017 roku, sygn. akt CZP 20/17, stanowiący że jeżeli ubezpieczyciel proponuje poszkodowanemu (we współpracy z przedsiębiorcą trudniącym się wynajmem pojazdów) skorzystanie z pojazdu zastępczego równorzędnego pod istotnymi względami pojazdowi uszkodzonemu, zapewniając pełne pokrycie kosztów jego udostępnienia, a mimo to poszkodowany decyduje się na poniesienie wyższych kosztów najmu innego pojazdu, koszty te - w zakresie nadwyżki - będą podlegały uwzględnieniu tylko wtedy, gdy wykaże szczególne racje, przemawiające za uznaniem ich za „celowe i ekonomicznie uzasadnione”. Jeżeli zatem istotne warunki wynajmu proponowanego przez ubezpieczyciela czynią zadość potrzebie ochrony uzasadnionych potrzeb poszkodowanego, nie ma podstaw, by obciążać osoby zobowiązane do naprawienia szkody wyższymi kosztami związanymi ze skorzystaniem przez poszkodowanego z droższej oferty. Trudno jednak uznać w niniejszej sprawie, że ubezpieczyciel istotnie złożył poszkodowanym ofertę wynajmu pojazdu uwzględniającą ich uzasadnione potrzeby. W powołanej przez pozwanego „ofercie najmu” została wskazana jedynie jego stawka w odniesieniu do konkretnych klas pojazdów. Także w odpowiedzi na pytania pełnomocnika poszkodowanych ubezpieczyciel nie wskazał dalszych szczegółów warunków najmu. Z treści wiadomości ubezpieczyciela wynika jednoznacznie, że jakiekolwiek szczegóły najmu mogłyby zostać udostępnione dopiero po wyborze oferty ubezpieczyciela. Uznać zatem należy, że informacja o możliwości wynajęcia pojazdu za pośrednictwem ubezpieczyciela nie stanowiła oferty skonkretyzowanej w stopniu wystarczającym do porównania jej z ofertami innych wypożyczalni. Nie obejmowała ona także żadnych kwestii wskazywanych przez pełnomocnika poszkodowanych i nie została ona później o nie doprecyzowana. Sąd nie kwestionuje, że w sytuacji gdyby pozwany wykazał, że przedstawił poszkodowanym konkretną ofertę najmu obejmującą interesujące poszkodowanych kwestie, można by uznać, że wybranie wyższej oferty prowadziło do zawyżenia szkody. Sąd Okręgowy podziela jednak w tym zakresie wnioski Sądu Rejonowego, iż informacje podane przez ubezpieczyciela dotyczące oferty najmu pojazdu zastępczego były niewystarczające do dokonania przez poszkodowanych oceny warunków wynajmu pojazdu. Trudno bowiem jest rzetelnie ocenić dwie oferty w sytuacji, gdy jedna z nich ogranicza się tylko do stawki dziennej, bez żadnych danych dotyczących innych warunków najmu i ewentualnych wymaganych przez poszkodowanych udogodnień. Sąd Rejonowy nie dopuścił się zatem przekroczenia granic swobodnej oceny dowodów, gdyż sformułowane przez niego w tym zakresie wnioski były spójne, zrozumiałe, logiczne i znajdujące oparcie w zgromadzonym w sprawie materiale dowodowym – z uwzględnieniem wskazywanej przez pozwanego oferty najmu z 3 sierpnia 2020 roku. Zarzuty te nie podlegały zatem uwzględnieniu.

W świetle uznania za zasadne przyjęcie przez Sąd Rejonowy za zasadną stawki dobowej najmu w wysokości 250 zł netto brak jest także podstaw do uwzględnienia podniesionych przez pozwanego zarzutów co do naruszenia prawa materialnego. Skoro bowiem pozwanemu nie udało się wykazać, że zaoferował poszkodowanym wynajęcie pojazdu o żądanych warunkach w niższej stawce, a zastosowana stawka 250 zł netto była bezspornie stawką rynkową, koszt ten był celowy i uzasadniony. Koszt najmu pojazdu zastępczego w niniejszej sprawie wyniósł 922,50 zł i w całości stanowił zwykłe następstwo szkody w postaci uszkodzenia pojazdu w sposób uniemożliwiający jego używanie. Nie doszło zatem do naruszenia regulacji art. 361 k.c. Analogicznie, skoro tak określony koszt najmu pojazdu został uznany za celowy, nie ma możliwości uznania, że akceptacja takich warunków najmu przez poszkodowanego stanowiło jego przyczynienie się do zwiększenia wymiaru szkody.

W związku z powyższym Sąd Okręgowy uznał, że zarzuty pozwanego były niezasadne, apelację należało zatem oddalić z mocy art. 385 k.p.c..

Sąd oddalił wniosek powoda o zasądzenie od pozwanego zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego. Apelacja pozwanego została oddalona, wobec czego to powód był stroną wygrywającą sprawę. Zgodnie z art. 98 § 1 k.p.c. strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony.

Rzecz jednak w tym, że powód nie złożył skutecznego wniosku o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym. Złożona odpowiedź na apelację dotyczy bowiem według jej treści apelacji od wyroku Sądu Rejonowego dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi z dnia 10 lutego 2022 roku, wydanego w sprawie VIII GC 2462/16, a więc innej niż sprawa niniejsza.