Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 1

Sygnatura akt

III K 291/23

Jeżeli wniosek o uzasadnienie wyroku dotyczy tylko niektórych czynów lub niektórych oskarżonych, sąd może ograniczyć uzasadnienie do części wyroku objętych wnioskiem. Jeżeli wyrok został wydany w trybie art. 343, art. 343a lub art. 387 k.p.k. albo jeżeli wniosek o uzasadnienie wyroku obejmuje jedynie rozstrzygnięcie o karze i o innych konsekwencjach prawnych czynu, sąd może ograniczyć uzasadnienie do informacji zawartych w częściach 3–8 formularza.

1.  USTALENIE FAKTÓW

1.1.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Czyn przypisany oskarżonemu (ewentualnie zarzucany, jeżeli czynu nie przypisano)

1.1.1.

Y. M.

czyn przypisany w pkt. I. części dyspozytywnej wyroku

Przy każdym czynie wskazać fakty uznane za udowodnione

Dowód

Numer karty

Oskarżony Y. M. i pokrzywdzona O. D. (2) od ponad 20 lat byli w związku konkubenckim. Oboje regularnie spożywali duże ilości alkoholu. Wspólnie mieszkali w jednym z pokoi w mieszkaniu położonym przy ul. (...) we W..

Lokal ów był mieszkaniem pracowniczym, przeznaczonym dla osób zatrudnionych przez Agencję Pracy (...). W pozostałych znajdujących się w mieszkaniu pokojach zakwaterowane były inne osoby. Lokatorzy skarżyli się koordynatorowi z Agencji Pracy, że Y. i O. regularnie spożywają duże ilości alkoholu i nie respektują podstawowych zasad higieny.

W dniu 28 października 2022 r. po południu w mieszkaniu pojawił się koordynator Agencji, A. S., który chciał zweryfikować skargi lokatorów i porozmawiać z małżeństwem. Drzwi do pokoju otworzyła mu O.. Kobieta była nietrzeźwa i posiadała liczne zasinienia na twarzy. Po otwarciu drzwi pokrzywdzona osunęła się na kolana, a po chwili rozmowy z A. S. na czworakach wróciła do pokoju i zamknęła za sobą drzwi. W trakcie rozmowy koordynator wykonał pokrzywdzonej dwa zdjęcia, na których chciał uwiecznić jej obrażenia oraz sposób poruszania się na kolanach. Po rozmowie z pokrzywdzoną A. S. skontaktował się telefonicznie z jej córką i wspólnie uzgodnili, że następnego dnia rano odwiedzą małżeństwo i pomogą im się wykwaterować.

Wyjaśnienia oskarżonego Y. M.

(dowód również dla dalszych faktów wymienionych w części 1.1.1 niniejszego formularza)

k. 101-103,

k. 110-111,

k. 399-401,

k. 551

Zeznania świadka A. S.

k. 23-25

k. 554-555

Wydruk fotografii wykonanych przez A. S.

k. 26-27

Zeznania świadka A. L.

(dowód również dla dalszych faktów wymienionych w części 1.1.1 niniejszego formularza)

k. 42-43,

k. 551v-553

Zeznania świadka S. L.

(dowód również dla dalszych faktów wymienionych w części 1.1.1 niniejszego formularza)

k. 48-49,

k. 553v-554

Zeznania świadka I. K.

k. 61-63

Zeznania świadka O. K.

k. 68-70

Zeznania świadka V. K.

k. 78-79

Zeznania świadka D. N.

k. 84-85

W okresie pomiędzy 28 a 29 października 2022 r. oskarżony pobił pokrzywdzoną, wywierając nacisk na jej szyję i twarz, a także uderzał ją rękoma po całym ciele, czym spowodował u O. D. (2) obrażenia ciała w postaci licznych podbiegnięć krwawych na twarzy, otarć naskórka na twarzy i szyi, podbiegnięć krwawych na klatce piersiowej i kończynach, a nadto uraz w jamie brzusznej z pęknięciem lewej nerki i rozległym krwiakiem w przestrzeni zaotrzewnowej.

Na skutek odniesionych obrażeń O. D. (2) zmarła.

Protokół zgonu

k. 3

Płyty CD

k. 4-4a

Protokół oględzin mieszkania przy ul. (...) we W.

k. 10-14

Protokół zewnętrznych oględzin zwłok, odzieży i podręcznych przedmiotów O. D. (2)

k. 15-22

Materiał poglądowy – dokumentacja wizualna oględzin miejsca znalezienia zwłok O. D. (2)

k. 122-123,

k.125-130,

k. 132-135,

k. 137

Zeznania świadka P. K.

k. 427-428

k. 555

(...) sp. z o.o. z dnia 29.01.2024 r. – informacja o okresie zatrudnienia Y. M. z załącznikami

k. 614-657

Bezpośrednią przyczyną śmierci O. D. (2) był uraz jamy brzusznej z pęknięciem nerki, na skutek czego doszło do wykrwawienia się do wewnątrz jamy brzusznej. Obrażenia pokrzywdzonej powstały na skutek działania z różną siłą narzędzi tępych, względnie tępokrawędzistych w mechanizmie czynnym lub biernym. Nerki pokrzywdzonej nie były objęte procesem chorobowym, który mógłby mieć wpływ na następstwa doznanego urazu jamy brzusznej, w szczególności w toku sekcji zwłok oraz badania histopatologicznego nie stwierdzono zmian, które uwrażliwiałyby ów narząd na pęknięcie w wyniku urazu. Zarówno cechy morfologiczne jak i obraz histopatologiczny pękniętej nerki wskazywały, że stwierdzone pęknięcie było obrażeniem świeżym (brak cech gojenia), do którego doszło maksymalnie kilka, kilkanaście godzin przed zgonem, przy czym z uwagi na brak możliwości precyzyjnego określenia tempa krwawienia, czas ten mógł być znacznie krótszy i wynosić również kilkanaście lub kilkadziesiąt minut.

U pokrzywdzonej stwierdzono nadto liczne obrażenia w obrębie twarzy i szyi, których analiza wykluczyła przypadkowe powstanie i wskazała na działanie osoby trzeciej.

Protokół oględzin i otwarcia zwłok O. D. (2)

k. 52-57

Sprawozdanie z sądowo-lekarskich oględzin i sekcji zwłok ludzkich z dnia 29.10.2022 r.

Uzupełniająca opinia sądowo-lekarska z dnia 18.07.2023 r.

k. 190-200

k. 369-372

Sprawozdanie z badań O. D. (2) na obecność alkoholu

k. 201

Opinia sądowo-lekarska z dnia 29.03.2023 r.

Uzupełniająca ustna opinia sądowo-lekarska złożona w toku rozprawy w dniu 08.02.2024 r.

k. 304-317

k. 661-663

Dokumentacja medyczna O. D. (2) wraz z tłumaczeniem

k. 577,

k. 603

Pod paznokciami, na cholewkach butów oraz spodniach Y. M. ujawniono materiał biologiczny pochodzący od pokrzywdzonej. Pod paznokciami O. D. (2), na jej szyi, włosach łonowych oraz włosach z głowy ujawniono materiał biologiczny należący do oskarżonego.

Protokół oględzin osoby Y. M.

k. 32-35

Sprawozdanie z badań DNA

k. 202-204

Opinia nr (...) wydana na podstawie ekspertyzy kryminalistycznej z zakresu badań biologicznych

k. 208-225

W chwili zatrzymania Y. M. był nietrzeźwy.

Podczas badania oskarżonego alkomatem w dniu 29 października 2022 r. o godzinie 7:55 wartość alkoholu w wydychanym powietrzu wyniosła 0,60 mg/l.

Protokół badania stanu trzeźwości analizatorem wydechu

k. 9

W krytycznym czasie Y. M. nie miał z przyczyn chorobowych zniesionej ani ograniczonej w stopniu znacznym zdolności rozpoznania znaczenia zarzucanego czynu i pokierowania swoim postępowaniem. U oskarżonego nie rozpoznano obecnie ani w krytycznym czasie choroby psychicznej, natomiast w ocenie biegłych Y. M. ujawnia cechy zespołu uzależnienia od alkoholu. W krytycznym czasie oskarżony był pod wpływem alkoholu, co skutkowało obniżeniem kontroli zachowań oraz sprzyjało wyzwoleniu agresji.

Opinia

sądowo-psychiatryczna z dnia 21.02.2023 r. sporządzona w toku śledztwa

k. 283-294,

Y. M. nie był wcześniej karany sądownie.

Dane o karalności

k. 115

1.2.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Czyn przypisany oskarżonemu (ewentualnie zarzucany, jeżeli czynu nie przypisano)

1.2.1.

Przy każdym czynie wskazać fakty uznane za nieudowodnione

Dowód

Numer karty

2.  OCena DOWOdów

2.1.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1.1.1

Częściowo wyjaśnienia oskarżonego Y. M.

Sąd za częściowo wiarygodne uznał wyjaśnienia oskarżonego w zakresie, w jakim odnosiły się one do opisu jego związku z pokrzywdzoną. W tym zakresie wyjaśnienia Y. M. były zbieżne z zeznaniami przesłuchanych w sprawie świadków, w tym w szczególności córki pokrzywdzonej – A. L. oraz jej męża, S. L..

Na wiarę nie zasługiwała ta część wyjaśnień Y. M., która dotyczyć miała obrażeń powstałych u pokrzywdzonej – z uwagi na rażącą sprzeczność z konkluzjami płynącymi z pozyskanych w toku sprawy opinii sądowo-lekarskich. Należy również podkreślić, że w toku postępowania Y. M. kilkukrotnie zmieniał swoje wyjaśnienia, dopasowując ich treść do aktualnej sytuacji procesowej i ujawnionych w sprawie okoliczności.

Na początkowym etapie postępowania oskarżony przyznał, że uderzył O. D. (2) w twarz oraz w brzuch, gdy partnerka nie podała mu posiłku, nie był jednak w stanie precyzyjnie wskazać daty tego zdarzenia - natomiast według oskarżonego miało to mieć miejsce na kilka dni lub tydzień przed zgonem pokrzywdzonej. W trakcie sekcji zwłok u pokrzywdzonej stwierdzono obrażenia na twarzy, ślady pobicia na twarzy widział również u kobiety świadek A. S., co potwierdza wyjaśnienia oskarżonego co do tego, że uderzył pokrzywdzoną w twarz, jednocześnie wykluczając iż zdarzyło się to na kilka dni przed zdarzeniem krytycznym. W toku postępowania Y. M. ostatecznie zaprzeczył jednak, aby miał uderzyć O. D. (2) w brzuch i takiej treści wyjaśnienia złożył również w toku przesłuchania przed Sądem. Opierając się na dowodach z opinii biegłych oraz sprawozdania z sekcji zwłok Sąd za wiarygodne uznał początkowe depozycje oskarżonego – te, w których przyznał, że oprócz bicia po twarzy zadał również pokrzywdzonej cios w brzuch. Ze zgromadzonego w toku postępowania materiału dowodowego jednoznacznie wynika bowiem, że bezpośrednią przyczyną śmierci O. D. (2) był wstrząs krwotoczny w następstwie pęknięcia nerki, co mogło mieć miejsce przy silnym uderzeniu jej w brzuch. W ocenie Sądu zmiana wyjaśnień przez oskarżonego i zaprzeczenie, aby bił on partnerkę nie tylko po twarzy, ale również po ciele, wynikała wyłącznie z linii obrony, przyjętej przez niego po zapoznaniu się z treścią przedmiotowych opinii, wobec czego za wiarygodne należy uznać jego wcześniejsze depozycje w tym zakresie – składane spontanicznie.

Sąd przyjął również za wiarygodne wyjaśnienia oskarżonego co do tego, że po śmierci O. D. (2) kontaktował się z jej córką A. oraz jej mężem S.. Świadkowie potwierdzili, że oskarżony dzwonił do nich w nocy wielokrotnie, zanim w końcu nad ranem odebrali telefon i udali się do mieszkania Y. i O..

Zeznania świadka A. S.

Wydruk fotografii wykonanych przez A. S.

Sąd dał wiarę zeznaniom świadka, gdyż były one logiczne, spójne i znajdowały potwierdzenie w pozostałym materiale dowodowym. Zeznania A. S. były w niniejszej sprawie o tyle cenne, że świadek miał bezpośredni kontakt z O. D. (2) niedługo przed jej śmiercią i widział wówczas, że pokrzywdzona została pobita po twarzy. Co szczególnie istotne, ogólny stan pokrzywdzonej oraz jej zachowanie były dla świadka na tyle niepokojące, że sfotografował on kobietę tak, by było widać zasinienia na jej twarzy, a następnie niezwłocznie skontaktował się z jej córką i poprosił o pomoc. Świadek potwierdził również, że w trakcie rozmowy z pokrzywdzoną słyszał dochodzący z pokoju męski głos. Na podstawie całokształtu okoliczności należy przyjąć, że był to głos oskarżonego – który przebywając z pokrzywdzoną w jednym pokoju również widział jej niepokojący stan (m.in. osunięcie się na kolana i poruszanie po podłodze na klęczkach), a mimo tego nie podjął żadnych prób zapewnienia pokrzywdzonej pomocy lekarskiej przed jej śmiercią.

Sąd nie znalazł również podstaw do zakwestionowania wiarygodności fotografii, wykonanych przez A. S. i dołączonych do protokołu jego przesłuchania. Jakość wydruków była wprawdzie niska i z pewnością niewystarczająca do dokonania oceny obrażeń twarzy pokrzywdzonej na podstawie samych fotografii, jednakże zdjęcie, na którym widać pokrzywdzoną na kolanach potwierdza wiarygodność depozycji tego świadka.

Zeznania świadków A. L. i S. L.

Zeznania obojga świadków Sąd ocenił jako całkowicie wiarygodne, albowiem były one spójne, odpowiadały względom logiki i doświadczenia życiowego, a nadto korespondowały z pozostałym materiałem dowodowym zgromadzonym w sprawie. A. L., jako córka pokrzywdzonej złożyła obszerne zeznania odnoszące się do relacji jej matki z oskarżonym, a nadto opisała stan zdrowia O. D. (2). W mniej szczegółowy, ale równie wiarygodny sposób do okoliczności tych odniósł się również jej mąż S. L..

Zeznania świadków:

Inny K.,

O. K.,

V. K.,

D. N.

P. K.

Sąd nie znalazł podstaw do kwestionowania wiarygodności zeznań ww. świadków, albowiem były one spójne, logiczne i znajdowały oparcie w pozostałym zgromadzonym w sprawie materiale dowodowym. Wskazać jednakże należy, iż żadna z wymienionych osób nie była bezpośrednim świadkiem krytycznego zdarzenia, dlatego też wartość dowodowa ich relacji była w realiach niniejszej sprawy w sposób oczywisty mniejsza niż w przypadku dowodów z dokumentów – w szczególności opinii sądowo-lekarskich i sprawozdania z sekcji zwłok pokrzywdzonej.

Sprawozdanie z sądowo-lekarskich oględzin i sekcji zwłok

Opinie sądowo-lekarskie dotyczące O. D. (2)

Sprawozdanie z badań O. D. (2) na obecność alkoholu

Dokumentacja medyczna O. D. (2) z tłumaczeniem

Wskazać w pierwszej kolejności należy, iż w niniejszej sprawie przeprowadzono łącznie 4 opinie sądowo-lekarskie (w tym sprawozdanie z sekcji zwłok) i choć brak było podstaw do ich kwestionowania, tak Sąd oparł się przede wszystkim na opinii chronologicznie ostatniej, uzupełnionej przez biegłego podczas przesłuchania go w toku rozprawy - z uwagi na to, iż biegły dysponował wówczas najpełniejszym materiałem dowodowym, uwzględniającym już także treść złożonych wyjaśnień oskarżonego i zeznań świadków przed Sądem, a także dokumentacji medycznej pokrzywdzonej dotyczącej jej hospitalizacji w szpitalu w Ukrainie, dlatego też w ocenie Sądu opinia ta przedstawiała największą wartość dowodową.

Sąd nie znalazł podstaw do kwestionowania konkluzji przedstawionych w zgromadzonych opiniach, albowiem zostały one sporządzone przez specjalistów na podstawie przeprowadzonych badań. Treść wszystkich opinii była szczegółowa, a przy tym były one spójne i wzajemnie się uzupełniały. Wnioski przedstawione we wszystkich opiniach sformułowano w sposób jednoznaczny, klarowny i logiczny.

Opierając się na całokształcie materiału dowodowego w sprawie biegły stwierdził u pokrzywdzonej O. D. (2) obrażenia, które z uwagi na swój charakter oraz wzajemne usytuowanie wskazują na czynny udział innej osoby, a w przypadku obrażeń stwierdzonych na szyi i twarzy denatki posiadają cechy typowe dla śladów wywierania nacisku ręką – duszenia, nadto zawierają również księżycowate otarcia naskórka sugerujące ślady po paznokciach. Biorąc pod uwagę całokształt odniesionych obrażeń nie sposób było ocenić, które z nich powstały w mechanizmie czynnym, a które w biernym, niemniej ich ilość i rozmieszczenie wykluczają, aby wszystkie powstały przez przypadek – co sugerował oskarżony. Zarówno opinie pisemne, jak i opinia ustna złożona przez biegłego w toku przesłuchania przed Sądem szczegółowo odnosiły się do obrażeń stwierdzonych u pokrzywdzonej oraz wskazywały na możliwe mechanizmy ich powstania, co spowodowało, że stanowiły one szczególnie istotny, obiektywny dowód, przy pomocy którego w niniejszej sprawie weryfikowano wiarygodność wyjaśnień oskarżonego.

Protokół zgonu

Brak podstaw do kwestionowania wiarygodności i prawdziwości dowodu. Przy ocenie dowodu Sąd miał w szczególności na uwadze, iż dokument został sporządzony na krótko po zgonie O. D. (2) i jeszcze przed przeprowadzeniem oględzin i sekcji zwłok, wobec czego informacje zawarte w protokole zgonu odnoszące się w szczególności do czasu i przyczyny zgonu miały charakter ustaleń wstępnych.

Protokoły oględzin przeprowadzonych w toku postępowania przygotowawczego wraz z nośnikami

Brak podstaw do kwestionowania wiarygodności wymienionych dowodów. Czynności procesowe przeprowadzono w sposób prawidłowy, były one celowe i uzasadnione, a sporządzone w ich trakcie protokoły odpowiadają wymogom formalnym właściwym dla tego rodzaju dokumentów.

Sprawozdanie z badań DNA

Opinia nr (...) wydana na podstawie ekspertyzy kryminalistycznej z zakresu badań biologicznych

Sprawozdanie i opinię uznano za całkowicie wiarygodne, albowiem były to dokumenty sporządzone przez profesjonalne podmioty, a w swojej treści spójne, jasne i jednoznaczne. W toku przeprowadzonych badań uzyskano profil genetyczny pokrzywdzonej, a następnie przeprowadzono badania porównawcze z próbkami materiału biologicznego zabezpieczonego na odzieży i obuwiu oskarżonego oraz w wyskrobinach spod jego paznokci. Porównano również materiał biologiczny pobrany od oskarżonego ze śladami zabezpieczonymi na zwłokach pokrzywdzonej. W toku przeprowadzonych badań w sposób ekstremalnie mocny względem hipotezy alternatywnej stwierdzono, że na przedmiotach zabezpieczonych od oskarżonego oraz pod jego paznokciami znajdowało się DNA pokrzywdzonej, a jednocześnie na jej zwłokach ujawniono DNA oskarżonego, wykluczając przy tym udział w zdarzeniu osób trzecich.

Protokół z przebiegu badania stanu trzeźwości Y. M.

Brak podstaw do kwestionowania prawdziwości i wiarygodności dowodu.

Z jego treści wynikało, iż badanie u oskarżonego w dniu 29 października 2022 r. o godzinie 7:55 wykazało alkohol w wydychanym powietrzu w stężeniu 0,60 mg/l.

(...) sp. z o.o. z dnia 29.01.2024 r. – informacja o okresie zatrudnienia Y. M.

Sąd nie znalazł podstaw do zakwestionowania prawdziwości i wiarygodności dowodu z przedmiotowego dokumentu, który okazał się szczególnie istotny przy ocenie wiarygodności wyjaśnień oskarżonego.

Opinia sądowo-psychiatryczna dot. Y. M.

Brak podstaw do kwestionowania konkluzji przedstawionych w sporządzonej przez specjalistów, a w swej treści szczegółowej, zrozumiałej i kompletnej opinii. Z treści opinii jednoznacznie wynika, iż wobec oskarżonego nie zachodzą warunki wskazane w art. 31 k.k. Co szczególnie istotne, biegli wskazali również, że oskarżony

Dane
o karalności

Brak podstaw do kwestionowania prawdziwości i wiarygodności dowodu.

2.2.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 1.1 albo 1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

Częściowo wyjaśnienia oskarżonego Y. M.

Sąd uznał, że w przeważającej części wyjaśnienia oskarżonego nie polegały na prawdzie, albowiem stały one w sprzeczności z innymi dowodami zgromadzonymi w sprawie i w tym zakresie uznał je za niewiarygodne, przyjmując, że stanowiły one przyjętą przez Y. M. linię obrony.

Przede wszystkim nie umknęła uwadze Sądu tendencja oskarżonego do modyfikowania przedstawianej wersji wydarzeń w zależności od jego aktualnej sytuacji procesowej i dokonanych na danym etapie ustaleń faktycznych. Z tej przyczyny oceny depozycji oskarżonego Sąd dokonał szczególnie wnikliwie, zachowując przy tym dużą dozę krytycyzmu.

Na początkowym etapie postępowania oskarżony przyznał się do uderzenia partnerki w twarz i w tym zakresie swoje wyjaśnienia podtrzymywał aż do końca postępowania przed niniejszym Sądem – twierdzenie przeciwne nie miałoby bowiem sensu w obliczu innych zgromadzonych w toku postępowania dowodów, potwierdzających istnienie obrażeń na twarzy denatki. Świadkowie przesłuchani w toku postępowania – córka i zięć pokrzywdzonej oraz koordynator z Agencji Pracy widzieli zasinienia na twarzy O. D. (2) jeszcze kiedy kobieta żyła. Sąd zwrócił jednak uwagę na to, że w początkowych twierdzeniach, jeszcze przed dokładnymi ustaleniami co do bezpośredniej przyczyny śmierci denatki oskarżony przyznał, że uderzył pokrzywdzoną w brzuch – w toku kolejnych przesłuchań zaprzeczając jednak, aby zadał partnerce taki cios.

Mając na względzie konkluzje ze sprawozdania z sekcji zwłok oraz opinii sądowo-lekarskich, opisujących obrażenia pokrzywdzonej, mechanizm ich powstania oraz bezpośrednią przyczynę zgonu Sąd odrzucił tę część wyjaśnień oskarżonego, w której wskazywał on, że pobił O. tylko po twarzy, a obrażenia na jej ciele powstały na skutek obijania się o meble po spożyciu przez pokrzywdzoną alkoholu. W szczególności Sąd nie dał wiary twierdzeniom Y. M., że nie wie w jaki dokładnie sposób doszło do zabójstwa pokrzywdzonej, gdyż wyszedł do pracy kiedy pokrzywdzona jeszcze żyła i w związku z tym w zdarzeniu musiała brać udział jakaś osoba trzecia, która zabiła kobietę pod nieobecność jej partnera. Obu opisanym powyżej wersjom bezpośrednio przeczą przeprowadzone w toku postępowania badania z zakresu medycyny sądowej. Wynika z nich bowiem, że wprawdzie bezpośrednią przyczyną zgonu pokrzywdzonej było wykrwawienie z powodu pękniętej nerki, jednakże obrażenia na jej twarzy i szyi świadczą o tym, że przed śmiercią była duszona, a nadto na ciele denatki brak jakichkolwiek śladów biologicznych osób trzecich – zarówno w próbkach pobranych od O. D. (2) jak i od oskarżonego stwierdzono obecność mieszaniny DNA wyłącznie jej i Y. M.. Co również istotne, na etapie jurysdykcyjnym uzyskano informację, iż oskarżony był zatrudniony do 25 października 2022 r., a zatem za całkowicie niewiarygodne należało uznać jego twierdzenia, że w nocy z dnia 28 na 29 października 2022 r. znalazł O. D. (2) martwą po powrocie z pracy. Co więcej, jak wynika z opinii, pokrzywdzona w chwili śmierci była trzeźwa. Ponadto, co wynika z zeznań świadków, w chwili wizyty w mieszkaniu A. S., w mieszkaniu był mężczyzna, do którego pokrzywdzona zwracała się po tym jak świadek chciał rozmawiać z oskarżonym, a w chwili kiedy córka pokrzywdzonej dzwoniła do matki, po interwencji S., oskarżony był w mieszkaniu razem z matką.

Dokonując oceny wiarygodności wyjaśnień oskarżonego Sąd miał również na uwadze konkluzje z opinii sądowo-psychiatrycznej oraz zawarte w niej spostrzeżenia biegłych odnoszące się do postawy oskarżonego. Biegli stwierdzili bowiem, że w toku badania oskarżony nawiązywał kontakt mało swobodnie, mało spontanicznie i niechętnie. Opisywał kilkukrotne utraty przytomności, nie podając jednak żadnych szczegółów na ten temat. Opisując częstotliwość spożywania alkoholu i jego ilość starał się kluczyć, minimalizować a wręcz negować swój oczywisty problem alkoholowy. Zmieniał również wyjaśnienia co do tego, kiedy w dniu zdarzenia spożywał alkohol. Biegli stwierdzili również, że zachowanie oskarżonego bezpośrednio po zdarzeniu mogło stanowić próbę manipulacji i jako takie wskazuje na zrozumieniu własnej sytuacji procesowej po dokonanym czynie.

W ocenie Sądu zarówno postawa oskarżonego w trakcie badania, jak i spostrzeżenia biegłych psychiatrów dają kolejną powód do szczególnie wnikliwej i ostrożnej analizy składanych przez niego wyjaśnień. W zachowaniu Y. M. widoczna jest bowiem tendencja do umniejszania swojej odpowiedzialności za podejmowanie nieakceptowalnych społecznie zachowań. W kontekście okoliczności niniejszej sprawy przy ocenie wiarygodności oskarżonego Sąd zwrócił szczególną uwagę na następujące sytuacje: po pierwsze, oskarżony podtrzymywał, że w dniu zdarzenia był w pracy i z uwagi na konieczność skorzystania z transportu pracowniczego, wrócił bardzo późno do domu. Twierdził przy tym, że po powrocie do mieszkania zastał pokrzywdzoną martwą. Jak jednak ustalono, w związku z rozwiązaniem umowy oskarżony przestał świadczyć pracę kilka dni przed śmiercią O. D. (2). Po drugie, oskarżony konsekwentnie podawał, że po odkryciu zwłok partnerki rozpaczliwie szukał pomocy, pukając do drzwi pozostałych lokatorów. Żaden ze świadków nie potwierdza takiego zachowania oskarżonego. Po trzecie zaś, w toku badania przez biegłych psychiatrów oskarżony wskazał, że jest z natury spokojny i chyba nic nie jest w stanie go sprowokować. Niemniej jednak w toku przesłuchania wyjaśnił, że pobił pokrzywdzoną z tak błahego powodu, jak niepodane na czas śniadanie.

Mając na uwadze wszystkie opisane powyżej aspekty Sąd doszedł do przekonania, że wyjaśnienia Y. M. należało w znacznej mierze odrzucić jako niewiarygodne i obliczone wyłącznie na umniejszenie swojej odpowiedzialności karnej za popełniony czyn zabójstwa partnerki. Konfrontując je z pozostałym zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym przyjęto je za wiarygodne wyłącznie w takim zakresie, w jakim nie stały one w sprzeczności z innymi dowodami w sprawie, w pozostałym – przeważającym – zakresie uznając je wyłącznie za linię obrony oskarżonego.

Kserokopia paszportu

Y. M.

(k. 6)

Nie kwestionując prawdziwości i wiarygodności przedmiotowego dokumentu Sąd stwierdził, że w żaden sposób nie przyczynił się on do ustalenia faktów w sprawie.

Protokół zatrzymania rzeczy – telefonu komórkowego od Y. M.

(k. 36-38)

Opinia z zakresu informatyki wraz z raportem na płycie

(k. 226-240)

Tłumaczenie treści rozmów z telefonu komórkowego

(k. 330-331)

Wymienione dokumenty w ocenie Sądu były wiarygodne, jednakże nie miały one znaczenia z perspektywy ustaleń faktycznych w sprawie. Badania zabezpieczonego telefonu komórkowego nie doprowadziły do ujawnienia na nim treści mogących mieć związek ze zdarzeniem, stanowiącym przedmiot niniejszego postępowania, wobec czego wymienione dokumenty uznano za nieistotne.

Wydruk fotografii wykonanych przez świadka O. K.

(k. 75-77)

Nie kwestionując prawdziwości fotografii załączonych do protokołu przesłuchania świadka Sąd uznał, że nie stanowią one dowodu w sprawie albowiem nie mają one bezpośredniego związku z przedmiotem postępowania.

Kwestionariusz wywiadu środowiskowego

(k. 152)

Dowód uznano za nieprzydatny w niniejszym postępowaniu albowiem nie wnosi on nic do sprawy. W toku wywiadu środowiskowego kurator nie pozyskała żadnych istotnych z punktu widzenia niniejszego postępowania informacji o oskarżonym lub jego partnerce.

3.  PODSTAWA PRAWNA WYROKU

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Oskarżony

☒

3.1. Podstawa prawna skazania albo warunkowego umorzenia postępowania zgodna z zarzutem

I.

Y. M.

Zwięźle o powodach przyjętej kwalifikacji prawnej

Wina i sprawstwo oskarżonego w zakresie przypisanego mu czynu z art. 148 §1 k.k. nie budziły wątpliwości Sądu, przy czym przyjęto, że oskarżony działał w zamiarze ewentualnym.

Przywołany przepis penalizuje najpoważniejszą zbrodnię przewidzianą w kodeksie karnym, jaką jest zbrodnia zabójstwa, przy czym §1 tegoż przepisu określa typ podstawowy tego przestępstwa, zawierający jego najogólniejsze znamiona, nazywany zabójstwem zwykłym. Jest to przestępstwo powszechne.

Strona przedmiotowa przestępstwa zabójstwa obejmuje wszelkie zachowania, pozostające w związku przyczynowym z późniejszą śmiercią człowieka. Ów skutek nie musi jednak nastąpić niezwłocznie po zachowaniu sprawcy, a realizacji znamion zbrodni zabójstwa nie stoi na przeszkodzie na przykład próba udzielenia pokrzywdzonemu pomocy medycznej. Z perspektywy przedmiotowego przepisu najistotniejszą kwestią jest bowiem to, aby śmierć pokrzywdzonego nastąpiła z powodu działania bądź zaniechania sprawcy, bez względu na to, czy między tymi dwoma zdarzeniami dojdzie jeszcze do innych wydarzeń. Zabójstwo jest przy tym przestępstwem umyślnym, a zatem u sprawcy musi wystąpić zamiar bezpośredni lub ewentualny. Oznacza to, że sprawca musi chcieć śmierci pokrzywdzonego albo możliwość tej śmierci przewidywać i się na to godzić. Zabójstwo w typie podstawowym nie jest przestępstwem kierunkowym i w ramach jego znamion nie przewidziano żadnych dodatkowych wymagań co do motywacji czy celu sprawcy. Zgodnie z poglądem Sądu Najwyższego (vide: postanowienie składu 7 sędziów SN z 28 maja 2003 r., WK 10/03, OSNKW 2003, nr 9-10, poz. 76) rodzaj zamiaru ma istotne znaczenie dla oceny stopnia społecznej szkodliwości zabójstwa i przez to może mieć wpływ na wymiar kary, z tego powodu, czyniąc zadość normie wyrażonej w art. 413 §2 pkt 1 k.p.k., który nakazuje dokładne określenie przypisanego oskarżonemu czynu, na sądzie meriti spoczywa obowiązek wskazania w wydanym wyroku, w opisie czynu również postaci zamiaru.

Jeżeli osoba, której przypisano popełnienie zbrodni zabójstwa nie przyznaje się do tego, że jej zachowanie było umyślne, ustalenie strony podmiotowej przestępstwa może być utrudnione. Kwestia ta wielokrotnie stanowiła przedmiot rozważań sądów, w tym Sądu Najwyższego. Zgodnie z wypracowanym w tej kwestii poglądem przy ocenie zamiaru sprawcy należy brać pod uwagę całokształt okoliczności podmiotowych i przedmiotowych, w tym rodzaj użytego narzędzia, liczbę i intensywność zadawanych ciosów, ich umiejscowienie, rozmiar spowodowanych obrażeń i uszkodzeń ciała.

Oskarżony Y. M. zmieniał swoją postawę co do przyznania się do winy – w toku pierwszego przesłuchania stwierdził bowiem, że „przyznaje się, bo nie ma wyboru”, nie podtrzymując jednak tego oświadczenia na dalszych etapach postępowania, kiedy jednak kategorycznie stwierdzał, że nie zabił O. D. (2). Zarówno w toku śledztwa jak i na etapie jurysdykcyjnym oskarżony przyznał się do tego, że pobił pokrzywdzoną, jednak – o ile początkowo wspomniał o wyprowadzeniu jednego ciosu w jej brzuch – o tyle w toku kolejnych przesłuchań twierdził, że bił ją tylko po twarzy, a obrażenia jamy brzusznej powstały albo w wyniku przewrócenia się pokrzywdzonej na barierkę od piętrowego łóżka lub inne meble, albo na skutek działania jakiejś innej osoby.

Konkluzje z uznanych przez Sąd za wiarygodne opinii sądowo-lekarskich oraz sprawozdania z oględzin i sekcji zwłok wskazywały przy tym jednoznacznie, iż do o do stwierdzonych u pokrzywdzonej obrażeń nie mogło dojść w sposób opisywany przez oskarżonego. Bezpośrednią przyczynę zgonu O. D. (2) stanowił bowiem wstrząs krwotoczny, do którego doszło na skutek pęknięcia nerki. Na podstawie przeprowadzonych badań biegli stwierdzili przy tym, że nerki denatki nie były objęte żadnym procesem chorobowym, który mógłby powodować zwiększenie ich podatności na urazy. Zarówno badania histopatologiczne jak i badanie w toku sekcji zwłok wskazało jednoznacznie, że do uszkodzenia nerki doszło na skutek urazu i jej pęknięcia, co spowodowało wykrwawienie pokrzywdzonej. Biegły wykluczył przy tym, aby do przedmiotowego urazu mogło dojść w czasie podawanym przez oskarżonego – czyli około tydzień przed śmiercią pokrzywdzonej. Z uwagi na wielokrotne przemieszczanie zwłok, przełamywanie stężenia pośmiertnego, otworzenie okna w trakcie oględzin miejsca zdarzenia oraz czynniki związane z trudnością dokładnego określenia tempa krzepnięcia krwi u O. D. (2) niemożliwe okazało się precyzyjne wskazanie, ile czasu upłynęło od pęknięcia nerki pokrzywdzonej do jej zgonu. Stwierdzono jednak, że odstęp czasowy między tymi zdarzeniami mógł wynosić maksymalnie kilkanaście godzin, a minimalnie kilkadziesiąt minut. Opierając się na wnioskach biegłych z zakresu medycyny sądowej Sąd jednoznacznie wykluczył zatem podawaną przez oskarżonego wersję wydarzeń, zgodnie z którą miał on wprawdzie pobić swoją konkubinę, ale jej śmierć po kilku dniach miała być raczej następstwem choroby nerek, aniżeli wynikać z odniesionych przez nią obrażeń. Jednocześnie na podstawie opinii biegłych Sąd jednoznacznie ustalił związek przyczynowo-skutkowy między działaniem Y. M. a śmiercią O. D. (2).

Co istotne, w toku postępowania wykluczono również podawaną przez oskarżonego wersję o przypadkowym poobijaniu się pokrzywdzonej o drabinkę przy łóżku piętrowym lub inne meble. Podczas przesłuchania w toku rozprawy biegły jednoznacznie wykluczył taką ewentualność, wskazując, że do urazu nerki doszło na skutek tępego urazu jamy brzusznej, na przykład uderzenia pięścią lub jakimś przedmiotem albo kopnięcia, jednak nie jest prawdopodobnym, aby spadła z wysokości na przedmiot wystający (k. 662), o czym świadczy obraz powłok skórnych denatki. Biegły podkreślił przy tym, że cios musiał zostać zadany pokrzywdzonej z bardzo dużą siłą – wprawdzie była ona kobietą drobnej budowy i bardzo szczupłą, jednak – co wielokrotnie biegli podkreślali w toku postępowania – jej nerki nie były objęte procesem chorobowym zwiększającym podatność na urazy, wobec czego spowodowanie tak dotkliwego skutku jakim było pęknięcie narządu świadczy o użyciu przez sprawcę dużej siły.

Z perspektywy ustalenia zamiaru za istotny Sąd uznał również charakter obrażeń, jaki stwierdzono na twarzy i szyi pokrzywdzonej. Były to bowiem nie tylko ślady pobicia, ale przede wszystkim duszenia - typowe dla osób, u których wywierano na twarzy i szyi nacisk ręką. Powyższe jednoznacznie wskazuje na to, że działanie oskarżonego wykraczało poza uderzenie pokrzywdzonej w brodę (do czego się przyznał) i oprócz bicia O. D. (2) pięściami oskarżony również próbował ją udusić.

Dokonując analizy zamiaru, jaki tempore criminis przyświecał oskarżonemu Sąd miał na uwadze nie tylko opisane powyżej przesłanki przedmiotowe, ale także brak jakiegokolwiek w zasadzie motywu działania oskarżonego. Ustalając motyw sprawcy zabójstwa Sąd nie próbuje rzecz jasna usprawiedliwić czy racjonalizować jego działania, jednakże bez wątpienia stanowi on szczególnie istotną okoliczność, mogącą mieć znaczenie chociażby przy ustalaniu wymiaru kary. W niniejszej sprawie nie stwierdzono żadnego wyraźnego motywu przyświecającego Y. M.. Przed dokonanym zabójstwem pozostawał on w związku z pokrzywdzoną przez ponad 20 lat, wspólnie przeprowadzili się z Ukrainy do Polski. Z okoliczności sprawy nie wynika, aby przed zdarzeniem oskarżony stosował przemoc wobec swojej partnerki - żaden z przesłuchanych w sprawie świadków, w tym córka i zięć pokrzywdzonej nie wskazywali, aby kiedykolwiek w zachowaniu oskarżonego lub pokrzywdzonej pojawiły się niepokojące sygnały, mogące świadczyć o agresji Y. M..

Analiza opisanych powyżej przesłanek doprowadziła Sąd do uznania, iż oskarżony Y. M. działał w zamiarze ewentualnym zabójstwa O. D. (2). Czyn ten nie był w żadnej mierze zaplanowany, lecz wynikł z utraty kontroli nad emocjami przez oskarżonego, na co z pewnością wpływ miał również spożyty przez niego alkohol. W niniejszej sprawie należało brać również pod uwagę to, że od zadania ciosów pokrzywdzonej do jej zgonu minęło przynajmniej kilkadziesiąt minut, a z dużą dozą prawdopodobieństwa – kilka lub kilkanaście godzin. Był to czas wystarczający na zapewnienie pokrzywdzonej pomocy medycznej, co dawałoby możliwość uratowania jej życia, gdyby tylko oskarżony zareagował odpowiednio szybko. Jak ustalono jednak w toku niniejszej sprawy, Y. M. nie podjął żadnych faktycznych działań, aby sprowadzić jakąkolwiek pomoc dla znajdującej się w agonii partnerki. Wbrew jego twierdzeniom nie był wtedy w pracy, albowiem rozwiązano z nim umowę na kilka dni przed zdarzeniem. Nieprawdą okazało się również to, że po zorientowaniu się, że O. D. (2) nie żyje, miał rozpaczliwie szukać pomocy wśród innych lokatorów zamieszkujących w tym samym mieszkaniu. Z ich zeznań jednoznacznie wynika, że w nocy z 28 na 29 października w pokoju zajmowanym przez oskarżonego i pokrzywdzoną było cicho, a do drzwi ich pokojów nikt nie pukał, nie prosił o pomoc, nie zwracał uwagi na to, że w sąsiednim pomieszczeniu znajdowała się kobieta wymagająca pomocy.

Zdaniem Sądu opisane wyżej okoliczności świadczą o tym, że oskarżony przewidywał, że stosowana przez niego przemoc może spowodować skutek w postaci śmierci pokrzywdzonej i godził się na to, nie podejmując jednocześnie żadnych działań, aby temu skutkowi zapobiec. Dowodem na powyższe jest m.in. brak wezwania fachowej pomocy medycznej czy choćby zwrócenia się o pomoc do osób trzecich jeszcze kiedy O. D. (2) żyła. Działanie oskarżonego nie miało przy tym znamion obrony, tym bardziej obrony koniecznej. Jego postępowanie w czasie krytycznego czynu, a w szczególności umiejscowienie i siła zadanych ciosów oraz jego bierna postawa w czasie gdy pokrzywdzona znajdowała się w agonii w ocenie Sądu jednoznacznie świadczą o istniejącym po stronie oskarżonego ewentualnym zamiarze zabójstwa.

Z przyczyn opisanych powyżej Sąd doszedł do przekonania, że Y. M. należało uznać winnym za popełnienie czynu z art. 148 §1 k.k. – dokonanego w zamiarze ewentualnym zabójstwa partnerki, O. D. (2). Oskarżony nie znajdował się w krytycznym momencie w stanie zniesionej lub w znacznym stopniu ograniczonej poczytalności, co wynika jednoznacznie z opinii sądowo-psychiatrycznej. Był on natomiast nietrzeźwy, pozostawał w ciągu alkoholowym, co ograniczało jego kontrolę nad swoim postępowaniem i spotęgowało agresję.

☐

3.2. Podstawa prawna skazania albo warunkowego umorzenia postępowania niezgodna z zarzutem

Zwięźle o powodach przyjętej kwalifikacji prawnej

☐

3.3. Warunkowe umorzenie postępowania

Zwięzłe wyjaśnienie podstawy prawnej oraz zwięźle o powodach warunkowego umorzenia postępowania

☐

3.4. Umorzenie postępowania

Zwięzłe wyjaśnienie podstawy prawnej oraz zwięźle o powodach umorzenia postępowania

☐

3.5. Uniewinnienie

Zwięzłe wyjaśnienie podstawy prawnej oraz zwięźle o powodach uniewinnienia

4.  KARY, Środki Karne, PRzepadek, Środki Kompensacyjne i
środki związane z poddaniem sprawcy próbie

Oskarżony

Punkt rozstrzygnięcia
z wyroku

Punkt z wyroku odnoszący się
do przypisanego czynu

Przytoczyć okoliczności

Y. M.

I., III.

I.

Oskarżony w zakresie przypisanego mu przestępstwa działał umyślnie, w zamiarze ewentualnym. Brak było okoliczności wyłączających winę bądź bezprawność przypisanego czynu. Taką okolicznością nie mogło być zwłaszcza to, że tempore criminis Y. M. znajdował się w stanie nietrzeźwości, albowiem oskarżony dobrowolnie w niego się wprawił, a nadto znał skutek działania alkoholu na swój organizm. W chwili popełnienia czynu oskarżony nie miał zniesionej ani w znacznym stopniu ograniczonej poczytalności i w pełni zdawał sobie sprawę z bezprawności przedsiębranego działania.

Ustalając wymiar kary Sąd miał na względzie:

a) jako okoliczności obciążające:

- bardzo wysoki stopień społecznej szkodliwości przypisanego czynu,

- działanie oskarżonego pod wpływem alkoholu,

- godzenie w najistotniejsze dobro chronione prawem – życie człowieka,

- negatywną opinię oskarżonego wśród pozostałych lokatorów

- postawę oskarżonego, który po pobiciu partnerki biernie przyglądał się jej agonii, nie podejmując żadnych prób pomocy, a dopiero po jej śmierci skontaktował się z członkami rodziny

- postawę oskarżonego w toku postępowania, składanie wyjaśnień mających zmanipulować ustalenia faktyczne, brak żalu i skruchy z powodu popełnionego przestępstwa

Przy wymiarze kary Sąd wziął pod uwagę fakt, że oskarżony nie planował popełnienia przypisanego mu czynu.

Wymierzając oskarżonemu karę Sąd miał na względzie wszystkie dyrektywy jej wymiaru, a w szczególności zawarte w art. 53 k.k. Sąd wymierzył karę według swojego uznania, w granicach przewidzianych przez ustawę, bacząc, by jej dolegliwość nie przekraczała stopnia winy, uwzględniając stopień społecznej szkodliwości czynu oraz biorąc pod uwagę cele zapobiegawcze i wychowawcze, które ma osiągnąć w stosunku do skazanego, a także potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa (por. postanowienie SN z dnia 26 stycznia 2011 r., III KK 335/10, LEX nr 736755). Stąd Sąd zdecydował się na orzeczenie kary bezwzględnego pozbawienia wolności w wymiarze 13 lat i 6 miesięcy. Tak ukształtowana kara, wymierzona wobec Y. M., nie przekracza stopnia jego winy i społecznej szkodliwości przypisanego przestępstwa, a jednocześnie stanowi adekwatną reakcję karną na popełniony przez niego czyn zabójstwa.

Jednocześnie opierając się na treści art. 63 §1 k.k. Sąd na poczet orzeczonej kary pozbawienia wolności zaliczył oskarżonemu okres jego zatrzymania i tymczasowego aresztowania.

Y. M.

II.

I.

Na podstawie art. 46 §1 k.k. Sąd orzekł od oskarżonego na rzecz pokrzywdzonej A. L.– córki O. D. (2) kwotę 10.000 zł tytułem zadośćuczynienia. W ocenie Sądu orzeczenie takiego środka stanowić będzie dla oskarżonego dodatkowy element oddziaływania poprawczego i wychowawczego a dla pokrzywdzonej kompensować będzie szkody i krzywdy mające swoje źródło w przestępstwie. Orzeczona kwota zadośćuczynienia jest adekwatna do rozmiaru krzywd doznanych przez pokrzywdzoną. Dla zadośćuczynienia zastosowanie znajdują odpowiednie przepisy kodeksu cywilnego. Wskazać należy, iż jego wysokość determinowana jest charakterem i rozmiarem krzywd doznanych przez pokrzywdzoną a dla ustalenia wysokości zadośćuczynienia znaczenia nie ma sytuacja majątkowa sprawcy.

5.  Inne ROZSTRZYGNIĘCIA ZAwarte w WYROKU

Oskarżony

Punkt rozstrzygnięcia
z wyroku

Punkt z wyroku odnoszący się do przypisanego czynu

Przytoczyć okoliczności

Y. M.

IV., V.

I.

Rozstrzygnięcie w przedmiocie dowodów rzeczowych znajdowało swoje oparcie w przepisach art. 230 §2 k.p.k. oraz art. 231 §1 k.p.k. Wobec treści przedmiotowych przepisów zarządzono zwrot oskarżonemu należących do niego przedmiotów, natomiast wobec dowodów rzeczowych, co do których istnieje wątpliwość kto jest osobą uprawnioną do ich odbioru – zarządzono złożenie do depozytu sądowego.

6.  inne zagadnienia

W tym miejscu sąd może odnieść się do innych kwestii mających znaczenie dla rozstrzygnięcia,
a niewyjaśnionych w innych częściach uzasadnienia, w tym do wyjaśnienia, dlaczego nie zastosował określonej instytucji prawa karnego, zwłaszcza w przypadku wnioskowania orzeczenia takiej instytucji przez stronę

7.  KOszty procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

VI.

Rozstrzygnięcie w przedmiocie zasądzenia adw. A. R. kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej oskarżonej z urzędu znajdowało swoje oparcie w przepisach art. 618 § 1 pkt 11 k.p.k., art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 26 maja 1982 r. Prawo o adwokaturze i § 17 ust. 1 pkt 2, ust. 2 pkt 5 i § 20 w zw. z § 4 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 (Dz.U.2019.18 t.j.) w sprawie ponoszenia kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu.

VII.

Rozstrzygnięcie o kosztach procesu znajdowało swoje oparcie w przepisie art. 626 § 1 k.p.k. oraz art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych. Analiza sytuacji materialnej i osobistej oskarżonego doprowadziła Sąd do przekonania, że w niniejszej sprawie zachodzą przesłanki do zwolnienia Y. M. z obowiązku poniesienia kosztów i opłaty w sprawie.

7.  Podpis

SSO Tomasz Kaszyca SSO Magdalena Bielecka