Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 17 kwietnia 2023 roku Ł. G. wniósł o ustanowienie rozdzielności majątkowej pomiędzy Ł. i K. małżonkami G., którzy zawarli związek małżeński dnia 19 lipca 2003 roku z datą wsteczną, tj. z dniem 1 marca 2023 roku. Nadto wnosił o zasądzenie od pozwanej na swoją rzecz zwrotu kosztów postępowania według norm prawem przepisanych.

W uzasadnieniu swojego stanowiska powód wskazał, że strony zawarły związek małżeński 19 lipca 2003 roku. Z małżeństwa pochodzi córka J. G.. Od kilku miesięcy strony pozostają w faktycznej separacji, nie prowadzą wspólnego gospodarstwa domowego, samodzielnie dysponują swoimi środkami finansowymi a więc nastąpił zupełny i trwały rozkład ich pożycia małżeńskiego. Do stycznia 2023 roku głównym źródłem utrzymania małżonków była wspólnie przez nich prowadzona pizzeria, formalnie należąca do pozwanej. Jednakże powód otworzył własną działalność gospodarczą w branży gastronomicznej. W jego ocenie dalsze utrzymywanie łączącej strony wspólności ustawowej zagraża jego dobru. /pozew k. 2-4/

Pozwana K. G. (1) uznała powództwo i zgadzała się na ustanowienie rozdzielności majątkowej jednak z dniem wyrokowania oraz wniosła o zasądzenie na jej rzecz kosztów procesu wg norm przepisanych. Wskazała, iż małżonkowie wprawdzie mieszkają razem ale nie podejmują wspólnie decyzji majątkowych. Nadmieniła, iż powód otworzył własną działalność gospodarczą korzystając ze wspólnych oszczędności stron. Nadto podniosła, iż w żaden sposób nie pozbawiała powoda jakichkolwiek środków do życia, wręcz przeciwnie to ona była ograniczana w dostępie do wspólnych oszczędności małżonków, którymi dysponował swobodnie powód. /odpowiedź na pozew k. 11-13v/

W dalszym toku postępowania strony podtrzymywały swoje stanowiska. /stanowisko procesowe k. 18, 38/

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

Ł. G. i K. A. nazwisko rodowe K. zawarli związek małżeński w dniu 19 lipca 2003 roku w C.. Z małżeństwa mają małoletnią córkę J. G. urodzoną (...) w C. (Włochy). Małżonkowie dotychczas nie zawierali małżeńskich umów majątkowych, żadne z nich nie miało ogłoszonej upadłości, nie było ubezwłasnowolnione. Do tej pory nie było orzeczonej separacji, ani rozwodu. Powód złożył pozew o rozwód w dniu 27 czerwca 2023 roku. /odpis skrócony aktu małżeństwa k. 6, zeznania stron k. 18/

Małżonkowie w trakcie małżeństwa zamieszkiwali razem z córką w domu położonym na nieruchomości w S. ul. (...), na zakup której w 2019 roku zaciągnęli wspólnie kredyt hipoteczny na kwotę 250.000 zł na okres 30 lat, którego miesięczna rata wynosi 2.200 zł. Do spłaty pozostało jeszcze ok. 180.000 zł. Do ich majątku wspólnego należy również samochód osobowy, który wzięli w leasing w 2017 roku i który został przez nich spłacony w 2022 roku. Małżonkowie posiadali wspólne rachunki bankowe – firmowy i osobisty. Na rachunek osobisty wpływało świadczenie 500+ oraz środki z konta firmowego na zakupy. Rachunki te prowadził i nimi zarządzał Ł. G.. Od lutego 2023 roku powód nie ma do nich dostępu. Do grudnia 2022 roku małżonkowie prowadzili wspólnie pizzerię P. Te w S., która stanowiła ich główne źródło utrzymania. Kwestiami finansowymi oraz dochodami zajmował się powód. Do tego też czasu czynili wspólnie inwestycje na zakupionej działce, która sąsiaduje z działką, na której prowadzona jest działalność gospodarcza. Utworzyli parking, założyli panele fotowoltaiczne oraz remontowali mieszkanie. Jednakże z czasem relacje między małżonkami uległy pogorszeniu. Coraz częściej dochodziło między małżonkami do kłótni, wulgaryzmów ze strony męża, wspólnych nieporozumień. Od 13 maja 2023 roku małżonkowie G. nie mieszkają już razem. Ł. G. wyprowadził się ze wspólnego domu i zamieszkał w K., gmina C.. Natomiast K. G. (1) pozostała wraz z córką J. w domu w S.. Ł. G. podjął decyzję o otworzeniu własnej pizzerii, o której nie informował żony. Dnia 23 lutego 2023 roku rozpoczął prowadzenie własnej działalności gospodarczej – Restauracji (...) w O., którą otworzył 3 czerwca 2023 roku. Na ten cel pożyczył pieniądze u rodziny: kwotę 50.000 zł od rodziców oraz kwotę 20.000 zł od siostry. Wynajął lokal, dokonał jego remontu i zakupu niezbędnego sprzętu. Powód w maju 2023 roku otworzył własne konto w banku, do którego żona nie została upoważniona. Zaś pozwana spłaca zaciągnięty wspólnie przez małżonków kredyt hipoteczny. Od rozstania małżonkowie żyją oddzielnie, nie podejmują żadnych wspólnych decyzji majątkowych, prowadzą odrębne gospodarstwa domowe, nie mają żadnych wspólnych inwestycji ani planów, samodzielnie dysponują swoimi dochodami. Nie utrzymują relacji nawet w kwestiach dotyczących córki. / zeznania świadków M. B. k. 38v, A. D. k. 39, K. K. (3) k. 39, S. K. k. 39v, M. L. k. 39v-40, E. S. k. 40, Faktury Vat k. 24-26, wydruk (...) k. 23/

Ł. G. ma 41 lat, przedsiębiorca. Prowadzi działalność gospodarczą –pizzerię P. V. w O., z której osiąga dochód w wysokości 6.000-7.000 zł miesięcznie. Posiada dom w K. otrzymany w darowiźnie. Nie posiada żadnego zadłużenia w instytucjach państwowych, tj. w ZUS, KRUS, US. Jedynie ma zaciągnięte pożyczki u rodziny na otworzenie działalności w łącznej kwocie ok. 70.000 zł. Nie był karany. /zeznania powoda k. 18-18v, 40-40v/

K. G. (1) ma 40, przedsiębiorca, od 2017 roku prowadzi działalność gospodarczą – pizzerię P. Te w S. i z tego tytułu uzyskuje dochód ok. 10.000 zł miesięcznie. Nie posiada żadnego zadłużenia w instytucjach państwowych, tj. w ZUS, KRUS, US ani u osób prywatnych. Nie była karana. /zeznania pozwanej k. 18v-19/

Stan faktyczny ustalony został w oparciu o przedłożone przez powoda dokumenty, zeznania stron Ł. G. i K. G. (2) oraz zeznania świadków: M. B., A. D., K. K. (3), S. K., M. L., E. S.. Dokonując analizy zebranego w sprawie materiału dowodowego Sąd dał wiarę dowodom w postaci dokumentów, gdyż ich prawdziwość i wiarygodność w świetle wszechstronnych rozważań zebranego materiału nie nasuwa żadnych wątpliwości, nie były również podważane przez strony postępowania. Zeznania stron i świadków były zasadniczo spójne, logiczne i korespondowały ze sobą. Podkreślić należy, iż strony przyznały, że pozostają w separacji faktycznej, nie zamieszkują wspólnie od dnia 13 maja 2023 roku oraz że nie współdziałają w zarządzie majątkiem wspólnym.

Sąd Rejonowy zważył co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie co do zasady, jednak nie z taką datą jaka została wskazana w pozwie, tj. 1 marca 2023 roku.

Zgodnie z art. 52 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego z ważnych powodów każdy z małżonków może żądać ustanowienia przez sąd rozdzielności majątkowej.

Wprowadzając wspólność dorobku, jako ustawowy ustrój majątkowy, ustawodawca miał na celu umocnienie rodziny i zapewnienie jej ustabilizowanej bazy materialnej. Dlatego też zniesienie ustanowienia rozdzielności majątkowej przez sąd może nastąpić – z mocy art. 52§1 krio – jedynie z ważnych powodów, zaś art. 52§2 krio umożliwia ustanowienie rozdzielności z datą wcześniejszą od daty zgłoszenia żądania, jeżeli ważne powody istniały już w tej dacie. Ustawa nie definiuje pojęcia „ważne powody”, jego rozumienie kształtuje doktryna i judykatura. Przez ważne powody, dające podstawę do ustanowienia rozdzielności majątkowej, zwykło się rozumieć wytworzenie takiej sytuacji, która w konkretnych okolicznościach faktycznych powoduje, że dalsze trwanie wspólności majątkowej między małżonkami pociąga za sobą naruszenie lub poważne zagrożenie interesu majątkowego jednego z małżonków. Ważne powody muszą mieć charakter majątkowy, choć źródłem konfliktu w sferze majątkowej, którego wyrazem jest żądanie zniesienia wspólności, mogą być rozdźwięki natury osobistej między małżonkami, co może wskazywać na związek tych powodów z rozkładem pożycia (np. z separacją). Tak rozumiane ważne powody, ze swojej natury, mają również to znaczenie, że wspólność majątkowa przestaje służyć dobru założonej przez małżonków rodziny. Przykłady ważnych powodów mogą także dotyczyć sytuacji, w których np. jeden małżonek trwoni majątek wspólny na skutek hulaszczego trybu życia, alkoholizmu, niegospodarności, uchylania się od pomnażania i utrzymywania majątku wspólnego. Jednym z ważnych powodów w rozumieniu art. 52§1 kro jest długotrwała separacja małżonków mająca swe źródło w nieporozumieniach między nimi, która sprawia, że małżonkowie tracą zdolność wykonywania aktów zarządem majątkiem wspólnym /wyrok SN z dnia 7 grudnia 2000 roku, II CKN 401/00, LEX/

Przedmiotem oceny Sądu było ustalenie, czy wystąpiły ważne powody uzasadniające ustanowienie rozdzielności majątkowej pomiędzy stronami, a w przypadku pozytywnej konstatacji, z jaką datą wystąpiły.

Ł. G. jako ważny powód ustanowienia rozdzielności majątkowej wskazywał faktyczną separację małżonków, że małżonkowie nie prowadzą wspólnego gospodarstwa domowego, nie zarządzają wspólnie majątkiem dorobkowym, każda ze stron samodzielnie dysponuje swoimi środkami finansowymi.

Sąd rozpoznając niniejszą sprawę miał na uwadze przepisy art. 31-46 krio, które regulują kwestie małżeńskich ustrojów majątkowych, z uwzględnieniem szczególnego charakteru małżeńskiej wspólności majątkowej i zarządu majątkiem wspólnym małżonków uregulowanych w art. 36-40 krio. Myślą przewodnią regulacji zarządu majątkiem wspólnym małżonków jest dobro rodziny. Regulacja ta została oparta na pozostających ze sobą w ścisłym związku zasadach: obowiązku małżonków współdziałania w zarządzie i uprawnieniach każdego z małżonków do samodzielnego jego wykonywania. Uwzględnia ona także interes osób trzecich będących stronami czynności dokonywanych przez małżonków w ramach wykonywania przez nich zarządu majątkiem wspólnym.

Przez zarząd majątkiem wspólnym małżonków zwykło się rozumieć całokształt czynności prawnych dotyczących tego majątku oraz działań faktycznych związanych z prawidłową gospodarką majątkiem wspólnym i zaspokajaniem potrzeb rodziny. Definicja zarządu majątkiem wspólnym małżonków wynika z art. 36§2 krio. Zarząd majątkiem wspólnym małżonków to ogół czynności, które bezpośrednio dotyczą przedmiotów majątkowych należących do majątku wspólnego.

Obowiązek małżonków współdziałania w zarządzie majątkiem wspólnym w art. 36§1 krio jest konsekwentnym rozwinięciem zasad wyrażonych w art. 23 i 27 krio, które statuują podstawowy obowiązek małżonków współdziałania dla dobra rodziny i przyczyniania się do zaspokajania jej potrzeb, co zakłada m.in. taki zarząd majątkiem wspólnym małżonków, który pozwoli racjonalnie wykorzystać jego zasoby zgodnie z ich przeznaczeniem.

Zdaniem Sądu zgromadzony w sprawie materiał dowodowy w postaci zeznań stron oraz świadków M. B., A. D., K. K. (3), S. K., M. L., E. S., wskazuje jednoznacznie na istnienie separacji faktycznej pomiędzy stronami. Od grudnia 2022 roku nie ma pomiędzy nimi współdziałania w zakresie majątku wspólnego, konsultacji co do prowadzonej dotychczas wspólnie działalności gospodarczej, jak i przy podstawowych czynnościach związku małżeńskiego. Małżonkowie od wyprowadzki powoda 13 maja 2023 roku żyją w rozłączeniu i prowadzą oddzielne gospodarstwa domowe. Obecnie każde z małżonków działa samodzielnie. Powód założył własną, konkurencyjną dla pozwanej, działalność gospodarczą – pizzerię w O. bez jakiejkolwiek konsultacji z żoną. Ponadto pozwana cofnęła mężowi upoważnienie do posiadanych wspólnie kont bankowych, zaś powód założył swój rachunek bankowy. Tym samym nie prowadzą wspólnych rachunków bankowych. Mają jedynie wspólne zobowiązanie w postaci kredytu hipotecznego, który spłaca pozwana. Każde z małżonków ma własne dochody, które przeznacza na własne utrzymanie. Małżonkowie nie konsultują się ze sobą, nie uzgadniają podejmowanych decyzji, nie darzą się wzajemnym zaufaniem, nie informują się wzajemnie o źródłach dochodu, wydatkach, czy zaciąganych zobowiązaniach. Powód nie nawiązuje nawet kontaktu w sprawach córki, ani nie partycypuje w kosztach jej utrzymania. Z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, iż strony nie są w stanie podejmować obecnie wspólnych, zgodnych decyzji gospodarczych. W każdej sferze strony prowadzą już osobne życie. W istniejącym pomiędzy małżonkami stanie faktycznym jest oczywiste, że wykonywanie przez nich zgodnie zarządu wspólnym majątkiem jest niemożliwe. Powyższe okoliczności świadczą o tym, że w związku małżeńskim powoda i pozwanej wspólność ustawowa nie spełnia już swych funkcji, a jej dalsze trwanie stwarza zagrożenie interesów majątkowych stron.

Reasumując, zdaniem Sądu, nie ma w rozpoznawanej sprawie żadnych argumentów, które nakazywałyby utrzymanie pomiędzy stronami wspólności majątkowej. Ł. G. i K. G. (1) pozostają w trwałej separacji faktycznej. Żadne z nich nawet nie deklaruje możliwości powrotu do wspólnego pożycia. Pomiędzy małżonkami brak przepływu informacji, zwłaszcza na temat spraw majątkowych, podejmowanych inwestycji, wydatków i sytuacja ta ma cechy trwałości, ciągłości, co jest przesłanką do ustanowienia rozdzielności majątkowej. Ponadto orzeczenie rozdzielności majątkowej nie zagraża dobru rodziny, ponadto przeszkodą dla ustanowienia rozdzielności majątkowej nie jest dobro małoletniego dziecka. Jak wynika z akt niniejszej sprawy dotychczas dobro dziecka jest zabezpieczone bowiem pozwana, z którą małoletnia pozostaje ma stałe źródło dochodu. W ocenie Sądu wskazane powyżej okoliczności uzasadniają ustanowienie przez Sąd rozdzielności majątkowej pomiędzy stronami z dniem wytoczenia powództwa. Ustanowienie rozdzielności z datą wcześniejszą jest dopuszczalne jedynie w wyjątkowych okolicznościach, które w niniejszej sprawie zdaniem Sądu nie miały miejsca.

Ustanowienie rozdzielności majątkowej z datą wsteczną może być orzeczone tylko w sytuacjach rzadkich i wyjątkowych, za czym przemawia wzgląd na ochronę interesu wierzycieli każdego z małżonków, przy rozważaniu zaś takiego zniesienia sąd musi rozważyć nie tylko interes rodziny, ale także ewentualność pokrzywdzenia tych wierzycieli każdego z małżonków, których należności powstały w okresie objętym wstecznym działaniem orzeczenia (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 maja 1994 r., I CRN 50/94, OSNCP 1994, nr 12, poz. 246; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 stycznia 1995 r., II CRN 148/94, OSNC 1995, nr 4, poz. 70; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 lutego 1995 r., II CRN 162/94, OSNC 1995, nr 6, poz. 100).

W oparciu o zebrany w sprawie materiał dowodowy trudno jednak przyjąć, że takie ważne powody zaistniały już w marcu 2023 roku. Zdaniem Sądu strona powodowa nie wykazała, aby już w tej dacie istniały powody orzeczenia rozdzielności majątkowej. W tym czasie małżonkowie jeszcze mieszkali razem, prowadzili wspólne gospodarstwo domowe, wspólnie wychowywali dziecko.

Mając powyższe na uwadze Sąd uznał, iż zachodzą przesłanki określone w art. 52§1 i 2 krio i orzekł jak w pkt. I-szym wyroku, ustalając datę ustanowienia rozdzielności na dzień wniesienia pozwu 17 kwietnia 2023 roku, nie zaś z datą wcześniejszą, jak wnosił powód, dlatego też w pozostałym zakresie powództwo zostało oddalone. Rozstrzygniecie to zostało zawarte w punkcie II – gim

Rozstrzygnięcie o kosztach procesu Sąd zawarł w punkcie III – cim wyroku na podstawie art. 102 kpc znosząc je wzajemnie. Wyrażona w art. 102 kpc zasada słuszności wskazuje, że w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami, odnosi się również do spraw dotyczących stosunku prawnego, który może być ukształtowany tylko wyrokiem, choćby zamiary stron były całkowicie zasadne (post. SN: z 31.8.1965 r., II CZ 60/65, OSNCP 1966, Nr 7–8, poz. 118; z 9.10.1967 r., I CR 81/67, OSNCP 1968, Nr 4, poz. 72; z 25.3.1970 r., II CZ 14/70, OSNCP 1970, Nr 11, poz. 211; z 27.4.1971 r., I PZ 17/71, OSNCP 1971, Nr 12, poz. 222; z 11.9.1973 r., I CZ 122/73, OSNCP 1974, Nr 5, poz. 98). Do takich spraw zalicza się m.in. zaprzeczenie ojcostwa, czy ustanowienie rozdzielności majątkowej.

Do spraw o ustanowienie rozdzielności majątkowej zgodnie z art. 452 kpc stosuje się przepis art. 431 kpc, który stanowi że w sprawach przewidzianych w rozdziale niniejszym nie można oprzeć rozstrzygnięcia wyłącznie na uznaniu powództwa lub przyznaniu okoliczności faktycznych. W sprawach tych nie stosuje się art. 339§2 kpc. Zatem Sąd miał obowiązek przeprowadzić postępowanie dowodowe, zainicjowane głównie przez powoda i zgodnie z art. 432 kpc przesłuchać strony.

Sąd miał na uwadze to, że celem niniejszego postępowania jest uregulowanie małżeńskiego ustroju majątkowego z określoną datą i w ocenie Sądu nie ma tu strony wygranej, czy przegranej. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 26 lipca 2000 r., I CKN 293/00, LEX nr 51332 wskazał, że do powstania rozdzielności „dochodzi w drodze kształtującego orzeczenia sądowego. Fakt, że drugi małżonek godzi się z żądaniem, nie zwalnia sądu od obowiązku ustalenia, czy istnieją „ważne powody” zniesienia wspólności i kiedy zaistniały.

W ocenie Sądu powód był zainteresowany tym, by zgłoszone przez niego żądanie zostało uwzględnione. Pozwana uznała powództwo, jednak bez względu na jej stanowisko Sąd zobligowany był przeprowadzić stosowne postępowanie dowodowe. Stąd też niesłusznym byłoby obciążanie wyłącznie pozwanej kosztami procesu. W ocenie Sądu w okolicznościach przedmiotowej sprawy zasadnym jest, aby każda ze stron poniosła koszty procesu związane ze swym udziałem w sprawie. Sąd nie znalazł podstaw do odstąpienia od reguły zawartej w art. 102 kpc.

Zarządzenie/

odnotować czynność,

odpis orzeczenia wraz z uzasadnieniem i pouczeniem o sposobie i terminie wniesienia apelacji doręczyć pozwanej,

przedstawić z wpływem lub do uprawomocnienia.

Dnia 25 września 2023 roku SSR A. B.