Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 października 2023 r.

Sąd Rejonowy w Toruniu III Wydział Rodzinny i Nieletnich w składzie:

Przewodniczący Sędzia Natalia Bonowicz

Protokolant stażysta Ewa Redzik

po rozpoznaniu w dniu 17 października 2023 r. w Toruniu,

na rozprawie

sprawy z powództwa A. G. (1)

przeciwko A. G. (2)

o ustanowienie rozdzielności majątkowej

Ustanawia od dnia 14 stycznia 2022 r. rozdzielność majątkową między małżonkami: powodem A. G. (1) a pozwaną A. G. (2), nazwisko rodowe J., którzy zawarli związek małżeński w dniu 16 sierpnia 2000 r. w T., zarejestrowany przez Kierownika Urzędu Stanu Cywilnego w T., pod numerem aktu 0463011/00/AM/ (...);

Znosi wzajemnie pomiędzy stronami koszty postępowania.

Sygn. akt III RC 354/22

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 10 maja 2022 r. (data nadania w placówce pocztowej) A. G. (1) wniósł o ustanowienie przez Sąd rozdzielności majątkowej małżeńskiej powoda z pozwaną A. G. (2) z datą wsteczną, tj. z dniem 18 lipca 2021 r.

W uzasadnieniu powód wskazał, że strony zawarły związek małżeński w dniu 12 sierpnia 2000 r. w T. oraz, że strony posiadają dwoje małoletnich dzieci. Powód podkreślił, że pomiędzy stronami toczy się postępowanie o rozwód, w ramach którego Sąd Okręgowy w (...) I Wydział Cywilny zobowiązał powoda – w drodze zabezpieczenia – do czasu prawomocnego zakończenia sprawy o rozwód do uiszczania na rzecz pozwanej kwoty (...) zł miesięcznie płatnej z góry do końca miesiąca, począwszy od grudnia 2021 r. wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w płatności każdej z rat. Powód dodał, że w dniu 17 lipca 2021 r. został wyrzucony przez powódkę ze wspólnego domu stron i od tego czasu małżonkowie prowadzą odrębne gospodarstwa domowe. Powód podkreślił nadto, że po opuszczeniu przez niego wspólnego domu stron, pozwana wymieniła zamki w drzwiach wejściowych do domu, uniemożliwiając powodowi korzystanie z domu stron. W uzasadnieniu pozwu zaznaczono również, że pismem z dnia 14 marca 2022 r. pozwana została wezwana do zaprzestania naruszeń prawa współwłasności, a następnie zostało złożone zawiadomienie o stosowaniu przez pozwaną wobec powoda przemocy w celu zmuszenia do opuszczenia lokalu mieszkalnego i uporczywym utrudnianiu powodowi korzystania z mieszkania stanowiącego współwłasność powoda od dnia 17 lipca 2021 r. Organy ścigania odmówiły jednak wszczęcia dochodzenia, w/w decyzja została zaskarżona przez powoda lecz na dzień wytoczenia powództwa zażalenie nie zostało rozpoznane.

Powód w uzasadnieniu pozwu podkreślił nadto, że od dnia 17 lipca 2021 r. pomiędzy stronami istnieje faktyczna separacja, uniemożliwiająca stronom wspólne i zgodne z dobrem rodziny zarzaądzanie majątkiem wspólnym. Obecnie, zdaniem powoda, strony nie są w stanie porozumieć się w kwestiach, które przez wiele lat trwania małżeństwa nie budziły wątpliwości, czego wyrazem jest zarówno brak zgodności co do dokonywania opłat za kredyt hipoteczny, obciążający wspólny dom stron ale również brak co do pobierania czynszów z tytułu należących do stron mieszkań. Obecnie strony nie mają możliwości podejmowania wspólnych decyzji gospodarczych, małżonkowie nie udzielają sobie wzajemnie informacji o stanie majątku wspólnego, o wykonywaniu zarządu majątkiem wspólnym i o ewentualnych zobowiązaniach obciążających majątek wspólny.

W odpowiedzi na pozew, pozwana A. G. (2) wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu odpowiedzi na pozew pozwana przyznała, że strony zawarły związek małżeński w dniu (...)r. i, że obecnie przed Sądem Okręgowym w(...)I Wydział Cywilny pod sygn. akt (...) pomiędzy stronami toczy się postępowanie o rozwód. Pozwana przyznała także, że w postępowaniu rozwodowym pozwany został zobowiązany do uiszczania do jej rąk kwoty (...) zł miesięcznie tytułem zaspokojenia potrzeb rodziny do czasu prawomocnego zakończenia postępowania rozwodowego.

A. G. (2) wskazała, że głównym powodem rozpadu związku małżeńskiego stron był związek powoda z inną kobietą i, że to powód w lipcu 2021 r. podjął decyzję o wyprowadzeniu się ze wspólnego domu stron, ona zaś nie wyrzuciła powoda z domu. Pozwana dodała, że przez cały czas trwania małżeństwa stron, to powód zajmował się finansami rodziny, pozwana zaś nie miała nawet dostępu do wspólnego rachunku bankowego stron. W czasie gdy strony mieszkały razem, powód założył dla pozwanej osobne konto, na które przelewał pieniądze na zaspokojenie potrzeb rodziny takich jak jedzenie, środki czystości. Pozwana nie miała jednak możliwości pobrania pieniędzy z tego konta, możliwa była wyłącznie płatność kartą. A. G. (2) zaznaczyła, że po wyprowadzeniu się powoda z domu, początkowo sytuacja finansowa stron nie uległa zmianie – powód nadal płacił rachunki, raty kredytów, przelewał na kartę pozwanej pieniądze, bez żadnych ograniczeń korzystał ze wspólnego domu stron, przyjeżdżał tam, spożywał posiłki, odpoczywał na kanapie. Jak wskazała pozwana, sytuacja zmieniła się na początku 2022 r., gdy powód odebrał pozew rozwodowy wraz z postanowieniem o zabezpieczeniu potrzeb rodziny. Wtedy powód skontaktował się z pozwaną, oświadczył jej, że nie zamierza jej płacić żadnych kwot, zagroził, że powódka umrze w długach oraz zagroził, że popełni samobójstwo. Następnego dnia, tj. 15 stycznia 2022 r. gdy pozwana wraz z córkami wyjechała na narty, powód zadzwonił do pozwanej komunikując jej, że chce wejść do ich wspólnego domu, pozwana zaś poinformowała go, że zmieniła zamki a on może zabrać swoje rzeczy z domu w obecności ojca pozwanej.

W odpowiedzi na pozew, pozwana zaprzeczyła aby powód nie miał dostępu do rzeczy znajdujących się w domu stron, gdyż ona na każde żądanie powoda wydaje mu jego rzeczy. A. G. (2) zaprzeczyła również aby strony nie były w stanie porozumieć się co do zarządzania swoim majątkiem wspólnym. Pozwana zaznaczyła nadto, że powód pobiera czynsze z mieszkań stanowiących własność stron i płaci raty kredytów, jak również na rachunek powoda wpływają świadczenia 500 + na córki stron.

Zdaniem pozwanej w niniejszej sprawie nie zaistniały przesłanki do ustanowienia rozdzielności majątkowej, w tym z datą wsteczną. Pozwana podkreśliła, że nigdy nie zaciągała zobowiązań, które mogłyby obciążyć majątek wspólny, nie trwoniła wspólnego majątku ani nie wykazywała niegospodarności. Pozwana uwypukliła, że nigdy bez zgody męża nie rozporządzała środkami pieniężnymi pochodzącymi z wynagrodzenia otrzymywanego przez powoda a to powód samodzielnie zdecydował, że strony nie będą miały wspólnego konta bankowego. W uzasadnieniu odpowiedzi na pozew zaznaczono również, że powód nie wykazał jakichkolwiek trudności w zarządzaniu majątkiem wspólnym.

W ocenie pozwanej, sama okoliczność pozostawania przez strony w separacji faktycznej, spowodowanej zachowaniem powoda, nie stanowi ważnego powodu do ustanowienia rozdzielności majątkowej z datą wsteczną.

W uzasadnieniu odpowiedzi na pozew, pozwana podkreśliła, że powód, którego zachowanie doprowadziło do rozpadu rodziny, próbuje pozbawić majątek wspólny wpływów z jego wynagrodzenia za pracę za okres około roku. Oddalenie przedmiotowego powództwa, zdaniem pozwanej, jest zasadne również z uwagi na zasady współżycia społecznego.

W toku postepowania strony podtrzymały swoje stanowiska.

Sąd ustalił, co następuje:

A. G. (1) i A. G. (2) zawarli związek małżeński w dniu 12 sierpnia 2000 r. w T.. Posiadają dwoje małoletnich dzieci – M. G. ur. (...) i N. G., ur. (...).

/okoliczność bezsporna, a ponadto dowód:

Odpis skrócony aktu małżeństwa, k.14/

Głównymi składnikami majątku wspólnego stron są: dom położony w T. przy ul. (...), mieszkanie położone w T. przy ul. (...), mieszkanie położone w T. przy ul. (...), domek letniskowy w O., samochód F. (...). Strony mają dwa wspólne zobowiązania, kredyt hipoteczny obciążający dom w wysokości 267 000,00 zł (stan na dzień 10 maja 2022 r.) i kredyt hipoteczny obciążający mieszkanie w T. przy ul. (...) w wysokości 207 000,00 zł (stan na dzień 10 maja 2022 r.).

Podczas gdy strony mieszkały razem finansami rodziny zajmował się powód. Strony posiadały wspólny rachunek bankowy, z którego powód regulował zobowiązania stron, pozwana nie miała jednak do w/w konta dostępu. Pozwana miała założone osobne konto bankowe, na które powód przelewał ze wspólnego konta stron pieniądze na zaspokojenie potrzeb rodziny, jednakże pozwana nie miała możliwości pobrania pieniędzy z tego konta, możliwa była wyłącznie płatność kartą.

W czasie gdy strony mieszkały razem powód zajmował się zarządzeniem nieruchomościami stron, pobierał czynsze za wynajem, płacił rachunki i raty kredytu stron. Pozwana natomiast dbała o stan wynajmowanych nieruchomości, dbała o ich czystość, utrzymywała kontakt z najemcami, pomagała w usuwaniu awarii. Taki stan rzeczy istniał również po wyprowadzeniu się powoda ze wspólnego domu.

Do lata 2022 r. pozwana dbała o stan domku letniego w O. – sprzątała go przed sezonem letnim, zmieniała pościel, ręczniki, itp.

W trakcie trwania małżeństwa stron, każda ze stron była aktywna zawodowo, każda ze stron pracowała, przy czym powód okresowo w W.. Obecnie powód zatrudniony jest na stanowiskach (...) w Fabryce (...) S. A. w T.. Pozwana zaś jest zatrudniona na stanowisku nauczyciela w (...) (...) – Ż..

W dniu 17 lipca 2021 r. powód wyprowadził się ze wspólnego domu stron i zamieszkał oddzielnie. Po wyprowadzeniu się powoda z domu, początkowo sytuacja finansowa stron nie uległa zmianie – powód nadal płacił rachunki, raty kredytów, przelewał na kartę pozwanej pieniądze, przyjeżdżał do domu przy ul. (...), zawoził córki do szkoły, odwoził córki do domu, zjadał w domu obiady pozostawione mu przez żonę, chodził z żoną na spacery, odpoczywał na kanapie. Nadto w okresie od lipca 2021 r. do 14 stycznia 2022 r. strony rozmawiały ze sobą o możliwym odbudowaniu małżeństwa, powód przez kilka dni nocował w domu przy ul. (...) gdy pozwana wyjechała do D.. W w/w okresie pozwana informowała powoda, że istnieje jakiś problem z korkami w domu. Nadto w w/w okresie powód kosił trawę wokół domu przy ul. (...), latem 2021 r. zamówił nowe listwy podłogowe. We wrześniu 2021 r. strony zamówiły nową szafkę pod telewizor do domu przy ul. (...).

W dniu 14 stycznia 2022 r. pozwana zmieniła zamki do domu przy ul. (...) w T. nie przekazując powodowi nowych kluczy do domu zaś w dniu 15 stycznia 2022 r. wyjechała z córkami na narty. Również w dniu 15 stycznia 2022 r. powód udał się do domu na ul. (...) w T. zaś nie mogąc się tam dostać, zadzwonił do pozwanej, która powiadomiła go, że zmieniła zamki a powód może zabrać swoje rzeczy z domu w obecności jej ojca. Po dniu 15 stycznia 2022 r. powód próbował jeszcze raz dostać się do domu przy ul. (...), a gdy pozwana nie chciała go wpuścić – wezwał policję. Po dniu 15 stycznia 2022 r. powód tylko jeden raz wszedł do domu przy ul. (...), gdy odwoził córkę.

Pismem z dnia 14 marca 2022 r. powód wezwał pozwaną do natychmiastowego zaprzestania naruszeń prawa współwłasności nieruchomości położonej w T. przy ul. (...).

Pismem z dnia 14 marca 2022 r. powód złożył do Prokuratury Rejonowej T. – Wschód w T. zawiadomienie o popełnieniu przez pozwaną przestępstwa z art. 191 §1a kk polegającego na o stosowaniu przez pozwaną wobec powoda przemocy w celu zmuszenia do opuszczenia lokalu mieszkalnego i uporczywym utrudnianiu powodowi korzystania z mieszkania stanowiącego współwłasność powoda od dnia 17 lipca 2021 r.

Postanowieniem z dnia 24 marca 2022 r. funkcjonariusz Komisariat Policji T. – P. odmówił wszczęcia dochodzenia w sprawie popełnienia na szkodę A. G. (1) przestępstwa z art. 191 §1a kk.

W okresie od 12 maja 2022 r. do 28 listopada 2022 r. powód zaciągnął kredyty gotówkowe w łącznej wysokości 12.000,00 zł na zakup wyposażenia mieszkania, w którym zamieszkał po wyprowadzeniu się do żony. Po styczniu 2022 r. powód zaciągnął nadto kredyt gotówkowy w wysokości 50.000,00 zł.

Od czasu wymiany przez pozwaną zamków w domu przy ul. (...), relacje stron zmieniły się – odtąd strony nie spotykają się (za wyjątkiem rozpraw sądowych) a komunikują się ze sobą rzadko i tylko w sprawach córek. Od dnia 14 stycznia 2022 r. strony nie porozumiewają się w sprawach zarządu ich majątkiem wspólnym, w szczególności powód nie przekazuje pozwanej żadnych informacji odnośnie wynajmowania mieszkań, poszukiwania nowych najemców mieszkania przy ul. (...), odnośnie zamiaru i faktu złożenia przez siebie wniosku o wakacje kredytowe. Nadto od lata 2022 r. A. G. (1) nie informuje pozwanej o uzyskiwanych korzyściach z wynajmu domku w O.. O złożeniu przez powoda wniosku o wakacje kredytowe pozwana dowiedziała się podczas wizyty w banku. A. G. (1) nie poinformował również żony o swoim zamiarze i fakcie wzięcia kredytów: gotówkowego na kwotę 50.000,00 zł i kredytów na zakup wyposażenia mieszkania na łączną kwotę 12.000,00 zł. Nadto pozwana przejęła cały dochód za wynajem domku w O. za 2021 r. a powód przejął dochód za wynajem tego domku w 2022 r., przy czym strony nie poinformowały się wzajemnie jakie były zyski z wynajmu w/w domku za poszczególne lata. Poza tym powód uzyskał całą ulgę zwrotu podatku za 2022 r. i nie zwrócił pozwanej żadnej części, pomimo, że strony jako małżonkowie rozliczały się z podatków wspólnie. Opłaty i podatek za domek w O. zarówno za rok 2021 jak i 2022 zapłacił powód.

Po wyprowadzce powoda z domu przy ul. (...), pozwana zamieszkuje nadal we wspólnym domu stron i opłaca wszystkie opłaty za media, pozwany natomiast opłaca raty kredytu hipotecznego. Pozwana dba o stan techniczny wspólnego domu stron, gdy należało naprawić korki, wezwała specjalistę aby je naprawił, wymieniła listy podłogowe. Dom przy ul. (...) jest zadbany.

Żadna ze stron nie jest osobą uzależnioną od używek ani od hazardu, nie prowadzi hulaszczego trybu życia, żadna ze stron nie jest również osobą niegospodarną.

/dowody:

Wezwanie, k. 15-16,

Zawiadomienie, k. 17-18,

Postanowienie, k. 19-20,

Korespondencja smsowa, k. 21, 40-51

Zeznania świadka G. G., k. 68v – 69

Zeznania świadka T. G., k. 69 – 69v,

Zeznania świadka J. J. (2), k. 69v-70

Zeznania świadka K. J., k. 94-96,

Zeznania świadka N. J., k. 96-97

Zeznania świadka B. J., k. 142-144,

Umowy o kredyt, k. 102-132

Przesłuchanie powoda, k. 145-148v

Przesłuchanie pozwanej, k. 176-179/

W dniu 22 listopada 2021r. pozwana złożyła do Sądu Okręgowego w(...) I Wydział Cywilny pozew o rozwód z wyłącznej winy powoda. Sprawa została zarejestrowana pod sygn. akt(...). Postanowieniem z dnia 6 grudnia 2021 r. Sąd Okręgowy w (...) I Wydział Cywilny udzielił zabezpieczenia roszczenia zgłoszonego przez A. G. (2) w pozwie o rozwód w kwestii zabezpieczenia potrzeb rodziny w ten sposób, że zobowiązał A. G. (1) na okres do prawomocnego zakończenia w sprawie o rozwód do uiszczania do rąk A. G. (2) kwoty 11.650,00 zł miesięcznie, płatnej z góry do końca miesiąca, począwszy od grudnia 2021 r. wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w płatności którejkolwiek z rat. Powód uiszcza w/w kwotę do rąk pozwanej.

W odpowiedzi na pozew złożonej przez A. G. (1) w postępowaniu o rozwód wniósł on o orzeczenie rozwodu pomiędzy nim a żoną.

bezsporne

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o przesłuchanie powoda i pozwanej, zeznań świadków: G. G., T. G., J. J. (2), K. J., N. J. i B. J. a także na podstawie stosownych dokumentów urzędowych i prywatnych, których domniemanie autentyczności wynikające z art. 245 kpc – a w odniesieniu do dokumentów urzędowych również zgodności z prawdą tego co zostało w nich zaświadczone, wynikające z art. 244 kpc – nie zostało podważone.

Zgodnie z art. 230 kpc uznano za bezsporne okoliczności faktyczne zawarte w pozwie oraz pismach procesowych złożonych w sprawie, którym strona przeciwna nie zaprzeczyła, gdyż nie budziły wątpliwości co do zgodności z prawdziwym stanem rzeczy i znalazły, w odpowiednim zakresie, potwierdzenie w pozostałym materiale procesowym.

Sąd dał wiarę zeznaniom każdego ze świadków, w zakresie w jakim były one zgodne z zeznaniami pozostałych świadków i stron – w szczególności co do faktu wyprowadzenia się przez powoda w dniu 17 lipca 2021 r. ze wspólnego domu stron, wymiany przez pozwaną w dniu 14 stycznia 2022 r. zamków w w/w domu, braku porozumienia stron w zarządzie majątkiem wspólnym po wyprowadzeniu się powoda z domu stron, braku porozumienia w jakichkolwiek kwestiach finansowych i majątkowych po wyprowadzeniu się powoda z domu stron.

Relacje stron co do faktów, mających istotne znaczenie dla sprawy w znacznej części były zgodne. Różnice w ich zeznaniach dotyczyły m. in. tego czy powód wyprowadził się ze wspólnego domu stron z własnej woli czy też został z niego przez pozwaną wyrzucony. Rozbieżność ta, w ocenie Sądu nie miała jednak znaczącego wpływu dla oceny, czy nastąpiła jakakolwiek zmiana w stylu komunikacji stron i ich współdziałania w sprawach dotyczących wspólnych zobowiązań i zarządzania finansami.

Nadto strony zeznawały odmiennie co do tego czy pozwana uniemożliwiła powodowi po jego wyprowadzce korzystanie z domu stron, czy i kiedy doszło pomiędzy stronami do zerwania więzi gospodarczej, czy pozwana wydatkowała pieniądze w sposób lekkomyślny oraz czy pozwana poinformowała powoda, że zamierza przejąć pobieranie czynszów najmu.

Strony w zasadzie zgodnie opisały sposób organizacji domowego budżetu w okresie od lipca 2021 r. do chwili obecnej i zasady finansowania wspólnych wydatków przez każdego z nich, wzajemnego informowania się co do kwestii finansowych i podział ich obowiązków w zakresie wydatków na utrzymanie rodziny. Natomiast zasadnicza różnica stanowisk stron sprowadzała się do odmiennej oceny skutków określonego stanu faktycznego w kontekście istnienia ważnych powodów ustanowienia rozdzielności majątkowej między stronami. Sąd nie dał wiary twierdzeniom powoda, jakoby strony już od momentu opuszczenia przez niego wspólnego mieszkania nie współdziałały w zarządzie majątkiem.

Zgodnie z treścią art. 52 kro z ważnych powodów każdy z małżonków może żądać ustanowienia przez sąd rozdzielności majątkowej; § 2 stanowi, że rozdzielność majątkowa powstaje z dniem oznaczonym w wyroku, który ją ustanawia; w wyjątkowych wypadkach sąd może ustanowić rozdzielność z dniem wcześniejszym niż dzień wytoczenia powództwa, a w szczególności, jeśli małżonkowie żyli w rozłączeniu.

Sąd może ustanowić przymusową rozdzielność majątkową jedynie na żądanie małżonka i tylko wtedy, gdy występują ważne powody. Co do definicji tych ostatnich należy posłużyć się wypracowanym w doktrynie i orzecznictwie znaczeniem tego zwrotu. Należy wobec tego wskazać, że nie można ważnych powodów w rozumieniu art. 52 kro utożsamiać z pojęciem trwałego rozkładu pożycia i wiązać z kwestią winy powstania tego rozkładu. Rozkład pożycia dotyczy jedynie stosunków osobistych małżonków, podczas gdy sprawy z art. 52 kro są sprawami majątkowymi i dlatego wymienione w tym przepisie ważne powody także powinny mieć charakter majątkowy. Podkreśla się, że źródło konfliktu, którego konsekwencją jest żądanie jednego z małżonków, może leżeć w rozdźwiękach natury osobistej między małżonkami i to jest jedyny punkt styczny między rozkładem pożycia i ważnymi powodami ustanowienia przez Sąd rozdzielności przymusowej. Mając na uwadze powyższe, jako przykłady ważnych powodów podaje się takie sytuacje, w których dalsze utrzymywanie wspólności pociąga za sobą poważne zagrożenie lub naruszenie interesu majątkowego małżonka żądającego zniesienia wspólności. Można wskazać na trwonienie przez jednego małżonka wspólnego majątku (hulaszczy tryb życia, alkoholizm, rażąco niegospodarne postępowanie), zaciąganie długów, które mogą być egzekwowane z majątku wspólnego, nieprzyczynianie się do powiększenia majątku wspólnego przez uchylanie się od pracy itp., zatrzymanie majątku wspólnego dla siebie, niedopuszczanie drugiego współmałżonka do korzystania z niego, także separacja faktyczna, która uniemożliwia współdziałanie małżonków w zarządzie majątkiem wspólnym (patrz. J. St. Piątkowski, (w:) System prawa rodzinnego i opiekuńczego, Ossolineum 1985, s. 475; także np. w odniesieniu do separacji faktycznej wyrok SN z dnia 12 września 2000 r., III CKN 373/99, LEX nr 51561; także wyrok SN z dnia 20 czerwca 2000 r., III CKN 287/00, LEX nr 51884).

W konsekwencji wydania przez Sąd orzeczenia o ustanowieniu między małżonkami rozdzielności majątkowej ustrój ten obowiązuje między małżonkami od dnia, który został oznaczony w wyroku. Jak zaznaczono wyżej, rozdzielność majątkową można ustanowić także z datą wcześniejszą niż dzień wyroku. Jednocześnie sam ustawodawca jako jedną z przyczyn umożliwiającą ustanowienie rozdzielności majątkowej z datą wsteczną wskazuje pozostawanie przez małżonków w rozłączeniu, zwłaszcza jeżeli rozłączenie to trwa przez długi czas.

Jak bezspornie ustalono ani powód ani pozwana nie są osobami uzależnionymi od używek, od hazardu, wspólne zadłużenia powstałe przed ich faktycznym rozstaniem (kredyty hipoteczne i kredyty gotówkowe, które zaciągnął powód) są na bieżąco regulowane. Zasadniczą okolicznością rozważaną w kontekście przedmiotu sporu, była faktyczna separacja strona, która była okolicznością bezsporną. Powód oznaczył tę datę jako dzień 17 lipca 2021 r., kiedy to ostatecznie wyprowadził się ze wspólnego domu. Pozwana wskazywała datę późniejszą – złożenie zeznań przez świadków w postępowaniu rozwodowym.

Przez ważny powód uzasadniający ustanowienie rozdzielności majątkowej należy rozumieć m.in. separację faktyczną małżonków, uniemożliwiającą im współdziałanie w zarządzie majątkiem wspólnym i najczęściej zarazem stwarzającą zagrożenie interesów majątkowych jednego lub nawet dwojga małżonków. Obojętne przy tym jest, czy zachodzi trwały i zupełny rozkład pożycia małżeńskiego (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 maja 1997 nr. w sprawie III CKN 51/97 – OSNC 1997, nr 12, poz. 94)

Zgodnie z art. 36 § 1 kro oboje małżonkowie są obowiązani współdziałać w zarządzie majątkiem wspólnym, w szczególności udzielać sobie wzajemnie informacji o stanie majątku wspólnego, o wykonywaniu zarządu majątkiem wspólnym i o zobowiązaniach obciążających majątek wspólny. Przy czym każdy z małżonków może samodzielnie zarządzać majątkiem wspólnym, a wykonywanie zarządu obejmuje czynności, które dotyczą przedmiotów majątkowych należących do majątku wspólnego, w tym czynności zmierzające do zachowania tego majątku ( § 2 art. 36 kro ). Przedmiotami majątkowymi służącymi małżonkowi do wykonywania zawodu lub prowadzenia działalności zarobkowej małżonek ten zarządza samodzielnie, jednakże w razie przemijającej przeszkody drugi małżonek może dokonywać niezbędnych bieżących czynności ( § 3 art. 36 kro ).

Z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika bezsprzecznie, że od 17 lipca 2021 r. powód oraz pozwana nie zamieszkują razem. Od tego czasu pozostają oni w separacji faktycznej, nic jednocześnie nie wskazuje, by ten stan rzeczy się zmienił. Powód wyprowadził się od pozwanej w konflikcie z nią, stopniowo zabierał z domu stron swoje rzeczy osobiste. W dniu 22 listopada 2021 r. do Sądu Okręgowego w(...) I Wydział Cywilny wpłynął pozew A. G. (2) o rozwód z A. G. (1), z wyłącznej winy A. G. (1), w odpowiedzi na pozew A. G. (1) również wniósł o orzeczenie rozwodu.

Do dnia 14 stycznia 2022 r. powód posiadał jednak nieskrępowany dostęp do wspólnego domu stron, przyjeżdżał w odwiedziny do córek, wychodził z żoną na spacery, zjadał pozostawiony mu przez żonę obiad, odpoczywał na kanapie. Do dnia 14 stycznia 2022 r. powód troszczył się również o dom stron, m. in. zamawiał nową szafkę pod telewizor do domu, uzgadniał z pozwaną wymianę listew, naprawę korków. Dopiero w dniu 14 stycznia 2022 r., gdy pozwana zmieniła zamki w drzwiach domu i nie przekazała powodowi nowych kluczy, powód stracił możliwość swobodnego korzystania ze stanowiącego jego współwłasność domu. Wprawdzie pozwana deklaruje, że na prośbę pozwanego wydaje mu jego rzeczy osobiste, to jednak powód nie może sam wejść do swojego domu i korzystać z niego. Nadto od 14 stycznia 2022 r. powód nie zna stanu technicznego domu, nie ma możliwości przeprowadzenia w nim ewentualnych napraw.

Gdy pozwana zmieniła zamki w domu, pozwany dzwonił do niej wzburzony, żądał dopuszczenia do korzystania z domu, złożył zawiadomienie do organów ścigania o popełnieniu przez pozwaną przestępstwa, zaprzestał również komunikowania się z pozwaną w sprawach innych niż dotyczące dzieci. Pozwany próbował też po dniu 14 stycznia 2022 r. jeden raz wejść do domu, pozwana nie wpuściła go, wtedy powód wezwał policję.

Zniesienie wspólności majątkowej małżeńskiej z wcześniejszą datą, nawet poprzedzającą dzień wytoczenia powództwa, nie budzi zastrzeżeń gdy powodem zniesienia jest separacja faktyczna małżonków. Według utrwalonego, tak w piśmiennictwie, jak i orzecznictwie sądowym poglądu, ważnym powodem do zniesienia wspólności majątkowej małżeńskiej jest separacja faktyczna małżonków uniemożliwiająca im współdziałanie w zarządzie majątkiem wspólnym (por.: wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 28.10.1997 r. w sprawie I CKN 238/97, z dnia 13.05.1997 r. w sprawie III CKN 51/97, z dnia 13.01.2000 r. w sprawie II CKN 1070/98, z dnia 29.03.2000 r. w sprawie I CKN 542/98, z dnia 20.06.2000 r. w sprawie III CKN 287/00, z dnia 12.09.2000 r. w sprawie III CKN 373/99, z dnia 7.12.2000 r. w sprawie II CKN 401/00, z dnia 8.05.2003 r. w sprawie II CKN 78/01, z dnia 4.06.2004 r. w sprawie III CK 126/03, z dnia 4.11.2004 r. w sprawie V CK 215/04, z dnia 11.12.2008 r. w sprawie II CSK 371/08).

W ocenie Sądu z taką właśnie sytuacją mamy do czynienia w ustalonym stanie faktycznym. Ustalone w toku postępowania sądowego i przytoczone okoliczności – faktyczna separacja małżonków, prowadzenie odrębnych gospodarstw domowych, wreszcie brak porozumienia i współdziałania w zarządzie majątkiem wspólnym istniejące od 14 stycznia 2022 r. uzasadniały przyjęcie tej daty jako określającej moment, kiedy istniały ważne powody w rozumieniu przepisu art. 52 § 1 i § 2 kro.

Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 31 stycznia 2003 r., IV CKN 1710/00, stwierdził, że dobro rodziny jest celem ustroju małżeńskiej wspólności majątkowej, bowiem ten ustrój zapewnia jej ustabilizowaną bazę materialną i najpełniej realizuje zasadę równych praw obojga małżonków w dziedzinie stosunków majątkowych, stanowiących materialną podstawę funkcjonowania rodziny. Nie znaczy to jednak, że ze względu na dobro rodziny ustrój ten powinien być utrzymywany bez względu na stan aktualnie istniejącej sytuacji majątkowej pomiędzy małżonkami. Separacja małżonków uniemożliwiająca im współdziałanie w zarządzie majątkiem wspólnym stwarza bowiem z reguły zagrożenie interesów majątkowych jednego lub nawet obojga małżonków. Podstawową zatem kwestią jest to, czy wiążąca strony wspólność majątkowa stanowi ustabilizowaną bazę materialną rodziny, a więc czy spełnia funkcję leżącą u podstaw jej powołania.

Powyższe dowodzi, że chociaż strony pozostają w faktycznej separacji od dni 17 lipca 2021 r, to dopiero od 14 stycznia 2022 r. istnieje stan uniemożliwiający im współdziałanie w zarządzie majątkiem wspólnym. Przede wszystkim od wyżej wymienionego dnia do chwili obecnej powód pozbawiony jest prawa korzystania w niezakłócony sposób ze stanowiącego jego współwłasność domu

Również dopiero od dnia 14 stycznia 2022 r. między stronami ustało porozumienie co do zarządu majątkiem wspólnym. Po dniu 14 stycznia 2022 r. małżonkowie nie współdziałali w zarządzie majątkiem wspólnym – powód sam zadecydował o zaciągnięciu kredytów w wysokości 50.000,00 zł i 12.000,00 zł, powód nie poinformował pozwanej o zamiarze i złożeniu wniosku o wakacje kredytowe ani o uzyskaniu i ewentualnej wysokości dochodów z wynajmu domku w O.. Po 14 stycznia 2022 r. strony w ogóle przestały ze sobą rozmawiać. W ocenie Sądu, od dnia 14 stycznia 2022 r., przesłanki do ustanowienia rozdzielności majątkowej z datą wsteczną, zaktualizowały się w pełnym zakresie. Od dnia 14 stycznia 2022 r. strony prowadzą odrębne gospodarstwa domowe, nie konsultują ze sobą działań w zakresie zarządzania majątkiem wspólnym, pozostają w separacji uniemożliwiającej zarząd majątkiem wspólnym.

Obecnie, od 14 stycznia 2022 r., zarówno powód, jak i pozwana samodzielnie uiszczają opłaty eksploatacyjne za lokale w których mieszkają, powód pobiera czynsze za najem mieszkań i domku w O., powód również opłaca raty kredytów hipotecznych oraz podatki za domek w O.. Powód nie informuje pozwanej o wysokości uiszczanych przez siebie należności ani o żadnych swoich własnych sprawach finansowych. Strony za wyjątkiem rozpraw sądowych nie spotykają się ze sobą, powód – po zmianie przez pozwaną zamków – nie wchodzi do domu stron. Na płaszczyźnie ekonomicznej, finansowej nie ma między nimi żadnego porozumienia czy współdziałania. Każde z nich ma własne konto bankowe. Co najmniej od 14 stycznia 2022 r – tj. od dnia w którym powód opuścił wspólnie zajmowany z pozwaną dom nie jest możliwe i nie ma współdziałania stron w jakimkolwiek zakresie, żadna ze stron procesu nie jest informowana i nie ma wiedzy o rozporządzeniach finansowych i majątkowych drugiego z małżonków.

W ocenie Sądu istnienie utrwalonego stanu separacji faktycznej, podczas którego występują między stronami tarcia na tle zarządu majątkiem, jak również to, że strony nie konsultują ze sobą swoich posunięć ekonomicznych i nie mają wiedzy o sytuacji majątkowej drugiego z małżonków oraz to, że istnienie wspólności majątkowej ogranicza posunięcia finansowe stron, daje podstawy do ustanowienia między stronami rozdzielności majątkowej.

Podstawą ustanowienia rozdzielności nie muszą być jaskrawe przejawy zagrożenia interesów majątkowych jednego z małżonków przez działania lub zaniechania drugiego, za orzeczeniem rozdzielności mogą przemawiać także takie okoliczności faktyczne, które sprawiają, że oceniający dochodzi do przekonania, że dalsze trwanie wspólności majątkowej nie ma uzasadnienia interesem małżonków zaś dalsze trwanie stanu impasu decyzyjnego, braku współpracy na poziomie ogólnym, bez jaskrawych przejawów tego nieporozumienia, jest stanem zagrażającym interesom majątkowym jednego z małżonków a ponadto nieuzasadnienie ograniczającym jego możliwość podejmowania samodzielnych decyzji finansowych.

Strona pozwana wniosła o oddalenie powództwa twierdząc, że powód nadużywa swego prawa podmiotowego. Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 27 stycznia 2000 r. Sygn.. akt III CKN 426/98 „Z przewidzianym w art. 52 k.r.o. żądaniem zniesienia wspólności majątkowej małżeńskiej może wystąpić nawet małżonek wyłącznie winny separacji faktycznej. Wina małżonka żądającego zniesienia wspólności majątkowej małżeńskiej oraz wzgląd na dobro rodziny lub pozwanego małżonka powinny być brane pod uwagę jedynie przy ocenie żądania zniesienia wspólności z punktu widzenia zasad współżycia społecznego. W ocenie Sądu w niniejszej sprawie nie zachodzą przesłanki przewidziane w art. 5 kc , albowiem to właśnie powodowi została zabrana możliwość zarządzania majątkiem wspólnym poprzez różnego rodzaju działania pozwanej, w tym wymianę zamków w drzwiach. Stąd zrozumiałym jest forsowanie przez pozwanego zabezpieczeń w domu objętym wspólnością majątkową małżeńską. Pozwana zarzuca powodowi niewłaściwe zachowanie względem siebie wyrażające się grożeniem popełnienia samobójstwa czy zaciągnięciem długów. Sąd nie rozstrzygał tej kwestii, ani na korzyść, ani na niekorzyść powoda. Dla ustaleń w niniejszej sprawie oczywistym jest, że natężenie negatywnych zachowań powoda, o ile wystąpiło, nie wypełniło znamion przestępstwa, albowiem co do powoda nie został orzeczony jakikolwiek wyrok stwierdzający popełnienie przestępstwa na szkodę pozwanej. Zatem uprawnionym jest wniosek Sądu, że zachowanie powoda nie wypełnia znamion nadużywania jego prawa podmiotowego.

Należy dodać, że ustanowienie przez sąd rozdzielności majątkowej nie jest sprzeczne z dobrem rodziny, gdyż oboje małżonkowie – w toku prowadzonej sprawy rozwodowej – wnoszą o rozwiązanie ich małżeństwa przez rozwód.

Przeszkodą dla ustanowienia rozdzielności majątkowej nie jest również dobro małoletnich dzieci stron. W postępowaniu rozwodowym stron A. G. (2) domaga się m. in. alimentów na rzecz małoletnich córek, nadto Sąd Okręgowy w (...) I Wydział Cywilny postanowieniem z dnia 6 grudnia 2021 r. udzielił zabezpieczenia roszczenia zgłoszonego przez A. G. (2) w pozwie o rozwód w kwestii zabezpieczenia potrzeb rodziny w ten sposób, że zobowiązał A. G. (1) na okres do prawomocnego zakończenia w sprawie o rozwód do uiszczania do rąk A. G. (2) kwoty 11.650,00 zł miesięcznie, płatnej z góry do końca miesiąca, począwszy od grudnia 2021 r. wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w płatności którejkolwiek z rat zaś powód uiszcza w/w kwotę do rąk pozwanej.

Dlatego też Sąd ustanowił rozdzielność majątkową między stronami od dnia 14 stycznia 2022 r., o czym orzeczono w pkt I sentencji. Należy w tym miejscu przytoczyć dwa postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 3 listopada 2010 r. (sygn. akt V Cz 78/10, Legalis nr 402671) oraz z dnia 8 października 2014 r. (sygn. akt II CSK 55/14, Legalis nr 1182689), zgodnie z którymi wyrok ustanawiający rozdzielność majątkową małżeńską z dniem późniejszym niż żądany przez powoda zawiera negatywne rozstrzygnięcie co do żądania ustanowienia rozdzielności z datą wcześniejszą, bez potrzeby jednak oddalenia powództwa w tym zakresie, nie jest to bowiem orzekanie ponad żądanie.

Ponadto, w pkt II sentencji Sąd na podstawie art. 100 kpc zniósł wzajemnie między stronami koszty postępowania, mając przede wszystkim na uwadze, iż zarówno żądanie powoda, jak i pozwanej nie zostało uwzględnione w całości.