Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

co do całości wyroku z 15 kwietnia 2024 roku

1.  (...) sp. z o.o. wniosła pozew przeciwko B. (...), żądając zapłaty na swoją rzecz kwoty 16 900 zł, wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 19.02.2023 r. do dnia zapłaty oraz zwrotu kosztów procesu. Pozwana żądała oddalenia powództwa i zasądzenia kosztów procesu na swoją rzecz.

2.  Postępowanie toczyło się według przepisów o postępowaniu w sprawach gospodarczych. Sąd zamknął rozprawę na posiedzeniu niejawnym po przeprowadzeniu rozprawy i umożliwieniu stronom zabrania głosu w piśmie procesowym (art. 224 § 3 k.p.c.). Było to celowe ze względu na sprawność postępowania i nastąpiło bez uszczerbku dla prawa stron do rzetelnego procesu. W sprawie odbyła się wcześniej rozprawa, na której przeprowadzono wszystkie zawnioskowane osobowe wnioski dowodowe, a następnie przewodniczący umożliwił profesjonalnym pełnomocnikom stron przedstawienie kompletnego stanowiska w pismach procesowych. Sąd zamknął rozprawę przed upływem miesiąca od dnia, w którym upłynął termin do zabrania głosu przez strony.

I.  Stan faktyczny

3.  W kolizji drogowej 16.11.2022 r. uszkodzeniu uległ pojazd marki M. o numerze rejestracyjnym (...) należący do A. S.. Sprawca kolizji miał zawartą umowę obowiązkowego ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych z B. (...).

bezsporne, dowody: korespondencja (k. 14), informacja z (...) (k. 15), akta szkody (k. 46, 54-62), zeznanie świadka A. S. (k. 89).

4.  Poszkodowany A. S. skorzystał z usług (...) sp. z o.o. w zakresie najmu pojazdu zastępczego R. (...). Samochód zastępczy był wynajmowany od 17.11.2022 r. do 7.01.2023 r. (...) sp. z o.o. wystawiła z tytułu najmu pojazdu zastępczego fakturę VAT na kwotę 40 800 zł netto (dzienna stawka 1200 zł netto, liczba dni 34), a także fakturę na kwotę 6140 zł netto, w tym 3684 zł netto za podstawienie pojazdu zastępczego i 2456 zł netto za odebranie pojazdu zastępczego od serwisu do miejsca zamieszkania poszkodowanego, przyjmując odległość 307 km i cenę netto 12 zł za każdy km podstawienia i 8 zł za każdy km odebrania pojazdu.

bezsporne, dowody: upoważnienie (k. 17), umowa najmu (k. 18), oświadczenie (k. 19), faktury z oświadczeniami (k. 20-24), akta szkody (k. 46, 54-62), zeznanie świadka A. S. (k. 89).

5.  Poszkodowany A. S. w dniu kolizji oraz w okresie najmu pojazdu zastępczego prowadził działalność gospodarczą w zakresie usług transportowych wywrotką. Uszkodzony w kolizji oraz następnie najmowany pojazd zastępczy odpowiadały pojazdom wykorzystywanym przez poszkodowanego w działalności gospodarczej. Wygenerowany przez poszkodowanego przychód w okresie najmu pojazdu zastępczego przekraczał koszt najmu.

dowody: (...), faktury z oświadczeniami (k. 20-24), akta szkody (k. 46, 54-62), dokumenty przedłożone przez A. S. (k. 82-86), zeznanie świadka A. S. (k. 89).

6.  Wypożyczalnie współpracujące z ubezpieczycielem nie miały w ofercie pojazdu porównywalnie użytecznego dla poszkodowanego jak pojazd uszkodzony w kolizji.

bezsporne, dowody: korespondencja (26-34), akta szkody (k. 46, 54-62), opinia biegłego (k. 107-119).

7.  Poszkodowany zawarł z (...) sp. z o.o. umowę cesji wierzytelności z tytułu odszkodowania należnego za najem samochodu zastępczego.

dowody: umowa cesji (k. 25), akta szkody (k. 46, 54-62), zeznanie świadka A. S. (k. 89).

8.  Poszkodowany zawiadomił ubezpieczyciela o wystąpieniu szkody 18.11.2022 r. Ubezpieczyciel otrzymał wszystkie niezbędne dokumenty do ustalenia wysokości odszkodowania w zakresie najmu pojazdu 11.01.2023 r. Ubezpieczyciel w toku postępowania likwidacyjnego uznał roszczenie co do zasady i wypłacił odszkodowanie 27 900 zł z tytułu najmu pojazdu zastępczego. Ubezpieczyciel uznał stawkę dobową najmu pojazdu 900 zł netto oraz najem w zakresie 31 dni od 23.11.2022 r. do 23.12.2022 r.

dowody: korespondencja (26-34), akta szkody (k. 46, 54-62).

9.  Celowe i ekonomicznie uzasadnione koszty co do najmu pojazdu zastępczego wyniosły co najmniej 42 800 zł i uwzględniają 34 dni najmu za stawkę 1200 zł netto oraz 2000 zł kosztów odebrania pojazdu.

dowody: upoważnienie (k. 17), umowa najmu (k. 18), oświadczenie (k. 19), faktury z oświadczeniami (k. 20-24), korespondencja (26-34), akta szkody (k. 46, 54-62), zeznanie świadka A. S. (k. 89), opinia biegłego (k. 107-119).

II.  Ocena dowodów

10.  Sąd oparł swoje ustalenia na dowodach wyżej wskazanych.

11.  Dokumenty przedłożone w sprawie nie były kwestionowane przez strony ani co do swojej autentyczności, ani co do treści, mimo że strony wywodziły z nich odmienne skutki prawne. Stąd Sąd uznał te dokumenty za w pełni wiarygodne z wyjątkiem treści pisemnych oświadczeń poszkodowanego co do celowości i konieczności podstawienia pojazdu zastępczego. Przesłuchany na rozprawie A. S. wiarygodnie zeznał, że nie interesował się warunkami najmu i mógł w dniu rozpoczęcia najmu pojazdu odebrać go osobiście bez uszczerbku dla dochodów i prowadzenia działalności gospodarczej, a pojazd podstawiono mu bez pytania o te okoliczności.

12.  Opinia biegłego przeprowadzona w sprawie była jasna, rzetelna i kompletna. Pozwoliła na ustalenie rynkowych stawek najmu pojazdu porównywalnie użytecznego do uszkodzonego, możliwości poszkodowanego uzyskania takiego pojazdu zastępczego w innych wypożyczalniach oraz na ustalenie rynkowości ceny podstawienia i odebrania pojazdu, a także praktyki wypożyczalni w zakresie podstawienia i odebrania pojazdu. Opinia nie była kwestionowana przez strony, pomimo wyznaczenia przez przewodniczącego odpowiedniego terminu do zgłoszenia zarzutów do opinii.

13.  Między stronami sporny był również uzasadniony okres najmu. Pozwana uznawała okres 31 dni od 23.11.2022 r. do 23.12.2022 r., argumentując, że jest to czas od dnia zgłoszenia szkody do rozliczenia szkody jako całkowitej z uwzględnieniem 7 dni na zagospodarowanie pojazdu. Sąd przyjmuje tę argumentację jako prawidłową, jednak z przedłożonego materiału dowodowego wynika, że zawiadomienie o powstałej szkodzie zostało wysłane przez e-mail 18.11.2022 r., a 23.11.2022 r. ubezpieczyciel wysłał odpowiedź e-mailem na to zawiadomienie. Tym samym za zasadny należało uznać również wcześniejszy okres najmu, który uwzględniał żądane przez powódkę dodatkowe 3 dni najmu (łącznie 34 dni). Sąd pominął wnioskowany dowód z opinii biegłego na tę okoliczność, jako że przesłanki do ustalenia uzasadnionego okresu najmu były między stronami bezsporne i wymagały jedynie ustalenia podstawowych faktów co do zawiadomienia ubezpieczyciela o szkodzie, co nie stanowiło wiadomości specjalnych (art. 235 ² § 1 pkt 2 i 3 k.p.c.).

III.  Stan prawny

14.  Powódka wywodziła swoje roszczenie z faktu, że pozwana jako ubezpieczyciel OC posiadaczy pojazdów mechanicznych zobowiązała się do zapłacenia odszkodowania za szkodę wyrządzoną poszkodowanemu, wobec którego odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczony (art. 822 § 1 k.c.). Odszkodowanie co do zasady ustala się i wypłaca w granicach odpowiedzialności cywilnej posiadacza lub kierującego pojazdem mechanicznym (art. 36 ust. 1 ustawy z 22.05.2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych). Ubezpieczony ponosił odpowiedzialność, gdyż 16.11.2022 r. z winy swojej doprowadził do uszkodzenia pojazdu poszkodowanego (art. 415 k.c. w zw. z art. 436 § 2 k.c.).

15.  Poszkodowany dokonał przelewu wierzytelności wobec ubezpieczyciela na powódkę, wobec czego powódka mogła domagać się spełnienia w swoim imieniu i na swoją rzecz roszczenia pierwotnie przysługującego poszkodowanemu (art. 509 § 1 k.c.).

16.  Zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła i obejmuje m.in. straty, które poszkodowany poniósł (art. 361 § 1 i 2 k.c.). W przypadku uszkodzenia pojazdu mechanicznego normalnym następstwem szkody są celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki na najem pojazdu zastępczego porównywalnego do uszkodzonego w tym sensie, że jest tak samo użyteczny zgodnie ze swoim społeczno-gospodarczym przeznaczeniem.

17.  Na poszkodowanym w tym zakresie ciąży obowiązek współdziałania z ubezpieczycielem przy wykonaniu jego zobowiązania w sposób zgodny z treścią zobowiązania, odpowiadający jego celowi społeczno-gospodarczemu oraz zasadom współżycia społecznego i ustalonym zwyczajom, tzw. obowiązek minimalizacji szkody (art. 354 § 1 i 2 k.c.). Brak zadośćuczynienia temu obowiązkowi przez poszkodowanego, powodujący zwiększenie rozmiaru szkody, nie może zwiększać odpowiedzialności ubezpieczyciela.

18.  Jak wynika z przeprowadzonego postępowania dowodowego poszkodowany wypełnił w części obowiązek minimalizacji szkody, gdyż upoważniona przez niego osoba kontaktowała się z ubezpieczycielem w sprawie najmu zastępczego i domagała się niezwłocznego podstawienia takiego pojazdu. W tej sytuacji niesprzeczne z obowiązkiem minimalizacji szkody było zaakceptowanie przez poszkodowanego oferty innej wypożyczalni oferującej najem porównywalnego pojazdu po cenie rynkowej, tj. w wysokości takiej, w jakiej oferowała go powódka. Zgodnie z zebranym materiałem dowodowym celowe i ekonomicznie uzasadnione było również odebranie pojazdu zastępczego od poszkodowanego za cenę 2000 zł netto, co umożliwiało mu nieprzerwaną pracę ostatniego dnia najmu i uzyskiwanie przychodu. Sprzeczne z obowiązkiem minimalizacji szkody było natomiast podstawienie pojazdu zastępczego, co do którego poszkodowany wiarygodnie zeznał, że było dla niego zbędne danego dnia w kontekście prowadzenia działalności gospodarczej, tj. mógł on samodzielnie stawić się po odbiór pojazdu bez ponoszenia istotnych kosztów tego przedsięwzięcia i nie zachodziły żadne usprawiedliwione przyczyny do dodatkowo płatnego podstawienia pojazdu.

19.  Pozwana podniosła, że najem pojazdu zastępczego przez poszkodowanego nie był ekonomicznie uzasadniony, gdyż poszkodowany nie uzyskałby przychodu w takiej wysokości w danym okresie. Przesłuchany na tę okoliczność poszkodowany zeznał oraz przedłożył dokumenty księgowe, z których wynikało, że jego przychody w danym okresie generowane przy pomocy pojazdu zastępczego znacznie przekraczały cenę najmu. Ponadto należało uwzględnić fakt, że strata przedsiębiorcy wskutek niewykonywania zleceń w danym czasie nie wyraża się jedynie w utracie dochodów za te zlecenia, lecz także obejmuje utratę płynności finansowej, renomy, zleceń na przyszłość etc. Tym samym Sąd nie uwzględnił zarzutu pozwanej.

20.  Mając powyższe na uwadze, Sąd zasądził należne powódce odszkodowanie za najem pojazdu zastępczego za 34 dni najmu z uwzględnieniem stawki faktycznie zastosowanej przez powódkę oraz żądanej ceny odbioru pojazdu 2000 zł netto jako rynkowych i z uwzględnieniem już wypłaconego przez ubezpieczyciela odszkodowania. Możliwość odliczenia całości podatku od towarów i usług przez poszkodowanego była w sprawie bezsporna.

Odsetki

21.  Zgodnie z art. 14 ust. 1 i 2 ustawy z 22.05.2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych zakład ubezpieczeń wypłaca odszkodowanie w terminie 30 dni, licząc od dnia złożenia zawiadomienia o szkodzie. Wyjątkowo odszkodowanie wypłaca się w terminie 14 dni od dnia, w którym przy zachowaniu należytej staranności wyjaśnienie okoliczności niezbędnych do ustalenia odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń albo wysokości odszkodowania okazało się możliwe. Żądanie powódki w zakresie odsetek ustawowych za opóźnienie uwzględniało normę prawną wynikającą z przywołanych przepisów i podlegało zasądzeniu co do uwzględnionej należności głównej (art. 481 § 1 k.c.).

Koszty procesu i koszty sądowe

22.  Powód poniósł koszty procesu w wysokości 5417 zł, na które złożyła się opłata od pozwu 1000 zł, opłata skarbowa od pełnomocnictwa 17 zł, wykorzystana zaliczka na poczet wynagrodzenia biegłego 800 zł i 3600 zł wynagrodzenia pełnomocnika według stawek określonych w rozporządzeniu w sprawie opłat za czynności adwokackie. Pozwana poniosła koszty procesu w wysokości 4417 zł, na które złożyła się opłata skarbowa od pełnomocnictwa 17 zł, wykorzystana zaliczka na poczet wynagrodzenia biegłego 800 zł i 3600 zł wynagrodzenia pełnomocnika według stawek określonych w rozporządzeniu w sprawie opłat za czynności radców prawnych.

23.  Sąd zasądził roszczenie powoda częściowo – w około 88%. W związku z tym należało stosunkowo rozdzielić obowiązek zwrotu kosztów procesu między stronami (art. 100 k.p.c.). Po odpowiednim zestawieniu wskazanych wyżej kosztów Sąd zasądził na rzecz powoda kwotę 4236,92 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty (art. 98 § 1 ¹ k.p.c.).

24.  Przyznane wynagrodzenie biegłego wyniosło 1719,54 zł i w zakresie, w jakim przekraczało wartość wniesionej zaliczki (119,54 zł), stanowiło wydatek tymczasowo pokryty ze środków Skarbu Państwa. Sąd obciążył pozwaną tym wydatkiem w całości, mając na uwadze przegraną przez nią procesu niemal w całości oraz potwierdzenie przez biegłego w całości okoliczności wskazywanych przez stronę powodową (art. 113 ust. 1 u.k.s.c. w zw. z art. 98 § 1 k.p.c.).

(...) Maciej Skuczyński

Zarządzenia:

1.  odnotować, w tym w kontrolce terminowego sporządzania uzasadnień orzeczeń;

2.  pełnomocnikom stron [2] (portal): doręczyć odpis wyroku z uzasadnieniem;

3.  przedłożyć za miesiąc lub z pismem.

7.05.2024 r. (usprawiedliwiona nieobecność referenta od 26.04. do 6.05.2024 r.)

(...) Maciej Skuczyński