Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

co do całości wyroku z 24 czerwca 2024 roku

(ograniczone zgodnie z art. 505 ⁸ § 4 k.p.c.)

1.  (...) sp. z o.o. pozwała (...) S.A. o zapłatę 2160 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od 6 lipca 2023 roku do dnia zapłaty oraz o zwrot kosztów procesu. Pozwana wniosła o oddalenie powództwa i o zwrot kosztów procesu.

2.  Postępowanie toczyło się według przepisów o postępowaniu w sprawach gospodarczych i w sprawach uproszczonych. Mając na uwadze całokształt okoliczności i wniosków dowodowych, Sąd uznał, że przeprowadzenie rozprawy nie jest konieczne i skierował sprawę do rozpoznania na posiedzeniu niejawnym (art. 148 ¹ § 1 k.p.c.). Sprawa miała charakter bardzo powtarzalny i ograniczała się do ustalenia wysokości odszkodowania. Przeprowadzenie rozprawy nie byłoby celowe, co uzasadniały twierdzenia stron i podniesione zarzuty, a także profesjonalna reprezentacja stron z wysokim poziomem merytorycznym pism procesowych. Wartość przedmiotu sporu nie przekraczała 4000 zł, co wyłączyło stosowanie (...) § 3 k.p.c. (art. 505 ^1a k.p.c.).

3.  Powódka wywodziła swoje roszczenie z faktu, że pozwana jako ubezpieczyciel OC posiadaczy pojazdów mechanicznych zobowiązała się do zapłacenia odszkodowania za szkodę wyrządzoną poszkodowanemu, wobec którego odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczony (art. 822 § 1 k.c.). Odszkodowanie co do zasady ustala się i wypłaca w granicach odpowiedzialności cywilnej posiadacza lub kierującego pojazdem mechanicznym (art. 36 ust. 1 ustawy z 22.05.2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych). Ubezpieczony ponosił odpowiedzialność, gdyż z winy swojej doprowadził do zderzenia z samochodem poszkodowanego (art. 415 k.c. w zw. z art. 436 § 2 k.c.). Poszkodowany dokonał przelewu wierzytelności wobec ubezpieczyciela na powódkę, wobec czego powódka mogła domagać się spełnienia w swoim imieniu i na swoją rzecz roszczenia pierwotnie przysługującego poszkodowanemu (art. 509 § 1 k.c.).

4.  Zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła i obejmuje m.in. straty, które poszkodowany poniósł (art. 361 § 1 i 2 k.c.). W przypadku uszkodzenia pojazdu mechanicznego normalnym następstwem szkody są celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki na najem pojazdu zastępczego porównywalnego do uszkodzonego w tym sensie, że jest tak samo użyteczny dla poszkodowanego zgodnie ze swoim społeczno-gospodarczym przeznaczeniem. Okres najmu między stronami był bezsporny i obejmowało go wypłacone wcześniej odszkodowanie.

5.  Na poszkodowanym w tym zakresie ciąży obowiązek współdziałania z ubezpieczycielem przy wykonaniu jego zobowiązania w sposób zgodny z treścią zobowiązania, odpowiadający jego celowi społeczno-gospodarczemu oraz zasadom współżycia społecznego i ustalonym zwyczajom, tzw. obowiązek minimalizacji szkody (art. 354 § 1 i 2 k.c.). Brak zadośćuczynienia temu obowiązkowi przez poszkodowanego, powodujący zwiększenie rozmiaru szkody, nie może zwiększać odpowiedzialności ubezpieczyciela. W danym przypadku obowiązek minimalizacji szkody przez poszkodowanego obejmuje konieczność rzeczowego odniesienia się do propozycji ubezpieczyciela, który informuje o ofertach wypożyczalni z nim współpracujących. Od poszkodowanego należy wówczas wymagać tego, że podejmie stosowną inicjatywę, aby poznać te oferty i zrezygnuje z nich dopiero wówczas, gdy okażą się one dla niego nieodpowiednie w kontekście zapewnienia pojazdu zastępczego porównywalnego do uszkodzonego. Co więcej, w przypadku podmiotów prowadzących działalność gospodarczą z wykorzystaniem pojazdów należy wymagać, aby samoistnie podejmowały tę inicjatywę w ramach należytej zawodowej staranności. Brak zainteresowania poszkodowanego (lub osoby, która go reprezentuje w likwidacji szkody) co do propozycji ubezpieczyciela, który jednoznacznie sygnalizuje dostępność pojazdów zastępczych po określonych stawkach, nie może uzasadniać wymagania od ubezpieczyciela, aby ten dalej nagabywał niezainteresowanego poszkodowanego szczegółami oferty.

6.  Pomocna przy określeniu porównywalności pojazdów jest segmentacja pojazdów według wielkości. Ale autosegmentacja jest kwestią umowną, uzależnioną od konkretnego rynku, a kryteria rozróżnienia nie dają precyzyjnego wyobrażenia co do jakości i użyteczności pojazdu. Ten sam segment nie przesądza o porównywalności pojazdu uszkodzonego z najmowanym, a tym bardziej nie ogranicza przyjęcia kryterium porównywalności tylko do tego jednego segmentu. Mimo to autosegmentacja jako wskaźnik powszechny w obrocie gospodarczym kształtuje domniemanie faktyczne, że pojazdy z tego samego segmentu są tak samo użyteczne zgodnie ze swoim społeczno-gospodarczym przeznaczeniem. To na powodzie, jako wywodzącym z tego faktu skutki prawne, spoczywał ciężar dowodu co do faktu, że celowy i ekonomicznie uzasadniony byłby najem pojazdu zastępczego klasy (...) średni jak V. (...) względem uszkodzonego pojazdu klasy D B. (...) XDrive. Stwierdzenie takie wymagałoby wiadomości specjalnych biegłego, o co żadna ze stron nie wnioskowała.

7.  Przeprowadzone postępowanie dowodowe z uwzględnieniem twierdzeń stron pozwoliło na ustalenie, że ubezpieczyciel mógł realnie zapewnić poszkodowanej odpowiedni pojazd zastępczy. W tej sytuacji sprzeczne z obowiązkiem minimalizacji szkody było zaakceptowanie oferty innej wypożyczalni wprawdzie po cenie rynkowej, lecz istotnie wyższej niż cena zapewniona przez ubezpieczyciela dla najmu porównywalnego pojazdu. Jak jednak wynika z akt szkody ubezpieczyciel proponował najem pojazdu zastępczego klasy D po stawce 130 zł netto za dzień w przypadku najmu do 14 dni, nie zaś jak twierdzi po stawce 110 zł. Stąd Sąd uwzględnił w wyroku różnicę tych kwot w wysokości 20 zł netto dziennie przez bezsporny okres najmu 9 dni, zasądzając 180 zł należności głównej. Między stronami bezsporny był fakt, że poszkodowana była uprawniona od odliczenia całości podatku od towarów i usług i podatek ten nie powinien wchodzić w skład odszkodowania.

8.  Zgodnie z art. 14 ust. 1 i 2 ustawy z 22.05.2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych zakład ubezpieczeń wypłaca odszkodowanie w terminie 30 dni, licząc od dnia złożenia zawiadomienia o szkodzie. Wyjątkowo odszkodowanie wypłaca się w terminie 14 dni od dnia, w którym przy zachowaniu należytej staranności wyjaśnienie okoliczności niezbędnych do ustalenia odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń albo wysokości odszkodowania okazało się możliwe. Szkoda w zakresie najmu pojazdu zastępczego ma charakter dynamiczny i powstaje później niż samo zdarzenie ubezpieczeniowe, stąd należne z tego tytułu odszkodowanie nie mogło być wymagalne wcześniej niż rzeczywisty termin zapłaty ceny wynikający z faktury za najem. Mając to na uwadze, Sąd zasądził odsetki od 7 lipca 2023 r., nie zaś od żądanej daty 6 lipca 2023 r.

Koszty procesu

9.  Powód poniósł koszty procesu w wysokości 1117 zł, na które złożyła się opłata od pozwu 200 zł, opłata skarbowa od pełnomocnictwa 17 zł i 900 zł wynagrodzenia pełnomocnika według stawek określonych w rozporządzeniu w sprawie opłat za czynności adwokackie. Pozwana poniosła koszty procesu w wysokości 917 zł, na które złożyła się opłata skarbowa od pełnomocnictwa 17 zł i 900 zł wynagrodzenia pełnomocnika według stawek określonych w rozporządzeniu w sprawie opłat za czynności radców prawnych.

10.  Sąd zasądził roszczenie powoda częściowo – w około 8%. W związku z tym należało stosunkowo rozdzielić obowiązek zwrotu kosztów procesu między stronami (art. 100 k.p.c.). Po odpowiednim zestawieniu wskazanych wyżej kosztów Sąd zasądził na rzecz pozwanej kwotę 754,28 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty (art. 98 § 1 ¹ k.p.c.).

(...) M. S.

Zarządzenia:

1.  odnotować, w tym w kontrolce terminowego sporządzania uzasadnień orzeczeń;

2.  pełnomocnikowi powódki (portal): doręczyć odpis wyroku z uzasadnieniem;

3.  przedłożyć za miesiąc lub z pismem.

11.07.2024 r.

(...) M. S.