Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 2

Sygnatura akt

IV Ka 129/24

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1.  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

wyrok Sądu Rejonowego w Tomaszowie Mazowieckim z dnia 21 grudnia 2023 roku sygn. II K 515/22

1.2.  Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3.  Granice zaskarżenia

1.1.1.  Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.2.  Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4.  Wnioski

☒

uchylenie

☐

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.5.  Ustalenie faktów

1.1.3.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

1.1.4.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

1.6.  Ocena dowodów

1.1.5.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.1.1.1

1.1.6.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

2.1.2.1

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

- zarzut błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, mający wpływ na jego treść, polegający na niesłusznym przyjęciu przez Sąd rejonowy, że zebrany w toku postępowania materiał dowodowy nie daje podstaw do stwierdzenia, iż oskarżeni swoim zachowaniem wyczerpali znamiona czynu udziału w bójce, podczas gdy świadek N. (...) szczegółowo zeznał o przebiegu bójki, wskazał na jednego z jego uczestników tj. oskarżonego D. C. (1), a oskarżony O. K. (1) sam przyznał się do udziału w takowej;

- zarzut obrazy przepisów postepowania karnego tj. art. 7 k.p.k. i art. 410 kpk polegający na niesłusznej, w sposób dowolny i bez poszanowania zasad prawidłowego rozumowania, wskazań wiedzy i życiowego doświadczenia, ocenie wyjaśnień oskarżonych oraz zeznań świadka N. M., y po rozwiązaniu umowy pożyczki i przejściu prawa własności na rzecz banku zlecił wykonanie badań technicznych pojazdu, celowo unikał kontaktu z pracownikami banku i firmy windykacyjnej i nie dokonał zwrotu pojazdu, a przez to nie miał zamiaru tego zwrotu;

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadne

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

W ocenie sądu odwoławczego rozpoznającego przedmiotową apelację, ustalenia faktyczne dokonane przez sąd rejonowy w zakresie braku sprawstwa przedmiotowego czynu po stronie oskarżonych są nieprawidłowe.

Z uwagi także na fakt, iż wyrok pierwszoistnacyjny był wyrokiem uniewinniającym, a sąd odwoławczy na podstawie tego samego materiału dowodowego doszedł jednak do krańcowo odmiennych wniosków końcowych i ustalił, iż oskarżeni D. C. (1) i O. K. (1) dopuścili się zarzucanego im czynu, jedyną możliwą decyzją było uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego jej rozpoznania sądowi I instancji (art. 454 § 1 k.p.k.).

Już także w tym miejscu podnieść należy, że aktualne brzmienie przepisu art. 454 § 1 kpk pozwala, by przy dokonanym pierwszoinstancyjnie orzeczeniu uniewinniającym, możliwym było wydanie orzeczenia drugoinstancyjnego odmiennego tj. umorzenia, bądź nawet warunkowego umorzenia postępowania karnego wobec sprawcy/ców. Jednocześnie jednak orzecznictwo nakazuje tu działanie szczególnie rozważne i prowadzi do wniosku, że tego typu orzeczenia winny stanowić sytuacje wyjątkowe. Chodzi miedzy innymi o zagwarantowanie stronie prawa do tzw. dwuinstancyjności. W przedmiotowej natomiast sprawie, pomimo przesłanek nakazujących rozważenie orzeczenia umarzającego, czy warunkowo umarzającego, w szczególności co do O. K. (1), sąd odwoławczy zdecydował się wyrok w całości uchylić, albowiem jego ocena zgromadzonego materiału dowodowego jest diametralnie odmienna, niemal co do każdego ze zgromadzonych w sprawie dowodów, aniżeli sądu rejonowego (można rzecz matematycznie: niemal w 100 % o 180%).

Sąd odwoławczy zauważa, że apelacja prokuratora bardzo przekonująco odnosi się do niewłaściwej oceny materiału dowodowego w postaci wyjaśnień oskarżonego O. K. (1) i zeznań świadka N. M.. To także tym dowodom prokurator poświęcił najwięcej uwagi i w istocie z ich oceny wywiódł o konieczności odmiennych ustaleń w zakresie sprawstwa oskarżonych. Argumenty podniesione w e wniesionej apelacji przekonują: żaden rozumny, dorosły człowiek nie przyznaje się do zarzutu popełnienia przestępstwa, jeśli go nie popełnił. Przestępstwo bójki jest specyficzne – chodzi o czyn, w którym każdy z jego uczestników jest zarówno atakowanym, jak i atakującym. Choć wyjaśnienia O. K. (1) z etapu postępowania przygotowawczego są ograniczone jedynie do werbalnego przyznania się, to niewątpliwie składając te wyjaśnienia oskarżony doskonale wiedział, o jakie zajście i jakie ewentualnie jego własne działania chodzi organowi ścigania. Pamiętając oczywiście o przysługujących oskarżonemu prawach i zmianie roli ze świadka na podejrzanego, w/w był wcześniej słuchany w sprawie w innym charakterze, a także rozpytywany – tym samym zasadny jest natomiast wniosek wywiedziony powyżej o dobrym „rozpoznaniu” w zarzutach.

W ocenie sądu odwoławczego, jaskrawie sprzeczne z zasadami życiowego i zawodowego doświadczenia jest ustalenie sądu meriti, co do wątpliwości w zakresie obecności D. C. (1) w dniu 21 sierpnia 202r. w K. (...), a przy tym obecności zauważalnej i jako takiej zapamiętywalnej. Przypomnieć bowiem należy, że sąd rejonowy nie ustalił obecności D. C. (1) tej nocy, ani przy samej karczmie, ani później w jej pobliżu, kiedy na wysokości przejścia dla pieszych doszło do bójki. Obie osoby, które atakowały O. K. (1), uznaje za nieustalone i opisuje posługując się szczegółami ubioru, a ostatecznie uznaje iż co do udziału w zajściu D. C. (1) występują nie zadające się usunąć wątpliwości, które poczytuje na jego korzyść (k.145-145v, k.149). Pewność, co do obecności D. C. (1) pod K. (...) (o czym dodatkowo poniżej) i analiza dokonanego nagrania, nakazuje wyciągnąć odmiennie wnioski co do udziału D. C..

Prokurator analizuje zeznania świadka N. M. i jego argumenty przekonują. Nie sposób jest w ślad za sądem rejonowym przyjąć, że N. M. jako osoba nietrzeźwa (bo świadek sam przyznał spożywanie alkoholu), miał zaburzoną świadomość, a przez to możliwość zapamiętywania szczegółów zdarzeń. Choć alkohol faktycznie osłabia takowe, co jest rzeczą powszechnie znaną i nie potrzeba tu opinii specjalistów, to jednak wszystko zależy od jego ilości w organizmie i cech osobniczych spożywającego. Jeśli nie znany jest wynik stężenia alkoholu w organizmie, to najczęściej właśnie opis zachowania, przedstawiony w oparciu o inne, obiektywne i wiarygodne dowody, pozwala na ocenę tego, w jakim faktycznie stanie znajdował się człowiek tj. czy alkohol upośledzał jego naturalne zdolności poznawcze i jak bardzo. Tymczasem, poza okolicznościami przytoczonymi już w apelacji prokuratora, pamiętać należy, że to właśnie N. M. (2) był osobą, która będąc na miejscu zdarzenia i można rzecz: niemal „w oku cyklonu”, uspakajał jednego z jego uczestników, przy tym wyjątkowo krewkiego i agresywnego, a próby tego przejawiały się nie tylko w słownej argumentacji, ale także w fizycznym ograniczaniu dostępu owego napastnika do pozostałych osób. O takowym zachowaniu N. M. stanowią przy tym nie tylko jego własne słowa („… widząc to odciągnąłem D. C. (1) od O.…”, „…ja mu to uniemożliwiałem i go zatrzymałem przytrzymując go rękoma”, „… ja tłumaczyłem mu, żeby się uspokoił, że nikomu nie są potrzebne problemy” , „Ja wtedy wziąłem D. C. (1) na bok i zapytałem co robi…” k.17-18). Takie zachowania opisują także inni świadkowie (….. ), a wreszcie: takie właśnie zachowania świadka zostało uwidocznione i udokumentowane na nagraniu z miejskiego monitoringu („…jest odprowadzany przez jednego z mężczyzn na bok gdzie rozmawiają ze sobą” protokół oględzin z płyta k.66-71). Skoro więc obiektywny materiał dowodowy potwierdza, że N. M. (2), na miejscu zdarzenia, zachowywał się w sposób tak odpowiedzialny, to nie sposób jest w ślad za sądem rejonowym ustalić, iż nie może być on wiarygodnym źródłem dowodowym. Faktycznie występują różnice co do tego, w jakich dokładnie okolicznościach w/w powziął informacje o dokładnych danych oskarżonego D. C. (1) (A. T. i D. N. nie potwierdziły przed sądem przekazanej pierwotnie informacji o przekazaniu tych danych, a w sprawie niemal wszyscy uczestnicy korzystali z „podpowiedzi” z F.), ale też jest rzeczą powszechnie znaną i po ludzku zrozumiałą, iż większość młodych osób, których słowa, jak się finalnie okazuje, mają obciążać rówieśnika, w sądzie stara się umniejszać swoja wiedzę. Analizy tej możliwej przyczyny „wypierania” szczegółów zabrakło po stronie sądu meriti, także co do depozycji M. K., który miał nie zapamiętać żadnych osób, choć przyznał, że jest rodziną do N. M. (.. nie zwracałem na to uwagi…, ciężko mi powiedzieć, czy wśród tych osób, co się buli, byli oskarżeni…”, „.. nie pamiętam kto to był…”, „ N. M. (2) to jest mojej cioci mamy syn, ale nie znam, wiem że jest” k.144).

Sąd odwoławczy zważył, że w toku postępowania sądowego świadkowie: A. T. (2) („ Utarczki były między O. a D.…” „wtedy po kojarzyłam z widzenia, ogólnie jako osobę D. C. (1)…”, „O tym, że w tej grupie mógł być D. C. (1) wynika z tego, że przed karczmą mógł być…” k.128v-129), K. P. („… rozpoznałem D.…:, „nie znałem wcześniej D.”, „Tożsamość D. C. (1) ustalałem sam przez F. ” k.129-130), D. P. ( „…pojawił się kolega” – Świadek wskazuje na oskarżonego D. C. (3)”, „ …personalia D. C. (1) poznałem najpewniej po tej całej sprawie”, „…kojarzę go sprzed K., Nie kojarzę go z nagrania. Tego dnia przed karczmą go widziałem” (k.131v-133) oraz oczywiście wskazywany w apelacji N. M. (2) , zgodnie zeznawali o obecności oskarżonego D. C. (1) w toku wydarzeń przed K. (...) . O jego obecności, a ponadto czynnym udziale w bójce (kłótnia i wyzwiska przed karczmą, zadawanie ciosów w okolicach przejścia na pasach/ronda) wyjaśniał konsekwentnie O. K. (1). Sam D. C. (1) zaprzeczył werbalnie swojemu sprawstwu, ale także nie złożył wyjaśnień merytorycznych zaprzeczających jego udziałowi w spornym zdarzeniu, a jedynie podał, iż „nie pamięta takiej sytuacji”, nie wie, czy w chwili zajścia był „na rondzie”, nie brał udziału w żadnym zamieszaniu, ale też: „nie kojarzy” aby brał udział w jakiejkolwiek bójce; tego dnia był w O., nie wie z kim. Bardzo istotnym jest także wyjątkowa ilość i jakość szczegółów, które co do zachowania obojga oskarżonych, „na gorąco”, przekazał N. M. (2).

Odnośnie zachowania O. K. należało je przeanalizować także przez pryzmat zachowania w/w we wstępnej fazie zdarzenia (czynna odpowiedź na zaczepki ze strony D. C., powrót O. K. w kierunku „pozostałej grupy”, wymachiwanie rękoma w jej kierunku i odciąganie oskarżonego przez dziewczyny, szarpanie z D. C. - nagrane i opisane szczegółowo w protokole oględzin na k.68 akt).

Tym samym, w ocenie sądu odwoławczego, weryfikacja oceny całego materiału dowodowego pod kątem zasadności zarzutu błędu w ustaleniach faktycznych, doprowadziła do podzielenia wniosku apelanta. Ocena zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego i poczynione przez Sąd Rejonowy ustalenia w zakresie stanu faktycznego oraz ostateczny wniosek, zgodnie z którym oskarżeni nie popełnili zarzuconego im przestępstwa, jest w ocenie Sądu Okręgowego nieprawidłowy.

Reasumując: sąd I instancji nie przeprowadził prawidłowo i wnikliwie postępowania dowodowe, dokonał oceny dowodów sprzecznej z wymogami wynikającymi z treści art. 7 kpk, a na podstawie tak dokonanej oceny sformułował nietrafne wnioski, co do oceny zachowania się oskarżonych. Mając na uwadze powyższe, wyrok uniewinniający ich od zarzutu dotyczącego udziału w bójce nie jest poprawny, a apelacja wykazała, że w sprawie doszło do błędnych ustaleń faktycznych.

Jak już podniesiono na wstępie, w toku ponownego rozpoznawania sprawy rozważań wymaga, czy faktyczny udział O. K., a także konsekwencje jakie w/w już poniósł w związku ze sprawą (złamany nos, niemal 2 letni udział w procesie karnym etc.), uzasadniają ocenę stopnia jego zawinienia i społecznej szkodliwości jego własnych zachowań, jako nie będących „znacznymi”.

Z powyższych względów orzeczono jak w części dyspozytywnej wyroku.

Wniosek

- o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego jej rozpoznania przez Sąd Rejonowy;

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

- wniosek jest zasadny z przyczyn podanych powyżej;

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.7.  Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

1.8.  Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

1.9.  Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

1.1.7.  Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

- odmienne ustalenia faktyczne w zakresie sprawstwa;

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

- wskazano w punkcie 3.1.,

1.1.8.  Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

1.10.  Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

brak

- z powodu uchylenia wyroku w całości i przekazania sprawy do ponownego jej rozpoznania, w sytuacji gdy nie zachodziła potrzeba aktualnego rozstrzygnięcia o jakichkolwiek wydatkach Skarbu Państwa (w sprawie występowali obrońcy z wyboru), rozstrzygnięcie o wszelakich kosztach procesu winno nastąpić przy orzeczeniu merytorycznie kończącym postepowanie;

7.  PODPIS

1.11.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

prokurator

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

wyrok uniewinniający oskarżonych D. C. i O. K.

0.1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.1.1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☐

zmiana